Jonas Eliasson: Trafik sıkışıklıklarını nasıl çözmeli

Hemen her büyük şehirde - özellikle iş çıkış saatlerinde, yollardaki trafik tıkanıklığı talihsiz bir gerçektir. Jonas Eliasson, sadece küçük bir sürücü kitlesini ana arterlerden uzak kalmaları için incelikli bir şekilde dürtmenin nasıl trafik sıkışıklıklarının geçmişte kalmasını sağladığını ortaya çıkarıyor.
(TEDxHelvetia'da kaydedilmiştir)

Merhaba, sıkışıklık hakkında konuşmak için buradayım,

yani trafik sıkışıklığı.

Trafik sıkışıklığı çok yaygın bir olaydır.

Esasen dünyadaki şehirlerin hepsinde vardır,

ki bu düşündüğümüz zaman biraz şaşırtıcıdır.

Demek istediğim, gerçekten şehirlerin biririnden ne kadar farklı olduğunu düşünsenize.

Anlatmak istediğim tipik Avrupa şehirleri

kalabalık kent merkeziyle, genellikle iyi bir toplu taşıma sistemi olan,

çok yol kapasitesi olmayan şehirler.

Fakat, bunun yanında, Amerikan şehirleri vardır.

Tamam, kendisi hareket ediyor.(slide için)

Her neyse, Amerikan şehirleri:

yolların çoğu geniş alanlara yayılmıştır

ve neredeyse toplu taşıma yok denebilecek kadar azdır.

Ve sonra, gelişmekte olan dünya şehirleri var,

karışık çeşitlilikte araçlarla,

karışık arazi kullanım şekilleriyle, bunun yanında oldukça yayılmış

ancak sıklıkla yoğun bir kent merkezine sahip.

Ve tüm dünyada trafik planlayıcıları çok farklı ölçüleri denediler:

kalabalık ya da yayılmış şehirler, çok yol ya da

çok toplu taşıma olan ya da çok bisiklet yolları olan ya da

daha fazla bilgi veya pek çok farklı şeyi,

fakat hiçbir şeyin işe yaramadığı saptandı.

Fakat bu girişimlerin hepsinin ortak bir noktası var.

Onlar insanların iş çıkış saatlerinde araba sürmek yerine yapmaları gereken şeyin

ne olduğunu çözmeye çalışan basit girişimlerdi.

Aslında temel olarak, bir noktaya kadar bu diğer insanların ne yapmaları gerektiğini

planlama girişimleriydi, diğer insanların hayatlarını onlar adına planlamak ne yapması gerektiğidir.

Şimdi, karmaşık bir sosyal sistem planlaması yapmak

zor bir iştir ve size bir hikaye anlatmama izin verin.

Geçmişte 1989'da Berlin Duvarı yıkıldığında,

Londra da bir şehir planlamacısına bir telefon gelir

Moskova'daki bir meslektaşı, basitçe şöyle demektedir,

"Merhaba, ben Vladimir. Londra'da
ekmek tedariğiyle kimin

görevlendirildiğini bilmek istiyorum?" der.

Ve Londra'daki şehir planlamacısı

"Ne demek istiyorsun, Londra'nın görevlisi kim-

yani, hiç kimse görevli değil" diye cevaplar.

"Fakat kesinlikle bu görevi üstlenen biri olmalı .

Demek istediğim, bu çok karışık bir sistem.
Birisi bütün bunu kontrol etmeli."

"Hayır. Hayır. Hiç kimse sorumlu değil.

Yani, esasen -- bunu hiç düşünmemiştim.

Aslında o kendi kendini düzenler."

Kendi kendini düzenler.

Bu kendi kendine düzenleme yeteneğine sahip

karışık sosyal sisteme bir örnektir

ve bu çok derin bir anlayıştır.

Gerçekten karmaşık sosyal problemleri çözmeye çalıştığınızda

çoğu zaman yapılacak en doğru şey

teşvik edici şeyler yaratmaktır.

Detayları planlamazsınız ve

insanlar ne yapacaklarını, bu yeni çevreye nasıl uyum sağlayacaklarını

kendileri çözeceklerdir.

Ve şimdi trafik sıkışıklığıyla mücadele için

bu anlayışı nasıl kullanabileceğimize bakalım.

