Catarina Mota: Spelen met slimme materialen

Elektrisch geleidende inkt, een venster dat plots ondoorzichtig wordt, een gelei die geluid maakt. Het bestaat al allemaal en Catarina Mota vertelt ons dat het tijd is om ermee te gaan spelen.
Mota gidst ons door een wereld van opmerkelijke en nieuwe, coole materialen en stelt een manier voor om ze te doorgronden: ermee experimenteren, knutselen en je ermee amuseren.

De opa van een vriend uit Portugal

bouwde een voertuig uit een fiets en een wasmachine
om zijn gezin te vervoeren.

bouwde een voertuig uit een fiets en een wasmachine
om zijn gezin te vervoeren.

Hij deed dit omdat hij geen auto kon betalen

maar ook omdat hij de nodige kennis had.

Vroeger wisten we
hoe de dingen werkten

en hoe ze gebouwd waren
zodat we ze konden (na)maken en herstellen.

Of tenminste

aankopen konden doen met kennis van zaken.

Veel van deze doe-het-zelf-praktijken

gingen verloren in de tweede helft van de 20e eeuw.

Maar de 'maker'-gemeenschap
en het openbronmodel

maakt ons weer bewust
van de kennis hoe dingen werken

en waar ze uit gemaakt zijn.

Ik geloof dat we nog iets verder moeten gaan,

terug naar de chemische verbindingen
waar alles uit opgebouwd is.

Over het algemeen kennen we allemaal

de grondstoffen voor traditionele
materialen als papier en textiel nog

en hoe ze worden vervaardigd.

Maar nu zijn er al die fantastische
en futuristische chemische verbindingen:

polymeren die van vorm veranderen,

elektrisch geleidende verf,

pigmenten die van kleur veranderen,
stoffen die licht geven.

Laat me jullie enkele voorbeelden tonen.

Met geleidende ink kunnen we circuits schilderen

in de plaats van traditionele

geprinte circuitplaatjes of draadjes.

In dit kleine voorbeeld in mijn hand

hebben we een touchsensor gemaakt
die op mijn huid reageert

en dit lichtje laat branden.

Geleidende inkt is al wel
gebruikt door kunstenaars

maar recente ontwikkelingen tonen aan
dat we binnenkort deze inkt

in laserprinters en pennen kunnen gebruiken.

Dit is een acrylplaat gevuld
met kleurloze, lichtgevende deeltjes.

Dit is een acrylplaat gevuld
met kleurloze, lichtgevende deeltjes.

Bij alledaags acryl plant licht
zich enkel voort via de randen

Bij alledaags acryl plant licht
zich enkel voort via de randen

maar is hier de hele oppervlakte verlicht

als ik de lichten rondom aanzet.

Twee bekende toepassingen van dit materiaal

zijn interieurinrichting en multitouch-systemen.

Pigmenten die naar gelang de temperatuur

van kleur veranderen.

Ik plaats dit op een hete plaat,

die ingesteld is
net boven kamertemperatuur

en kijk wat er gebeurt.

Eén van de voornaamste toepassingen
voor dit materiaal

is, onder andere, een babyflesje

dat aangeeft of de inhoud
koel genoeg is om op te drinken.

Dat zijn slechts enkele voorbeelden van
zogenaamde slimme materialen.

Dat zijn slechts enkele voorbeelden van
zogenaamde slimme materialen.

Over enkele jaren zullen ze zich in veel

voorwerpen en technologieën bevinden
die we op dagelijkse basis gebruiken.

We zitten nog niet bij de vliegende auto's
die de sciencefiction ons beloofde

maar we hebben muren
die van kleur veranderen

naargelang de temperatuur,

toetsenborden die oprollen

en vensters die met een druk
op de knop ondoorzichtig worden.

Eigenlijk ben ik
sociale wetenschapper van opleiding

maar waarom ben ik hier vandaag
om over slimme materialen te spreken?

Voornamelijk omdat ik een 'maker' ben.

Ik ben benieuwd hoe dingen werken

en hoe ze gemaakt zijn.

Maar ook omdat ik geloof dat we
een dieper begrip moeten koesteren

voor de chemische verbindingen
waaruit onze wereld bestaat.

Vandaag weten we nog niet genoeg

over deze hoogtechnologische verbindingen
die onze toekomst zullen bepalen.

Sommige materialen zijn moeilijk
te verkrijgen in kleine hoeveelheden.

Er is nauwelijks informatie beschikbaar
over hoe we ze moeten gebruiken

en er is heel weinig geweten
over hoe ze vervaardigd worden.

Voorlopig bestaan ze eerder in een rijk

van handelsgeheimen en patenten

waar enkel universiteiten of
grote bedrijven toegang tot hebben.

Iets meer dan 3 jaar geleden
begonnen Kristy Boyle en ik

aan een project dat we 'Open Materials' doopten.

Een website waar wij

en ieder die zich wil aansluiten

experimenten delen, informatie publiceren

en anderen aanmoedigen om
bij te dragen waar ze kunnen,

om bronnen te verzamelen
zoals onderzoeksliteratuur

en handleidingen
van andere 'makers' zoals wij.

We zouden dit graag zien uitgroeien tot grote

collectief opgezette databases

van doe-het-zelfkennis
over slimme materialen.

Maar waarom zouden we
erom moeten geven

hoe slimme materialen precies werken
en waaruit ze gemaakt zijn?

