[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:02.00,0:00:07.00,Default,,0000,0000,0000,,(Բնության ձայներ) Dialogue: 0,0:00:07.00,0:00:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Երբ առաջին անգամ սկսեցի ձայնագրել վայրի բնության ձայնային լանդշաֆտներ Dialogue: 0,0:00:10.00,0:00:12.00,Default,,0000,0000,0000,,45 տարի առաջ, Dialogue: 0,0:00:12.00,0:00:14.00,Default,,0000,0000,0000,,ես գաղափար անգամ չունեի, որ մրջյունները, Dialogue: 0,0:00:14.00,0:00:18.00,Default,,0000,0000,0000,,միջատների թրթուրները, ծովային անեմոնները և վիրուսները Dialogue: 0,0:00:18.00,0:00:20.00,Default,,0000,0000,0000,,ձայնային պատկեր էին ստեղծում: Dialogue: 0,0:00:20.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Բայց նրանք անում են դա: Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ մոլորակի վրա յուրաքանչյուր վայրի բնական միջավայր անում է դա, Dialogue: 0,0:00:25.00,0:00:28.00,Default,,0000,0000,0000,,ինչպես իմ հետևի ամազոնյան անձրևային անտառը, որի ձայներն եք հիմա լսում: Dialogue: 0,0:00:28.00,0:00:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Իրականում, բարեխառն գոտու և արևադարձային անձրևային անտառները Dialogue: 0,0:00:32.00,0:00:35.00,Default,,0000,0000,0000,,ստեղծում են հնչուն կենդանական նվագախումբ` Dialogue: 0,0:00:35.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,միջատների, մողեսների, երկկենցաղների, թռչունների և կաթնասունների Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:43.00,Default,,0000,0000,0000,,այդ ակնթարթային և կազմակերպված արտահայտությունը: Dialogue: 0,0:00:43.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ ամեն ձայնային լանդշաֆտ, որ առաջանում է վայրի բնական միջավայրից, Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,ստեղծում է իր սեփական յուրօրինակ պատկերը, Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:52.00,Default,,0000,0000,0000,,այնպիսին, որը պարունակում է անհավատալի քանակությամբ ինֆորմացիա, Dialogue: 0,0:00:52.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,և այսօր հենց այդ ինֆորմացիայից մի մաս եմ ուզում կիսել ձեզ հետ: Dialogue: 0,0:00:57.00,0:01:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Ձայնային լանդշաֆտը բաղկացած է երեք հիմնական աղբյուրներից: Dialogue: 0,0:01:00.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Առաջինը գեոֆոնն է Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,կամ ոչ կենսաբանական ձայները, որոնք առաջանում են Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:07.00,Default,,0000,0000,0000,,յուրաքանչյուր բնական միջավայրում, Dialogue: 0,0:01:07.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,ինչպես քամին ծառերի մեջ, ջուրը հոսանքի մեջ, Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:13.00,Default,,0000,0000,0000,,ալիքները օվկիանոսի ափին, կամ էլ Երկրի շարժումը: Dialogue: 0,0:01:13.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Երկրորդ աղբյուրը բիոֆոնն է: Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Բիոֆոնը ձայների ամբողջությունն է, Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,որը տվյալ բնական միջավայրի օրգանիզմերն են առաջացնում Dialogue: 0,0:01:22.00,0:01:26.00,Default,,0000,0000,0000,,միևնույն ժամանակ և միևնույն տեղում: Dialogue: 0,0:01:26.00,0:01:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ երրորդը մեր` մարդկանց կողմից առաջացող ձայների ամբողջությունն է, Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,որը կոչվում է անթրոֆոն: Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Անթրոֆոնի մի մասը կառավարելի է, ինչպես երաժշտությունը կամ թատրոնը, Dialogue: 0,0:01:36.00,0:01:40.00,Default,,0000,0000,0000,,բայց մեծ մասը քաոսային է և չկապակցված, Dialogue: 0,0:01:40.00,0:01:43.00,Default,,0000,0000,0000,,որին մեզնից ոմանք անվանում են աղմուկ: Dialogue: 0,0:01:43.00,0:01:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Մի ժամանակ ես վայրի ձայնային լանդշաֆտները Dialogue: 0,0:01:46.00,0:01:48.00,Default,,0000,0000,0000,,համարում էի անարժեք արտեֆակտ: Dialogue: 0,0:01:48.00,0:01:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Նրանք պարզապես գոյություն ունեին, բայց ոչ մի նշանակություն չունեին: Dialogue: 0,0:01:52.