Mënyra se si SHBA shpjegon tragjedinë e vetëvrasjeve të veteranëve
-
0:02 - 0:05• Më 6 maj 2019
-
0:05 - 0:09dielli po shkëlqente, qielli ishte blu,
-
0:09 - 0:11retë ishin të bardha.
-
0:11 - 0:13Ishte nje ditë pranvere e përsosur.
-
0:13 - 0:15Po kthehesha përsëri në zyrë,
-
0:15 - 0:17dhe më ra zilja e telefonit
-
0:17 - 0:19Lshte një nga Nënkolonelët e mij.
-
0:19 - 0:21U pergjigja, "Përshëndetje John.
-
0:21 - 0:22Si je?"
-
0:22 - 0:24Ai tha "Jam mirë, Zotëri.
-
0:24 - 0:26Por kam një lajm të keq."
-
0:26 - 0:29Më tha se oficeri ekzekutiv
vdiq këtë fundjavë. -
0:31 - 0:32Shkëmbyem disa fjalë,
-
0:32 - 0:34"Çfarë do të thuash,
për çfarë po flet?" -
0:34 - 0:36E pyeta se çfarë kishte ndodhur.
-
0:37 - 0:39Ai më tha, "Zotëri, ai vrau veten."
-
0:43 - 0:47Kam ecur nëpër zyrë
për nja dy orë i hutuar, -
0:47 - 0:51duke u përpjekur te kuptoj
çfarë kishte ndodhur, përse. -
0:51 - 0:54Kisha komunikuar me të
disa muaj më parë. -
0:54 - 0:57Nuk isha në djeni
se ky oficer kishte probleme. -
0:57 - 1:01E fajësoj veten time sepse si udhëheqës
nuk kam ditur gjë. -
1:03 - 1:06Vazhdova të përpiqem të kuptoj arsyen
-
1:06 - 1:08çfarë po ndodh në komunitetin e veteranëve
-
1:08 - 1:09përse ndodhin këto gjëra.
-
1:09 - 1:12Lexova raporte nga
Departamenti i Çështjeve të Veteranëve, -
1:12 - 1:14Departamenti i Mbrojtjes,
-
1:14 - 1:16Kam lexuar studime kombëtare
mbi shëndetin mendor -
1:16 - 1:19dhe çështjet lidhur me të.
-
1:19 - 1:22Do të ndaj me ju
disa nga gjërat që zbulova. -
1:22 - 1:27Departamenti i Çështjeve të Veteranëve
u interesua mbi vetëvrasjet e veteranëve -
1:27 - 1:29dhe është në fakt prioritet numër një.
-
1:29 - 1:32Sipas raporteve e tyre
dhe numrave që kam llogaritur, -
1:32 - 1:35ndërmjet 2001 dhe 2019,
-
1:35 - 1:38gjatë kohës të
Luftës Globale kundër Terrorizmit, -
1:38 - 1:42përafërsisht janë 115,000 veteranë
-
1:42 - 1:44të cilët i dhanë fund jetës së tyre.
-
1:45 - 1:48Gjithashtu pash raportin e
Departamentit e Mbrojtes -
1:48 - 1:50që rendit viktimat.
-
1:50 - 1:52Ky raport
-
1:52 - 1:56rendit viktimat nga Tetori i 2001
-
1:56 - 1:59deri në Nëntor 18 të vitit e kaluar.
-
2:00 - 2:03Gjatë kësaj kohe
dhe Luftës Globale kundër Terrorizmit, -
2:03 - 2:08ka pasur 5,440 pjesëtarë aktiv
të cilët u vranë në aksion. -
2:10 - 2:13Kështu sipas numrave,
u kryen afërsisht 115,000 vetëvrasje, -
2:13 - 2:16dhe 5,440 u vranë në aksion.
-
2:16 - 2:18Çfarë do të thotë kjo për mua?
-
2:18 - 2:24Kemi afërsisht 21 veteranë
të cilët i dhanë fund jetës -
2:24 - 2:28për secilin që vritet
nga një luftëtar armik. -
2:30 - 2:32Kjo është një shifër befasuese.
