< Return to Video

Đừng sợ các cỗ máy thông mình. Hãy làm việc với chúng.

  • 0:01 - 0:04
    Cậu chuyện này bắt đầu vào năm 1985,
  • 0:04 - 0:06
    khi ở tuổi 22,
  • 0:06 - 0:08
    Tôi trở thành Vô Địch Cờ Vua Thế Giới
  • 0:08 - 0:12
    sau khi đánh bại Anatoly Karpov.
  • 0:12 - 0:14
    Đầu năm đó,
  • 0:14 - 0:17
    Tôi đã chơi cái được gọi là
    triển lãm đồng thời
  • 0:17 - 0:22
    với 32 trong số những cỗ máy chơi cờ
    giỏi nhất thế giới
  • 0:22 - 0:23
    tại Hamburg, Germany.
  • 0:24 - 0:26
    Tôi thắng tất cả các trận cờ
  • 0:27 - 0:30
    Và khi đó điều đó không được cho là
    đáng ngạc nhiên
  • 0:30 - 0:34
    rằng tôi có thể đánh bại
    32 máy vi tính cùng một lúc.
  • 0:34 - 0:37
    Với tôi, đó đã là thời kì hoàng kim.
  • 0:37 - 0:39
    (Tiếng cười)
  • 0:39 - 0:41
    máy móc đã từng yếu ớt,
  • 0:41 - 0:43
    và tóc của tôi đã từng rất khoẻ mạnh.
  • 0:43 - 0:45
    (Tiếng cười)
  • 0:47 - 0:49
    Chỉ 12 năm sau,
  • 0:49 - 0:53
    Tôi đã phải chiến đấu cho mạng sống
    với chỉ một chiếc máy vi tính
  • 0:53 - 0:55
    trong một trận cờ
  • 0:55 - 0:57
    được gọi bởi bìa của tạp chí "Newsweek"
  • 0:57 - 0:59
    là "Phòng Tuyến Cuối Cùng Của Bộ Não."
  • 0:59 - 1:00
    không áp lực gì hết.
  • 1:00 - 1:02
    (Tiếng cười)
  • 1:03 - 1:06
    Từ thần thoại đến khoa học viễn tưởng,
  • 1:06 - 1:08
    con người đấu với máy móc
  • 1:08 - 1:11
    thường được khắc hoạ như
    một vấn đề hoặc là sống hoặc là chết.
  • 1:12 - 1:13
    John Henry,
  • 1:13 - 1:16
    được gọi là thợ đào với khoan thép
  • 1:16 - 1:19
    huyền thoại dân tộc
    Người Mỹ Gốc Phi vào thế kỉ 19,
  • 1:19 - 1:20
    đã được đặt trong cuộc đua
  • 1:20 - 1:23
    đấu với một chiếc búa máy
    chạy bằng hơi nước
  • 1:23 - 1:26
    thứ có thể đào một đường hầm
    xuyên qua núi đá.
  • 1:27 - 1:31
    Huyền thoại của John Henry là một phần
    của một câu chuyện lịch sử dài
  • 1:32 - 1:35
    đem loài người ra so đấu với công nghệ.
  • 1:36 - 1:39
    và cách tu từ mang tính cạnh tranh
    này giờ đã là chuẩn mực.
  • 1:39 - 1:42
    Chúng ta đang trong
    một cuộc đua với máy móc,
  • 1:42 - 1:45
    trong một cuộc đấu hay
    thậm chí một cuộc chiến tranh.
  • 1:46 - 1:47
    Việc làm đang bị giết dần.
  • 1:48 - 1:51
    Nhiều người đang bị thay thế
    như thể họ biến mất khỏi Trái Đất.
  • 1:52 - 1:56
    Nó đủ để nghĩ đến các bộ phim như
    "Kẻ Huỷ Diệt" hay "Ma Trận"
  • 1:56 - 1:57
    là phi viễn tưởng.
  • 2:00 - 2:04
    Có rất ít các ví dụ về một trận đấu
  • 2:05 - 2:10
    nơi cơ thể và trí óc con người có thể
    cạnh tranh ngang bằng
  • 2:10 - 2:11
    với một máy vi tính hay robot.