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Դե, ես սխալ էի: Ես իմ փորձություններից սովորեցի, Dialogue: 0,0:01:55.00,0:02:00.00,Default,,0000,0000,0000,,որ ուշադիր լսելը մեզ տալիս է աներևակայելի արժեքավոր գործիքներ, Dialogue: 0,0:02:00.00,0:02:03.00,Default,,0000,0000,0000,,որոնց միջոցով կարող ենք գնահատել բնական միջավայրի առողջությունը Dialogue: 0,0:02:03.00,0:02:06.00,Default,,0000,0000,0000,,կյանքի ողջ ընթացքում: Dialogue: 0,0:02:06.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Երբ ես սկսեցի ձայնագրություն կատարել ուշ 60-ականներին, Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,ձայնագրման բնորոշ մեթոդները սահմանափակ էին Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,մինչև առանձին տեսակների հատված առ հատված ձայնագրումը, Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,օրինակ` սկզբում հիմնականում թռչունների, Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,բայց հետո նաև այլ կենդանիների, օրինակ` կաթնասունների և երկկենցաղների: Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ինձ համար սա կարծես Բեթհովենի Հինգերորդ սիմֆոնիայի Dialogue: 0,0:02:30.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,ողջ հոյակապությունը հասկանալու փորձ լիներ` Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:36.00,Default,,0000,0000,0000,,առանձնացնելով միակ ջութակահարի նվագը Dialogue: 0,0:02:36.00,0:02:38.00,Default,,0000,0000,0000,,նվագախմբի միջից Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:41.00,Default,,0000,0000,0000,,և լսելով հենց այդ մասը: Dialogue: 0,0:02:41.00,0:02:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Բարեբախտաբար, գնալով ավելի շատ ինստիտուտներ են Dialogue: 0,0:02:44.00,0:02:46.00,Default,,0000,0000,0000,,իրականացնում այն ամբողջական մոդելները, Dialogue: 0,0:02:46.00,0:02:49.00,Default,,0000,0000,0000,,որ ես և գործընկերներիցս ոմանք են ներմուծել Dialogue: 0,0:02:49.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,ձայնային լանդշաֆտի էկոլոգիայի բնագավառ: Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Երբ 40 տարի առաջ սկսեցի ձայնագրություն կատարել, Dialogue: 0,0:02:58.00,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,կարողանում էի ձայնագրել 10 ժամ Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:02.00,Default,,0000,0000,0000,,և փոխակերպել այն մեկժամյա գործածելի նյութի, Dialogue: 0,0:03:02.00,0:03:05.00,Default,,0000,0000,0000,,որը բավական է ալբոմի, ֆիլմի սաունդթրեքի Dialogue: 0,0:03:05.00,0:03:08.00,Default,,0000,0000,0000,,կամ թանգարանի ինստալացիայի համար: Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Այժմ գլոբալ տաքացման, Dialogue: 0,0:03:11.00,0:03:13.00,Default,,0000,0000,0000,,ռեսուրսների արդյունահանման, Dialogue: 0,0:03:13.00,0:03:16.00,Default,,0000,0000,0000,,մարդկային աղմուկի և այլ գործոնների պատճառով Dialogue: 0,0:03:16.00,0:03:18.00,Default,,0000,0000,0000,,կարող է 1000 կամ 1000 ժամից ավելի պահանջվել Dialogue: 0,0:03:18.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,հավաքագրելու միևնույն բանը: Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Ամբողջապես իմ արխիվի 50 տոկոսը Dialogue: 0,0:03:24.00,0:03:27.00,Default,,0000,0000,0000,,կազմում են բնական միջավայրերը` արմատապես այնքան փոխված վիճակում, Dialogue: 0,0:03:27.00,0:03:30.00,Default,,0000,0000,0000,,որ դրանք կամ ընդհանրապես անձայն են Dialogue: 0,0:03:30.00,0:03:35.00,Default,,0000,0000,0000,,կամ էլ իրենց սկզբնական ձևով այլևս հասանելի չեն: Dialogue: 0,0:03:35.00,0:03:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Բնական միջավայրի գնահատման հիմնական մեթոդները Dialogue: 0,0:03:37.