Bu benim doğum yerim olan Stockholm'un haritası.

Şimdi, Stockholm orta büyüklükte bir şehir, yaklaşık 2 milyon insan yaşıyor,

fakat Stokholm'de bununla birlikte çok miktarda su da var

bu da çok sayıda köprü anlamına gelir -- dar köprüler, eski köprüler

bu çok fazla trafik sıkışıklığı demek oluyor.

Ve bu kırmızı noktalar en sıkışık bölümleri gösteriyor, onlar

şehir merkezine bağlayan köprülerdir.

Ve sonra birinin aklına bir fikir geldi,

iyi bir toplu taşıma sistemi haricinde

ve yollara harcanan para dışında

bu darboğazlarda sürücülerden bir ya da iki euro ücret almayı deneyelim.

Şimdi bir ya da iki euro, gerçekten çok para değil,

Demek istediğim, otopark ücretleri, işletme maliyetleri vb. şeylerle karşılaştırıldığında

bu nedenle muhtemelen araba sürücülerinin

gerçekte bu oldukça düşük ücrete tepki vermemelerini beklersiniz.

Yanılırsınız.

Bir ya da iki euro yoğun saatlerde arabaların yüzde yirmisinin

ortadan kaybolması için yeterliydi.

Şimdi, yüzde 20, oldukça büyük bir rakam diye düşünebilirsiniz.

fakat hala problemin yüzde 80'i duruyor, değil mi?

Çünkü trafiğin yüzde 80'i hâlâ var.

Şimdi, bu da yanlış olur, çünkü trafik doğrusal olmayan

bir hadise olarak meydan gelir, yani önce kesin bir

kapasite eşiğinin üzerine ulaşır sonra sıkışıklık

hızlı bir şekilde yükselmeye başlar, gerçekten çok çok hızlı.

Ama neyse ki, aynı zamanda tersine de aynı şekilde çalışır.

Eğer kısmen bile trafiği azaltabilirseniz, o zaman tıkanıklık

düşündüğünüzden çok daha hızlı azalır.

Stockholm'de sıkışıklık ücretleri 3 Ocak 2006'da uygulanmaya başladı

ve buradaki ilk resim, Stockholm'ün

2 Ocak günü tipik caddelerden biri.

Sıkışıklık ücretlerinin uygulanmaya başladığı ilk gün buna benziyordu.

Caddedeki arabaların yüzde 20'sini ortadan kaldırdığımızda

olan bu. Tıkanıklığı görüldüğü gibi

gerçekten oldukça büyük oranda azaltıyorsunuz.

Fakat dediğim gibi, araç sürücüleri uyum sağlarlar, doğru mu?

Böylece biraz zaman geçince bir nevi ücretlere alışıp

hepsi geri geleceklerdir.

Yine yanlış. 6 buçuk yıl önce

Stckholm'da sıkışıklık ücretleri tanıtıldığından bu yana,

temel olarak hala aynı düşük trafik seviyesine sahibiz.

Fakat gördüğünüz gibi, 2007'de zaman serisinde

ilginç bir boşluk var.

Olay şu ki, sıkışıklık ücretleri ilk önce

bir deneme olarak tanıtıldı, bu yüzden Ocak

ayında başlandı ve Temmuz'un sonunda tekrar kaldırıldı,

bir referandumun ardından 2007'de tekrar tanıtıldı

ve bu tabii ki bilimsel olarak harika bir fırsat oldu.

Yani, aslında iki kez yaptığımız için

gerçekten eğlenceli bir deney oldu.

Ve kişisel fikrim, bunu birkaç yılda bir yapmak isterdim,

ama onlar bunu yapmamıza izin vermezler.

Fakat yine de eğlenceli olurdu.

Aslında biz bu işin peşine düştük. Ne oldu?

Bu 31 Temmuz sıkışıklık ücretlerinin son günüydü

ve aynı caddeyi görüyoruz fakat şimdi yaz

ve Stokholm'de yaz çok hoştur

ve yılın aydınlık zamanıdır

ve sıkışıklık ücretinin olmadığı ilk gün

buna benziyordu.

