< Return to Video

Morse Code & The Information Age (Language of Coins 8/12)

  • 0:03 - 0:06
    1832 წელს, მათემატიკოსმა კარლ
    გაუსმა
  • 0:06 - 0:09
    და ფიზიკოსმა პროფესორმა, ვილჰელმ
    ვებერმა, შექმნეს სისტემა
  • 0:09 - 0:11
    რომელიც საშუალებას
    აძლევდა მათ კომუნიკაცია ჰქონოდათ
  • 0:11 - 0:14
    ექსპერიმენტებზე მუშაობისას დიდ მანძილზე-
  • 0:14 - 0:18
    დაეკავშირებინათ ობსერვატორია ფიზიკის
    ლაბორატორიასთან.
  • 0:18 - 0:21
    მათ ნამდვილად მნიშვნელოვანი პრობლემა
    გადაჭრეს:
  • 0:21 - 0:23
    რომელიც მეტი იყო, ვიდრე თავსატეხი:
  • 0:23 - 0:25
    როგორ გაეგზავნათ ანბანის ყველა ასო
  • 0:25 - 0:28
    ერთი წრედის ან ერთი სადენის გამოყენებით.
  • 0:28 - 0:31
    და მათი სისტემა იყენებდა გალვანომეტრს,,
  • 0:31 - 0:33
    რადგან ცნობილი იყო რომ ელეტროდენი,
    რომელი გადიოდა
  • 0:33 - 0:36
    კოჭაში, ქმნიდა მაგნიტურ ველს,
    რომელიც გადიოდა
  • 0:36 - 0:39
    ხვიების ცენტრზე,მას კი შეეძლო
    ისრის გადახრა.
  • 0:39 - 0:42
    მაგრამ მარტივი დისტანციური გადაცემის
    ნაცვლად,
  • 0:42 - 0:44
    მათი სისტემა იყენებდა გადამრთველს,
    რომელსაც შეეძლო
  • 0:44 - 0:49
    წამიერად შეეცვალა დენის მიმართულება.
  • 0:49 - 0:50
    ამას შეიძლება მოჰყოლოდა მაგნიტური
  • 0:50 - 0:52
    ველის მიმართულების შეცვლა
    ხვეულას ირგვლივ
  • 0:52 - 0:56
    და ისარიც გადაიხრებოდა მარჯვნივ
    ან მარცხნივ,
  • 0:56 - 0:58
    დენის მიმართულების მიხედვით-
  • 0:58 - 1:02
    ასე, მათთვის ორი განსხვავებული შემთხვევის
    გადაცემით-
  • 1:02 - 1:06
    ან "სიმბოლოსი"- მარცხნივ
    ან მარჯვნივ გადახრით.
  • 1:06 - 1:09
    ყველაზე მნიშვნელოვანი, მან პატარა
    სიმბოლოები შეუსაბამა
  • 1:09 - 1:12
    ყველაზე გავრცელებულ ასოებს.
  • 1:12 - 1:15
    მაგალითად, A ნიშნავდა მარჯვნივ
    ერთ გადახრას.
  • 1:15 - 1:17
    და'E'მარცხენა მხარეს ერთ გადახრას.
  • 1:17 - 1:21
    ის ნაკლებად გავრცელებული ასოებისთვის
    იყენებდა შედარებით გრძელ კოდებს,
  • 1:21 - 1:26
    როგორიცაა 'K,რომელიც მარჯვნივ
    სამ გადახრას ნიშნავდა,
  • 1:26 - 1:29
    და ამავე დროს, გადაცემის სისწრაფე
  • 1:29 - 1:33
    იყო დაახლოებით 9 ასო ერთ წუთში.
  • 1:33 - 1:36
    ყველა შემდეგი ტელეგრაფს მაგნიტური
    ისრით,
  • 1:36 - 1:38
    ჰქონდა მსგავსი შეზღუდვები-
  • 1:38 - 1:41
    და ეს ინჟინერიის პრობლემა იყო.
  • 1:41 - 1:44
    სიგნალის გადაცემა არ იყო სწრაფი.