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,կիրառվել են տեսակների թվի և անհատների թվի Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:45.00,Default,,0000,0000,0000,,տեսողական հաշվարկի միջոցով` յուրաքանչյուր տեսակի մեջ տվյալ տարածքում: Dialogue: 0,0:03:45.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Այնուամենայնիվ, համեմատելով տվյալները, որոնք միմյանց են կապում Dialogue: 0,0:03:48.00,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,մեր լսածի խտությունն ու բազմազանությունը, Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:57.00,Default,,0000,0000,0000,,ես հանգում եմ շատ ավելի ճշգրիտ, համապատասխանող արդյունքների: Dialogue: 0,0:03:57.00,0:03:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ ես ուզում եմ ձեզ ցույց տալ մի քանի օրինակներ, Dialogue: 0,0:03:59.00,0:04:01.00,Default,,0000,0000,0000,,որոնք արտացոլում են այս տիեզերքի մեջ սուզվելուց Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:04.00,Default,,0000,0000,0000,,բացահայտված հնարավորությունները: Dialogue: 0,0:04:04.00,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Սա Լինքոլնի հովիտն է: Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Լինքոլնի հովիտը երեք ու կես ժամվա ճանապարհ է Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Սան Ֆրանցիսկոյի արևելքից, Սիերա Նեվադա լեռներում, Dialogue: 0,0:04:11.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,2000 մետր բարձրության վրա, Dialogue: 0,0:04:13.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,և ես այնտեղ ձայնագրություն եմ կատարել երկար տարիներ: Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,1988-ին մի փայտամթերման ընկերություն տեղի բնակիչներին համոզում էր, Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,որ շրջակա միջավայրի վրա բացարձակապես ոչ մի ազդեցություն չի Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,թողնի իրենց փորձարկվող նոր մեթոդը` Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:26.00,Default,,0000,0000,0000,,«ընտրովի հատումներ» անունով, Dialogue: 0,0:04:26.00,0:04:28.00,Default,,0000,0000,0000,,որի էությունը տարբեր վայրերից մի ծառի հատումն է, Dialogue: 0,0:04:28.00,0:04:31.00,Default,,0000,0000,0000,,և ոչ թե մի ողջ տարածքի հատումը: Dialogue: 0,0:04:31.00,0:04:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Ձայնագրման թույլտվություն ունենալով Dialogue: 0,0:04:33.00,0:04:35.00,Default,,0000,0000,0000,,թե աշխատանքներից առաջ և թե հետո` Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:39.00,Default,,0000,0000,0000,,ես տեղադրեցի իմ սարքավորումները և մեծ քանակությամբ ձայնագրեցի լուսաբացի ձայները Dialogue: 0,0:04:39.00,0:04:43.00,Default,,0000,0000,0000,,շատ խիստ արձանագրությամբ և համակարգեցի ձայնագրությունները, Dialogue: 0,0:04:43.00,0:04:45.00,Default,,0000,0000,0000,,որովհետև ուզում էի շատ լավ հիմք ունենալ: Dialogue: 0,0:04:45.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Սա սպեկտրոգրամի օրինակ է: Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Սպեկտրոգրամը ձայնի գրաֆիկական պատկերն է, Dialogue: 0,0:04:50.00,0:04:53.00,Default,,0000,0000,0000,,որի վրա նշվում է ժամանակը ձախից աջ Dialogue: 0,0:04:53.00,0:04:55.00,Default,,0000,0000,0000,,(այստեղ ներկայացված է 15 վայրկյան) Dialogue: 0,0:04:55.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,և հաճախականությունը ներքևից վերև` Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:00.00,Default,,0000,0000,0000,,ցածրից բարձր: Dialogue: 0,0:05:00.00,0:05:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Դուք կարող եք տեսնել, որ ձայնագրության ուղղությունը այստեղ ներկայացված է Dialogue: 0,0:05:03.