Μία ημέρα στη ζωή ενός αρχαίου Αθηναίου - Ρόμπερτ Γκάρλαντ

Παρακολουθείστε το πλήρες μάθημα: https://ed.ted.com/lessons/a-day-in-the-life-of-an-ancient-athenian-robert-garland

Βρισκόμαστε στο 427 π.Χ. με τη μεγαλύτερη εσωτερική σύγκρουση που έχει γίνει ποτέ στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, να μπαίνει στον τέταρτο χρόνο της. Η Αθήνα πρέπει να πάρει μία μεγάλη απόφαση: τι θα κάνει με τους κατοίκους της Μυτιλήνης, μία πόλη που βρίσκεται στο νησί της Λέσβου, όπου έχει μόλις καταπνιγεί μία εξέγερση κατά της αθηναϊκής κυριαρχίας. Πως έπαιρναν οι Αθηναίοι τέτοιου είδους αποφάσεις; Ο Ρόμπερτ Γκάρλαντ περιγράφει μία ημέρα από τη ζωή της αθηναϊκής δημοκρατίας.

Μάθημα από τον Ρόμπερτ Γκάρλαντ, ψηφιακή απεικόνιση από τα Zedem Media.

Βρισκόμαστε στο 427 π.Χ. με τη μεγαλύτερη
εσωτερική σύγκρουση που έχει γίνει ποτέ

στον αρχαίο ελληνικό κόσμο,
να μπαίνει στον τέταρτο χρόνο της.

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος εξελίσσεται

μεταξύ των πόλεων-κρατών της Αθήνας και
της Σπάρτης, καθώς και των συμμάχων τους.

Οι Αθηναίοι δεν μπορούν να συναγωνιστούν
τη θαυμαστή δύναμη της Σπάρτης στην ξηρά.

Εγκαταλείπουν λοιπόν την ύπαιθρο

και υποχωρούν πίσω από τα τείχη
που περιβάλλουν την πόλη και το λιμάνι

και τροφοδοτούνται από έναν ισχυρό στόλο
και μία εκτενή ναυτική αυτοκρατορία.

Οι συνθήκες περιορισμού
έχουν αρνητικές συνέπειες

και μiα πρόσφατη επιδημία έχει οδηγήσει
στην εξάλειψη του 1/3 του πληθυσμού.

Όμως, η ζωή στην πόλη συνεχίζεται.

Ο Αρχίας και η Δεξίλεια
διαμένουν στο κέντρο της πόλης.

Ως αγγειογράφος έργων υψηλής ποιότητας,
ο Αρχίας ανήκει στους προνομιούχους

με έντονο ενδιαφέρον
για τις υποθέσεις της πόλης.

Η Δεξίλεια δεν μπορεί να συμμετάσχει στην
πολιτική ή να έχει δικαίωμα ιδιοκτησίας.

Το ζευγάρι ευγνωμονεί τους θεούς
που τα τρία από τα τέσσερα παιδιά του,

ένας γιος και δύο κόρες,

επιβίωσαν πέραν της νηπιακής ηλικίας.

Πολλοί γονείς αντιμετωπίζουν
τις κόρες ως υποχρέωση

αφού χωρίς προίκα
δεν μπορούν να βρουν σύζυγο.

Ο Αρχίας όμως είναι
πεπεισμένος ότι τα πλούτη του

θα του επιτρέψουν να τις αποκαταστήσει
καλά χωρίς να φαλιρίσει.

Όπως πολλοί Αθηναίοι, η οικογένεια
έχει στην κατοχή της σκλάβους.

Με καταγωγή από τη Θράκη,
πιάστηκαν αιχμάλωτοι στον πόλεμο.

Η Θράττα ασχολείται με τα οικιακά
και βοηθάει στην ανατροφή των παιδιών.

Ο Φίλων είναι παιδαγωγός,

εποπτεύει την επιμόρφωση του γιου του
και του μαθαίνει ανάγνωση και γραφή.

Ο Αρχίας έχει ξυπνήσει νωρίς για να πάει
σε συνεδρίαση της Εκκλησίας του Δήμου,

της συνέλευσης των πολιτών,

που γίνεται την αυγή.

Πριν ξεκινήσει, καίει λιβάνι

και κάνει μια σπονδή
στον μικρό βωμό στην αυλή

εκ μέρους όλης της οικογένειας.

