Krótka historia melancholii - Courtney Stephens

Zobacz całą lekcję na: http://ed.ted.com/lessons/a-brief-history-of-melancholy-courtney-stephens

Jeśli jesteś żywą, oddychającą ludzką istotą, pewnie kilka razy w życiu ogarnął cię smutek. Czym dokładnie jest melancholia i co, jeśli w ogóle, można na nią poradzić? Courtney Stephens szczegółowo opisuje wciąż niepełne rozumienie smutku, a nawet pokazuje jego użyteczność.

Lekcja: Courtney Stephens, animacja: Sharon Colman Graham.

Fragment wiersza „Nadzieja – pierzaste stworzenie” Emily Dickinson w tłumaczeniu Ludmiły Marjańskiej.

Smutek jest częścią
ludzkiego doświadczenia,

ale od wieków nie ma zgody,

czym właściwie jest i co z nim zrobić.

W najprostszych słowach

smutek uważa się

za naturalną reakcję na trudną sytuację.

Smutno wam po wyprowadzce przyjaciela
albo kiedy umiera zwierzak.

Kiedy przyjaciel mówi "Jest mi smutno",

pytacie: "Co się stało?".

Ale założenie, że smutek
wynika z czynników zewnętrznych,

to stosunkowo nowa idea.

Lekarze w starożytnej Grecji
postrzegali smutek inaczej.

Wierzyli, że był ciemnym płynem w ciele.

Zgodnie z teorią humoralną

ludzkie ciało i dusza były pod kontrolą
czterech płynów, znanych jako humory,

a ich stosunki bezpośrednio wpływały
na zdrowie i temperament.

Melancholia pochodzi od "melaina kole",

słowa oznaczającego czarną żółć,
humoru uważanego za przyczynę smutku.

Dzięki zmianie diety i zabiegom medycznym

można było zbalansować humory.

Choć dziś wiemy dużo więcej

o systemach rządzących organizmem,

greckie postrzeganie smutku

pokrywa się z obecną definicją,

ale nie smutku doświadczanego
od czasu do czasu,

a depresji klinicznej.

Według lekarzy niektóre długoterminowe
niewytłumaczalne stany emocjonalne

przynajmniej częściowo
związane są z chemią mózgu,

balansem substancji chemicznych
obecnych w mózgu.

Jak według Greków,

zaburzenie balansu może znacznie zmienić

naszą reakcję nawet
na wyjątkowo trudne okoliczności.

Istnieje długa tradycja prób rozpoznania

wartości smutku

i w tej prelekcji

znajdziecie mocny argument na to,
że smutek to nie tylko nieunikniony,

ale też niezbędny element życia.

Kto nigdy nie zaznał melancholii,

ten nie wie, co to znaczy być człowiekiem.

Wielu myślicieli twierdzi, że melancholia
jest niezbędna do zdobycia mądrości.

Urodzony w 1577 roku Robert Burton

całe życie badał przyczyny
i doznania smutku.

W "Anatomii melancholii" Burton pisał,

"Ten, kto powiększa wiedzę,
powiększa i smutek".

Poeci romantyzmu początku XIX wieku

wierzyli, że melancholia pozwala
głębiej pojąć wielkie emocje,

jak piękno i radość.

Zrozumienie smutku drzew
tracących liście jesienią

pozwala zrozumieć cykl życia,
który przynosi wiosną kwiaty.

Ale mądrość i inteligencja emocjonalna
są w hierarchii potrzeb bardzo wysoko.

Czy smutek ma wartość na bardziej
elementarnym, konkretnym,

może nawet ewolucyjnym poziomie?

Naukowcy sądzą, że płacz i wycofanie

pomagały naszym przodkom
wzmocnić więzy społeczne

i otrzymać potrzebne wsparcie.

W przeciwieństwie do złości i przemocy
smutek był wyrazem cierpienia,

który mógł natychmiast zbliżyć
otoczenie do cierpiącej osoby,

co pomagało zarówno tej osobie,
jak i całej społeczności.

Może smutek jednoczył,
co było potrzebne do przetrwania,

ale wielu zastanawiało się,

czy każdy odczuwa cierpienie tak samo.

Poetka Emily Dickinson pisała,

"Każdy napotkany żal mierzę
wąskim dociekliwym wzrokiem.

Zastanawiam się, czy waży tyle, co mój,
czy też ma mniejszy rozmiar".

W XX wieku

antropolodzy medyczni,
jak Arthur Kleinman,

zbadali, jak ludzie mówią o bólu,

żeby udowodnić,
że emocje nie są uniwersalne,

a kultura, szczególnie język,

może wpłynąć na samopoczucie.

Kiedy mówimy o złamanym sercu,

uczucie złamania staje się
częścią naszego doznania,

podczas gdy w kulturze,
gdzie mowa o poobijanym sercu,

zdaje się występować inne doznanie.

Niektórzy współcześni myśliciele nie chcą

badać subiektywności smutku
i jego uniwersalności

i woleliby pozbyć się wszelkich form
cierpienia za pomocą technologii.

David Pearce zasugerował,
że inżynieria genetyczna

i inne nowoczesne procesy

mogą nie tylko zmienić sposób odczuwania
fizycznego i psychicznego bólu,

ale też stworzyć ekosystem od nowa,

dzięki czemu zwierzęta
nie cierpiałyby na wolności.

Projekt nazwał "inżynierią raju".

Ale czy jest coś smutnego
w świecie bez smutku?

Nasi prehistoryczni przodkowie i poeci

mogliby nie chcieć takiego raju.

Jedyne powszechnie przyjmowane
fakty na temat smutku są takie,

że od zarania dziejów był on
odczuwany przez większość ludzi

i że od tysiącleci

jednym z najlepszych sposobów
poradzenia sobie z tym trudnym uczuciem

jest wyrażenie go, próba opisania tego,
co zdaje się niemożliwe do opisania.

Jak pisała Emily Dickinson,

"Nadzieja to pierzaste stworzenie,
mości się w duszy na grzędzie,

śpiewa piosenkę bez słów
i zawsze śpiewać będzie".