  • 2:12 - 2:15
    Thực sự thì tôi ước là sẽ có nhiều
    ví dụ như vậy hơn.
  • 2:16 - 2:17
    Thay vào đó,
  • 2:18 - 2:22
    Đó là phước lành và lời nguyền cho tôi
  • 2:23 - 2:25
    khi thực sự trở thành
    một hình ảnh tục ngữ
  • 2:25 - 2:28
    trong một cuộc thi giữa người và máy móc
  • 2:28 - 2:30
    mà người ta vẫn còn đang nói đến.
  • 2:33 - 2:38
    Trong cuộc thi giữa người và máy
    nổi tiếng nhất kể từ thời John Henry,
  • 2:38 - 2:41
    Tôi đã chơi hai trận cờ
  • 2:41 - 2:44
    đấu với siêu máy tính của IBM, Deep Blue.
  • 2:47 - 2:49
    Không ai nhớ là tôi đã thắng trận đầu -
  • 2:49 - 2:52
    (Tiếng cười)
  • 2:52 - 2:55
    (Tiếng vỗ tay)
  • 2:56 - 3:01
    Ở Philadelphia, trước khi thua
    trận đấu lại vào năm sau đó tại New York.
  • 3:01 - 3:03
    Nhưng tôi đoán là nó công bằng.
  • 3:04 - 3:09
    Không có ngày nào trong lịch sử,
    một danh mục đặc biệt trên lịch
  • 3:09 - 3:13
    cho tất cả những người đã thất bại
    trong việc leo lên ngọn Everest.
  • 3:13 - 3:16
    trước khi Sir Edmund Hillary
    và Tenzing Norgay
  • 3:16 - 3:17
    leo được lên đến đỉnh.
  • 3:18 - 3:22
    và vào năm 1997, tôi vẫn là
    vô địch thế giới
  • 3:25 - 3:29
    khi máy tính chơi cờ vua
    cuối cùng cũng đủ tuổi.
  • 3:30 - 3:31
    Tôi đã là ngọn Everest,
  • 3:31 - 3:33
    và Deep Blue đã leo được đến đỉnh.
  • 3:35 - 3:39
    Tôi nên nói là tất nhiên, không phải
    bản thân Deep Blue làm điều đó,
  • 3:39 - 3:41
    mà đó là do những người chế tạo -
  • 3:41 - 3:44
    Anantharaman, Campbell, Hoane, Hsu.
  • 3:44 - 3:45
    ta phải ngả mũ trước họ.
  • 3:47 - 3:51
    Như thường lệ, chiến thắng của máy móc
    là chiến thắng của con người,
  • 3:51 - 3:56
    cái chúng ta thường quên khi con người
    bị vượt mặt bởi các chế tạo của chính họ.
  • 3:58 - 4:00
    Deep Blue đã chiến thắng,
  • 4:01 - 4:03
    nhưng liệu nó có thông minh?
  • 4:03 - 4:05
    Không, không nó không thông minh,
  • 4:06 - 4:11
    ít nhất là không như cách mà Alan Turing
    và các nhà sáng lập khoa học máy tính khác
  • 4:11 - 4:12
    đã kì vọng.
  • 4:13 - 4:18
    Hoá ra là cờ vua có thể bị chinh phục
    bởi các nỗ lực quyết liệt,
  • 4:18 - 4:22
    một khi các phần cứng đã đủ nhanh
  • 4:22 - 4:25
    và các thuật toán trở nên đủ thông minh.
  • 4:27 - 4:30
    Mặc dù theo định nghĩa của đầu ra,
  • 4:30 - 4:34
    cho cờ cấp độ siêu phàm,
  • 4:34 - 4:35
    Deep Blue rất thông minh.
  • 4:37 - 4:40
    Nhưng ngay cả với tốc độ đáng kinh ngạc,
  • 4:41 - 4:44
    200 triệu vị trí mỗi giây,
  • 4:45 - 4:47
    thì cách thức của Deep Blue
  • 4:47 - 4:54
    lại cung cấp rất ít sự thấu hiểu mong muốn
    về những bí ẩn của trí tuệ con người.
  • 4:57 - 4:59
    Sớm thôi,
  • 4:59 - 5:01
    máy móc sẽ là các tài xế taxi
  • 5:01 - 5:04
    và các bác sĩ và các giáo sư,
  • 5:04 - 5:06
    nhưng liệu chúng sẽ trở nên "thông minh?"
