< Return to Video

Najwybitniejszy matematyk, który nigdy nie istniał - Pratik Aghor

  • 0:07 - 0:09
    Kiedy Nicolas Bourbaki aplikował
  • 0:09 - 0:13
    w latach 50. do Amerykańskiego
    Towarzystwa Matematycznego,
  • 0:13 - 0:17
    był już jednym z najbardziej
    wpływowych ówczesnych matematyków.
  • 0:17 - 0:20
    Publikował artykuły
    w międzynarodowych pismach,
  • 0:20 - 0:22
    a jego podręczniki były
    lekturą obowiązkową.
  • 0:22 - 0:27
    Jednak jego aplikacja została stanowczo
    odrzucona z jednego prostego powodu.
  • 0:27 - 0:31
    Nicolas Bourbaki nie istniał.
  • 0:31 - 0:35
    20 lat wcześniej
    w matematyce panował zamęt.
  • 0:35 - 0:39
    Wielu uznanych matematyków zginęło
    podczas pierwszej wojny światowej,
  • 0:39 - 0:41
    przez co ich dziedzina
    stała się niespójna.
  • 0:41 - 0:46
    W badaniach ugrupowania
    posługiwały się odmienną metodologią.
  • 0:46 - 0:49
    Brak wspólnego języka matematyki
  • 0:49 - 0:52
    utrudniał współpracę i rozwój.
  • 0:52 - 0:57
    W 1934 roku grupa francuskich
    matematyków miała tego dość.
  • 0:57 - 1:01
    Podczas studiów na prestiżowej
    uczelni École normale supérieure
  • 1:01 - 1:05
    uznali podręcznik do rachunku
    różniczkowego za tak chaotyczny,
  • 1:05 - 1:08
    że postanowili napisać lepszy.
  • 1:08 - 1:10
    Mała grupa szybko zyskała nowych członków,
  • 1:10 - 1:14
    a ich ambicja zwiększała się
    wraz z rangą projektu.
  • 1:14 - 1:16
    Wynikiem ich działań był
    "Éléments de mathématique",
  • 1:16 - 1:20
    traktat mający stworzyć
    zwięzłe i logiczne podstawy
  • 1:20 - 1:23
    spajające wszystkie dziedziny matematyki.
  • 1:23 - 1:26
    Tekst zaczynały proste aksjomaty,
  • 1:26 - 1:30
    czyli prawa i założenia, na podstawie
    których budowano argumenty.
  • 1:30 - 1:34
    Stamtąd autorzy uzyskiwali
    bardziej złożone twierdzenia
  • 1:34 - 1:37
    zgodne z innymi pracami z tej dziedziny.
  • 1:37 - 1:40
    Żeby naprawdę odkryć wspólne podstawy,
  • 1:40 - 1:43
    grupa musiała określić spójne zasady
  • 1:43 - 1:46
    dotyczące wielu zagadnień.
  • 1:46 - 1:49
    W tym celu opracowali nowe jasne definicje
  • 1:49 - 1:52
    niektórych najważniejszych
    pojęć matematycznych,
  • 1:52 - 1:55
    w tym funkcji.
  • 1:55 - 1:58
    Rozsądnie jest porównać funkcje do maszyn,
  • 1:58 - 2:01
    które przyjmują dane wejściowe
    i wydają dane wyjściowe.
  • 2:01 - 2:05
    Jednak kiedy traktujemy funkcje
    jak mosty między dwoma grupami,
  • 2:05 - 2:09
    możemy zacząć wygłaszać twierdzenia
    o logicznych związkach między nimi.
  • 2:09 - 2:13
    Weźmy za przykład grupy cyfr i liter.
  • 2:13 - 2:17
    Zdefiniujmy funkcję, w której wszystkie
    liczbowe dane wejściowe odpowiadają
  • 2:17 - 2:20
    wspólnej danej literowej.
  • 2:20 - 2:24
    Ta relacja nie jest
    szczególnie interesująca.
  • 2:24 - 2:28
    Można też zdefiniować funkcję,
    w której liczbowe dane wejściowe
  • 2:28 - 2:31
    odpowiadają różnym
    literowym danym wyjściowym.
  • 2:31 - 2:35
    Ta funkcja tworzy logiczny związek,
  • 2:35 - 2:39
    w którym poddanie danej
    wejściowej działaniu skutkuje
  • 2:39 - 2:41
    dopasowaniem danej wyjściowej.
