Gatunki

Co jest, a co nie jest gatunkiem. Lygrysy, tyglwy, muły, osłomuły i psy

Żeby poradzić sobie z całą złożonością otaczającego nas świata, zaczęliśmy go klasyfikować.

A nie ma bardziej oczywistej rzeczy do sklasyfikowania

niż organizmy, które nas otaczają, niż otaczające na życie.

Chcę Wam opowiedzieć o tym, w jaki sposób klasyfikujemy otaczające nas organizmy.

Naukę o klasyfikacji nazywamy taksonomią. Najprostsza rzecz, o którą można zapytać, kiedy widzi się życie

wokół siebie, widzi się podobieństwa między organizmami. Wyraźnie widać,

że ten organizm jest bardziej podobny do innych organizmów, które wyglądają tak jak on, niż

do trawy, na której stoi czy drzewa. Zaczynamy się zastanawiać, czy nie pogrupować tych organizmów

z podobnymi do nich organizmami. I to jest podstawa

tego, w jaki sposób klasyfikujemy to, co nas otacza. Wkładamy organizmy do osobnych szufladek, nazywanych gatunkami.

To jest konkretne zwierzę, ale widzimy, że są też inne zwierzęta, które wydają się do niego podobne.

Mówimy więc, że wszystkie należą do gatunku lwów. To kolejne zwierzę, są też inne zwierzęta w paski,

jedne grubsze, inne wyższe, chudsze, z ciemniejszymi lub jaśniejszymi paskami, ale są do siebie

na tyle podobne, że możemy je wszystkie nazywać tygrysami. Wszystkie zwierzęta, nawet te, które są

trochę większe, chudsze, grubsze, jaśniejsze czy ciemniejsze, ale wyglądają w ten sposób, tak jak to zwierzę,

nazywamy je wszystkie osłami. To zwierzę

nazywamy osłem. A wszystkie zwierzęta, które wydają nam się podobne do tego - nazwiemy końmi.

To może się wydawać bardzo prostym sposobem na klasyfikację. Wszystko, co

przypomina to zwierzę, to lwy. Wszystko, co wygląda jak ten osobnik,

to tygrysy. Ale to nie jest dobra definicja gatunku --

organizmy, które są podobne albo zachowują się podobnie. Za chwilę zobaczycie, że

niektóre organizmy mogą się bardzo różnić wyglądem czy zachowaniem, a jednocześnie być blisko spokrewnione.

Powiem też, co to znaczy być blisko spokrewnionym, a potem zobaczymy organizmy, które są bardzo

podobne, mają podobne struktury, podobne zachowanie, na przykład nietoperze i ptaki,

ale w rzeczywistości są bardzo odlegle spokrewnione. Potrzebujemy więc bardziej precyzyjnej definicji gatunku,

a nie tylko tego, że organizmy są podobne do siebie albo podobnie się zachowują.

Najprościej powiedzieć, że gatunek to zwierzęta, które mogą się krzyżować

i mają wtedy potomstwo, które jest płodne,

czyli też może mieć młode,

potomstwo nie jest bezpłodne. Może rozmnażać się z innymi osobnikami swojego gatunku

i wydawać na świat potomstwo. Na przykład ten lew,

lew i lwica zwykle mogą mieć potomstwo, które

będzie się rozmnażało z innymi lwami i lwicami, zależnie od płci, a ich młode będą przeżywały.

Wygląda na to, że u lwów to działa. Tak samo wygląda sprawa tygrysów. Okazuje się, że

jeśli skrzyżujemy lwa z tygrysicą, to też będą mieć potomstwo.

Będą się rozmnażać. Ich potomstwo spopularyzował film niezależny "Napoleon Wybuchowiec". Bohater tytułowy

był zafascynowany ich potomstwem, bo to fascynujące zwierzęta. Potomstwo lwa i tygrysicy to lygrys.

Lew zapładnia tygrysicę, a ich dziecko to hybryda, krzyżówka

lwa i tygrysa. To fascynujące zwierzęta, większe niż lwy i tygrysy.

To największe znane nam koty, ale nie można zaklasyfikować ich jako odrębnego gatunku

ani nie można powiedzieć, że lew i tygrys należą do jednego gatunku, bo nawet jeśli mogą się krzyżować,

to ich potomstwo jest bezpłodne i samo nie wyda na świat dzieci.

Kiedyś zdarzyło się, że lygrys miał młode z lwem czy tygrysem, ale to odosobniony przypadek.