-
2:33 - 2:36Këto studime kombëtare
-
2:36 - 2:39që merren me shëndetin mendor na tregojnë
-
2:39 - 2:45se nëse keni probleme
mendore brenda familjes suaj -
2:45 - 2:47të cilat mund të jenë trashëguese,
-
2:47 - 2:51ose nëse ju ka ndodhur diçka
traumatike gjatë fëmijërisë tuaj, -
2:51 - 2:56aftësia juaj të luftoni kundër
çrregullimit e stresit posttraumatik, -
2:56 - 2:58do të pakësohet.
-
2:59 - 3:01Gjithashtu na tregojnë se
-
3:01 - 3:04nëse dëshironi të keni vlerësim të plotë,
-
3:04 - 3:07të përcaktoni nëse dikush vuan nga stresi
posstraumatik, -
3:07 - 3:10duhet të merrni një intervistë për
të paktën një orë -
3:10 - 3:12me një ekspert në shëndetit mendor
-
3:12 - 3:14i cili mund të zbulojë se çfarë është
-
3:14 - 3:16dhe të përcaktojë nëse vuani prej tij.
-
3:17 - 3:21Tani do tju them çfarë ndodh
kur hyni në ushtri. -
3:21 - 3:23Kur rekrutoheni ne forcat e armatosura,
-
3:23 - 3:26ju do të kaloni nga një kontroll mjekësor,
-
3:26 - 3:29një test i fitnesit fizik,
-
3:29 - 3:31test droge,
-
3:31 - 3:33test karriere,
-
3:33 - 3:35që të kuptojnë se ku jeni më i aftë
-
3:35 - 3:38duke shpresuar tju vendosin
në kategorinë e duhur. -
3:38 - 3:39Por a e besoni
-
3:39 - 3:42se gati 115,000 vetëvrasje
gjatë 20 viteve të fundit, -
3:42 - 3:44dhe me të dhënat që kemi
nga studimet ndërkombëtare -
3:44 - 3:48se si përcaktohet nëse dikush
do të jetë në gjendje të përballojë -
3:48 - 3:51çrreullimit e stresit posttraumatik,
-
3:51 - 3:54ende nuk kemi një vlerësim
të shëndetit mendor standart -
3:54 - 3:55për rekrutët tanë që fillojnë shërbimin.
-
3:56 - 3:58Kjo është diçka që unë mendoj
se duhet të ndryshojë. -
3:58 - 4:00E dyta,
-
4:01 - 4:03Kur largohesh nga shërbimi --
-
4:03 - 4:05Kur u largova nga shërbimi në 2003,
-
4:05 - 4:07duhej të ndiqja disa
kurse të detyrueshme, -
4:07 - 4:09mësime që zgjatën rreth dy ditë,
-
4:09 - 4:12dhe pastaj isha në rrugën e duhur.
-
4:12 - 4:13Sot gjëndja është pak më ndryshe.
-
4:13 - 4:15Do tju marin në telefon
-
4:15 - 4:17nëse jeni në lejën që e
quajme përfundimtare -
4:17 - 4:19ose pushim me pagesë
që dëshirohi të shfrytëzoni -
4:20 - 4:22para se të shkarkoheni nga puna.
-
4:22 - 4:24Fola me një veteran të cilen e morën në
telefon. -
4:25 - 4:27Ai po kthehej nga puna në shtëpi,
-
4:27 - 4:29dhe e vetmja gjë që kishte në mendje ishte
-
4:29 - 4:31"Sa shpejt mund të shpëtoj nga kjo?"
-
4:31 - 4:33Mbaj se mënd telefonata
zgjati 10 ose15 minuta -
4:33 - 4:35Por megjithatë studimet kombëtare tregojnë
-
4:35 - 4:37se duhet një ore interviste
ballë për ballë, -
4:37 - 4:40Mendoj se është diçka
që ne mund të përmirësojmë. -
4:40 - 4:42Një gjë tjetër që Departamenti
i Çështjeve të Veteranëve -
4:42 - 4:44përfshiu në raportet.
