Beslenme zincirinin başından sonuna: Dünyamızı yeniden vahşileştirme - George Monbiot

Tamamına buradan ulaşabilirsiniz: http://ed.ted.com/lessons/from-the-top-of-the-food-chain-down-rewilding-our-world-george-monbiot
Gezegenimiz bir zamanlar, ekosistemi dengede tutmak için üzerine düşeni yapmış megafauna denen, besin zincirinin üstünde bulunan devasa yırtıcılar ile doluydu. Megafaunaların yok olmasının ardından, ekosistemin her bir parçasının bu kayba tepki gösterdiği "beslenme etkileşimi" dediğimiz olay meydana geldi. Peki nasıl dengede kalabiliriz? George Monbiot yeniden vahşileştirmeyi, yani kurtları, aslanları ve diğer yırtıcıları tekrar beslenme zincirinin üstüne yerleştirmeyi öneriyor ve bunun şaşırtıcı sonuçları var.
Ders George Monbiot, animasyon Avi Ofer tarafından hazırlanmıştır.

Hepimiz bir zamanlar gezegenimizde

yaşamış olan dinozorları biliyoruz.

Ama nesilleri tükendikten çok sonra,

her kıtada megafauna dediğimiz

devasa hayvanlar yaşadı.

Amerika'da, fil boyutundaki yer tembel hayvanları

pençeleriyle ağaçları söküyorlardı.

Kılıç gibi keskin dişleri olan, boz ayı boyutundaki

kediler sürüler halinde avlanıyorlardı.

Ama arka ayakları üzerindeyken on üç fit boyunda olan

ve muhtemelen bu kedileri

avlarından kolaylıkla uzaklaştıran

kısa yüzlü ayılara denk değillerdi.

Küçük arabaların boyutunda armadillolar,

sekiz fit uzunluğunda kunduzlar

ve kanat genişliği 26 fit olan kuşlar vardı.

Neredeyse her yerde, çoğunlukla insanlar tarafından

megafaunaların nesli tüketilmişti.

Bazı türler Afrika ve Asya'nın bazı yerlerinde hâlâ yaşıyorlar.

Başka yerlerde ise, bu devasa hayvanların kalıntılarını görebilirsiniz.

Ağaçların çoğu, kabuk kaybına karşı direnmek ve

bölünüp ezildikten sonra yaşamaya devam etmek için

gövdelerinin kırıldığı yerden

tekrar filizlenebilirler.

Çünkü kısmen fillerin saldırılarına karşı koymak için evrilmişlerdir.

Amerikan antilobu çok hızlı koşabilir,

çünkü Amerikan çitasından kaçabilmek için evrilmiştir.

Hayatta kalan hayvanlar, artık var olmayan hayvanların

tehditlerine alışmış bir biçimde, hayalet ekosistemlerde yaşıyorlar.

Bugün, genetik materyalleri kullanarak belki bu hayaletleri

canlandırabilir ve kaybolmuş türleri geri getirebiliriz.

Örneğin, tüylü mamutu donmuş kalıntılarından

klonlamak üzerine bir araştırma yapıldı.

Ama bu mümkün olmasa bile,

dünyanın kaybettiği ekosistemlerin birçoğunu

geri getirebiliriz.

Nasıl mı? Terk edilmiş çiftlikleri kullanarak.

Gıda piyasası küreselleştikçe,

verimsiz topraklar rekabet edemez hâle gelir.

Çorak yerlerdeki çiftçiler, daha verimli topraklarda

ekin üreten çiftçilerle yarışamazlar.

Sonuç olarak, çoğu bölgelerde tarımsal faaliyet azalmaya

ve ağaçlar yeniden yetişmeye başladı.

Bir tahmine göre, ABD'de bir zamanlar orman olan,

ama tarım için temizlenen alanların üçte ikisinin

tekrar orman olduğu söyleniyor.

Başka bir tahmine göre, 2030 itibariyle

Avrupa'da Polonya büyüklüğünde bir alanın

çiftçiler tarafından boşaltılacağı öngörülüyor.