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,պատկերի ներքևում կամ կեսերում, Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:11.00,Default,,0000,0000,0000,,մինչդեռ այդ հովտի թռչունները Dialogue: 0,0:05:11.00,0:05:14.00,Default,,0000,0000,0000,,ներկայացված են վերևի մասում: Dialogue: 0,0:05:14.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Այնտեղ շատ թռչուններ կային: Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Ահա Լինքոլնի հովիտը ընտրովի հատումներից առաջ: Dialogue: 0,0:05:18.00,0:05:33.00,Default,,0000,0000,0000,,(Բնության ձայներ) Dialogue: 0,0:05:33.00,0:05:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Մի տարի հետո ես վերադարձա, Dialogue: 0,0:05:35.00,0:05:37.00,Default,,0000,0000,0000,,և օգտագործելով նույն պրոտոկոլներն Dialogue: 0,0:05:37.00,0:05:39.00,Default,,0000,0000,0000,,ու ձայնագրելով նույն պայմաններում, Dialogue: 0,0:05:39.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,ես ձայնագրեցի նույն լուսաբացի ձայների Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:44.00,Default,,0000,0000,0000,,մի շարք օրինակներ, Dialogue: 0,0:05:44.00,0:05:46.00,Default,,0000,0000,0000,,և սա այն է, ինչ ստացվել է: Dialogue: 0,0:05:46.00,0:05:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Սա ընտրովի հատումներից հետո է: Dialogue: 0,0:05:47.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Դուք կարող եք տեսնել, որ հոսքը կրկին ներկայացված է Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:51.00,Default,,0000,0000,0000,,պատկերի ներքևում, Dialogue: 0,0:05:51.00,0:05:56.00,Default,,0000,0000,0000,,բայց նկատեք, թե ինչն է պակասում վերևում: Dialogue: 0,0:05:56.00,0:06:01.00,Default,,0000,0000,0000,,(Բնության ձայներ) Dialogue: 0,0:06:01.00,0:06:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Այնուհետև հաջորդում է փայտփորիկի ձայնը: Dialogue: 0,0:06:11.00,0:06:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Դե ես Լինքոլնի հովիտ վերադարձել եմ 15 անգամ Dialogue: 0,0:06:13.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,վերջին 25 տարիների ընթացքում, Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,և կարող եմ ասել, որ բիոֆոնը, Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:21.00,Default,,0000,0000,0000,,այդ բիոֆոնի խտությունը և բազմազանությունը Dialogue: 0,0:06:21.00,0:06:24.00,Default,,0000,0000,0000,,նույնը չէին, ինչ որ Dialogue: 0,0:06:24.00,0:06:26.00,Default,,0000,0000,0000,,աշխատանքներից առաջ էին: Dialogue: 0,0:06:26.00,0:06:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Բայց ահա Լինքոլնի հովիտի նկարը` հետո արված, Dialogue: 0,0:06:29.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,և դուք կնկատեք, որ տեսախցիկի կամ Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,մարդու աչքի տեսանկյունից Dialogue: 0,0:06:34.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,հազիվ թե մի ճյուղ կամ մի ծառ տեղում չլինի, Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:39.00,Default,,0000,0000,0000,,որը հաստատում է փայտամթերման ընկերության նպատակը, այն է` Dialogue: 0,0:06:39.00,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,շրջակա միջավայրի վրա ոչ մի ազդեցություն չի լինի: Dialogue: 0,0:06:42.00,0:06:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Այնուամենայնիվ, մեր ականջները մեզ լրիվ ուրիշ պատմություն են պատմում: Dialogue: 0,0:06:48.00,0:06:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Երիտասարդ ուսանողները ինձ միշտ հարցնում են, Dialogue: 0,0:06:50.00,0:06:52.00,Default,,0000,0000,0000,,թե այս կենդանիները ինչ են ասում, Dialogue: 0,0:06:52.00,0:06:56.00,Default,,0000,0000,0000,,իսկ ես իսկապես գաղափար չունեմ: Dialogue: 0,0:06:56.00,0:07:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Բայց կարող եմ ասել, որ նրանք իսկապես ինքնարտահայտվում են: Dialogue: 0,0:07:02.00,0:07:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Կապ չունի` մենք հասկանում ենք, թե ոչ, սա ուրիշ պատմություն է: Dialogue: 0,0:07:05.