-
4:44 - 4:49Treguan se pjesëtarët e shërbimit
të cilët besojnë ne vetëshërimin -
4:49 - 4:52kanë rrezik më të lartë për të kryer
vetëvrasjeve. -
4:52 - 4:55Pra veteranët të cilët vetëshërohen
përmes alkoolit, -
4:55 - 4:58ose abuzimit e drogës,
-
4:58 - 5:01dhe që Departamenti i Çështjeve
të Veteranëve ka kategorizuar -
5:01 - 5:04përdorim të opioidit,
-
5:04 - 5:06si një nga epidemitë.
-
5:06 - 5:08Duke diskutuar me marinsat
e grupit tim -
5:08 - 5:10dhe u munduar të mësoj më shumë gjëra,
-
5:10 - 5:13zbulova disa gjëra shumë alarmante.
-
5:13 - 5:16Një marins i cili u kthye nga Iraku
-
5:16 - 5:19dhe shkoi në spital
për "dhimbje në shpinë" -
5:19 - 5:23dhe i dhanë disa ilaçe opioide.
-
5:23 - 5:27Gjithashtu vuante
nga çrregullimi i stresit posttraumatik. -
5:27 - 5:30Ai u bë i varur nga
këto ilaçe kundër dhimbjes, -
5:30 - 5:33sepse jo vetëm lehtësuan
dhimbjen e shpinës, -
5:33 - 5:35por e ndihmuan të përballojë
-
5:35 - 5:38me disa nga gjërat e tmerrshme
që kishte përjetuar dhe bëre -
5:38 - 5:42në Lindjen e Mesme.
-
5:42 - 5:45dhe përfundimisht beri overdoze.
-
5:45 - 5:49Një sfidë tjetër që kemi
-
5:51 - 5:52është se gjatë detyrës,
-
5:52 - 5:55i përkisni Departamentit e Mbrojtjes.
-
5:55 - 5:58Kështu që të gjithë doktorët,
i gjithë kujdesi shëndetësor -
5:58 - 6:01janë në të njëjtën kategori.
-
6:01 - 6:03Kur nuk jeni më në shërbim,
-
6:03 - 6:05bëheni pjesë e Departamentit
Çështjeve të Veteranëve. -
6:05 - 6:08Pra anetaret e shërbimit
-
6:08 - 6:11të cilët kërkojnë ndihmë
me problemet e shëndetit mendor -
6:11 - 6:13e janë diagnostikuar me stres
posttraumatik, -
6:14 - 6:17kur largohen nga shërbimi,
-
6:17 - 6:18nuk kanë asnjë doktor
-
6:18 - 6:21pjesëtar të Departamentit e Çështjeve të
Veteranëve -
6:21 - 6:23ose mbase edhe doktor civil
-
6:23 - 6:25për shak të privatësisë.
-
6:25 - 6:27Por ka dhe disa lajme të mira.
-
6:27 - 6:29Kohët e fundit, u bë e ligjshme
-
6:29 - 6:31të krijohet një bazë të dhënash
-
6:31 - 6:34që do përmbajë edhe të dhënat
shëndetësore të Departamentit te Mbrojtes -
6:34 - 6:38por edhe dhe të Departamentit e Çështjeve
të Veteranëve. -
6:38 - 6:41Por dua të analizoj këtë mendim ende më
shume. -
6:43 - 6:45Kompania ime ka pasur 204 marinsa dhe
detarë. -
6:46 - 6:49Ndërsa shikoja dhe flisja me marinsar e
grupit im, -
6:49 - 6:51kuptuam se jemi më shumë se 12
-
6:51 - 6:55pjesëtarë që kryen vetëvrasje.
-
6:55 - 6:58Kur flas me udhëheqësit me të lartë në
batalion, -
6:58 - 7:01dhe batalioni përmban afërshisht 600-700
marinarë, -
7:01 - 7:04llogaritet se janë qindra pjesëtarë
ata që kanë kryer vetëvrasje. -
7:04 - 7:07Le të marim këtë bazë të dhënash që kemi
krijuar, -
7:09 - 7:11dhe le ta analizojmë ende më shumë.
