-
Geweld en oorlog.
-
De brutaliteit van ISIS raast door,
-
de Russen vallen Oekraïne binnen,
-
en de Palestijnen en Israëliers
blijven doorvechten.
-
Maakt dat je somber?
-
Nou, dat hoeft niet.
-
Als je kijkt naar de getallen,
-
Lijkt oorlog uit de mode te raken,
-
terwijl de wereldbevolking
op een hoogtepunt is.
-
Het lijkt erop dat we in de
meest vredelievende periode
-
van de mensheid leven.
-
Hoe is dit mogelijk?
-
(intro kurzgesagt)
-
In september 2014 woedden er 4 conflicten
die minstens 10.000 levens hebben gekost
-
gekost sinds januari 2013,
-
9 conflicten die minstens
1000 mensen het leven kostten,
-
en 13 die meer dan 100 mensen
het leven kostten sinds januari 2013.
-
Niet bepaald vredig, maar bedenk:
-
van alle conflicten
-
is geen enkele een oorlog tussen landen.
-
Het zijn ofwel burgeroorlogen
-
of locale conflicten.
-
Al is burgeroorlog vreselijk
en veroorzaken ze veel leed,
-
de gevolgen zijn vaak minder
dan van een oorlog tussen naties of rijken.
-
Wanneer twee landen de oorlog aangaan
kunnen ze veel meer troepen mobiliseren,
-
en hebben ze toegang tot alle
bronnen en logistiek van het land
-
en bijna de hele bevolking.
-
Dus waarom zijn we overgegaan
-
van oorlogen tussen landen
-
naar burgeroorlogen?
-
Veel heeft te maken met
kolonialisme en de koude oorlog.
-
Met het einde van de koude oorlog, verdween
ook een motivatie van gewapend conflict.
-
Maar de val van de
communistische dictaturen
-
onthulde oude of nieuwe spanningen
-
en bracht nieuwe conflicten
in de nu vrije staten,
-
wat vaak leidde tot burgeroorlog.
-
Veel belangrijker nog,
-
in 1945 waren bijna heel Afrika,
veel van Azië
-
en delen van Latijns Amerika
onder koloniaal bewind.
-
In 1990 waren bijna alle landen
onafhankelijk.
-
Maar wacht.
-
Is het niet zo dat wat
-
hedendaagse multinationals
-
doen in de derde wereld
-
net zo erg is als kolonialisme?
-
We kijken naar Congo.
-
Het werd in 1885 gekolonialiseerd
-
door de Belgische koning.
-
Qua oppervlakte 80 keer zo groot als België.
-
Geweld tegen de
-
inheemse Congolesen
-
en het meedogenloze systeem
-
van economische uitbuiting
-
hadden in 1908
-
de bevolking gehalveerd.
-
Ongeveer 10 miljoen Congolezen werden
geëxecuteerd
-
of verhongerden.
-
Miljoenen werden verminkt en getraumatiseerd.
-
De economische uitbuiting van de Congo
-
bleef het belangrijkst
-
en gedwongen arbeid ging door
-
tot het eind van de Belgische overheersing
-
in 1960.
-
Wat eigenlijk niet zo lang geleden is.
-
Dus, nee.
-
Kolonialisme was veel erger dan
-
kapitalisme nu is
-
en het eindigde twee generaties geleden.
-
Veel van de conflicten
-
die nu woeden
-
zijn in gebieden die 60 jaar geleden
-
onder buitenlands bewind stonden.
-
Maar het wordt beter.
-
Tot 1989 was overwinning
-
van één partij in een burgeroorlog
-
heel gewoon
-
terwijl overwinningen nu zeldzamer zijn.
-
Tegelijkertijd zijn
-
diplomatieke oplossingen van 10%
-
naar 40% toegenomen.
-
En de rest van de wereld?
-
Waarom zijn landen gestopt
-
met elkaar aan te vallen?
-
Er zijn 4 hoofdredenen.
-
Ten eerste:
-
Democratisering.
-
De gestage ontwikkeling
-
van autocratie naar democratie.
-
Democratieën vechten zeer zelden.
-
Van alle oorlogen tussen landen
-
sinds 1900, was slechts een minderheid
-
uitgevochten tussen democratieën.
-
Ten tweede:
-
Globalisatie.
-
Oorlog is niet meer zo effectief
voor het behalen
-
van economische doelen als vroeger.
-
Nu is het bijna altijd goedkoper
-
om middelen op de wereldmarkt te kopen
-
dan ze met geweld in te nemen.
-
Mensen van andere landen zijn
-
levend meer waard dan dood.
-
Dit is een behoorlijk nieuw concept.
-
Ten derde:
-
oorlog is zó 20e eeuw.
-
Tot de eerste wereldoorlog werd oorlog gezien als
-
een onvermijdelijk deel van menselijkheid
-
en als gereedschap om
-
doelen te behalen wanneer
-
diplomatie stagneerde.
-
Nu hebben we regels die daden van
-
agressie illegaal maken en voorschrijven dat
-
gewapend geweld alleen gerechtvaardigd is
-
uit zelfverdediging of met toestemming
-
van de VN Veiligheidsraad.
-
Deze regels worden nog steeds overtreden
-
maar het is moeilijker om te doen zonder
-
tegenstand en afkeur op te wekken.
-
Daarnaast is er een internationale rechtbank
-
voor oorlogsmisdaden in Den Haag
-
en dat is een recente innovatie.
-
Ten vierde:
-
Grenzen zijn behoorlijk strak.
-
Na de Tweede Wereldoorlog
-
stopten territoriale oorlogen
-
toen de meeste landen toezegden
-
internationale grenzen
-
en elkaars autonomie te respecteren.
-
Maar is dit een afwijking
-
of zijn we op weg naar blijvende vrede?
-
De waarheid is:
-
we weten het nog niet.
-
We hebben genoeg data nodig om
-
het historisch gemiddelde uit te sluiten,
-
wat staat op 1 à 2 grote oorlogen per eeuw.
-
Er is nog niet genoeg tijd verstreken
-
sinds WO2 om uit te sluiten
-
dat oorlog niet weggaat.
-
Als er nog geen grote oorlog komt
-
in de komende 75 jaar,
-
kunnen we pas echt zeker zijn
-
dat de mensheid verandert.
-
Dus je ziet, oorlog zou voorbij kunnen zijn.
-
Ja, er woeden afschuwelijke conflicten
-
in veel plekken op de wereld,
maar over
-
het geheel wordt het beter.
-
En we kunnen het nog beter maken
-
door op te staan voor vrede en democratie.
