[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.32,0:00:02.37,Default,,0000,0000,0000,,Geweld en oorlog.
Dialogue: 0,0:00:02.40,0:00:05.23,Default,,0000,0000,0000,,De brutaliteit van ISIS raast door,
Dialogue: 0,0:00:05.23,0:00:07.31,Default,,0000,0000,0000,,de Russen vallen Oekraïne binnen,
Dialogue: 0,0:00:07.31,0:00:10.48,Default,,0000,0000,0000,,en de Palestijnen en Israëliers\Nblijven doorvechten.
Dialogue: 0,0:00:10.48,0:00:12.74,Default,,0000,0000,0000,,Maakt dat je somber?
Dialogue: 0,0:00:12.74,0:00:14.30,Default,,0000,0000,0000,,Nou, dat hoeft niet.
Dialogue: 0,0:00:14.30,0:00:15.96,Default,,0000,0000,0000,,Als je kijkt naar de getallen,
Dialogue: 0,0:00:15.96,0:00:18.53,Default,,0000,0000,0000,,Lijkt oorlog uit de mode te raken,
Dialogue: 0,0:00:18.54,0:00:22.04,Default,,0000,0000,0000,,terwijl de wereldbevolking\Nop een hoogtepunt is.
Dialogue: 0,0:00:22.06,0:00:24.69,Default,,0000,0000,0000,,Het lijkt erop dat we in de\Nmeest vredelievende periode
Dialogue: 0,0:00:24.71,0:00:26.06,Default,,0000,0000,0000,,van de mensheid leven.
Dialogue: 0,0:00:26.06,0:00:27.67,Default,,0000,0000,0000,,Hoe is dit mogelijk?
Dialogue: 0,0:00:27.67,0:00:32.38,Default,,0000,0000,0000,,(intro kurzgesagt)
Dialogue: 0,0:00:34.06,0:00:39.58,Default,,0000,0000,0000,,In september 2014 woedden er 4 conflicten\Ndie minstens 10.000 levens hebben gekost
Dialogue: 0,0:00:39.58,0:00:42.23,Default,,0000,0000,0000,,gekost sinds januari 2013,
Dialogue: 0,0:00:42.23,0:00:45.11,Default,,0000,0000,0000,,9 conflicten die minstens\N1000 mensen het leven kostten,
Dialogue: 0,0:00:45.12,0:00:49.54,Default,,0000,0000,0000,,en 13 die meer dan 100 mensen\Nhet leven kostten sinds januari 2013.
Dialogue: 0,0:00:49.56,0:00:52.35,Default,,0000,0000,0000,,Niet bepaald vredig, maar bedenk:
Dialogue: 0,0:00:52.35,0:00:53.77,Default,,0000,0000,0000,,van alle conflicten
Dialogue: 0,0:00:53.77,0:00:56.48,Default,,0000,0000,0000,,is geen enkele een oorlog tussen landen.
Dialogue: 0,0:00:56.48,0:00:58.44,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn ofwel burgeroorlogen
Dialogue: 0,0:00:58.44,0:01:00.08,Default,,0000,0000,0000,,of locale conflicten.
Dialogue: 0,0:01:00.08,0:01:03.47,Default,,0000,0000,0000,,Al is burgeroorlog vreselijk\Nen veroorzaken ze veel leed,
Dialogue: 0,0:01:03.47,0:01:07.76,Default,,0000,0000,0000,,de gevolgen zijn vaak minder\Ndan van een oorlog tussen naties of rijken.
Dialogue: 0,0:01:07.77,0:01:12.54,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer twee landen de oorlog aangaan\Nkunnen ze veel meer troepen mobiliseren,
Dialogue: 0,0:01:12.54,0:01:16.44,Default,,0000,0000,0000,,en hebben ze toegang tot alle\Nbronnen en logistiek van het land
Dialogue: 0,0:01:16.44,0:01:19.24,Default,,0000,0000,0000,,en bijna de hele bevolking.
Dialogue: 0,0:01:19.24,0:01:21.38,Default,,0000,0000,0000,,Dus waarom zijn we overgegaan
Dialogue: 0,0:01:21.38,0:01:23.33,Default,,0000,0000,0000,,van oorlogen tussen landen
Dialogue: 0,0:01:23.33,0:01:24.95,Default,,0000,0000,0000,,naar burgeroorlogen?
Dialogue: 0,0:01:24.95,0:01:29.19,Default,,0000,0000,0000,,Veel heeft te maken met\Nkolonialisme en de koude oorlog.
Dialogue: 0,0:01:29.19,0:01:33.58,Default,,0000,0000,0000,,Met het einde van de koude oorlog, verdween\Nook een motivatie van gewapend conflict.
Dialogue: 0,0:01:33.59,0:01:36.07,Default,,0000,0000,0000,,Maar de val van de\Ncommunistische dictaturen
Dialogue: 0,0:01:36.07,0:01:38.09,Default,,0000,0000,0000,,onthulde oude of nieuwe spanningen
Dialogue: 0,0:01:38.09,0:01:41.14,Default,,0000,0000,0000,,en bracht nieuwe conflicten\Nin de nu vrije staten,
Dialogue: 0,0:01:41.15,0:01:43.87,Default,,0000,0000,0000,,wat vaak leidde tot burgeroorlog.