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Ես քայլում էի ծովափին Ալյասկայում Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,և տեսա այս ջրավազանը` Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:12.00,Default,,0000,0000,0000,,լցված ծովային անեմոններով` Dialogue: 0,0:07:12.00,0:07:15.00,Default,,0000,0000,0000,,այս հրաշալի ուտող մեքենաներով, Dialogue: 0,0:07:15.00,0:07:17.00,Default,,0000,0000,0000,,որոնք կորալների և մեդուզաների ազգականներն են: Dialogue: 0,0:07:17.00,0:07:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ հետաքրքրությունից դրդված` նրանք արդյոք ձայն են հանում, թե ոչ, Dialogue: 0,0:07:20.00,0:07:21.00,Default,,0000,0000,0000,,ես գցեցի հիդրոֆոն` Dialogue: 0,0:07:21.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,կաուչուկով պատված ստորջրյա բարձրախոս, Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:25.00,Default,,0000,0000,0000,,ներքև ավազանի բերանի մասում, Dialogue: 0,0:07:25.00,0:07:27.00,Default,,0000,0000,0000,,և կենդանին անմիջապես սկսեց Dialogue: 0,0:07:27.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,կլանել բարձրախոսը դեպի փորը, Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:32.00,Default,,0000,0000,0000,,իսկ շոշափուկները մակերեսից դուրս փնտրում էին Dialogue: 0,0:07:32.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,սննդային արժեք ունեցող ինչ-որ բան: Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Կայուն ձայները, որոնք շատ ցածր են, Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,և որոնք դուք հիմա կլսեք: Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:43.00,Default,,0000,0000,0000,,(Կայուն ձայներ) Dialogue: 0,0:07:43.00,0:07:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Այո', բայց տեսեք: Երբ այն ոչինչ չգտավ ուտելու Dialogue: 0,0:07:46.00,0:07:47.00,Default,,0000,0000,0000,,(Կռնչյուն) Dialogue: 0,0:07:47.00,0:07:50.00,Default,,0000,0000,0000,,(Ծիծաղ) Dialogue: 0,0:07:50.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Կարծում եմ` դա արտահայտություն էր, որը հասկանալի կլինի Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:54.00,Default,,0000,0000,0000,,ցանկացած լեզվում: Dialogue: 0,0:07:54.00,0:07:59.00,Default,,0000,0000,0000,,(Ծիծաղ) Dialogue: 0,0:07:59.00,0:08:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Իր բեղմնավորման շրջանի ավարտին Dialogue: 0,0:08:00.00,0:08:03.00,Default,,0000,0000,0000,,լճագորտը Dialogue: 0,0:08:03.00,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,փորում է մինչև մեկ մետր խորությամբ Dialogue: 0,0:08:05.00,0:08:08.00,Default,,0000,0000,0000,,ամերիկյան Արևմուտքի անբարեբեր անապատային հողը, Dialogue: 0,0:08:08.00,0:08:10.00,Default,,0000,0000,0000,,որտեղ կարողանում է մնալ երկար ժամանակ, Dialogue: 0,0:08:10.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,մինչև պայմանները կրկին բարենպաստ դառնան դուրս գալու համար: Dialogue: 0,0:08:13.00,0:08:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ երբ հողում բավական խոնավություն է լինում Dialogue: 0,0:08:15.00,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,գարնանը, գորտերը փորելով դուրս են գալիս մակերես Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:22.00,Default,,0000,0000,0000,,և հավաքվում են այս մեծ գարնանային լողավազանների շուրջ Dialogue: 0,0:08:22.00,0:08:24.00,Default,,0000,0000,0000,,մեծ թվերով: Dialogue: 0,0:08:24.00,0:08:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ նրանք խմբով ձայներ են հանում, Dialogue: 0,0:08:28.00,0:08:31.00,Default,,0000,0000,0000,,որոնք բացարձակապես համընկնում են միմյանց: Dialogue: 0,0:08:31.