Bütün arabalar tekrar geri geldi ve siz araba sürücülerini bile

takdir etmelisiniz. Onlar böylesine aşırı hızlı uyum sağladılar.

İlk gün hepsi geri geldi.

Ve bu etki böyle sürdü. Bu yüzden 2007 görüntüsü buna benziyordu.

Şimdi bu trafik görüntüleri gerçekten heyecan verici

ve biraz şaşırtıcı ve çok yararlı olduğunuz biliyoruz,

fakat burada bugün size göstereceğim en şaşırtıcı slaytın

bu olmadığını söyleyebilirim . İşte bu.

Bu Stockholm'un sıkışıklık ücretleri için toplumun desteğini gösteriyor

ve sıkışıklık ücretlerinin 2006 yazının başlangıcında tanıtıldığında

insanların buna şiddetle karşı çıktığını görüyorsunuz.

Toplumun yüzde yetmişi bunu istemedi. Fakat sıkışıklık ücretleri

alınmaya başladıktan sonrası için umacağınız şey

olmadı, yani insanların bundan daha çok nefret etmesi.

Hayır, tam tersine bir noktaya kadar değiştiler

şimdi ücretlerin tutulması için yüzde 70'i bize destek veriyor,

yani demek istediğimi tekrar ediyorum:

Stockholm nüfusunun yüzde 70'i

daha önce bedava olan bir şey için bir ücret alınmasını istiyor.

Tamam. Bu neden olabilir? Neden böyle?

Peki, şu şekilde düşünün. Kim değişti?

Demek istediğim, sürücülerinin yüzde 20'si ortadan kaybolduğunda,

eminim ki bir şekilde hoşnutsuzluk duymuşlardır.

Ve onlar nereye gitti? Bunu anlayabilirsek,

belki o zaman insanların bununla nasıl bu kadar mutlu olduklarını da anlayabiliriz.

Böylece, çok sayıda seyahat hizmetleriyle çok büyük

bir mülakata dayalı anket yaptık ve kimin değiştiğini anlamaya

çalıştık ve onlar nereye gittiler?

Ve onların kendilerini bilmediği ortaya çıktı. (Gülüşmeler)

Bazı nedenlerden dolayı sürücüler,

eskiden beri gerçekten aynı yolu kullandıkları konusunda kendilerinden eminler.

Ve bu neden böyle? Çünkü yolculuk şablonları/kalıpları

düşündüğünüzden daha az istikrarlıdır.

Her gün, insanlar yeni kararlar verirler ve insanlar değişirler ve

bunun yanında etraflarındaki dünya da değişir ve her gün

bu kararların hepsi insanları belli belirsiz şekilde,

yoğun saatlerde araba kullanmaktan vazgeçirecek şekilde bir nevi dürttü

öyle bir şekilde ki insanlar farkına bile varmadılar.

Onlar kendileri bile bunun farkında değiller.

Ve diğer soru, onların fikrini kim değiştirdi?

Düşüncelerini kim değiştirdi ve neden?

Bir başka röportaj anketi yaparak, insanların neden fikirlerini değiştirdiklerini

ve hangi grupların fikirlerini değiştirdiklerini anlamaya çalıştık.

Cevapların analizinden sonra, yarısından çoğunun

fikirlerini değiştirmediklerine inandıkları ortaya çıktı.

Aslında, hepsi sıkışıklık ücretlerini baştan beri

sevdiklerinden eminler.

Bu demektir ki, şu anda geçiş ücreti ile

bu ücretli şerit boyunca trafiğin yüzde 20 azaldığı konumdayız ve

sıkışıklık muazzam sayılarla azaldı ve

insanlar kendilerindeki bu değişikliğin farkında değiller

ve onlar bundan baştan beri hoşlandıklarına içtenlikle inanıyorlar.

Karmaşık sosyal problemleri çözmeye

çalışırken dürtülerin gücü budur ve bunu yaptığınızda,

nasıl uyum sağlayacaklarını insanlara söylemeye çalışmamalısınız.

Onları sadece doğru yönde dürtmelisiniz.

Ve bunu doğru şekilde yaparsanız

insanlar bu değişimi sahipleneceklerdir

ve bunu doğru şekilde yaparsanız, insanlar bunu sevebilirler bile.

Teşekkür ederim. (Alkış)