Dialogue: 0,0:01:43.87,0:01:45.73,Default,,0000,0000,0000,,Veel belangrijker nog,
Dialogue: 0,0:01:45.73,0:01:49.79,Default,,0000,0000,0000,,in 1945 waren bijna heel Afrika,\Nveel van Azië
Dialogue: 0,0:01:49.79,0:01:53.08,Default,,0000,0000,0000,,en delen van Latijns Amerika\Nonder koloniaal bewind.
Dialogue: 0,0:01:53.08,0:01:57.41,Default,,0000,0000,0000,,In 1990 waren bijna alle landen\Nonafhankelijk.
Dialogue: 0,0:01:57.42,0:01:58.39,Default,,0000,0000,0000,,Maar wacht.
Dialogue: 0,0:01:58.39,0:02:00.05,Default,,0000,0000,0000,,Is het niet zo dat wat
Dialogue: 0,0:02:00.05,0:02:01.46,Default,,0000,0000,0000,,hedendaagse multinationals
Dialogue: 0,0:02:01.46,0:02:02.70,Default,,0000,0000,0000,,doen in de derde wereld
Dialogue: 0,0:02:02.70,0:02:05.04,Default,,0000,0000,0000,,net zo erg is als kolonialisme?
Dialogue: 0,0:02:05.04,0:02:06.69,Default,,0000,0000,0000,,We kijken naar Congo.
Dialogue: 0,0:02:06.69,0:02:09.10,Default,,0000,0000,0000,,Het werd in 1885 gekolonialiseerd
Dialogue: 0,0:02:09.10,0:02:10.49,Default,,0000,0000,0000,,door de Belgische koning.
Dialogue: 0,0:02:10.49,0:02:13.37,Default,,0000,0000,0000,,Qua oppervlakte 80 keer zo groot als België.
Dialogue: 0,0:02:13.37,0:02:14.94,Default,,0000,0000,0000,,Geweld tegen de
Dialogue: 0,0:02:14.94,0:02:16.21,Default,,0000,0000,0000,,inheemse Congolesen
Dialogue: 0,0:02:16.21,0:02:17.54,Default,,0000,0000,0000,,en het meedogenloze systeem
Dialogue: 0,0:02:17.54,0:02:18.94,Default,,0000,0000,0000,,van economische uitbuiting
Dialogue: 0,0:02:18.94,0:02:21.39,Default,,0000,0000,0000,,hadden in 1908
Dialogue: 0,0:02:21.39,0:02:23.37,Default,,0000,0000,0000,,de bevolking gehalveerd.
Dialogue: 0,0:02:23.37,0:02:26.29,Default,,0000,0000,0000,,Ongeveer 10 miljoen Congolezen werden\Ngeëxecuteerd
Dialogue: 0,0:02:26.30,0:02:27.97,Default,,0000,0000,0000,,of verhongerden.
Dialogue: 0,0:02:27.97,0:02:30.99,Default,,0000,0000,0000,,Miljoenen werden verminkt en getraumatiseerd.
Dialogue: 0,0:02:30.99,0:02:33.47,Default,,0000,0000,0000,,De economische uitbuiting van de Congo
Dialogue: 0,0:02:33.47,0:02:35.27,Default,,0000,0000,0000,,bleef het belangrijkst
Dialogue: 0,0:02:35.27,0:02:37.54,Default,,0000,0000,0000,,en gedwongen arbeid ging door
Dialogue: 0,0:02:37.54,0:02:40.04,Default,,0000,0000,0000,,tot het eind van de Belgische overheersing
Dialogue: 0,0:02:40.04,0:02:41.28,Default,,0000,0000,0000,,in 1960.
Dialogue: 0,0:02:41.28,0:02:44.20,Default,,0000,0000,0000,,Wat eigenlijk niet zo lang geleden is.
Dialogue: 0,0:02:44.20,0:02:45.38,Default,,0000,0000,0000,,Dus, nee.
Dialogue: 0,0:02:45.38,0:02:47.31,Default,,0000,0000,0000,,Kolonialisme was veel erger dan
Dialogue: 0,0:02:47.31,0:02:49.20,Default,,0000,0000,0000,,kapitalisme nu is
Dialogue: 0,0:02:49.20,0:02:51.87,Default,,0000,0000,0000,,en het eindigde twee generaties geleden.
Dialogue: 0,0:02:51.87,0:02:53.16,Default,,0000,0000,0000,,Veel van de conflicten
Dialogue: 0,0:02:53.16,0:02:54.55,Default,,0000,0000,0000,,die nu woeden
Dialogue: 0,0:02:54.55,0:02:56.71,Default,,0000,0000,0000,,zijn in gebieden die 60 jaar geleden
Dialogue: 0,0:02:56.71,0:02:59.05,Default,,0000,0000,0000,,onder buitenlands bewind stonden.
