< Return to Video

Phép trừ biểu thức hữu tỉ: phân số có mẫu số dạng nhân tử | Toán THPT | Khan Academy

  • 0:00 - 0:01
    Bạn hãy dừng video
  • 0:01 - 0:03
    và thử trừ biểu thức màu cánh sen này
  • 0:03 - 0:07
    từ biểu thức màu vàng bên đây được không.
  • 0:07 - 0:08
    Được rồi, giờ ta cùng làm nha.
  • 0:08 - 0:10
    Điều đầu tiên ta nhận ra khi nhìn
  • 0:10 - 0:11
    vào các biểu thức này là
  • 0:11 - 0:13
    chúng không có cùng mẫu số,
  • 0:13 - 0:14
    nhưng chúng ta thì muốn có cùng mẫu.
  • 0:14 - 0:16
    Bạn có thể viết lại biểu thức
  • 0:16 - 0:19
    để chúng có mẫu số chung.
  • 0:19 - 0:21
    Và mẫu số chung thì
  • 0:21 - 0:26
    sẽ chia hết cho cả hai mẫu ta đã có này.
  • 0:26 - 0:28
    Hay, mẫu số chung có tất cả thừa số
  • 0:28 - 0:30
    của những mẫu số này,
    và may mắn là
  • 0:30 - 0:32
    những mẫu số này
    đã được phân tích nhân tử rồi.
  • 0:32 - 0:34
    Vậy để mình viết mẫu số chung ở đây,
  • 0:34 - 0:37
    bằng cách viết lại biểu thức màu vàng này.
  • 0:37 - 0:39
    Vậy, ta có biểu thức màu vàng,
  • 0:39 - 0:40
    và để nó rõ ràng,
  • 0:40 - 0:42
    mình sẽ viết lại cả hai biểu thức,
    màu vàng
  • 0:42 - 0:46
    và lấyy nó trừ đi biểu thức màu cánh sen.
  • 0:46 - 0:50
    À nhầm, miệng mình nói màu vàng
    mà tay lại vẽ màu cánh sen.
  • 0:50 - 0:53
    Rồi, giờ ta có biểu thức màu vàng
  • 0:53 - 0:54
    nhưng lần này là với
  • 0:54 - 0:55
    một đường dài hơn.
  • 0:55 - 1:00
    Biểu thức màu vàng trừ đi
    biểu thức màu cánh sen,
  • 1:02 - 1:06
    trừ đi biểu thức màu cánh sen bên đây.
  • 1:06 - 1:08
    Như mình đã đề cập ban nãy
  • 1:08 - 1:10
    ta muốn có
    mẫu số chung mà có thể chia hết cho
  • 1:10 - 1:13
    cả mẫu số màu vàng lẫn
  • 1:13 - 1:14
    mẫu số màu cánh sen.
  • 1:14 - 1:19
    Đồng nghĩa với việc,
    nó phải có z cộng 8,
  • 1:19 - 1:24
    và 9z trừ 5.
  • 1:24 - 1:26
    Tương tự, nó phải có cả hai thừa số này.
  • 1:26 - 1:29
    Ta đã có sẵn 9z trừ 5
    nên không cần viết lại nữa.
  • 1:29 - 1:34
    Và mẫu số này phải chia hết cho
    z cộng 6... z cộng 6.
  • 1:35 - 1:37
    Bạn chú ý là chỉ nhân mẫu số
  • 1:37 - 1:40
    cho z cộng 6, mẫu chung của ta
    không chia hết cho
  • 1:40 - 1:44
    CẢ HAI THỪA SỐ NÀY.
    Ta chỉ làm vậy vì ta đã có 9z trừ 5 là
  • 1:44 - 1:47
    thừa số chung của cả hai mẫu.
  • 1:47 - 1:48
    Và, với bài này thì
  • 1:48 - 1:50
    khi bạn cộng hoặc trừ phân số,
  • 1:50 - 1:53
    thì ta vẫn áp dụng cách
    giải quyết phân số như bình thường.
  • 1:53 - 1:55
    Được rồi, vậy tử số sẽ như thế nào?
  • 1:55 - 1:58
    Ta đã nhân mẫu số này cho
  • 1:58 - 2:00
    z cộng 6, vậy ta phải
  • 2:00 - 2:01
    làm tương tự với tử số.
  • 2:01 - 2:06
    Nó sẽ là âm z mũ 3 nhân z cộng 6.
  • 2:06 - 2:07
    Giờ ta xét đến bên đây.
