Բերնի Քրաուս: Բնական աշխարհի ձայնը

Բերնի Քրաուսը արդեն 45 տարի ձայնագրում է վայրի ձայնային լանդշաֆտներ` քամին ծառերի մեջ, թռչյունների դայլայլը, միջատների թրթուրների նուրբ ձայները: Այսքան տարիների ընթացքում նա տեսել է շատ շրջակա միջավայրեր` արմատապես փոխված մարդկանց կողմից, երբեմն նույնիսկ միջավայրի համար ապահով համարվող գործունեությունների կողմից: Սա մի զարմանալի հայացք է դեպի այն, ինչ մենք կարող ենք սովորել բնության սիմֆոնիաների միջոցով` ծովային անեմոնի քրթմնջոցից մինչև սգացող կուղբի տխուր կանչերը:

(Բնության ձայներ)

Երբ առաջին անգամ սկսեցի ձայնագրել վայրի բնության ձայնային լանդշաֆտներ

45 տարի առաջ,

ես գաղափար անգամ չունեի, որ մրջյունները,

միջատների թրթուրները, ծովային անեմոնները և վիրուսները

ձայնային պատկեր էին ստեղծում:

Բայց նրանք անում են դա:

Եվ մոլորակի վրա յուրաքանչյուր վայրի բնական միջավայր անում է դա,

ինչպես իմ հետևի ամազոնյան անձրևային անտառը, որի ձայներն եք հիմա լսում:

Իրականում, բարեխառն գոտու և արևադարձային անձրևային անտառները

ստեղծում են հնչուն կենդանական նվագախումբ`

միջատների, մողեսների, երկկենցաղների, թռչունների և կաթնասունների

այդ ակնթարթային և կազմակերպված արտահայտությունը:

Եվ ամեն ձայնային լանդշաֆտ, որ առաջանում է վայրի բնական միջավայրից,

ստեղծում է իր սեփական յուրօրինակ պատկերը,

այնպիսին, որը պարունակում է անհավատալի քանակությամբ ինֆորմացիա,

և այսօր հենց այդ ինֆորմացիայից մի մաս եմ ուզում կիսել ձեզ հետ:

Ձայնային լանդշաֆտը բաղկացած է երեք հիմնական աղբյուրներից:

Առաջինը գեոֆոնն է

կամ ոչ կենսաբանական ձայները, որոնք առաջանում են

յուրաքանչյուր բնական միջավայրում,

ինչպես քամին ծառերի մեջ, ջուրը հոսանքի մեջ,

ալիքները օվկիանոսի ափին, կամ էլ Երկրի շարժումը:

Երկրորդ աղբյուրը բիոֆոնն է:

Բիոֆոնը ձայների ամբողջությունն է,

որը տվյալ բնական միջավայրի օրգանիզմերն են առաջացնում

միևնույն ժամանակ և միևնույն տեղում:

Եվ երրորդը մեր` մարդկանց կողմից առաջացող ձայների ամբողջությունն է,

որը կոչվում է անթրոֆոն:

Անթրոֆոնի մի մասը կառավարելի է, ինչպես երաժշտությունը կամ թատրոնը,

բայց մեծ մասը քաոսային է և չկապակցված,

որին մեզնից ոմանք անվանում են աղմուկ:

Մի ժամանակ ես վայրի ձայնային լանդշաֆտները

համարում էի անարժեք արտեֆակտ:

Նրանք պարզապես գոյություն ունեին, բայց ոչ մի նշանակություն չունեին:

Դե, ես սխալ էի: Ես իմ փորձություններից սովորեցի,

որ ուշադիր լսելը մեզ տալիս է աներևակայելի արժեքավոր գործիքներ,

որոնց միջոցով կարող ենք գնահատել բնական միջավայրի առողջությունը

կյանքի ողջ ընթացքում:

Երբ ես սկսեցի ձայնագրություն կատարել ուշ 60-ականներին,

ձայնագրման բնորոշ մեթոդները սահմանափակ էին

մինչև առանձին տեսակների հատված առ հատված ձայնագրումը,

օրինակ` սկզբում հիմնականում թռչունների,

բայց հետո նաև այլ կենդանիների, օրինակ` կաթնասունների և երկկենցաղների:

Ինձ համար սա կարծես Բեթհովենի Հինգերորդ սիմֆոնիայի

ողջ հոյակապությունը հասկանալու փորձ լիներ`

առանձնացնելով միակ ջութակահարի նվագը

նվագախմբի միջից

և լսելով հենց այդ մասը:

Բարեբախտաբար, գնալով ավելի շատ ինստիտուտներ են

իրականացնում այն ամբողջական մոդելները,

որ ես և գործընկերներիցս ոմանք են ներմուծել

ձայնային լանդշաֆտի էկոլոգիայի բնագավառ:

Երբ 40 տարի առաջ սկսեցի ձայնագրություն կատարել,

կարողանում էի ձայնագրել 10 ժամ

և փոխակերպել այն մեկժամյա գործածելի նյութի,

որը բավական է ալբոմի, ֆիլմի սաունդթրեքի

կամ թանգարանի ինստալացիայի համար:

Այժմ գլոբալ տաքացման,

ռեսուրսների արդյունահանման,

մարդկային աղմուկի և այլ գործոնների պատճառով

կարող է 1000 կամ 1000 ժամից ավելի պահանջվել

հավաքագրելու միևնույն բանը:

Ամբողջապես իմ արխիվի 50 տոկոսը

կազմում են բնական միջավայրերը` արմատապես այնքան փոխված վիճակում,

որ դրանք կամ ընդհանրապես անձայն են

կամ էլ իրենց սկզբնական ձևով այլևս հասանելի չեն:

Բնական միջավայրի գնահատման հիմնական մեթոդները

կիրառվել են տեսակների թվի և անհատների թվի

տեսողական հաշվարկի միջոցով` յուրաքանչյուր տեսակի մեջ տվյալ տարածքում:

Այնուամենայնիվ, համեմատելով տվյալները, որոնք միմյանց են կապում

մեր լսածի խտությունն ու բազմազանությունը,

ես հանգում եմ շատ ավելի ճշգրիտ, համապատասխանող արդյունքների:

Եվ ես ուզում եմ ձեզ ցույց տալ մի քանի օրինակներ,

որոնք արտացոլում են այս տիեզերքի մեջ սուզվելուց

բացահայտված հնարավորությունները:

Սա Լինքոլնի հովիտն է:

Լինքոլնի հովիտը երեք ու կես ժամվա ճանապարհ է

Սան Ֆրանցիսկոյի արևելքից, Սիերա Նեվադա լեռներում,

2000 մետր բարձրության վրա,

և ես այնտեղ ձայնագրություն եմ կատարել երկար տարիներ:

1988-ին մի փայտամթերման ընկերություն տեղի բնակիչներին համոզում էր,

որ շրջակա միջավայրի վրա բացարձակապես ոչ մի ազդեցություն չի

թողնի իրենց փորձարկվող նոր մեթոդը`

«ընտրովի հատումներ» անունով,

որի էությունը տարբեր վայրերից մի ծառի հատումն է,

և ոչ թե մի ողջ տարածքի հատումը:

Ձայնագրման թույլտվություն ունենալով

թե աշխատանքներից առաջ և թե հետո`

ես տեղադրեցի իմ սարքավորումները և մեծ քանակությամբ ձայնագրեցի լուսաբացի ձայները

շատ խիստ արձանագրությամբ և համակարգեցի ձայնագրությունները,

որովհետև ուզում էի շատ լավ հիմք ունենալ:

Սա սպեկտրոգրամի օրինակ է:

Սպեկտրոգրամը ձայնի գրաֆիկական պատկերն է,

որի վրա նշվում է ժամանակը ձախից աջ

(այստեղ ներկայացված է 15 վայրկյան)

և հաճախականությունը ներքևից վերև`

ցածրից բարձր:

Դուք կարող եք տեսնել, որ ձայնագրության ուղղությունը այստեղ ներկայացված է

պատկերի ներքևում կամ կեսերում,

մինչդեռ այդ հովտի թռչունները

ներկայացված են վերևի մասում:

Այնտեղ շատ թռչուններ կային:

Ահա Լինքոլնի հովիտը ընտրովի հատումներից առաջ:

(Բնության ձայներ)

Մի տարի հետո ես վերադարձա,

և օգտագործելով նույն պրոտոկոլներն

ու ձայնագրելով նույն պայմաններում,

ես ձայնագրեցի նույն լուսաբացի ձայների

մի շարք օրինակներ,

և սա այն է, ինչ ստացվել է:

Սա ընտրովի հատումներից հետո է:

Դուք կարող եք տեսնել, որ հոսքը կրկին ներկայացված է

պատկերի ներքևում,

բայց նկատեք, թե ինչն է պակասում վերևում:

(Բնության ձայներ)

Այնուհետև հաջորդում է փայտփորիկի ձայնը:

Դե ես Լինքոլնի հովիտ վերադարձել եմ 15 անգամ

վերջին 25 տարիների ընթացքում,

և կարող եմ ասել, որ բիոֆոնը,

այդ բիոֆոնի խտությունը և բազմազանությունը

նույնը չէին, ինչ որ

աշխատանքներից առաջ էին:

Բայց ահա Լինքոլնի հովիտի նկարը` հետո արված,

և դուք կնկատեք, որ տեսախցիկի կամ

մարդու աչքի տեսանկյունից

հազիվ թե մի ճյուղ կամ մի ծառ տեղում չլինի,

որը հաստատում է փայտամթերման ընկերության նպատակը, այն է`

շրջակա միջավայրի վրա ոչ մի ազդեցություն չի լինի:

Այնուամենայնիվ, մեր ականջները մեզ լրիվ ուրիշ պատմություն են պատմում:

Երիտասարդ ուսանողները ինձ միշտ հարցնում են,

թե այս կենդանիները ինչ են ասում,

իսկ ես իսկապես գաղափար չունեմ:

Բայց կարող եմ ասել, որ նրանք իսկապես ինքնարտահայտվում են:

Կապ չունի` մենք հասկանում ենք, թե ոչ, սա ուրիշ պատմություն է:

Ես քայլում էի ծովափին Ալյասկայում

և տեսա այս ջրավազանը`

լցված ծովային անեմոններով`

այս հրաշալի ուտող մեքենաներով,

որոնք կորալների և մեդուզաների ազգականներն են:

Եվ հետաքրքրությունից դրդված` նրանք արդյոք ձայն են հանում, թե ոչ,

ես գցեցի հիդրոֆոն`

կաուչուկով պատված ստորջրյա բարձրախոս,

ներքև ավազանի բերանի մասում,

և կենդանին անմիջապես սկսեց

կլանել բարձրախոսը դեպի փորը,

իսկ շոշափուկները մակերեսից դուրս փնտրում էին

սննդային արժեք ունեցող ինչ-որ բան:

Կայուն ձայները, որոնք շատ ցածր են,

և որոնք դուք հիմա կլսեք:

(Կայուն ձայներ)

Այո', բայց տեսեք: Երբ այն ոչինչ չգտավ ուտելու

(Կռնչյուն)

(Ծիծաղ)

Կարծում եմ` դա արտահայտություն էր, որը հասկանալի կլինի

ցանկացած լեզվում:

(Ծիծաղ)