Zwykle lygrysy nie mają potomstwa. Zwykle efekt takiej krzyżówki

nie jest zdolny do rozrodu ani płodny. Dlatego uważamy lwy i tygrysy za osobne gatunki

i nie nazywamy lygrysa gatunkiem. Nazywamy go hybrydą między dwoma gatunkami.

Tak samo sytuacja wygląda -- właściwie moglibyście zapytać - tym razem mieliśmy lwa i tygrysicę, a co by się

a co by się stało, gdyby było na odwrót. Gdybyśmy mieli lwicę i tygrysa?

Taka krzyżówka jest inna od poprzedniej i nazywa się tyglew (tigon).

To odmienna krzyżówka, która ma trochę inne cechy niż lygrys.

Zachęcam, żebyście sprawdzili, czym jest tyglew. Podobnie jeśli mamy samca osła,

osły to niewątpliwie osobny gatunek,

bo jeśli mamy osła i oślicę i one się rozmnażają, to ich potomstwem

jest osioł, który może się rozmnażać z innymi osłami i produkować potomstwo. Więc nie tylko osioł

rozmnaża się z innymi osłami, ale też efekt tego procesu, młody osioł, może się z nimi rozmnażać.

Podobnie konie, mogą się rozmnażać między sobą i zawsze ich potomstwo będzie płodne.

Ale jeżeli weźmiemy osła i klacz, to one też mogą się skrzyżować, a efektem tego będzie muł.

Tak jak lygrysy, muły, o ile wiem, są bezpłodne.

Nie mogą wyprodukować potomstwa, nie mogą krzyżować się ze sobą.

Chociaż osły i konie mogą się ze sobą krzyżować i rodzić muły, to ich potomstwo nie jest płodne i dlatego

nie uważamy osłów i koni za ten sam gatunek i uważamy muła, tak jak lygrysa i tyglwa,

za hybrydę (krzyżówkę). Ogólnie, używamy słowa

hybryda jeśli dwa organizmy, dwie różne od siebie formy, zeszły się i mają potomstwo.

Tak jak w przypadku tyglwa, możecie powiedzieć -- co by było gdyby skrzyżować oślicę z ogierem?

Gdyby skrzyżować oślicę z ogierem, powstałaby krzyżówka nazywana

osłomułem, który nie jest tak znany jak muł. Ludzie często używają mułów,

bo to dobre zwierzęta robocze, łączą w sobie dobre cechy osłów i koni.

Osłomuły są mniej popularne, ale ta krzyżówka jest również możliwa i ma inne cechy niż muły.

Chciałbym to podkreślić, ponieważ na początku staraliśmy się wymyślić,

jak sklasyfikować zwierzęta i uznaliśmy, że organizmy, które są podobne i zachowują się podobnie powinny

być uznane za jeden gatunek. Chcę Wam pokazać, że organizmy, które są bardzo zróżnicowane i różnie się zachowują

nie należą do jednego gatunku. Ale chcę Wam pokazać także przypadek, który jest nam bliski, w którym

definicja, mówiąca o możliwości rozrodu i produkcji płodnego potomstwa jest znacznie

ważniejsza niż jakiekolwiek definicje związane z podobieństwem wyglądu i zachowania.

Najlepszy przykład to psy. To bardzo typowy gatunek, ponieważ psy---

Mam tu przykłady różnych ras psów, które bardzo się od siebie różnią. To oczywiste --

popatrzcie na różnicę pomiędzy tym małym chihuahua i tym dogiem.

Różnią się wielkością, sposobem zachowania, różnią się

może nawet bardziej niż osioł różni się od konia czy lew

od tygrysicy. Wyglądają też zupełnie inaczej. Są różnej wielkości,

ale te dwa psy mogłyby się skrzyżować, chociaż akurat w przypadku tych dwóch,

mogłoby to być fizycznie trudne do zrealizowania. Ale zakładając, że przeszkody udałoby się pokonać, mogłyby się skrzyżować,

a ich potomstwo byłoby płodne. Tak samo w przypadku tych dwóch psów, tak samo dla tych.

Z tego powodu, chociaż rasy psów są tak bardzo zróżnicowane, głównie dlatego, że ludzie hodowali

poszczególne rasy dla jakichś konkretnych cech. Chociaż są tak różne i inaczej się zachowują,

to ponieważ mogą się ze sobą krzyżować i mają wtedy płodne potomstwo, to wszystkie należą do tego samego gatunku.