< Return to Video

Dzień z życia mongolskiej królowej - Anne F. Broadbridge

  • 0:08 - 0:12
    Nad miasto z 10 tysięcy jurt
    nadchodzi świt.
  • 0:12 - 0:16
    Na śpiącą królową Boraqchin
    czeka niemiła niespodzianka.
  • 0:16 - 0:19
    Owca przemknęła się koło strażników,
  • 0:19 - 0:21
    wpadła do jej jurty
  • 0:21 - 0:25
    i wskoczyła na łóżko, becząc jej do ucha.
  • 0:25 - 0:28
    Mimo, że Boraqchin jest
    potężną khatun Złotej Hordy,
  • 0:28 - 0:31
    ogromnego królestwa w imperium mongolskim,
  • 0:31 - 0:34
    osobiście angażuje się
    w rządzenie królestwem.
  • 0:34 - 0:36
    W wieku 15 lat została żoną Batu-chana,
  • 0:36 - 0:41
    potężnego wnuka samego Czyngis-chana.
  • 0:41 - 0:43
    Kiedy jej mąż udaje się na wyprawy,
  • 0:43 - 0:48
    ona łączy obowiązki wobec
    gospodarstwa, rodziny i imperium.
  • 0:48 - 0:53
    Staje się organizatorem przenosin
    miasta z tysiącami mieszkańców.
  • 0:53 - 0:57
    Dwa razy w roku Boraqchin
    przenosi miasto między sezonowymi obozami.
  • 0:57 - 1:01
    W lecie zapewniając
    stałe źródło wody i bujną trawę,
  • 1:01 - 1:04
    a w zimie ochronę przed srogimi wiatrami.
  • 1:04 - 1:08
    Cała operacja wymaga
    tygodni szczegółowego planowania:
  • 1:08 - 1:11
    kontaktowania się z obozami,
    delegowania zadań
  • 1:11 - 1:15
    i cierpliwości przy poruszaniu się
    tempem wlekących się zwierząt.
  • 1:15 - 1:19
    Dziś jest dzień przenosin
    i Boraqchin musi poprowadzić
  • 1:19 - 1:22
    rzesze swoich dam, dowodzących,
    niewolników i zwierząt,
  • 1:22 - 1:25
    w górę rzeki Wołga, gdzie spędzą lato.
  • 1:25 - 1:27
    Kiedy Boraqchin wychodzi na dwór,
  • 1:27 - 1:29
    wita ją zamieszanie.
  • 1:29 - 1:33
    Jej nieproszony gość biega dookoła służby,
  • 1:33 - 1:37
    która stara się pakować dobytek.
  • 1:37 - 1:40
    Boraqchin nakazuje przywrócić porządek.
  • 1:40 - 1:44
    Ale tylko ona jest na tyle szybka,
    żeby złapać zabłąkaną owcę.
  • 1:44 - 1:46
    Następnie dogląda dam,
  • 1:46 - 1:50
    które przenoszą jej jurtę
    na specjalnie dostosowany wóz.
  • 1:50 - 1:53
    Potrzeba 20 wołów, aby go pociągnąć
  • 1:53 - 1:57
    i Boraqchin, nie ufając innym,
    sama nim powozi.
  • 1:57 - 2:01
    Następnie Boraqchin z owcą
    spotykają się ze strażnikami.
  • 2:01 - 2:03
    Królowa nakazuje im szczególnie zadbać
  • 2:03 - 2:08
    o ceremonialną jurtę męża
    oraz jego przenośny tron.
  • 2:08 - 2:12
    Jako członkowie eskorty
    dostają nakaz zabezpieczenia drogi,
  • 2:12 - 2:13
    ochrony królowej
  • 2:13 - 2:16
    oraz pilnowania zwierząt.
  • 2:16 - 2:20
    Ale kiedy owca rzuca się
    do ucieczki w kierunku pól,
  • 2:20 - 2:22
    strażnicy ledwo za nią nadążają,
  • 2:22 - 2:25
    kiedy przemyka się
    między pakującymi jurty.
  • 2:25 - 2:29
    Zirytowana Boraqchin
