< Return to Video

سه شنبه چه رنگی است؟ کاوشی در «حس‌آمیزی»

  • 0:15 - 0:16
    دنیایی را تصور کنید
  • 0:16 - 0:18
    که در آن اعداد و حروف را رنگی ببینید
  • 0:18 - 0:20
    حتی وقتی که به رنگ سیاه چاپ شدهاند
  • 0:20 - 0:22
    دنیایی که موسیقی و صداها، چرخی از
  • 0:22 - 0:24
    شکلهای رنگی و متحرک راه میاندازند
  • 0:24 - 0:26
    دنیایی که کلمهها و صداها دهان شما را
  • 0:26 - 0:28
    از طعمهای عجیب پر میکنند
  • 0:28 - 0:30
    طعم «زندان» مثل بیکنِ سرد و سفت است
  • 0:30 - 0:33
    در حالیکه «دِرِک» (Derek)
    مزه جرم گوش میدهد.
  • 0:34 - 0:36
    به «حسآمیزی» یا «سینستیژا» خوش آمدید،
  • 0:36 - 0:37
    پدیدهای مربوط به اعصاب
  • 0:37 - 0:41
    که در چهار درصد انسانها،
    دو یا چند حس را پیوند میدهد.
  • 0:41 - 0:44
    یک فرد دارای حسآمیزی،
    شاید فقط صدای من را نشنود
  • 0:44 - 0:44
    بلکه آن را ببیند،
  • 0:44 - 0:45
    طعمش را حس کند
  • 0:45 - 0:48
    یا آن را مثل تماس فیزیکی حس کند.
  • 0:49 - 0:51
    در حالیکه با لغت «anesthesia» به معنی بی حسی
  • 0:51 - 0:52
    هم ریشه است
  • 0:52 - 0:55
    «synesthesia» به معنی به هم پیوسته بودن احساسات است
  • 0:55 - 0:57
    داشتن یک نوع از آن مثل رنگی شنیدن
  • 0:57 - 1:00
    ۵۰٪ شانس داشتن نوع دوم
  • 1:00 - 1:00
    سوم
  • 1:00 - 1:02
    و یا چهارم را میدهد
  • 1:04 - 1:07
    یک نفر از نود نفر از ما «نویسه»
  • 1:07 - 1:08
    یا همان جزء نوشتنی زبان را
  • 1:08 - 1:09
    مانند حروف
  • 1:09 - 1:09
    اعداد
  • 1:09 - 1:11
    و علامت گذاریها را
  • 1:11 - 1:13
    سرشار از رنگ احساس میکنیم
  • 1:13 - 1:15
    بعضی از آنها حتی شخصیت و جنسیت دارند
  • 1:15 - 1:20
    برای «گِیل»، عدد ۳ ورزشکار و قوی است
  • 1:20 - 1:22
    و ۹ یک دختر مغرور و مرفه است
  • 1:22 - 1:25
    به عکس، بخشهای آوایی زبان
  • 1:25 - 1:26
    یا «واج»ها
  • 1:26 - 1:28
    محرک طعمهای حاصل از حسآمیزی هستند
  • 1:28 - 1:30
    برای «جیمز»، College (کالج)
    مزه سوسیس (sausage) میدهد
  • 1:30 - 1:32
    مثل Message (پیام) و کلمههای مشابه
  • 1:32 - 1:34
    که با «اِج» (-age) تمام میشوند.
  • 1:36 - 1:39
    حسآمیزی یک ویژگی است، مثل داشتن چشم آبی
  • 1:39 - 1:40
    نه یک اختلال
  • 1:40 - 1:42
    چونکه مشکلی بوجود نمیآورد
  • 1:42 - 1:43
    در واقع تمام این قابلیتها
  • 1:43 - 1:46
    به کسی که حسآمیزی دارد حافظهی
    فوق العادهآی میدهد
  • 1:46 - 1:49
    مثلا یک دختر با کسی که مدتها پیش دیده
    رو برو میشود
  • 1:49 - 1:51
    "بگذار ببینم، اون یک اسم سبز داشت
  • 1:51 - 1:52
    D سبز است، پس
  • 1:52 - 1:53
    «دِبرا» (Debra)،
  • 1:53 - 1:53
    «دربی» (Darby)،
  • 1:53 - 1:54
    «دوروتی» (Dorothy)،
  • 1:54 - 1:54
    «دنیس» (Denise).
  • 1:54 - 1:57
    آها! اسمش «دنیس» هست!"
  • 1:57 - 1:58
    وقتی در کودکی این ارتباطها
  • 1:58 - 2:01
    شکل گرفتند برای همیشه حفظ میشوند.
  • 2:01 - 2:03
    کسانی که حسآمیزی دارند، قابلیت
  • 2:03 - 2:05
    داشتن نورونهای مغزی فوق مرتبط
    را دارند
  • 2:05 - 2:08
    ولی باید در معرض ساختهای فرهنگی
  • 2:08 - 2:09