  • 5:08 - 5:10
    Tôi sẽ để những định nghĩa này
  • 5:10 - 5:14
    cho những nhà triết học và từ điển.
  • 5:15 - 5:19
    Cái quan trọng là làm thế nào con người
  • 5:20 - 5:24
    cảm nhận việc sống và làm việc
    với những cỗ máy này.
  • 5:26 - 5:31
    Khi tôi lần đầu gặp Deep Blue
    vào năm 1996 vào tháng hai,
  • 5:31 - 5:34
    Tôi đã là vô địch thế giới hơn 10 năm,
  • 5:36 - 5:40
    và tôi đã chơi 182 trận cờ
    tranh vô địch thế giới
  • 5:40 - 5:45
    và hàng trăm trận cờ đấu với
    các nhà vô địch của những cuộc thi khác.
  • 5:45 - 5:50
    Tôi đã biết phải mong đợi
    điều gì từ các đối thủ
  • 5:50 - 5:52
    và mong đợi điều gì từ bản thân tôi.
  • 5:53 - 5:58
    Tôi đã quen với việc tính toán
    các nước đi của họ
  • 5:58 - 6:01
    và đo lường trạng thái cảm xúc của họ
  • 6:02 - 6:05
    bằng cách quan sát ngôn ngữ cơ thể
    và nhìn vào mắt họ.
  • 6:06 - 6:10
    Và rồi tôi ngồi đối diện
    bên kia bàn cờ với Deep Blue.
  • 6:13 - 6:16
    Tôi ngay lập tức cảm nhận được
    cái gì đó mới lạ,
  • 6:16 - 6:17
    cái gì đó rất khó chịu.
  • 6:19 - 6:22
    Bạn có lẽ sẽ trải nghiệm
    một cảm giác tương tự
  • 6:23 - 6:26
    trong lần đầu tiên bạn lái
    một chiếc xe không người lái
  • 6:26 - 6:31
    hay lần đầu tiên người quản lí máy tính
    mới của bạn ra lệnh ở nơi làm việc.
  • 6:34 - 6:37
    Nhưng khi tôi ngồi đấu trận đầu tiên,
  • 6:38 - 6:40
    Tôi đã không thể chắc rằng
  • 6:40 - 6:44
    cái máy này sẽ làm được những gì.
  • 6:45 - 6:48
    Công nghệ có thể tiến xa với các
    cú bức phá, và IBM đã đầu tư rất nhiều.
  • 6:49 - 6:50
    Tôi đã thua trận đó.
  • 6:52 - 6:54
    Và tôi không thể không tự hỏi,
  • 6:54 - 6:56
    Có lẽ nào nó là bất khả chiến bại?
  • 6:57 - 6:59
    Trò chơi cờ thân thương
    của tôi đã kết thúc rồi sao?
  • 7:01 - 7:05
    Đã có những sự hoài nghi,
    nỗi sợ mang tính con người
  • 7:05 - 7:07
    Và thứ duy nhất tôi biết rõ
  • 7:07 - 7:10
    là đối thủ Deep Blue của tôi không có
    những mối lo ngại như vậy
  • 7:10 - 7:12
    (Tiếng cười)
  • 7:14 - 7:15
    Tôi đã phản công
  • 7:16 - 7:18
    sau đòn đánh đau đớn này
  • 7:19 - 7:20
    để thắng trận đầu tiên,
  • 7:21 - 7:23
    nhưng dấu hiệu cho sự thua cuộc
    đã rõ ràng.
  • 7:24 - 7:27
    Tôi cuối cùng cũng bại trận
    trước máy vi tính
  • 7:27 - 7:30
    Nhưng tôi đã không gánh chịu số phận
    như của John Henry
  • 7:30 - 7:33
    người chiến thắng nhưng chết
    với chiếc búa của mình trên tay.
  • 7:38 - 7:40
    Hoá ta rằng thế giới cờ
  • 7:40 - 7:44
    vẫn muốn có
    một nhà vô địch cờ là con người.
