-
Tin giả không phải điều gì mới mẻ.
-
Nhưng những tin giả mạo thường được
lan truyền bằng mạng xã hội nhanh hơn
-
cách mà các email lan tin có thể
đạt tới trong quá khứ.
-
Nhiều thông tin lan tỏa đó thật chất không
phải là "tin tức",
-
mà là những tin hư cấu,
tin châm biếm,
-
và những nỗ lực trong việc khiến người đọc
nghĩ rằng chúng là tin tức thật.
-
Đây là một số cách để bảo vệ bản thân bạn
trước những tin giả mạo
-
Bạn có biết rõ nguồn tin không?
-
Nguồn tin đó có hợp pháp
hay không?
-
Nguồn tin có đáng tin cậy
trong quá khứ không?
-
Nếu không, bạn không nên tin cậy nguồn
tin đó.
-
Nếu một tiêu đề kích động
làm bạn chú ý,
-
hãy đọc thêm trước khi bạn quyết định
lan truyền những thông tin gây sốc đó.
-
Thậm chí trên những tờ báo hợp pháp,
-
tiêu đề cũng thường
không đề cập rõ toàn bộ bài báo.
-
Nhưng những tin giả mạo,
-
đặt biệt là những tin châm biếm,
-
có thể bao gồm một vài
dấu hiệu bộc lộ trong bài viết.
-
Một tin giả mạo thậm chí đã từng
trích dẫn lời của một con cá heo.
-
Nếu tin đó là thật thì có thể
họ đã giấu đi phần mấu chốt của tin.
-
Một cách khác để nhận biết tin giả
là dựa vào tác giả,
-
nếu tác giả đó thật sự tồn tại.
-
Trong một số trường hợp,
các tác giả còn không có thật.
-
Một câu chuyện từng được cho
là của một "vị bác sĩ"
-
người được cho là đã nhận "14 giải thưởng
Peabody và một vài giải Pulitzer",
-
câu chuyện sẽ rất ấn tượng nếu như nó
không phải là do bịa ra.
-
Nhiều khi những bài báo giả này sẽ trích
dẫn từ các nguồn chính thống,
-
nhưng một khi bạn xem xét lại, thì nguồn
tin đó lại không xác nhận được quyền sở hữu.
-
Một số bài báo không hoàn toàn là giả mạo,
-
mà là do xuyên tạc các sự kiện có thật.
-
Những tuyên bố sai sự thật này
có thể lấy một bài báo hợp pháp
-
và bóp méo nội dung,
-
hoặc tuyên bố rằng vài điều đã
xảy ra trước đó
-
có liên quan đến sự việc hiện tại.
-
Một trang web lừa đảo đã lấy một bài báo
từ 1 năm trước trên CNN
-
và biến nó thành một bài mới, với tiêu đề
lừa bịp & ngày phát hành khác.
-
Vì vậy, ngoài lừa đảo ra, nó còn
vi phạm bản quyền nữa.
-
Hãy nhớ là tin châm biếm là có thật.
-
Bình thường, chúng dán mác châm biếm,
và đôi khi còn rất hài hước.
-
Nhưng chúng vẫn không phải là tin tức.
-
Và rồi có thêm nhiều hình thức châm
biếm gây tranh cãi khác
-
được tạo ra để lừa đảo đọc giả.
-
Những bài viết đó được tạo ra
để khiến bạn phải click chuột
-
và tạo ra thu nhập cho tác giả
thông qua lợi nhuận chạy quảng cáo.
-
Nhưng chúng vẫn không phải là tin tức.
-
Chúng tôi biết điều này là rất khó.
-
Thiên kiến xác nhận khiến mọi người...
-
...cung cấp thêm nhiều thông tin để
xác nhận niềm tin của họ
-
và không đếm xỉa đến những thông tin
không xác nhận được.
-
Nhưng lần sau
khi bạn bỗng thấy kinh ngạc
-
trước một bài viết trên mạng xã hội liên quan
đến một chính trị gia mà bạn phản đối,
-
hãy dành một chút thời gian để kiểm chứng.
-
Hãy thử kiểm tra đơn giản như sau:
-
Những bài báo nào khác đã được đăng trên
trang web "tin tức"
-
được cho là nguồn dẫn của bài báo
-
vừa xuất hiện trên bảng tin mạng
xã hội của bạn?
-
Bạn có thể có khuynh hướng tin vào một
câu chuyện về chính trị gia bạn không thích,
-
nhưng nếu trang web được coi là "tin tức"
đó cũng đăng tin
-
về "những người bảo vệ từ Nam Cực trả
đũa nước Mỹ
-
bằng cách tạo ra động đất
tại New Zealand",
-
thì có lẽ bạn nên suy nghĩ lại
trước khi chia sẻ thông tin.
-
Và đúng vậy, câu chuyện về động đất
-
là một ví dụ thực tế
về một tin tức giả.
-
Chúng tôi biết bạn bận bịu,
và vạch trần là tốn thời gian.
-
Nhưng những người kiểm soát thực tế
được trả lương để làm việc này.
-
Giữa FactCheck.org,
-
Snope.com,
-
the Washington Post Fact Checker,
-
và PolitiFact.com,
-
có khả năng một trong số họ đã
kiểm chứng thực tế
-
những tin tức mới nhất hiện lên
trên bảng tin mạng xã hội của bạn.
-
Và hãy nhớ là:
-
Những người đọc tin tức
-
vẫn là tuyến phòng thủ đầu tiên chống
lại các tin giả
-
Để xem thêm, hãy truy cập FactCheck.org
-
Subtitles by Tú Nguyễn
Review by:
Amplifying Voices