Η Δεξίλεια θα μείνει στο σπίτι μαθαίνοντας
στις κόρες της τις δουλειές του σπιτιού.

Αργότερα, θα αποσυρθεί στην εσωτερική
αυλή για να πάρει λίγο καθαρό αέρα.

Όταν ο Αρχίας φτάνει στην αγορά,

την αστική και εμπορική καρδιά της πόλης,

βρίσκει τους συμπολίτες του
συνωστισμένους στην πλατεία,

ντόπιοι πολίτες που έχουν ολοκληρώσει
τη στρατιωτική τους εκπαίδευση.

Στο κεντρικό μνημείο,
σε έναν πίνακα ανακοινώσεων

έχουν αναρτηθεί
τα πρακτικά της συνεδρίασης.

Σήμερα, υπάρχει μόνο
ένα θέμα προς συζήτηση:

τι θα κάνουν με
τους κατοίκους της Μυτιλήνης,

μια πόλη στο νησί της Λέσβου

όπου έχει μόλις καταπνιγεί μια εξέγερση
κατά της αθηναϊκής κυριαρχίας.

Η συνεδρίαση διεξάγεται στην Πνύκα,
έναν λόφο δυτικά της Ακρόπολης.

Η λέξη σημαίνει «πυκνός»,

και το πλήθος των 5.000 πολιτών
δικαιολογεί την ονομασία του.

Οι κήρυκες εξαγνίζουν τον λόφο
ρίχνοντας στην περίμετρο αίμα χοίρου

και αποκαθιστούν την τάξη.

Καθώς όλοι κάθονται στους πάγκους
απέναντι από το βήμα,

ο πρόεδρος της συνεδρίασης ξεκινάει
την ομιλία με τα παρακάτω λόγια:

«Τίς ἀγορεύειν βούλεται;»
«Ποιος θέλει να πάρει τον λόγο;»

Οι πολίτες εκθέτουν τις απόψεις τους,
έκαστος προτείνοντας επιείκεια ή εκδίκηση.

Μία πρόταση είναι
να εκτελεστούν όλοι οι Μυτιληναίοι

και να υποδουλωθούν
οι γυναίκες και τα παιδιά,

επειδή πρόδωσαν τους Αθηναίους
συμμάχους τους σε περίοδο πολέμου.

Η πλειοψηφία σηκώνει το δεξί χέρι
ψηφίζοντας υπέρ.

Αφού έληξε η συνεδρίαση, ο Αρχίας γυρίζει
στην αγορά να αγοράσει φαγητό και κρασί.

Εκατοντάδες έχουν μαζευτεί εκεί
για να συζητήσουν τα αποτελέσματα

και πολλοί είναι δυσαρεστημένοι
με την απόφαση.

Όταν ο Αρχίας επιστρέφει σπίτι,
ενημερώνει την Δεξίλεια για τη συζήτηση.

Η άποψή της είναι ότι η θανάτωση
αθώων και ένοχων αδιακρίτως,

είναι μια σκληρή
και αντιπαραγωγική απόφαση,

και του την εκφράζει.

Κοντά στο σούρουπο, ο Αρχίας
επισκέπτεται έναν φίλο για ένα συμπόσιο.

Οι εννέα άντρες πίνουν κρασί και συζητούν
για τη συνεδρίαση όλη τη νύχτα.

Ο Αρχίας συμφωνεί με τη γυναίκα του στο
να δώσουν χάρη, εντέλει και οι φίλοι του.

Πριν την αυγή συμβαίνει κάτι πρωτοφανές.

Οι κήρυκες κυκλοφορούν στην Αθήνα

και ανακοινώνουν ότι
έχει συγκληθεί νέα συνεδρίαση.

Η δεύτερη συζήτηση εξελίσσεται
σε εξίσου έντονο κλίμα,

αλλά καταλήγει σε νέο ψήφισμα
που με μικρή πλειοψηφία

αποφασίζει τη θανάτωση
μόνο των ηγετών της εξέγερσης.

Όμως, υπάρχει ένα πρόβλημα -

ένα πλοίο έχει ήδη εκπλεύσει
την προηγούμενη ημέρα

με εντολή να εκτελέσει
τις αποφάσεις του πρώτου ψηφίσματος.

Έτσι, ένα άλλο πλοίο αποπλέει
για να αναιρέσει την εντολή -

ένας αγώνας για τη δημοκρατία
ενάντια στον χρόνο.