  • 7:45 - 7:47
    và thậm chí ngày nay,
  • 7:48 - 7:52
    khi một ứng dụng chơi cờ miễn phí trên
    một máy điện thoại di động mới nhất
  • 7:52 - 7:54
    cũng mạnh hơn cả Deep Blue,
  • 7:54 - 7:55
    người ta vẫn còn tiếp tục chơi cờ.
  • 7:57 - 7:59
    thậm chí nhiều hơn trước đây.
  • 8:00 - 8:03
    Những kẻ bi quan dự đoán là
    sẽ không ai đụng tới trò chơi
  • 8:03 - 8:05
    mà có thể bị chinh phục bởi máy tính,
  • 8:05 - 8:08
    và họ đã sai, đã được chứng minh là sai,
  • 8:08 - 8:11
    Nhưng việc dự đoán một cách bi quan
    luôn là một sự tiêu khiển phổ biến
  • 8:11 - 8:12
    khi bàn về công nghệ.
  • 8:14 - 8:17
    Thứ mà tôi đã học hỏi được
    từ kinh nghiệm bản thân
  • 8:17 - 8:22
    là chúng ta phải đối mặt với
    các nỗi sợ của bản thân
  • 8:22 - 8:26
    nếu chúng ta muốn tận dụng
    triệt để công nghệ,
  • 8:26 - 8:29
    và chúng ta phải chinh phục các nỗi sợ đó
  • 8:29 - 8:34
    nếu chúng ta muốn tận dụng triệt
    để khả năng của loài người.
  • 8:36 - 8:38
    Trong khi đang xoa dịu vết thương bại trận
  • 8:38 - 8:40
    Tôi đã có rất nhiều cảm hứng
  • 8:41 - 8:44
    từ các trận đấu với Deep Blue.
  • 8:44 - 8:47
    Như một tục ngữ Nga nói, nếu bạn không thể
    đánh bại họ, hãy gia nhập với họ.
  • 8:49 - 8:50
    Sau đó tôi đã nghĩ,
  • 8:50 - 8:53
    Sẽ ra sao nếu tôi có thể chơi cùng
    một chiếc máy vi tính -
  • 8:53 - 8:56
    chung vai với một máy vi tính bên mình,
    và kết hợp sức mạnh cả hai,
  • 8:57 - 9:01
    Trực giác của con người cộng với
    việc tính toán của máy tính,
  • 9:01 - 9:04
    chiến lược của con người,
    chiến thuật của máy tính
  • 9:04 - 9:06
    kinh nghiệm của con người,
    bộ nhớ của máy tính
  • 9:06 - 9:09
    Liệu nó có là một ván cờ hoàn hảo
    nhất từng được chơi?
  • 9:10 - 9:12
    Ý tưởng của tôi trở thành sự thật
  • 9:13 - 9:16
    vào năm 1998 dưới tên Advanced Chess
  • 9:16 - 9:22
    khi tôi tham dự cuộc thi người cộng máy
    này đấu với một người chơi ưu tú khác.
  • 9:23 - 9:25
    Nhưng trong thí nghiệm đầu tiên này,
  • 9:25 - 9:32
    cả hai đều thất bại trong việc kết hợp
    hiệu quả các kỹ năng của người và máy.
  • 9:35 - 9:37
    Advanced Chess tìm thấy nhà
    của mình trên Internet,
  • 9:38 - 9:43
    và vào năm 2005, cái gọi là
    cuộc thi đấu cờ tự do
  • 9:43 - 9:44
    đã dẫn đến một phát hiện.
  • 9:47 - 9:51
    Một nhóm các bậc thầy chơi cờ và
    các máy tính hàng đầu đã tham dự
  • 9:51 - 9:54
    nhưng người chiến thắng
    không phải là các bậc thầy chơi cờ.
  • 9:54 - 9:55
    cũng không phải một siêu máy tính.
  • 9:56 - 10:00
    Người chiến thắng là một cặp kỳ thủ
    nghiệp dư người Mỹ
  • 10:00 - 10:03
    vận hành ba chiếc máy vi tính cá nhân
    bình thường cùng một lúc.