  • 1:44 - 1:46
    ახლა სიგნალის გადაცემის სისწრაფე
  • 1:46 - 1:48
    განისაზღვრებოდა ერთ წუთში
    გადახრების რიცხვით,
  • 1:48 - 1:51
    რომლებიც ზუსტად მიიღებოდა და გადაიცემოდა.
  • 1:51 - 1:54
    და თუ სიგნალების რაოდენობა მეტი
    იქნებოდა,
  • 1:54 - 1:56
    მიმღები იბნეოდა, რხევების გამო-
  • 1:56 - 1:58
    რაც შეცდომებს წარმოშობდა-
  • 1:58 - 2:01
    ეს პიანინოზე სწრაფ დაკვრას შეიძლება
    შევადაროთ, ნოტები ერთმანეთს ერევიან
  • 2:01 - 2:06
    და განსხვავება რთულად შესამჩნევი ხდება-
    თუ თქვენს სწრაფად უკრავთ.
  • 2:06 - 2:08
    და დროსთან ერთად, გადაცემის სისწრაფე
  • 2:08 - 2:11
    ხარისხობრივად გაუმჯობესდა.
  • 2:11 - 2:12
    ერთ-ერთი გაუმჯობესება
  • 2:12 - 2:16
    გამოიხატებოდა ხვეულაზე პატარა
    მაგნიტის დამატებით.
  • 2:16 - 2:18
    ეს ეხმარებოდა გადახრილ ისარს
  • 2:18 - 2:21
    თავის ნეიტრალურ მდგომარეობაში
    დასაბრუნებლად.
  • 2:21 - 2:23
    და ამ კონსტრუქციის დახმარებით მაგნიტურ
    ისრიანი
  • 2:23 - 2:27
    ტელეგრაფი ფართოდ გავრცელებული გახდა
    ევროპაში.
  • 2:27 - 2:29
    The Electric Telegraph Company
  • 2:29 - 2:32
    პირველი საჯარო სატელეგრაფო კომპანია
    იყო.
  • 2:32 - 2:36
    ის დაარსდა 1846 წელს, მას შემდეგ, რაც
    მფლობელებმა
  • 2:36 - 2:39
    შეისყიდეს ისრიანი ტელეგრაფის პატენტი
    იყიდეს.
  • 2:42 - 2:46
    თუმცა ასეთი ტელეგრაფების სისწრაფე
  • 2:46 - 2:50
    არასდროს აჭარბებდა წუთში 60 ასოს-
  • 2:54 - 2:57
    ამის მიზეზი ის იყო, რომ ისარს არ
    შეეძლო
  • 2:57 - 3:00
    წუთში ერთზე მეტად გადახრა.
  • 3:00 - 3:02
    და ამიტომ, კომპანია იღებდა
    მომხმარებლებისგან
  • 3:02 - 3:05
    მხოლოდ ერთ წერილს-
  • 3:05 - 3:07
    რომელშიც არ შეიძლება ყოფილიყო
    ოცზე მეტი სიტყვა-
  • 3:07 - 3:10
    რაც ტვიტერში წერილის სიგრძის ტოლია.
  • 3:10 - 3:14
    და 1848 წლისთვის, ერთი წერილის გაგზავნის
    ფასი
  • 3:14 - 3:18
    ლონდონიდან ედინბურგამდე 16 შილინგს
    უდრიდა.
  • 3:18 - 3:20
    და იმ დროს,ეს დაახლოებით უდრიდა
    მაღაზიის
  • 3:20 - 3:23
    მფლობელის ერთი კვირის ხელფასს.
  • 3:23 - 3:25
    ამიტომ, თავიდან, ეს ტექნოლოგია
  • 3:25 - 3:30
    მიუწვდომელი იყო უბრალო ხალხისთვის.
  • 3:30 - 3:33
    აშშ-ში, ტელეგრაფის კომერცალიზაცია
  • 3:33 - 3:37
    მოხდა პორტრეტისტ სამუელ მორზეს
    წყალობით,
  • 3:37 - 3:38
    რომელიც აკვირდებოდა
  • 3:38 - 3:41
    ტელეგრაფის განვითარებას ევროპაში.
  • 3:41 - 3:44
    მორზეს როლი მნიშვნელოვანია. მან
    მოახდინა ფოკუსირება
  • 3:44 - 3:48
    იმაზე, თუ როგორ დაეჩქარებინა
    წერილების გადაცემა.