    sama jedzie za nią w kierunku pastwiska.
  • 2:29 - 2:35
    Dojeżdżając, dostrzega spłoszoną owcę,
    starającą się dostać do środka stada.
  • 2:35 - 2:36
    Kiedy za nią podąża,
  • 2:36 - 2:39
    widzi ją wtulającą się w bok matki.
  • 2:39 - 2:42
    Matka jest w ciąży
    i wygląda na to, że cierpi.
  • 2:42 - 2:46
    Boraqchin zdaje sobie sprawę,
    że o zbliżającym się porodzie
  • 2:46 - 2:49
    zapomniano w natłoku zajęć
    związanych z przeprowadzką.
  • 2:49 - 2:51
    Nie ma czasu na znalezienie pasterza,
  • 2:51 - 2:54
    więc Boraqchin sama
    podciąga rękawy, natłuszcza rękę
  • 2:54 - 3:00
    i pomaga owcy urodzić
    dwóch nowych podwładnych imperium.
  • 3:00 - 3:02
    Zostawiając młode z matką,
  • 3:02 - 3:04
    Boraqchin pędzi z powrotem do obozu.
  • 3:04 - 3:07
    Trwają tam ostatnie
    przygotowania przed podróżą
  • 3:07 - 3:10
    i wozy zaczynają formować kolumnę.
  • 3:10 - 3:12
    Rozległą procesję otwiera królowa
  • 3:12 - 3:16
    i dwieście wozów z jej majątkiem.
  • 3:16 - 3:18
    Następne w kolejności
    są młodsze żony i ich służba,
  • 3:18 - 3:19
    później konkubiny.
  • 3:19 - 3:23
    A to tylko obóz Boraqchin.
  • 3:23 - 3:25
    Za nim drugi królewski obóz,
  • 3:25 - 3:27
    prowadzony przez
    kolejną w hierarchii żonę,
  • 3:27 - 3:30
    a następnie dwa kolejne obozy,
    również prowadzone przez żony.
  • 3:30 - 3:34
    Od tygodni Boraqchin pracuje z nimi,
    aby zapewnić spokojny odjazd
  • 3:34 - 3:36
    i uporządkowaną kolejkę.
  • 3:36 - 3:39
    To jednak tylko królewska część kolumny.
  • 3:39 - 3:42
    Za nimi podąża całe miasto,
  • 3:42 - 3:45
    święci mężowie z przenośnymi
    kaplicami i meczetami,
  • 3:45 - 3:48
    rodziny, handlarze i pasterze.
  • 3:48 - 3:52
    W końcu Boraqchin siada w swoim wozie.
  • 3:52 - 3:54
    Osiągnięcie celu zajmie im tygodnie.
  • 3:54 - 3:56
    W czasie podróży
  • 3:56 - 3:59
    Boraqchin na wszystkich będzie miała oko:
  • 3:59 - 4:01
    na jej dumne dzieci,
    usłużnych podwładnych,
  • 4:01 - 4:04
    ale też na najbardziej włóczące się
    owce na końcu kolumny.
Title:
Dzień z życia mongolskiej królowej - Anne F. Broadbridge
Speaker:
Anne F. Broadbridge
Description:

Obejrzyj calą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/a-day-in-the-life-of-a-mongolian-queen-anne-f-broadbridge

Kiedy na miasto składające się z 10 tysięcy jurt nadchodzi świt, królowa Boraqchin przygotowuje przenosiny królestwa do obozu letniego. Podczas nieobecności jej męża, wnuka Dżyngis-chana, królowa łączy obowiązki wobec owiec, rodziny i miasta z tysiącami jego mieszkańców. Anne F. Broadbridge przedstawia dzień z życia mongolskiej królowej.

Lekcja: Anne F. Broadbridge, reżyseria: Els Decaluwe.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:08

Polish subtitles

Revisions