  • 10:06 - 10:09
    Kỹ năng huấn luyện máy tính của họ
  • 10:09 - 10:14
    đã chống lại hiệu quả
    các kiến thức chơi cờ bậc nhất
  • 10:14 - 10:16
    của các đối thủ là các bậc thầy chơi cờ
  • 10:16 - 10:20
    và các khả năng tính toán mạnh hơn
    từ các đối thủ khác.
  • 10:22 - 10:24
    Và tôi đã đi đến công thức này.
  • 10:25 - 10:28
    Một con người yếu ớt cộng một cỗ máy
  • 10:28 - 10:31
    cộng với một quá trình
    xử lí tốt hơn là vô địch
  • 10:31 - 10:34
    so với một cỗ máy mạnh mẽ riêng lẻ,
  • 10:34 - 10:38
    nhưng đáng kinh ngạc hơn, nó là
    vô địch so với một kỳ thủ mạnh con người.
  • 10:38 - 10:40
    cộng một cỗ máy
  • 10:41 - 10:44
    và một quá trình xử lí yếu kém hơn.
  • 10:46 - 10:49
    Điều này thuyết phục tôi rằng
    chúng ta sẽ cần
  • 10:50 - 10:54
    những giao diện tốt hơn
    để giúp ta huấn luyện các máy tính
  • 10:55 - 10:56
    tiến đến một sự thông minh hữu dụng.
  • 10:58 - 11:02
    Con người cộng máy tính
    không phải là tương lai,
  • 11:02 - 11:03
    Nó là hiện tại.
  • 11:03 - 11:07
    Tất cả những ai sử dụng dịch thuật online
  • 11:07 - 11:11
    để có thể lấy ý chính từ các bài báo
    từ một tờ báo nước ngoài,
  • 11:11 - 11:13
    biết rằng nó còn lâu mới hoàn hảo.
  • 11:14 - 11:16
    Và rồi chúng ta dùng kinh nghiệm
    của con người
  • 11:16 - 11:18
    để hiểu được những ý chính đó,
  • 11:18 - 11:21
    và rồi cỗ máy học từ các lỗi chúng ta sửa.
  • 11:21 - 11:23
    Mô hình này đang lan rộng
    và được đầu tư vào
  • 11:23 - 11:26
    chuẩn đoán y khoa, phân tích an ninh.
  • 11:26 - 11:29
    Cỗ máy xử lí các dữ liệu
  • 11:29 - 11:31
    tính toán các xác suất,
  • 11:31 - 11:35
    làm đến 80 phần trăm của toàn bộ
    quá trình, 90 phần trăm,
  • 11:35 - 11:42
    làm việc phân tích và đưa ra quyết định
    bên phía con người dễ dàng hơn
  • 11:42 - 11:47
    Nhưng bạn sẽ không gửi con mình
  • 11:48 - 11:52
    đến trường bằng các xe tự lái
    với 90 phần trăm độ chính xác.
  • 11:53 - 11:54
    thậm chí là với 99 phần trăm.
  • 11:56 - 11:58
    Nên chúng ta phải bức phá về phía trước
  • 11:58 - 12:05
    để thêm vào một vài
    con số thập phân quan trọng.
  • 12:07 - 12:11
    Hai mươi năm sau trận đấu
    của tôi với Deep Blue,
  • 12:12 - 12:14
    trận thứ hai,
  • 12:14 - 12:20
    Dòng tiêu đề giật gân
    "Phòng Tuyến Cuối Cùng Của Bộ Não" này
  • 12:20 - 12:22
    đã trở nên thông thường
  • 12:22 - 12:24
    khi các cỗ máy thông minh
  • 12:24 - 12:26
    hoạt động
  • 12:27 - 12:29
    trong từng ngành,
    gần như mỗi ngày.
  • 12:30 - 12:33
    Nhưng không giống như trong quá khứ,
  • 12:33 - 12:35
    khi máy móc thay thế
  • 12:36 - 12:39
    vật nuôi ở các nông trại,
    lao động chân tay,
  • 12:39 - 12:41
    GIờ chúng ta đang nhắm đến
    những người với bằng đại học
  • 12:41 - 12:43
    và với ảnh hưởng chính trị.
  • 12:44 - 12:46
    Và như một người đã thi đấu
    với máy móc và bại trận,
  • 12:46 - 12:49
    Tôi ở đây để nói với các bạn rằng
    đây là tin rất tuyệt vời.
