Από την κορυφή της τροφικής αλυσίδας μέχρι τη βάση της: Αναζωογονώντας τον κόσμο μας - Τζορτζ Μονμπάιοτ

Δείτε ολόκληρο το μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/from-the-top-of-the-food-chain-down-rewilding-our-world-george-monbiot

Ο πλανήτης μας κάποτε κατοικούνταν από γιγάντια ζώα, μεγάλα θηλαστικά στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας που έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην ισορροπία των οικοσυστημάτων μας. Όταν αυτά τα γιγάντια ζώα εξαφανίζονται, το αποτέλεσμα είναι ένας «τροφικός καταρράκτης», όπου κάθε μέρος του οικοσυστήματος αντιδρά στην κάθε απώλεια. Πώς μπορούμε να εξισορροπήσουμε αυτή την κατάσταση; Ο Τζορτζ Μονμπάιοτ προτείνει την αναζωογόνηση: μεταφέροντας λύκους, λιοντάρια και άλλα αρπακτικά ζώα ξανά στην κορυφή - με εκπληκτικά αποτελέσματα.

Μάθημα από τον Τζορτζ Μονμπάιοτ, κινούμενη απεικόνιση από τον Άβι Οφέρ.

Όλοι ξέρουμε για τους δεινόσαυρους

που κάποτε περιπλανιόνταν στον πλανήτη,

αλλά πολύ καιρό μετά την εξαφάνισή τους

μεγάλα θηρία, τα οποία αποκαλούμε
γιγάντια θηλαστικά

ζούσαν σε κάθε ήπειρο.

Στην Αμερική,
βραδύποδες στο μέγεθος ελεφάντων

έριχναν κάτω δέντρα με τα νύχια τους.

Οι σμιλόδοντες
στο μέγεθος των καφέ αρκούδων

κυνηγούσαν σε αγέλες,

αλλά δεν μπορούσαν
να αντιμετωπίσουν τις Αρκτόδους,

που έφταναν μέχρι τέσσερα μέτρα
όταν σηκώνονταν στα πίσω πόδια τους,

και είναι πιθανόν να έχουν οδηγήσει
τους σμιλόδοντες

μακριά από το θήραμά τους.

Υπήρχαν αρμαδίλοι,
μεγάλοι σαν αυτοκίνητα,

ένας κάστορας 2 μέτρων,

και ένα πουλί με άνοιγμα φτερών 8 μέτρα.

Σχεδόν παντού, σε όλο τον κόσμο,
τα μεγάλα θηρία

οδηγήθηκαν στην εξαφάνιση,
συχνά από ανθρώπους κυνηγούς.

Κάποια είδη εξακολουθούν να επιβιώνουν
σε περιοχές της Αφρικής και Ασίας.

Σε άλλα μέρη, υπάρχει ακόμη
η κληρονομιά αυτών των θηρίων.

Κάποια δέντρα ακόμη μπορούν να βλαστήσουν

εκεί που έχει σπάσει ο κορμός τους

ώστε να αντέξουν
την απώλεια του φλοιού τους

και να επιβιώσουν από το σπάσιμο,
τη συστροφή και το ποδοπάτημα εν μέρει

επειδή εξελίχθηκαν ώστε να μπορούν
να επιβιώσουν από επιθέσεις ελεφάντων.

Η αμερικάνικη αντιλόπη
μπορεί να τρέξει τόσο γρήγορα

επειδή εξελίχθηκε για να ξεφεύγει
από τον αμερικάνικο γατόπαρδο.

Τα ζώα που επιβίωσαν ζουν
σε οικοσυστήματα φάντασμα

προσαρμοσμένα στις απειλές από είδη
που έχουν πλέον εκλείψει.

Σήμερα, μπορεί να είναι δυνατή
η ανάσταση αυτών των φαντασμάτων

και να φέρουμε πίσω τα χαμένα είδη
χρησιμοποιώντας γενετικό υλικό.

Για παράδειγμα, υπήρξε έρευνα

για την κλωνοποίηση μαμούθ
από κατεψυγμένα απομεινάρια.

Αλλά ακόμη
και αν δεν υπάρχει η δυνατότητα,

μπορούμε ακόμα να αποκαταστήσουμε
πολλά από τα οικοσυστήματα

που έχουν χαθεί παγκοσμίως.

Πώς όμως; Χρησιμοποιώντας
εγκαταλελειμμένες φάρμες.

Καθώς η αγορά τροφίμων παγκοσμιοποιείται

η άγονη γη γίνεται μη ανταγωνιστική.

Οι αγρότες σε άγονα μέρη
δεν μπορούν να ανταγωνιστούν

με άλλους καλλιεργητές
καλύτερης γόνιμης γης.

Ως αποτέλεσμα, η γεωργία
άρχισε να υποχωρεί σε πολλές περιοχές,

και τα δέντρα
έχουν αρχίσει να επιστρέφουν.

Μία εκτίμηση υποστηρίζει ότι
τα 2/3 της γης στις Ηνωμένες Πολιτείες,

που ήταν κάποτε δασώδης
αλλά αποψιλώθηκε για γεωργία

αναδασώθηκε ξανά.

Μια άλλη εκτίμηση δείχνει
ότι μέχρι το 2030,

μια περιοχή στην Ευρώπη,
στο μέγεθος της Πολωνίας,

θα αδειάσει από τους γεωργούς.