Ten eerste, omdat we
niet kunnen vormgeven wat we niet begrijpen.

Wat we niet begrijpen en toch gebruiken

zal ons uiteindelijk vormgeven.

De voorwerpen die we gebruiken,
de kleren die we dragen,

het huis waarin we wonen
hebben allemaal een fundamentele impact

op ons gedrag, onze gezondheid
en onze levenskwaliteit.

Als we in een wereld
vol slimme materialen gaan leven,

dan zouden we ze toch
moeten kennen en begrijpen.

Ten tweede en even belangrijk,

het zijn altijd knutselaars
die aanzetten tot innovatie.

Zo vaak waren amateurs,
niet de experts,

de bedenkers en verbeteraars

van zaken zoals terreinfietsen,

halfgeleiders, personal computers,

vliegtuigen,...

De grootste uitdaging is
dat materiaalkunde complex is

en heel dure uitrusting vereist.

Maar dat is niet altijd het geval.

Twee wetenschappers aan de
universiteit van Illinois begrepen dit

toen ze een verhandeling publiceerden
over een eenvoudigere methode

om geleidende inkt te maken.

Jordan Bunker, die tot dan

geen scheikundige ervaring had,

las een verhandeling en
herhaalde een experiment daarin

in zijn eigen atelier met
enkel alledaagse producten

en gereedschap.

Hij gebruikte een broodrooster,

maakte zelfs zijn eigen vortexmixer,

gebaseerd op een handleiding van
een collega wetenschapper/'maker'

Jordan publiceerde daarna
zijn resultaten online,

alle onsuccesvolle pogingen inbegrepen,

zodat anderen ze kunnen
bestuderen en reproduceren.

Jordans innovatie bestaat
er hoofdzakelijk uit

dat hij een experiment nam
uit een goed uitgerust lab

aan de universiteit

en het imiteerde
in een garage in Chicago,

enkel gebruik makend van goedkope
materialen en zelfgemaakt gereedschap.

Sinds hij zijn werk gepubliceerd heeft,

kunnen anderen daar
de draad weer opnemen

en eenvoudiger processen
en verbeteringen bedenken.

Een ander voorbeeld
dat ik wil geven,

is Hannah Perner-Wilsons Kit-of-No-Parts.

Het doel van haar project was om de

expressieve eigenschappen van
materialen te onderstrepen

terwijl ze zich concentreerde op
creativiteit en vaardigheden als uitvinder.

Elektronicakits zijn erg krachtig

in de manier waarop ze ons
leren hoe voorwerpen werken.

Maar de beperkingen die
eigen zijn aan hun ontwerp

beïnvloeden hoe we leren.

Dus pakte Hannah het anders aan.

Ze creëerde enkele reeksen met technieken

om ongewone voorwerpen te creëren die,

los van de beperkingen van
hun oorspronkelijk ontwerp,

ons iets te leren
over de materialen zelf.

Van al Hannahs indrukwekkende experimenten

is dit één van mijn favoriete.

["Papieren luidsprekers!"]

Wat we hier zien,
is slechts een blaadje papier

met wat koperdraad die
aangesloten is op een mp3-speler

en een magneet.

(Muziek: 'Happy Together' - The Turtles)

Gebaseerd op het onderzoek van
Marcelo Coelho aan MIT,

creëerde Hannah een reeks
over papieren luidsprekers

uit een brede waaier van materialen.

Van eenvoudige koperdraad
tot geleidend textiel en inkt.

Net zoals Jordan en zo vele andere 'makers'

publiceerde Hannah haar 'recepten'

en gaf toegang aan iedereen
om ze te kopiëren en na te bootsen.

Maar papieren elektronica is
één van de meest belovende niches

in materiaalkunde.

Het laat ons toe goedkopere en flexibelere
elektronica te creëren.

Dus Hannahs ambachtelijke werk

en het het feit dat ze haar bevindingen deelde,

openen de deuren tot
nieuwe potentiële opportuniteiten

die zowel esthetisch aantrekkelijk als innovatief zijn.

Wat die 'makers' zo interessant maakt,

is dat we creëren vanuit
onze passie en nieuwsgierigheid.

En we zijn niet bang om te falen.

Vaak bekijken we problemen
vanuit onconventionele ooghoeken

en ontdekken we zo vaak alternatieven

of zelfs betere methodes om iets te doen.

Naarmate meer mensen
experimenteren met materialen,

naarmate onderzoekers meer bereid
zijn om hun bevindingen te delen

en fabrikanten om hun kennis te delen,

zullen onze kansen verbeteren
om technologieën te ontwikkelen

die ons werkelijk allemaal dienen.

Zo moet Ted Nelson zich gevoeld hebben

toen hij in de vroege jaren 70 schreef:

"Computers moet je nú al begrijpen."

Toen waren computers nog grote kasten

waar enkel wetenschappers naar omkeken.

Niemand zou gedroomd hebben
om er ooit één thuis te hebben.

Dus het is een beetje vreemd
dat ik hier nu sta en zeg:

"Slimme materialen moet je nú al begrijpen."

Onthoud gewoon dat het
vergaren van baanbrekende kennis

over opkomende technologieën

de beste manier is om inspraak te waarborgen

in de vooruitgang van onze toekomst.

Dank u.

(Applaus)