  • 2:41 - 2:46
    Grupa rozumiała funkcje przez ich sposób
    dopasowania składników między dziedzinami.
  • 2:46 - 2:50
    Jeśli dana wyjściowa funkcji
    łączyła się z unikalną daną wejściową,
  • 2:50 - 2:52
    definiowali ją jako
    funkcję różnowartościową.
  • 2:52 - 2:56
    Jeśli do co najmniej 1 danej wyjściowej
    można dopasować więcej danych wejściowych,
  • 2:56 - 2:58
    jest to surjekcja, czyli funkcja "na".
  • 2:58 - 3:04
    W bijekcjach każdy element
    ma dokładnie jeden odpowiednik.
  • 3:04 - 3:09
    To pozwoliło matematykom
    stworzyć logiczną zależność
  • 3:09 - 3:13
    między dziedzinami
    funkcji w obu kierunkach.
  • 3:13 - 3:16
    Ich systematyczne podejście
    do abstrakcyjnych reguł
  • 3:16 - 3:21
    kontrastowało z powszechną opinią,
    że matematyka to nauka intuicyjna
  • 3:21 - 3:25
    i zbytnie poleganie na logice
    ogranicza kreatywność.
  • 3:25 - 3:30
    Buntownicza grupa uczonych radośnie
    ignorowała konwencjonalną mądrość.
  • 3:30 - 3:34
    Rewolucjonizowali
    dziedzinę i chcieli to uczcić
  • 3:34 - 3:36
    największym wyczynem.
  • 3:36 - 3:39
    Postanowili wydać
    "Éléments de mathématique"
  • 3:39 - 3:43
    i cały późniejszy dorobek
    pod wspólnym pseudonimem
  • 3:43 - 3:46
    Nicolas Bourbaki.
  • 3:46 - 3:51
    Do publikacji Bourbakiego
    odwoływano się przez kolejne 20 lat.
  • 3:51 - 3:56
    Grupa potraktowała figiel
    równie poważnie, jak swoją pracę.
  • 3:56 - 4:01
    Ich zmyślony matematyk uważał się
    za rosyjskiego geniusza samotnika,
  • 4:01 - 4:04
    który spotykał się wyłącznie
    z wybranymi współpracownikami.
  • 4:04 - 4:08
    W imieniu Bourbakiego wysyłali
    telegramy, ogłosili ślub jego córki
  • 4:08 - 4:13
    i publicznie obrażali kogokolwiek,
    kto zwątpiłby w jego istnienie.
  • 4:13 - 4:17
    W 1968 roku, nie mogąc
    już kontynuować żartu,
  • 4:17 - 4:20
    grupa skończyła go
    w jedyny możliwy sposób.
  • 4:20 - 4:26
    Wydrukowali nekrolog Bourbakiego
    pełen matematycznych kalamburów.
  • 4:26 - 4:31
    Mimo pozornej śmierci grupa nosząca
    imię Bourbakiego żyje do dzisiaj.
  • 4:31 - 4:34
    Chociaż nie jest łączony
    z żadnym wielkim odkryciem,
  • 4:34 - 4:38
    Bourbaki wpływa na wiele obecnych badań.
  • 4:38 - 4:43
    Współczesny nacisk na formalne dowody
    zawdzięczamy jego rygorystycznym metodom.
  • 4:43 - 4:49
    Nicolas Bourbaki mógł być zmyślony,
    ale jego dziedzictwo jest bardzo realne.
Title:
Najwybitniejszy matematyk, który nigdy nie istniał - Pratik Aghor
Speaker:
Pratik Aghor
Description:

Zobacz całą lekcję na: https://ed.ted.com/lessons/the-greatest-mathematician-that-never-lived-pratik-aghor

Kiedy Nicolas Bourbaki aplikował do Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego w latach 50., był jednym z najbardziej wpływowych ówczesnych matematyków. Publikował artykuły w międzynarodowych pismach, a jego podręczniki były pozycjami obowiązkowymi. Jednak aplikacja została stanowczo odrzucona z jednego powodu: Nicolas Bourbaki nie istniał. Jak to możliwe? Pratik Aghor zanurza się w tę tajemnicę.

Lekcja: Pratik Aghor, reżyseria: Província Studio.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:50

Polish subtitles

Revisions