Thứ ba màu gì? Cùng tìm hiểu về cảm giác kèm - Richard E. Cytowic

Xem trọn bài giảng tại: http://ed.ted.com/lessons/what-color-is-tuesday-exploring-synesthesia-richard-e-cytowic
Làm thế nào để người ta có cảm giác kèm, khi noron thần kinh kết hợp 2 hay nhiều giác quan? Cảm giác kèm như là số 9 mang màu sắc của các ngày trong tuần. Richard E. Cytowic giải thích về thế giới hấp dẫn của những giác quan chồng chéo và tại sao chúng ta đều có cảm nhận về cảm giác kèm.
Được giảng của Richard E. Cytowic, vẽ bởi TED-Ed.

Hãy nghĩ về 1 thế giới ¶

trong đó bạn thấy con số và chữ cái
bằng màu sắc

mặc dù chúng được in bằng màu đen,

khi âm nhạc hay giọng nói tạo vòng xoáy

của chuyển động, những khối màu,

trong đó các từ và tên từ miệng bạn

có hương vị khác thường.

Nhà tù có vị lạnh, như thịt xông khói cứng

trong khi Derek có vị như ráy tai.

Chào mừng bạn đến với cảm giác kèm,

1 hiện tượng thần kinh

có thể gán gép 2 cảm giác hay nhiều
hơn thế và xuất hiện ở 4% dân số thế giới.

Người có cảm giác kèm không chỉ
nghe được giọng nói,

mà còn thấy nó,

nếm được nó,

hoặc cảm thấy nó như
một va chạm thân thể.

Có chung gốc với từ 'gây mê',

nghĩa là không có cảm giác,

cảm giác kèm mang nghĩa là có nhiều
cảm giác.

Với một loại, chẳng hạn như nghe được màu,

sẽ cho bạn 50% cơ hôi có được
cảm giác thứ hai,

thứ ba,

hoặc loại thứ tư.

Cứ 90 người trong chúng ta sẽ có 1 người
có trải nghiệm về tự vị,

phần tử viết của ngôn ngữ,

như chữ cái,

chữ số,

và các dấu câu,

được bão hòa với màu sắc.

Một số thậm chí có giới tính hay
cá tính riêng.

Đối với Gail, 3 có tính vận động
và thể thao,

9 là một cô gái thượng lưu rỗng tuếch.

Ngược lại, các đơn vị âm thanh
của ngôn ngữ,

hay âm vị,

sẽ kích hoạt cảm giác kèm.

Đối với James, đại học (college) có vị
như xúc xích,

cũng như tin nhắn và những từ tương tự

có đuôi -age.

Cảm giác kèm là một đặc điểm,
giống như ta có đôi mắt xanh,

chứ không phải chứng rối loạn

bởi vì nó không có gì sai cả.

Thực tế, có cảm giác kèm

sẽ cho ta những móc nối giúp
ta lưu trữ kỉ niệm tốt hơn.

Ví dụ, một cô gái chạy đến một người cô
đã lâu không gặp.

"Xem nào, cô ấy có 1 cái tên màu xanh lá.

D là màu xanh:

Debra,

Darby,

Dorothy,

Denise.

A! Tên cô ấy là Denise! "

Khi biết điều đó từ nhỏ,

suy nghĩ đó sẽ được duy trì mãi.

Cảm giác kèm kế thừa một xu hướng sinh học

kích thích kết nối tế bào thần kinh não,

nhưng cần được tiếp xúc với các
tạo tác văn hóa

như lịch,

tên thực phẩm,

và bảng chữ cái.

Điều đáng ngạc nhiên là sự thay đổi
các nucleotide

trong trình tự DNA của một người sẽ làm
thay đổi nhận thức của họ.

Bằng cách này, cảm giác kèm
cung cấp một con đường

để hiểu được sự khác biệt chủ quan,

làm thế nào 2 người có nhận thức khác nhau
về cùng 1 vấn đề.

Sean, người thích ăn đồ có vị màu xanh,

chẳng hạn như sữa, cam, và rau chân vịt.

Các gen làm tăng sự kết nối

giữa vùng cảm nhận hương vị trong
thùy trán

và vùng cảm nhận màu sắc.

Nhưng giả sử với người khác

khi các gen lại ở trong những vùng
không cảm giác.

Sau đó, bạn sẽ có khả năng liên kết

những điều dường như không liên quan,

đó là định nghĩa của ẩn dụ,

để thấy sự liên quan trong thứ không
liên quan.

Không quá ngạc nhiên khi cảm
giác kèm xuất hiện

ở những nghệ sĩ sử dung phép ẩn dụ
xuất sắc

như nhà văn Vladimir Nabokov,

họa sĩ David Hockney,

và nhà soạn nhạc Billy Joel

và Lady Gaga.

Vậy vì sao có những người
không có cảm giác kèm,

để hiểu nghĩa ẩn dụ chẳng hạn như
"pho mát sắc nét"

hoặc "người ngọt ngào"?

Nó vẫn xảy ra với dấu hiệu,

âm thanh,

và chuyển động,

với quan hệ chặt chẽ.

mà ngay cả người nói tiếng bụng
cũng thuyết phục chúng ta

rằng người câm đang nói.

Phim ảnh, tương tự, có thể thuyết phục

ta rằng âm thanh phát ra từ
miệng diễn viên

chứ không phải từ loa bên ngoài.

Vì vậy, thật ra, chúng ta đều có
cảm giác kèm.

khi chúng ta không chú ý đến xung quanh

thì nó luôn xảy ra.

Sự nhiễu âm trong não là quy luật,

chứ không phải ngoại lệ.

Và nghe nó thật là ngọt ngào với tôi!