  • 2:07 - 2:10
    Ta muốn mẫu số tương tự,
  • 2:10 - 2:13
    nên ta có thể viết cái này là z cộng 8...
  • 2:13 - 2:18
    z cộng 8 nhân z cộng 6...
  • 2:19 - 2:24
    z cộng 6 nhân 9z trừ 5.
  • 2:30 - 2:32
    Và hai mẫu này bằng nhau.
  • 2:32 - 2:33
    Mình chỉ vừa đổi thứ tự phép nhân thôi,
  • 2:33 - 2:35
    và nó không làm ảnh hưởng đến tích.
  • 2:35 - 2:40
    Giờ, ta có một số 3 ở trên tử
  • 2:40 - 2:42
    và nếu ta nhân mẫu số với z cộng 8,
  • 2:42 - 2:47
    thì ta cũng phải nhân tử số với
    z cộng 8.
  • 2:48 - 2:49
    Được rồi đó.
  • 2:49 - 2:52
    Cái này sẽ bằng với...
  • 2:52 - 2:54
    nó sẽ bằng với...
    à bạn đợi mình
  • 2:54 - 2:58
    vẽ một đường chia phân số thiệt dài ở đây.
  • 2:58 - 3:01
    Cái này sẽ bằng với...
  • 3:01 - 3:03
    Hình như đường này hơi dài quá : D
  • 3:03 - 3:06
    Mình sẽ chỉnh lại còn thế này.
  • 3:06 - 3:08
    Vậy, mình có cùng mẫu số,
  • 3:08 - 3:10
    nên mình viết lại bằng một màu trung tính.
  • 3:10 - 3:15
    z cộng 8 nhân 9z trừ 5
    nhân z cộng 6.
  • 3:20 - 3:23
    Bên này, mình sẽ dùng màu xanh,
  • 3:23 - 3:26
    và mình sẽ nhân phân phối
    âm z mũ 3 này.
  • 3:26 - 3:31
    Âm z mũ 3 nhân z
    sẽ bằng với âm z mũ 4.
  • 3:31 - 3:36
    Còn âm z mũ 3 nhân 6 cho ta kết quả là
    âm 6z mũ 3.
  • 3:37 - 3:40
    Rồi ta đến dấu trừ ở đây.
  • 3:40 - 3:43
    Theo mình thì thay vì ta trừ cho
  • 3:43 - 3:44
    toàn bộ biểu thức này,
  • 3:44 - 3:48
    ta có thể biến nó thành
    cộng cho âm của phần bên đây.
  • 3:48 - 3:50
    Hay nói cách khác thì
  • 3:50 - 3:54
    cái này có thể là âm 3 nhân z cộng 8.
  • 3:54 - 3:56
    Và ta sẽ tiếp tục nhân phân phối nó.
  • 3:56 - 3:57
    Bạn làm cùng mình nha.
  • 3:57 - 4:02
    Âm 3 nhân z là âm 3z
  • 4:03 - 4:08
    và âm 3 nhân 8 là âm 24.
  • 4:08 - 4:09
    Được rồi đó.
  • 4:09 - 4:12
    Ta đã xong rồi.
  • 4:12 - 4:13
    Ta đã tìm ra được mẫu số chung,
  • 4:13 - 4:14
    và khi xong bước đó
  • 4:14 - 4:17
    bạn chỉ cần cộng, trừ tử số tuỳ ý.
  • 4:17 - 4:20
    Và, thay vì trừ cho toàn bộ phần này,
  • 4:20 - 4:23
    bạn có thể đổi dấu thành cộng
  • 4:23 - 4:25
    và lấy âm 3 ở tử số,
  • 4:25 - 4:27
    nhân phân phối nó, rồi còn lại phần này.
  • 4:27 - 4:28
    Mình không rút gọn được nữa.
  • 4:28 - 4:29
    Đôi khi, bạn có thể
  • 4:29 - 4:30
    gặp những bài tập mà có chứa
  • 4:30 - 4:34
    hai số hạng bậc 2
    hay hai số hạng bậc 1
  • 4:34 - 4:36
    hoặc hai hằng số hay tương tự vậy.
  • 4:36 - 4:37
    Khi đó, bạn cộng hoặc trừ chúng
  • 4:37 - 4:40
    để rút gọn,
    nhưng ở đây thì ta có các số hạng khác bậc
  • 4:40 - 4:45
    nên ta không thể rút gọn được nữa.
    Và đến đây thì ta xong rồi đó.
Title:
Phép trừ biểu thức hữu tỉ: phân số có mẫu số dạng nhân tử | Toán THPT | Khan Academy
Description:

Chúng ta trừ hai biểu thức hữu tỉ có mẫu số đã được phân tích nhân tử. Những mẫu số này không giống nhau, nhưng chúng có chung một thừa số.

Xem bài học tiếp theo: https://www.khanacademy.org/math/math-1-2-3/math3/math3-rational-exp-eq-func/math3-add-sub-rational-exp/v/least-common-multiples-of-polynomials?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=highschoolmath

Bỏ lỡ bài học trước? https://www.khanacademy.org/math/math-1-2-3/math3/math3-rational-exp-eq-func/math3-add-sub-rational-exp/v/least-common-multiple-exercise-2?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=highschoolmath

Bạn có biết từ "đại số" có nguồn gốc từ tiếng Ả Rập (cũng như từ "thuật toán" hay "al jazeera" và "Aladdin")? Và đai số thì có gì hay nhỉ? Trong danh sách này, chúng ta sẽ không tìm hiểu sâu về đại số, mà thay vào đó là giới thiệu với các bạn lịch sử của đại số và những ý niệm sâu xa của môn học này.

Về Khan Academy: Khan Academy là một tổ chức phi lợi nhuận có nhiệm vụ cung cấp giáo dục miễn phí, đẳng cấp thế giới cho bất kỳ ai, bất cứ nơi nào. Chúng tôi tin rằng mọi người bất kể lứa tuổi nên có quyền truy cập không giới hạn vào nội dung giáo dục miễn phí và học theo tốc độ riêng của mình. Sử dụng phần mềm thông minh, phân tích dữ liệu sâu và giao diện người dùng trực quan, Khan Academy tự hào mang đến cho người dùng những bài luyện tập, các video hướng dẫn, và một bảng quá trình học tập cho hơn 50 môn học, có gồm Toán học, Khoa học, Lập trình máy tính, Lịch sử, Lịch sử nghệ thuật, Kinh tế và hơn thế nữa. Chúng tôi đang cùng đồng hành với các viện nghiên cứu như NASA, Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (The Museum of Modern Art), Viện Khoa Học California (The California Academy of Sciences), và những học viện uy tín như MIT để mang đến các nội dung mang tính chuyên ngành. Hiện giờ, Khan Academy đã được dịch sang hàng chục ngôn ngữ, và đã có hơn 100 triệu người trên toàn thế giới sử dụng nền tảng của chúng tôi mỗi năm. Để biết thêm thông tin, hãy truy cập www.khanacademy.org, tham gia Facebook của chúng tôi hoặc theo dõi chúng tôi trên twitter tại @khanacademy.

Miễn phí. Cho tất cả mọi người. Mãi mãi. #YouCanLearnAnything

Theo dõi kênh Toán THPT trên Khan Academy: https://www.youtube.com/channel/UCAj83VTec-NC-g0BK8zpxzw?guided_help_flow=3?sub_confirmation=1

Theo dõi kênh Khan Academy: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
04:48

Vietnamese subtitles

Incomplete

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.