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ նրանք դա անում են երկու պատճառով: Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Առաջինը մրցակցությունն է, որովհետև նրանք զույգ են փնտրում, Dialogue: 0,0:08:36.00,0:08:37.00,Default,,0000,0000,0000,,իսկ երկրորդը համագործակցությունն է, Dialogue: 0,0:08:37.00,0:08:40.00,Default,,0000,0000,0000,,որովհետև եթե նրանք բոլորը միասին են ձայներ արձակում, Dialogue: 0,0:08:40.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,իսկապես դժվար է դառնում գիշատիչների` դաշտագայլերի, Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:48.00,Default,,0000,0000,0000,,աղվեսների և բուերի համար, առանձնացնել նրանց կերակրի համար: Dialogue: 0,0:08:48.00,0:08:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Սա այն սպեկտրոգրամն է, որը ցույց է տալիս, թե ինչ տեսք ունեն գորտերի ձայները, Dialogue: 0,0:08:51.00,0:08:54.00,Default,,0000,0000,0000,,երբ դրանք շատ առողջ վիճակում են: Dialogue: 0,0:08:54.00,0:09:04.00,Default,,0000,0000,0000,,(Գորտերի կռկռոց) Dialogue: 0,0:09:04.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Մոնո լիճը գտնվում է Յոսեմըթի ազգային այգու արևելյան մասում Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Կալիֆոռնիայում Dialogue: 0,0:09:09.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,և այն այս գորտերի սիրելի վայրն է, Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:15.00,Default,,0000,0000,0000,,որը նաև սիրված է ԱՄՆ-ի ռազմածովային ինքնաթիռների օդաչուների կողմից, Dialogue: 0,0:09:15.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,ովքեր վարժվում են իրենց կործանիչ ինքնաթիռներով թռչել Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:21.00,Default,,0000,0000,0000,,ժամը 1100 կմ-ից ավելի արագությամբ Dialogue: 0,0:09:21.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,ընդամենը մի քանի հարյուր մետր բարձրության վրա Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Մոնո լճի մակարդակից, Dialogue: 0,0:09:26.00,0:09:30.00,Default,,0000,0000,0000,,շատ արագ, շատ ցածր և այնքան բարձր, Dialogue: 0,0:09:30.00,0:09:33.00,Default,,0000,0000,0000,,որ անթրոֆոնը` մարդկային աղմուկը, Dialogue: 0,0:09:33.00,0:09:34.00,Default,,0000,0000,0000,,չնայած այն վեցուկես կմ հեռավորության վրա է Dialogue: 0,0:09:34.00,0:09:37.00,Default,,0000,0000,0000,,գորտերի լճակից, որը հենց նոր լսեցիք, Dialogue: 0,0:09:37.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,այն փակել է երգող գորտերի ձայնը: Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Դուք այս սպեկտրոգրամում կարող եք տեսնել, որ ողջ էներգիան, Dialogue: 0,0:09:44.00,0:09:47.00,Default,,0000,0000,0000,,որը նաև առաջին սպեկտրոգրամում էր, հեռացել է Dialogue: 0,0:09:47.00,0:09:49.00,Default,,0000,0000,0000,,սպեկտրոգրամի վերևի մասի ծայրից, Dialogue: 0,0:09:49.00,0:09:51.00,Default,,0000,0000,0000,,և որ ձայների մեջ ընդմիջումներ կան երկուսուկես, Dialogue: 0,0:09:51.00,0:09:54.00,Default,,0000,0000,0000,,չորսուկես և վեցուկես վայրկյաններին, Dialogue: 0,0:09:54.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,այնուհետև ինքնաթիռի ձայնն է Dialogue: 0,0:09:57.00,0:09:59.00,Default,,0000,0000,0000,,նշված դեղին գույնով պատկերի ամենաներքևում: Dialogue: 0,0:09:59.00,0:10:09.00,Default,,0000,0000,0000,,(Գորտերի կռկռոց) Dialogue: 0,0:10:09.00,0:10:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Հիմա այդ թռիչքի վերջում Dialogue: 0,0:10:11.00,0:10:15.00,Default,,0000,0000,0000,,մի ամբողջ 45ր է պահանջվում գորտերից Dialogue: 0,0:10:15.00,0:10:17.00,Default,,0000,0000,0000,,վերականգնել իրենց ձայների համապատասխանությունը, Dialogue: 0,0:10:17.00,0:10:20.00,Default,,0000,0000,0000,,որի ընթացքում լիալուսնի տակ Dialogue: 0,0:10:20.00,0:10:23.00,Default,,0000,0000,0000,,մենք դիտում էինք` ինչպես երկու դաշտագայլ և մի եղջյուրավոր բու Dialogue: 0,0:10:23.00,0:10:26.00,Default,,0000,0000,0000,,եկան գորտերից մի քանիսին որսալու: Dialogue: 0,0:10:26.00,0:10:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Լավ նորությունն այն է, որ բնական միջավայրի քիչ վերականգնմամբ Dialogue: 0,0:10:30.00,0:10:32.00,Default,,0000,0000,0000,,և ավելի քիչ թռիչքներով գորտերի պոպուլյացիաները, Dialogue: 0,0:10:32.00,0:10:36.00,Default,,0000,0000,0000,,որոնք 1980-ականներին և վաղ 90-ականներին ոչնչանալու եզրին էին, Dialogue: 0,0:10:36.00,0:10:40.00,Default,,0000,0000,0000,,վերադարձել են բավականին նորմալ վիճակի: Dialogue: 0,0:10:40.