  • 12:51 - 12:53
    Cuối cùng, mọi ngành nghề
  • 12:53 - 12:55
    sẽ cảm nhận được những áp lực này
  • 12:55 - 13:01
    nếu không, nó sẽ có nghĩa là
    loài người đã ngừng tiến bộ.
  • 13:03 - 13:04
    Chúng ta không
  • 13:05 - 13:07
    có lựa chọn
  • 13:08 - 13:11
    khi nào và ở đâu tiến bộ công nghệ
    sẽ dừng lại.
  • 13:13 - 13:15
    Chúng ta không thể
  • 13:16 - 13:17
    làm chậm lại.
  • 13:17 - 13:19
    Thực tế là
  • 13:19 - 13:21
    chúng ta phải tăng tốc.
  • 13:25 - 13:27
    Công nghệ của chúng ta
    bức phá trong việc loại bỏ
  • 13:29 - 13:33
    các khó khăn và sự không chắc chắn
    trong cuộc sống,
  • 13:35 - 13:44
    nên ta phải tìm ra các thử thách khó hơn,
    không chắc chắn hơn bao giờ hết.
  • 13:48 - 13:50
    Các cỗ máy có
  • 13:52 - 13:53
    sự tính toán.
  • 13:54 - 13:55
    Chúng ta có sự hiểu biết.
  • 13:55 - 13:57
    Các cỗ máy có các câu lệnh chỉ dẫn.
  • 13:59 - 14:01
    Chúng ta có mục đích.
  • 14:01 - 14:03
    Các cỗ máy có
  • 14:05 - 14:06
    tính khách quan.
  • 14:06 - 14:08
    Chúng ta có niềm đam mê.
  • 14:09 - 14:15
    Chúng ta không nên lo về
    những gì máy móc có thể làm hôm nay.
  • 14:15 - 14:19
    Thay vào đó, ta nên lo về
    những gì chúng không thể làm hôm nay,
  • 14:19 - 14:25
    bời vì chúng ta sẽ cần sự giúp đỡ
    từ những cỗ máy thông minh mới
  • 14:25 - 14:29
    để biến các giấc mơ to lớn nhất
    của ta thành hiện thực.
  • 14:30 - 14:31
    Và nếu chúng ta thất bại,
  • 14:32 - 14:37
    nếu chúng ta thất bại, nó không phải vì
    các cỗ máy của ta quá thông minh,
  • 14:37 - 14:38
    hoặc không đủ thông minh.
  • 14:39 - 14:42
    Nếu ta thất bại, đó là vì
    chúng ta đã tự mãn
  • 14:44 - 14:46
    và đã giới hạn các tham vọng của mình.
  • 14:46 - 14:50
    Bản năng con người của ta không được
    xác định bởi bất kì kỹ năng nào,
  • 14:51 - 14:54
    như việc dùng một chiếc búa
    hay thậm chí chơi cờ.
  • 14:55 - 14:58
    Chỉ có một thứ mà chỉ có con người
    mới có thể làm.
  • 14:58 - 14:59
    Đó là mơ ước.
  • 15:00 - 15:03
    Vậy chúng ta hãy mơ ước thật lớn lao.
  • 15:03 - 15:04
    Cảm ơn.
  • 15:04 - 15:08
    (Tiếng vỗ tay)
Title:
Đừng sợ các cỗ máy thông mình. Hãy làm việc với chúng.
Speaker:
Garry Kasparov
Description:

Garry Kasparov đã nói rằng chúng ta phải đối mặt với các nỗi sợ của bản thân nếu chúng ta muốn tận dụng triệt để công nghệ - và chúng ta phải chinh phục những nổi sợ đó nếu chúng ta muốn tận dụng triệt để bản năng con người trong ta. Một trong những kỳ thủ vĩ đại nhất trong lịch sử, Kasparov đã thua một trận cờ đáng nhớ với siêu máy tính Deep Blue của IBM vào năm 1997. Giờ đây ông chia sẽ tầm nhìn của ông cho tương lai nơi các cỗ máy thông minh sẽ giúp đỡ chúng ta biến những giấc mơ vĩ đại nhất của mình thành hiện thực.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
15:20

Vietnamese subtitles

Revisions