    مانند تقویم
  • 2:09 - 2:10
    نام غذاها
  • 2:10 - 2:11
    و الفبا قرار گیرند
  • 2:11 - 2:14
    نکته جالب این است که تغییر در «نکلئوتاید»
  • 2:14 - 2:17
    در ردیفی از DNA یک شخص ادراک را
    تغییر میدهد
  • 2:17 - 2:20
    به این ترتیب حسآمیزی راهی به سوی
  • 2:20 - 2:22
    فهم تفاوت ذهنی باز میکند
  • 2:22 - 2:25
    یعنی اینکه چگونه دو نفر یک چیز را متفاوت
    میبینند
  • 2:25 - 2:28
    به عنوان مثال، «شان» را در نظر بگیرید
    که غذاهای با طعم آبی
  • 2:28 - 2:30
    مثل شیر، پرتقال
    و اسفناج را ترجیح میدهد
  • 2:30 - 2:33
    ژنِ او به طور طبیعی اتصالات رخ داده
  • 2:33 - 2:35
    بین ناحیه مزه در بخش جلویی
  • 2:35 - 2:37
    و ناحیه رنگ در بخش عقبتر مغزش را
    تقویت میکند
  • 2:37 - 2:39
    ولی یک فرد دیگر را تصور کنید
  • 2:39 - 2:42
    که ژن او بین ناحیههای غیر حسی
    ارتباط برقرار میکند
  • 2:42 - 2:44
    در این صورت فرد توانایی پیوند دادن
  • 2:44 - 2:46
    بین چیزهای بیربط را دارد
  • 2:46 - 2:48
    که این همان استعاره است
  • 2:48 - 2:51
    یا دیدن شباهت بین چیزهای غیرمتشابه
  • 2:51 - 2:53
    تعجبی ندارد که حسآمیزی بین هنرمندانی که
  • 2:53 - 2:55
    در خلق استعاره موفق هستند، معمولتر است
  • 2:55 - 2:58
    مانند «ولادمیر ناباکفِ» نویسنده
  • 2:58 - 2:59
    «دیوید هاکنیِ» نقاش
  • 2:59 - 3:01
    و «بیلی جولِ» آهنگساز
  • 3:01 - 3:02
    و «لیدی گاگا»
  • 3:04 - 3:06
    ولی چرا بقیهی ما که حسآمیزی نداریم
  • 3:06 - 3:09
    استعارههایی مثل «پنیر تیز» (پنیر اسیدی)
  • 3:09 - 3:11
    یا «آدم بامزه» را متوجه میشویم؟
  • 3:11 - 3:12
    خیلی اتفاق میافتد که دید
  • 3:12 - 3:13
    صدا
  • 3:13 - 3:13
    و حرکت
  • 3:13 - 3:15
    با یکدیگر چنان منطبق میشوند
  • 3:15 - 3:18
    که فردی که به جای عروسک حرف میزند
    ما را متقاعد میکند
  • 3:18 - 3:20
    که عروسک در حال حرف زدن است
  • 3:20 - 3:21
    فیلمها هم به همین ترتیب
    میتوانند ما را قانع کنند
  • 3:21 - 3:24
    که صدا به جای بلندگویهای اطراف
  • 3:24 - 3:26
    از دهان هنرپیشه میآید
  • 3:26 - 3:28
    پس ما همه به طور ذاتی حسآمیزی داریم
  • 3:28 - 3:30
    ولی در بیرون از اتصالهای مفهومی
  • 3:30 - 3:33
    که همواره رخ میدهند نا آگاهیم
  • 3:33 - 3:35
    تبادل سیگنال در مغز یک پدیده معمول است
  • 3:35 - 3:36
    نه یک استثنا
  • 3:38 - 3:41
    و این به نظر من قاعده خوبی میآید
Title:
سه شنبه چه رنگی است؟ کاوشی در «حس‌آمیزی»
Speaker:
Richard E. Cytowic
Description:

درس کامل را اینجا ببینید
http://ed.ted.com/lessons/what-color-is-tuesday-exploring-synesthesia-richard-e-cytowic

چگونه کسی حس‌آمیزی --به معنی ویژگی عصبی که دو یا چند حس را ترکیب می‌کند-- را تجربه می‌کند؟ کسی که حس‌آمیزی دارد ممکن است طعم عدد ۹ را حس کند یا به هر یک از روزهای هفته رنگی اختصاص دهد.
«ریچارد سایتوویک» دنیای جالب حس‌های به هم پیوسته و اینکه چرا همه ما شاید کمی حس‌آمیزی داشته باشیم را توضیح می‌دهد

درس از ریچارد سایتوویک
انیمیشن از TED-Ed
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:57

Persian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.