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Ես ուզում եմ ավարտել կուղբի մասին մի պատմությամբ: Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Դա շատ տխուր պատմություն է, Dialogue: 0,0:10:44.00,0:10:48.00,Default,,0000,0000,0000,,բայց այն իսկապես արտահայտում է, թե ինչպես կենդանիները Dialogue: 0,0:10:48.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,երբեմն կարողանում են զգացմունք ցուցաբերել` Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:55.00,Default,,0000,0000,0000,,մի շատ հակադրական քննարկման թեմա տարիքով ավելի մեծ որոշ կենսաբանների միջև: Dialogue: 0,0:10:55.00,0:10:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Իմ գործընկերներից մեկը ձայնագրություն էր կատարում Ամերիկայի Միջին Արևմուտքում Dialogue: 0,0:10:58.00,0:11:00.00,Default,,0000,0000,0000,,այս լճակի մոտ, որն առաջացել է Dialogue: 0,0:11:00.00,0:11:04.00,Default,,0000,0000,0000,,գուցե 16,000 տարի առաջ` վերջին սառցադաշտային ժամանակաշրջանի ավարտին: Dialogue: 0,0:11:04.00,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Այն նաև մասամբ առաջացել է կուղբի թումբից Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:09.00,Default,,0000,0000,0000,,մի ծայրում, որը ողջ էկոհամակարգը պահում էր միասին Dialogue: 0,0:11:09.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,նուրբ հավասարակշռության մեջ: Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ մի օր մինչ նա ձայնագրում էր, Dialogue: 0,0:11:16.00,0:11:20.00,Default,,0000,0000,0000,,հանկարծ չգիտես թե որտեղից հայտնվեցին Dialogue: 0,0:11:20.00,0:11:22.00,Default,,0000,0000,0000,,մի քանի պահակներ, Dialogue: 0,0:11:22.00,0:11:24.00,Default,,0000,0000,0000,,ովքեր անհայտ պատճառներով Dialogue: 0,0:11:24.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,քայլեցին կուղբի թմբի վրայով, Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:29.00,Default,,0000,0000,0000,,ուժանակով պայթեցրին այն` Dialogue: 0,0:11:29.00,0:11:33.00,Default,,0000,0000,0000,,սպանելով էգ կուղբին և նրա ձագուկներին: Dialogue: 0,0:11:33.00,0:11:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Սարսափած` իմ գործընկերը մնաց անշարժ` Dialogue: 0,0:11:35.00,0:11:38.00,Default,,0000,0000,0000,,մտքերը հավաքելու Dialogue: 0,0:11:38.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,և ձայնագրելու ինչ որ կկարողանար մինչև օրվա վերջ Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,և այդ երեկո նա մի ուշագրավ իրադարձություն ձայնագրեց` Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:50.00,Default,,0000,0000,0000,,միայնակ գոյատևող արու կուղբը` փոքր պտույտներով լող տալիս Dialogue: 0,0:11:50.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,և անմխիթար լաց լինելիս իր կորցրած զույգի և ձագի համար: Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Սա թերևս ամենատխուր ձայնն է, Dialogue: 0,0:11:59.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,որ ես երբևէ լսել եմ օրգանիզմների մոտ, Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:04.00,Default,,0000,0000,0000,,լինեն դրանք մարդ կամ այլ կենդանի: Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:22.00,Default,,0000,0000,0000,,(Կուղբի լացը) Dialogue: 0,0:12:22.00,0:12:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Լավ: Dialogue: 0,0:12:23.