  • 3:48 - 3:50
    მან უარი თქვა ისრების
    გამოყენებაზე.
  • 3:50 - 3:53
    და 1838 წელს, მან დაარეგისტრირა
    პატენტი
  • 3:53 - 3:56
    ის დაფუძნებული იყო იდეაზე, რომ
    ელექტრული დენს
  • 3:56 - 3:58
    შეეძლო დინება და შეწყვეტაც-
  • 3:58 - 4:03
    და ეს პაუზები რაღაცაზე მიანიშნებდა.
  • 4:03 - 4:06
    პაუზების კოდირების პროცესი
    საკმაოდ რთული იყო-
  • 4:06 - 4:09
    მექანიზმის ჩახლართული სისტემა,
  • 4:09 - 4:12
    ბერკეტები და ელექტრომაგნიტები..
  • 4:12 - 4:15
    თუმცა, ეს სისტემა მნიშვნელოვნად
    გამარტივდა
  • 4:15 - 4:19
    მორზეს ალბერტ ვეილთან
    თანამშრომლობის დაწყების შემდეგ.
  • 4:19 - 4:22
    ამის წყალობით, წერილის დაწერა
    შესაძლებელი გახდა
  • 4:22 - 4:26
    მარტივი ზამბარიანი
    ბერკეტის ("გასაღების") საშუალებით-
  • 4:26 - 4:29
    რომლის გაკონტროლებაც
    თითის დაჭერით ხერხდებოდა.
  • 4:29 - 4:33
    და მიმღების ბოლოზე იყო ზამბარიანი
    ბერკეტი
  • 4:33 - 4:35
    რომელიც მოქაჩვა და დაბრუნება
  • 4:35 - 4:37
    შესაძლებელი იყო ელექტრომაგნიტის
    დახმარებით.
  • 4:45 - 4:49
    მარჯვენა და მარცხენა მხარეს გადახრის
    განსასხვავებლად
  • 4:49 - 4:55
    მან განასხვავა კლავიშის სიგრძე, ან
    იმპულსის სიგანე.
  • 4:55 - 4:58
    გადამრთველზე ძალიან მოკლე დროში
  • 4:58 - 5:00
    დაჭერას "წერტილი" ჰქვია.
  • 5:00 - 5:02
    და წერტილი ითვლება მორზეს ანბანის
  • 5:02 - 5:07
    საბაზო ერთეულად.
  • 5:07 - 5:09
    და გადამრთველზე დროის ერთეულში
  • 5:09 - 5:13
    სამჯერ დაწერა გამოიხატება- "ტირეთი".
  • 5:13 - 5:18
    [მორზეს ანბანის დახმარებით დაწერილი
    წერილების ხმა.]
  • 5:18 - 5:21
    ინტერვალი აბსოლუტურად სწორია.
  • 5:21 - 5:23
    ძალიან პატარა, შეკუმშული ინტერვალებია
  • 5:23 - 5:26
    წერტილებსა და ტირეებს შორის.
  • 5:26 - 5:27
    დი-დაჰ დიტ.
  • 5:28 - 5:30
    [მორზეს კოდით დაწერილი წერილები]
  • 5:30 - 5:31
    დი-დაჰ დიტ.
  • 5:31 - 5:33
    [მორზეს კოდით დაწერილი წერილები]
  • 5:33 - 5:35
    და ეს იყო გასაღები მათი
  • 5:35 - 5:38
    კოდების წერის სტრატეგიის.
  • 5:38 - 5:42
    დაწყებული პირველი წერტილით ან ტირეთი-
    მარცხენა ან მარჯვენა შტოთი-
  • 5:42 - 5:46
    რომელსაც,მივყავართმომდევნო
    წერტილამდე ან ტირემდე და ასე შემდეგ.
  • 5:46 - 5:49
    სქემა უნიშნავდა სიმბოლოების მოკლე
    თანამიმდევრობებს
  • 5:49 - 5:51
    მეტად მოსალოდნელ ასოებს.
  • 5:51 - 5:52
    ასეოების გამოყენების სიხშირე კი
  • 5:52 - 5:55
    განისაზღვრებოდა მათი წიგნებში
    გამოყენების მიხედვით.