Իր բեղմնավորման շրջանի ավարտին

լճագորտը

փորում է մինչև մեկ մետր խորությամբ

ամերիկյան Արևմուտքի անբարեբեր անապատային հողը,

որտեղ կարողանում է մնալ երկար ժամանակ,

մինչև պայմանները կրկին բարենպաստ դառնան դուրս գալու համար:

Եվ երբ հողում բավական խոնավություն է լինում

գարնանը, գորտերը փորելով դուրս են գալիս մակերես

և հավաքվում են այս մեծ գարնանային լողավազանների շուրջ

մեծ թվերով:

Եվ նրանք խմբով ձայներ են հանում,

որոնք բացարձակապես համընկնում են միմյանց:

Եվ նրանք դա անում են երկու պատճառով:

Առաջինը մրցակցությունն է, որովհետև նրանք զույգ են փնտրում,

իսկ երկրորդը համագործակցությունն է,

որովհետև եթե նրանք բոլորը միասին են ձայներ արձակում,

իսկապես դժվար է դառնում գիշատիչների` դաշտագայլերի,

աղվեսների և բուերի համար, առանձնացնել նրանց կերակրի համար:

Սա այն սպեկտրոգրամն է, որը ցույց է տալիս, թե ինչ տեսք ունեն գորտերի ձայները,

երբ դրանք շատ առողջ վիճակում են:

(Գորտերի կռկռոց)

Մոնո լիճը գտնվում է Յոսեմըթի ազգային այգու արևելյան մասում

Կալիֆոռնիայում

և այն այս գորտերի սիրելի վայրն է,

որը նաև սիրված է ԱՄՆ-ի ռազմածովային ինքնաթիռների օդաչուների կողմից,

ովքեր վարժվում են իրենց կործանիչ ինքնաթիռներով թռչել

ժամը 1100 կմ-ից ավելի արագությամբ

ընդամենը մի քանի հարյուր մետր բարձրության վրա

Մոնո լճի մակարդակից,

շատ արագ, շատ ցածր և այնքան բարձր,

որ անթրոֆոնը` մարդկային աղմուկը,

չնայած այն վեցուկես կմ հեռավորության վրա է

գորտերի լճակից, որը հենց նոր լսեցիք,

այն փակել է երգող գորտերի ձայնը:

Դուք այս սպեկտրոգրամում կարող եք տեսնել, որ ողջ էներգիան,

որը նաև առաջին սպեկտրոգրամում էր, հեռացել է

սպեկտրոգրամի վերևի մասի ծայրից,

և որ ձայների մեջ ընդմիջումներ կան երկուսուկես,

չորսուկես և վեցուկես վայրկյաններին,

այնուհետև ինքնաթիռի ձայնն է

նշված դեղին գույնով պատկերի ամենաներքևում:

(Գորտերի կռկռոց)

Հիմա այդ թռիչքի վերջում

մի ամբողջ 45ր է պահանջվում գորտերից

վերականգնել իրենց ձայների համապատասխանությունը,

որի ընթացքում լիալուսնի տակ

մենք դիտում էինք` ինչպես երկու դաշտագայլ և մի եղջյուրավոր բու

եկան գորտերից մի քանիսին որսալու:

Լավ նորությունն այն է, որ բնական միջավայրի քիչ վերականգնմամբ

և ավելի քիչ թռիչքներով գորտերի պոպուլյացիաները,

որոնք 1980-ականներին և վաղ 90-ականներին ոչնչանալու եզրին էին,

վերադարձել են բավականին նորմալ վիճակի:

Ես ուզում եմ ավարտել կուղբի մասին մի պատմությամբ:

Դա շատ տխուր պատմություն է,

բայց այն իսկապես արտահայտում է, թե ինչպես կենդանիները

երբեմն կարողանում են զգացմունք ցուցաբերել`

մի շատ հակադրական քննարկման թեմա տարիքով ավելի մեծ որոշ կենսաբանների միջև:

Իմ գործընկերներից մեկը ձայնագրություն էր կատարում Ամերիկայի Միջին Արևմուտքում

այս լճակի մոտ, որն առաջացել է

գուցե 16,000 տարի առաջ` վերջին սառցադաշտային ժամանակաշրջանի ավարտին:

Այն նաև մասամբ առաջացել է կուղբի թումբից

մի ծայրում, որը ողջ էկոհամակարգը պահում էր միասին

նուրբ հավասարակշռության մեջ:

Եվ մի օր մինչ նա ձայնագրում էր,

հանկարծ չգիտես թե որտեղից հայտնվեցին

մի քանի պահակներ,

ովքեր անհայտ պատճառներով

քայլեցին կուղբի թմբի վրայով,

ուժանակով պայթեցրին այն`

սպանելով էգ կուղբին և նրա ձագուկներին:

Սարսափած` իմ գործընկերը մնաց անշարժ`

մտքերը հավաքելու

և ձայնագրելու ինչ որ կկարողանար մինչև օրվա վերջ

և այդ երեկո նա մի ուշագրավ իրադարձություն ձայնագրեց`

միայնակ գոյատևող արու կուղբը` փոքր պտույտներով լող տալիս

և անմխիթար լաց լինելիս իր կորցրած զույգի և ձագի համար:

Սա թերևս ամենատխուր ձայնն է,

որ ես երբևէ լսել եմ օրգանիզմների մոտ,

լինեն դրանք մարդ կամ այլ կենդանի:

(Կուղբի լացը)

Լավ:

Ձայնային լանդշաֆտները շատ կողմեր ունեն,

որոնց թվում են այն ձևերը, որոնց միջոցով կենդանիները սովորեցրել են մեզ պարել և երգել,

որի մասին կխոսեմ մի ուրիշ անգամ:

Բայց դուք լսել եք, թե ինչպես են բիոֆոնները

օգնում պարզաբանել բնական աշխարհի մեր ընկալումը:

Դուք լսել եք ռեսուրսների կրճատման,

մարդկային աղմուկի և բնական միջավայրի ոչնչացման ազդեցությունը:

Եվ մինչ բնապահպանական գիտությունները սովորաբար

փորձել են աշխարհը հասկանալ մեր աչքերի տեսածով,

ավելի խորը ընկալում կարելի է ստանալ մեր ականջների լսածով:

Բիոֆոնները և գեոֆոնները

բնական աշխարհի առանցքային ձայներն են,

և երբ մենք լսում ենք այդ ձայները,

օժտվում ենք տարածության զգացումով`

այն աշխարհի իրական պատմությամբ, որտեղ ապրում ենք:

Հաշված վայրկյանների ընթացքում

ձայնային լանդշաֆտը բացահայտում է ավելի շատ ինֆորմացիա

տարբեր տեսանկյուններից`

քանակական տվյալներից մինչև մշակութային ոգեշնչում:

Տեսողական ինֆորմացիան բացարձակապես ընդգրկում է

տրված տարածական կոնտեքստի սահմանափակ ճակատային պատկեր,

մինչդեռ ձայնային լանդշաֆտները լայնացնում են այդ պատկերը

մինչև 360 աստիճան` ամբողջովին ընդգրկելով մեզ:

Եվ մինչ մի պատկեր կարող է արժենալ 1,000 բառ,

ձայնային լանդշաֆտը արժե 1,000 պատկեր:

Եվ մեր ականջները մեզ հուշում են,

որ ամեն մի տերևի և արարածի շշնջյունը

խոսում է մեր կյանքի բնական ռեսուրսների հետ,

որն իսկապես կարող է թաքցնել ամեն ինչի հանդեպ դրսևորվող սիրո գաղտնիքները,

հատկապես մեր մարդկության հանդեպ սիրո,

իսկ վերջին ձայնը պատկանում է ամազոնյան հովազին:

(Մռնչյուն)

Շնորհակալություն ուշադրության համար:

(Ծափահարություններ)