Έτσι, ακόμα και αν δεν μπορούμε
να χρησιμοποιήσουμε το DNA

για να φέρουμε πίσω βραδύποδες
και γιγάντια αρμαντίλλος,

μπορούμε να επαναφέρουμε
αρκούδες, λύκους, πούμα

λύγκας, άλκες και βισόνες

στα μέρη όπου ζούσαν.

Μερικά από αυτά τα ζώα μπορούν
να αναδιαμορφώσουν το περιβάλλον τους,

δημιουργώντας συνθήκες που επιτρέπουν
σε άλλα ειδή να ευδοκιμήσουν.

Όταν οι λύκοι επαναγκαταστάθηκαν

στο Εθνικό Πάρκο Γιέλοουστοουν το 1995

μεταμόρφωσαν γρήγορα το οικοσύστημα.

Όταν μείωσαν τον υπερπληθυσμό του ελαφιού,

άρχισε η ανάκαμψη της βλάστησης.

Το ύψος κάποιων δέντρων
πενταπλασιάστηκε σε μόλις έξι χρόνια.

Αφού επέστρεψαν τα δάση,
επέστρεψαν και τα ωδικά πτηνά.

Οι κάστορες, οι οποίοι τρώνε δέντρα,
πολλαπλασιάστηκαν στα ποτάμια,

και τα φράγματα τους παρείχαν σπίτια

σε βίδρες, μοσχοπόντικες,
πάπιες, βατράχους και ψάρια.

Οι λύκοι σκότωσαν κογιότ,
επιτρέποντας στα κουνέλια

και στα ποντίκια να αυξηθούν,

εξασφαλίζοντας περισσότερο φαγητό
σε γεράκια και νυφίτσες,

αλεπούδες και ασβούς.

Οι φαλακροί αετοί και τα κοράκια
τρέφονται με ψοφίμια

τα οποία εγκατέλειψαν οι λύκοι.

Το ίδιο έκαναν και οι αρκούδες,
που έτρωγαν τα μούρα

από τους αναγεννημένους θάμνους.

Ο πληθυσμός του βισόνα
αυξήθηκε καθώς περνούσαν

ανάμεσα στα αναζωογονημένα δάση.

Οι λύκοι άλλαξαν σχεδόν τα πάντα.

Αυτό είναι ένα παράδειγμα
ενός τροφικού καταρράκτη,

μια αλλαγή στην κορυφή
της τροφικής αλυσίδας,

που κατρακυλά προς τα κάτω,

επηρεάζοντας κάθε επίπεδο.

Η ανακάλυψη του διαδεδομένου
τροφικού καταρράκτη

είναι ίσως ένα από τα πιο συναρπαστικά
επιστημονικά ευρήματα

του τελευταίου μισού αιώνα.

Μας λένε ότι οικοσυστήματα που έχουν χάσει

μόνο ένα ή δυο είδη από τα γιγάντια ζώα

μπορούν να συμπεριφερθούν
με εντελώς διαφορετικούς τρόπους

από αυτά που τα διατηρούν.

Σε όλο τον κόσμο,
νέα κινήματα προσπαθούν

να δραστηριοποιήσουν
την αποκατάσταση της φύσης

με μια διαδικασία
που ονομάζεται αναζωογόνηση.

Αυτό σημαίνει να διορθώσουμε κάποιες
από τις ζημιές που έχουμε προκαλέσει,

αποκαθιστώντας είδη που είχαν εκδιωχθεί,

και μετά να απομακρυνθούμε.

Δεν υπάρχουν προσπάθειες για τη
δημιουργία ενός ιδανικού οικοσυστήματος,

για τη δημιουργία ενός χερσότοπου,
ενός τροπικού δάσους ή κοραλλιογενή ύφαλου.

Η αναζωογόνηση
είναι να επαναφέρουμε τα είδη

που επιφέρουν δυναμικές διεργασίες

και στη συνέχεια να αφήσουμε τη φύση
να συνεχίσει την πορεία της.

Αλλά είναι σημαντικό ότι η αναζωογόνηση
δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιηθεί

σαν δικαιολογία για να εκδιώξουμε
τους ανθρώπους από τη γη τους.

Πρέπει να γίνει μόνο με τη συγκατάθεση

και τον ενθουσιασμό των ανθρώπων
που δουλεύουν εκεί.

Φανταστείτε να στέκεστε πάνω
σε έναν βράχο στην Αγγλία,

παρακολουθώντας φάλαινες φυσητήρες
να επιτίθενται σε κοπάδια ρέγγας

όπως έκαναν σχεδόν κοντά στη στεριά

μέχρι τον 18ο αιώνα.

Με τη δημιουργία θαλάσσιων καταφυγίων

στα οποία δεν θα υπάρχει εμπορική αλιεία,

αυτό μπορεί να ξανασυμβεί.

Φανταστείτε μια Ευρωπαϊκή Σερενγκέτι

γεμάτη από ζώα που κάποτε ζούσαν εκεί:

ιπποπόταμοι, ρινόκεροι,
ελέφαντες, ύαινες και λιοντάρια.

Αυτό που θα επαναφέρει η αναζωογόνηση,

μαζί με τα ζώα και τα φυτά που χάθηκαν,

είναι αυτό το σπάνιο είδος
που λέγεται ελπίδα.

Μας λέει ότι η οικολογική αλλαγή

δεν χρειάζεται πάντα να συνεχίζει
στην ίδια κατεύθυνση.

Η ήρεμη άνοιξη θα μπορούσε να ακολουθηθεί
από ένα έντονο καλοκαίρι.