-
7:11 - 7:13Νë qoftë se një veteran vdes,
-
7:14 - 7:17nëse janë shkaqe natyrale,
-
7:17 - 7:19mbidozë ose vetëvrasje,
-
7:19 - 7:21ne kemi mundësi ta kalojm atë ne Çështjet
e Veteranëve -
7:21 - 7:24dhe mund të kenë të dhënat
e Departamentit të Mbrojtjes, -
7:24 - 7:28të identifikojnë se në cilin
grup ishin pjesëtarë, -
7:28 - 7:30rastet dhe misionet kishin marrë pjesë,
-
7:30 - 7:33dhe të krijojm këto të dhëna
dhe të përpiqemi të kuptojmë -
7:33 - 7:37nëse ka grupe që janë më të prirura
ndaj çrregullimit e stresit post-traumatik -
7:37 - 7:42që të mundemi të japim shëndetin mendor
-
7:42 - 7:44para se të rrështohen,
-
7:44 - 7:45para se të hynë në arenë.
-
7:45 - 7:47Kur janë në arenë,
-
7:47 - 7:48duhen mbështetur ndërsa janë atje,
-
7:48 - 7:51duhen ndihmuar në lidhje
me shëndetin mendor -
7:51 - 7:53para se të kthehen
në shtëpi pas shërbimit. -
7:53 - 7:55(Duartrokitje)
-
7:55 - 7:59Meqë ra fjala,
-
7:59 - 8:03nëse mundemi të krijojmë
këto të dhëna për të ndihmuar, -
8:03 - 8:06nuk do i zbatojmë vetëm në ushtri,
-
8:06 - 8:09por do i përdorim edhe
për popullsinë e përgjithshme. -
8:09 - 8:12Nëse ne punojmë të gjithë së bashku
-
8:13 - 8:15mbledhim burimet tona,
-
8:15 - 8:16dhe flasim hapur për këtë temë,
-
8:16 - 8:19dhe përpiqemi të gjejmë zgjidhje
-
8:19 - 8:21për këtë epidemi që ekziston në Amerikë,
-
8:21 - 8:24shpresoj se mund të shpëtojmë një jetë.
-
8:24 - 8:26Këto janë mendimet dhe idetë e mia,
-
8:26 - 8:29shpresoj se kjo bisedë nuk është e fundit
-
8:29 - 8:31por fillimi i saj.
-
8:32 - 8:34Dhe dua tju falenderoj për kohën tuaj.
-
8:34 - 8:36(Duartrokitje)
- Title:
- Mënyra se si SHBA shpjegon tragjedinë e vetëvrasjeve të veteranëve
- Speaker:
- Charles P. Smith
- Description:
-
Shifrat e veteranëve të luftës në SHBA që i japin fund jetës janë alarmante.
Charles P. Smith, avokati mbrojtës i veteranëve sygjeron mënyra të reja që priorizojnë shëndetin mendor në ushtri duke ofruar një plan qe ndihmon në parandalimin e vetëvrasjeve dhe sigurimin e marrjes së kujdesit të duhur para, gjatë dhe pas detyrës së pjesëtarëve të shërbimit. - Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 08:53
![]() |
Helena Bedalli approved Albanian subtitles for How the US can address the tragedy of veteran suicide | |
![]() |
Helena Bedalli accepted Albanian subtitles for How the US can address the tragedy of veteran suicide | |
![]() |
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for How the US can address the tragedy of veteran suicide | |
![]() |
Ledia Malelli edited Albanian subtitles for How the US can address the tragedy of veteran suicide | |
![]() |
Ledia Malelli edited Albanian subtitles for How the US can address the tragedy of veteran suicide | |
![]() |
Ledia Malelli edited Albanian subtitles for How the US can address the tragedy of veteran suicide | |
![]() |
Ledia Malelli edited Albanian subtitles for How the US can address the tragedy of veteran suicide | |
![]() |
Ledia Malelli edited Albanian subtitles for How the US can address the tragedy of veteran suicide |