Yer tembel hayvanı ve devasa armadilloları

DNA ile geri getiremesek bile,

ayıları, kurtları, pumaları

vaşakları, geyikleri ve bizonları

bir zamanlar yaşadıkları alanlara geri götürebiliriz.

Bu hayvanların bazıları çevrelerini yeniden şekillendirebilir,

diğer türlerin yaşayabilmesi için uygun ortamlar oluşturabilirler.

1995'te kurtlar, Yellowstone Milli Parkı'na

yeniden kazandırıldıklarında,

ekosistemi anında değiştirdiler.

Aşırı kalabalıklaşan geyiklerin sayısını azalttılar,

böylelikle bitkiler çoğalmaya başladı.

Ağaçların boyutları sadece altı yıl içinde beşe katlandı.

Orman geri dönünce, ötücü kuşlar da geri döndü.

Ağaçları yiyen kunduzların nehirlerde sayıları arttı

ve setleri

su samurları, misk fareleri, ördekler, kurbağalar ve balıklar için yuva sağladı.

Kurtlar çakalları öldürdü, bu tavşanların ve farelerin

sayılarının artmasını sağladı.

Bu da şahinler, gelincikler, tilkiler ve porsuklar için

daha fazla yemek demekti.

Kel kartallar ve kuzgunlar kurtların bıraktıkları

leşlerle beslendiler.

Aynı zamanda, geri dönen çalılardaki meyvelerle de beslenen

ayılar için de geçerliydi bu.

Yeniden canlanan ormanda otlanan

bizonların da sayıları çoğaldı.

Kurtlar neredeyse her şeyi değiştirdi.

Bu, beslenme etkileşiminin bir örneğidir.

Beslenme zincirinin tepesindeki bir değişim

zemine kadar bütün basamakları

etkiler.

Yaygın olan beslenme etkileşiminin keşfi,

son yarım yüzyılın en heyecan verici keşiflerinden

biri olmuştur.

Bize, büyük hayvanlardan bir ya da iki türü

yok olmuş ekosistemlerin

yok olmamış olanlardan tamamen farklı şekillerde

davrandığını söyler.

Dünyanın her yerinde, yeni hareketler

"tekrar vahşileştirme" adı verilen bir süreçle doğanın yenilenmesini

kolaylaştırmaya çalışıyorlar.

Bu, verdiğimiz zararın bir kısmını telafi etmek,

soylarını tükettiğimiz türleri geri kazanmak

ve de geri çekilmek anlamına geliyor.

Ortada ideal bir ekosistem yaratmak, bir çalılık, bir yağmur ormanı ya da

bir mercan resifi üretmek gibi bir çaba yok.

Tekrar vahşileştirme, değişim sürecini devam ettiren

türleri geri getirmek

ve daha sonra doğayı akışına bırakmaktır.

Ama tekrar vahşileştirme asla insanları yerinden etmek

için bir bahane olarak kullanılmamalıdır.

Yalnızca orada çalışan insanların

onayı ve isteği ile gerçekleşmelidir.

İngiltere'de bir uçurumda durduğunuzu,

ispermeçet balinalarının 18.yüzyıla kadar kıyıya yakın yerlerde

yaptıkları gibi, ringa balığı sürülerine saldırışlarını

izleyebildiğinizi hayal edin.

Ticari avlanmanın yasak olduğu

deniz koruma alanları yaratarak, bu

tekrar mümkün olabilir.

Avrupa'da bir Serengeti hayal edin,

eskiden orada yaşamış olan hayvanlarla dolu olarak:

Su aygırları, gergedanlar, filler, sırtlanlar ve aslanlar.

Tekrar vahşileştirme bize, bütün o yok olmuş

hayvan ve bitkilerin yanında, çok nadir rastlanan

bir türü de kazandırır: Umut.

Bize ekolojik değişimin her zaman

aynı yönde gerçekleşmesi gerekmediğini hatırlatır.

Sessiz bir bahardan sonra vahşi bir yaz gelebilir.