  • 5:55 - 5:57
    ამიტომ,თუ ხის მწვერვალი,
  • 5:57 - 6:00
    იყო უბრალოდ ერთი წერტილი- ის
    ნიშნავდა 'E'-ს.
  • 6:00 - 6:03
    ერთი ტირე გამოსახავდა 'T-ს.
  • 6:03 - 6:05
    და თუ ჩვენ ქვემოთ წამოვალთ,
  • 6:05 - 6:08
    მივალთ ნაკლებად გამოყენებად
    ასოებთან.
  • 6:08 - 6:14
    სისტემის მიხედვით ასოს შემდეგ ჩნება
    სამერთეულიანი პაუზა.
  • 6:14 - 6:17
    ინტერვალები სიტყვაში ან ჯგუფში სიმბოლოებს
    შორის
  • 6:17 - 6:19
    ასევე თანაბარზომიერია- თუმცა უფრო
    გრძელი.
  • 6:19 - 6:23
    [მორზეს კოდით გაგზავნილი წერილები]
  • 6:23 - 6:27
    მნიშვნელოვანია გავიგოთ, რომ წერილების
    მნიშვნელობა
  • 6:27 - 6:30
    იხლართებოდა მათი გადაცემის
    სისწრაფესთან ერთად.
  • 6:30 - 6:32
    გიკვირთ, რომ ჩვეული ინტერვალები
  • 6:32 - 6:34
    ნამდვილად ასე მნიშვნელოვანია?
  • 6:34 - 6:37
    და ეს აღარ არის ზედმეტი დაზუსტება-
  • 6:37 - 6:39
    ახირება- როგორც, ვთქვათ,
    კოხტად წერა?
  • 6:39 - 6:42
    თუ თქვენ ასე ფიქრობთ, თქვენ ცდებით.
    და გაჩვენებთ, რატომ,
  • 6:42 - 6:48
    [მორზეს კოდით დაწერილი წერილები]
  • 6:48 - 6:51
    წერტილი წერტილთან, ტირე ტირესთან.
    ისინი ემთხვევიან.
  • 6:52 - 6:53
    მხოლოდ ინტერვალი ასხვავებს
  • 6:53 - 6:58
    ერთმანეთისგან სიტყვებს.
  • 6:58 - 7:00
    ამიტომ,სიტყვის 'Paris,'
  • 7:00 - 7:02
    გასაგზავნად,ეს უნდა
    წარმოვიდგინოთ,როგორც
  • 7:02 - 7:07
    'P [ინტერვალი]A [ინტერვალი]
    R [ინტერვალი] I [ინტერვალი] S.
  • 7:07 - 7:10
    ამ სისტემის გადაცემის სისწრაფე
    პირდაპირ კავშირშია
  • 7:10 - 7:13
    სიგნალის ტემპთან.
  • 7:13 - 7:16
    და სავარჯიშო ვიდეოში გამოყენებული
    იყო მუსიკალური ანალოგიები.
  • 7:16 - 7:21
    მან გაგზავნა სტანდარტული სატესტო სიტყვა:
    'PARIS.'
  • 7:21 - 7:23
    და აი თქვენ.
  • 7:23 - 7:26
    თითოეული პიკი არის ან
    წერტილი, ან ტირე.
  • 7:26 - 7:29
    თითეული ჩაღრმავება, ინტერვალი.
  • 7:29 - 7:34
    ეს საუკეთესოდ გაგზავნაა. თანაბარზომიერი
    და რიტმული.
  • 7:36 - 7:39
    ეს ცუდი შეტყობინების ნიშანია.
  • 7:39 - 7:43
    იგივე სიტყვა:'PARIS, განსხვავებულად
    ჩანს
  • 7:43 - 7:48
    არარეგულარული წერტილები და ტირეები,
    არასისტემური ინტერვალები.
  • 7:48 - 7:52
    არა თანაბარზომიერობა. არარიტმულობა.
  • 7:52 - 7:55
    საოცარია, ზუსტად ამ კოდური სისტემის
    სიმარტივემ
  • 7:55 - 7:57
    გახადა გადაცემა უფრო სწრაფი,
  • 7:57 - 7:59
    კლავიშებთან და ბერკეტებთან შედარებით,
  • 7:59 - 8:03
    რომლებიც ევროპის მაგნიტურ ტელეგრაფებში
    გამოიყენებოდა.