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Ձայնային լանդշաֆտները շատ կողմեր ունեն, Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:29.00,Default,,0000,0000,0000,,որոնց թվում են այն ձևերը, որոնց միջոցով կենդանիները սովորեցրել են մեզ պարել և երգել, Dialogue: 0,0:12:29.00,0:12:32.00,Default,,0000,0000,0000,,որի մասին կխոսեմ մի ուրիշ անգամ: Dialogue: 0,0:12:32.00,0:12:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Բայց դուք լսել եք, թե ինչպես են բիոֆոնները Dialogue: 0,0:12:35.00,0:12:39.00,Default,,0000,0000,0000,,օգնում պարզաբանել բնական աշխարհի մեր ընկալումը: Dialogue: 0,0:12:39.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Դուք լսել եք ռեսուրսների կրճատման, Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:44.00,Default,,0000,0000,0000,,մարդկային աղմուկի և բնական միջավայրի ոչնչացման ազդեցությունը: Dialogue: 0,0:12:44.00,0:12:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ մինչ բնապահպանական գիտությունները սովորաբար Dialogue: 0,0:12:46.00,0:12:50.00,Default,,0000,0000,0000,,փորձել են աշխարհը հասկանալ մեր աչքերի տեսածով, Dialogue: 0,0:12:50.00,0:12:54.00,Default,,0000,0000,0000,,ավելի խորը ընկալում կարելի է ստանալ մեր ականջների լսածով: Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Բիոֆոնները և գեոֆոնները Dialogue: 0,0:12:58.00,0:13:00.00,Default,,0000,0000,0000,,բնական աշխարհի առանցքային ձայներն են, Dialogue: 0,0:13:00.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,և երբ մենք լսում ենք այդ ձայները, Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:04.00,Default,,0000,0000,0000,,օժտվում ենք տարածության զգացումով` Dialogue: 0,0:13:04.00,0:13:07.00,Default,,0000,0000,0000,,այն աշխարհի իրական պատմությամբ, որտեղ ապրում ենք: Dialogue: 0,0:13:07.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Հաշված վայրկյանների ընթացքում Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:12.00,Default,,0000,0000,0000,,ձայնային լանդշաֆտը բացահայտում է ավելի շատ ինֆորմացիա Dialogue: 0,0:13:12.00,0:13:14.00,Default,,0000,0000,0000,,տարբեր տեսանկյուններից` Dialogue: 0,0:13:14.00,0:13:18.00,Default,,0000,0000,0000,,քանակական տվյալներից մինչև մշակութային ոգեշնչում: Dialogue: 0,0:13:18.00,0:13:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Տեսողական ինֆորմացիան բացարձակապես ընդգրկում է Dialogue: 0,0:13:21.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,տրված տարածական կոնտեքստի սահմանափակ ճակատային պատկեր, Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:27.00,Default,,0000,0000,0000,,մինչդեռ ձայնային լանդշաֆտները լայնացնում են այդ պատկերը Dialogue: 0,0:13:27.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,մինչև 360 աստիճան` ամբողջովին ընդգրկելով մեզ: Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ մինչ մի պատկեր կարող է արժենալ 1,000 բառ, Dialogue: 0,0:13:36.00,0:13:41.00,Default,,0000,0000,0000,,ձայնային լանդշաֆտը արժե 1,000 պատկեր: Dialogue: 0,0:13:41.00,0:13:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Եվ մեր ականջները մեզ հուշում են, Dialogue: 0,0:13:43.00,0:13:47.00,Default,,0000,0000,0000,,որ ամեն մի տերևի և արարածի շշնջյունը Dialogue: 0,0:13:47.00,0:13:50.00,Default,,0000,0000,0000,,խոսում է մեր կյանքի բնական ռեսուրսների հետ, Dialogue: 0,0:13:50.00,0:13:55.00,Default,,0000,0000,0000,,որն իսկապես կարող է թաքցնել ամեն ինչի հանդեպ դրսևորվող սիրո գաղտնիքները, Dialogue: 0,0:13:55.00,0:13:57.00,Default,,0000,0000,0000,,հատկապես մեր մարդկության հանդեպ սիրո, Dialogue: 0,0:13:57.00,0:14:03.00,Default,,0000,0000,0000,,իսկ վերջին ձայնը պատկանում է ամազոնյան հովազին: Dialogue: 0,0:14:03.00,0:14:17.00,Default,,0000,0000,0000,,(Մռնչյուն) Dialogue: 0,0:14:17.00,0:14:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Շնորհակալություն ուշադրության համար: Dialogue: 0,0:14:19.00,0:14:25.00,Default,,0000,0000,0000,,(Ծափահարություններ)