  • 8:03 - 8:08
    გადაცემის სიჩქარე გაიზარდა წუთში
    135 სიმბოლომდე,
  • 8:08 - 8:11
    ან მეტამდე, გაწვრთნილი ოპერატორის
    შემთხვევაში,
  • 8:11 - 8:15
    და 1884 წლის 24 მაისს, პირველად წარმატებით
    გაიგზავნა შეტყობინება:
  • 8:15 - 8:20
    "რა მოიმოქმედა ღმერთმა?"
  • 8:20 - 8:23
    და მომდევნო დღეს, "New YorkTribune "-მა
    დაწერა:
  • 8:23 - 8:26
    "მოხდა სასწაული, სივრცეს უკვე
  • 8:26 - 8:28
    აღარ აქვს მნიშვნელობა"
  • 8:28 - 8:31
    გაითვალისწინეთ, რომ იმ დროს წერილების
    90%
  • 8:31 - 8:34
    ცხენების ზურგით ტრანსპორტირდებოდა.
  • 8:34 - 8:38
    სწრაფადვე, ეს ტექნოლოგია უმნიშვნელოვანესი
    გახდა
  • 8:38 - 8:40
    შეარაღებული ძალების, გაზეთების,
    ფინანსური მოვაჭრეების,
  • 8:40 - 8:43
    კრიმინალთან მებრძოლი ორგანიზაციების
    წარმატებისთვის.
  • 8:43 - 8:46
    ბიზნესი, რომელიც ინფორმაციაზე იყო
    დამოკიდებული,
  • 8:46 - 8:49
    ახლა დამოკიდებული გახდა მორზეს კოდსა
    და ტელეგრაფზე.
  • 8:49 - 8:54
    1900 წლისთვის, ერთი წერილის
    ფასი 30 ცენტამდე დაეცა,
  • 8:54 - 8:56
    რადგან ტრაფიკი გაიზარდა და იმ წელს
  • 8:56 - 9:01
    63.2 მილიონი წერილი გაიგზავნა.
  • 9:01 - 9:04
    რადგან ადამიანებმა დაიწყეს ამ სისტემის
    გამოყენება, მათ ბუნებრივია
  • 9:04 - 9:06
    დაიწყეს ფიქრი, როგორ დაეზოგათ ფული.
  • 9:06 - 9:09
    ამან მიგვიყვანა იმ წიგნების
    პოპულარიზაციამდე,
  • 9:09 - 9:13
    რომლებშიც დაშიფრული იყო წინადადებები.
  • 9:13 - 9:17
    მაგალითად, სიტყვა 'Blade' სინამდვილეში
    ნიშნავდა:
  • 9:17 - 9:19
    გთხოვთ დაასახელეთ და დაჯავშნეთ
    საცხოვრებელი ადგილი
  • 9:19 - 9:21
    ჩემთვის და ჩემი ოჯახისთვის.
  • 9:21 - 9:23
    სატელეგრაფო კომპანიებს ეს არ მოსწონდათ
  • 9:23 - 9:26
    რადგან ისინი შემოსავალს კარგავდნენ.
  • 9:26 - 9:29
    მეტი სიმბოლო უდრდა მეტ მოგებას.
  • 9:29 - 9:34
    გამოაშკარავდა, რომ ინფორმაცია
    ფარდობითი ცნება გახდა.
  • 9:34 - 9:37
    საჭირო იყო კონკრეტული ინფორმაცია.
  • 9:37 - 9:40
    აშკარა კითხვა უპასუხოდ რჩებოდა.
  • 9:40 - 9:42
    თუ თქვენ გადასცემთ ინფორმაციას
  • 9:42 - 9:44
    არ აქვს მნიშვნელობა რა საშუალებით-
  • 9:44 - 9:48
    როგორ იქნებით ყველასთვის სამართლიანი?
  • 9:48 - 9:51
    ასოების რიცხვი ინფორმაციის საზომად
  • 9:51 - 9:53
    აღარ განიხილებოდა.
Title:
Morse Code & The Information Age (Language of Coins 8/12)
Description:
more » « less
Video Language:
English
Duration:
09:59

Georgian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.