Dialogue: 0,0:02:59.05,0:03:00.88,Default,,0000,0000,0000,,Maar het wordt beter.
Dialogue: 0,0:03:00.88,0:03:02.73,Default,,0000,0000,0000,,Tot 1989 was overwinning
Dialogue: 0,0:03:02.73,0:03:04.61,Default,,0000,0000,0000,,van één partij in een burgeroorlog
Dialogue: 0,0:03:04.61,0:03:05.37,Default,,0000,0000,0000,,heel gewoon
Dialogue: 0,0:03:05.37,0:03:08.25,Default,,0000,0000,0000,,terwijl overwinningen nu zeldzamer zijn.
Dialogue: 0,0:03:08.25,0:03:09.74,Default,,0000,0000,0000,,Tegelijkertijd zijn
Dialogue: 0,0:03:09.74,0:03:11.99,Default,,0000,0000,0000,,diplomatieke oplossingen van 10%
Dialogue: 0,0:03:11.99,0:03:13.56,Default,,0000,0000,0000,,naar 40% toegenomen.
Dialogue: 0,0:03:13.56,0:03:15.72,Default,,0000,0000,0000,,En de rest van de wereld?
Dialogue: 0,0:03:15.72,0:03:17.28,Default,,0000,0000,0000,,Waarom zijn landen gestopt
Dialogue: 0,0:03:17.28,0:03:18.91,Default,,0000,0000,0000,,met elkaar aan te vallen?
Dialogue: 0,0:03:18.91,0:03:21.09,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn 4 hoofdredenen.
Dialogue: 0,0:03:21.09,0:03:21.79,Default,,0000,0000,0000,,Ten eerste:
Dialogue: 0,0:03:21.79,0:03:23.18,Default,,0000,0000,0000,,Democratisering.
Dialogue: 0,0:03:23.18,0:03:24.29,Default,,0000,0000,0000,,De gestage ontwikkeling
Dialogue: 0,0:03:24.29,0:03:26.57,Default,,0000,0000,0000,,van autocratie naar democratie.
Dialogue: 0,0:03:26.57,0:03:29.24,Default,,0000,0000,0000,,Democratieën vechten zeer zelden.
Dialogue: 0,0:03:29.24,0:03:31.42,Default,,0000,0000,0000,,Van alle oorlogen tussen landen
Dialogue: 0,0:03:31.42,0:03:34.30,Default,,0000,0000,0000,,sinds 1900, was slechts een minderheid
Dialogue: 0,0:03:34.30,0:03:36.42,Default,,0000,0000,0000,,uitgevochten tussen democratieën.
Dialogue: 0,0:03:36.42,0:03:37.25,Default,,0000,0000,0000,,Ten tweede:
Dialogue: 0,0:03:37.25,0:03:38.46,Default,,0000,0000,0000,,Globalisatie.
Dialogue: 0,0:03:38.46,0:03:41.38,Default,,0000,0000,0000,,Oorlog is niet meer zo effectief\Nvoor het behalen
Dialogue: 0,0:03:41.38,0:03:43.88,Default,,0000,0000,0000,,van economische doelen als vroeger.
Dialogue: 0,0:03:43.88,0:03:46.03,Default,,0000,0000,0000,,Nu is het bijna altijd goedkoper
Dialogue: 0,0:03:46.03,0:03:48.02,Default,,0000,0000,0000,,om middelen op de wereldmarkt te kopen
Dialogue: 0,0:03:48.02,0:03:50.03,Default,,0000,0000,0000,,dan ze met geweld in te nemen.
Dialogue: 0,0:03:50.03,0:03:51.81,Default,,0000,0000,0000,,Mensen van andere landen zijn
Dialogue: 0,0:03:51.81,0:03:54.55,Default,,0000,0000,0000,,levend meer waard dan dood.
Dialogue: 0,0:03:54.55,0:03:57.56,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een behoorlijk nieuw concept.
Dialogue: 0,0:03:57.56,0:03:58.62,Default,,0000,0000,0000,,Ten derde:
Dialogue: 0,0:03:58.62,0:04:01.42,Default,,0000,0000,0000,,oorlog is zó 20e eeuw.
Dialogue: 0,0:04:01.42,0:04:04.65,Default,,0000,0000,0000,,Tot de eerste wereldoorlog werd oorlog gezien als
Dialogue: 0,0:04:04.65,0:04:06.88,Default,,0000,0000,0000,,een onvermijdelijk deel van menselijkheid
Dialogue: 0,0:04:06.88,0:04:09.61,Default,,0000,0000,0000,,en als gereedschap om
Dialogue: 0,0:04:09.61,0:04:11.24,Default,,0000,0000,0000,,doelen te behalen wanneer
Dialogue: 0,0:04:11.24,0:04:12.76,Default,,0000,0000,0000,,diplomatie stagneerde.
Dialogue: 0,0:04:12.76,0:04:14.72,Default,,0000,0000,0000,,Nu hebben we regels die daden van
Dialogue: 0,0:04:14.72,0:04:16.96,Default,,0000,0000,0000,,agressie illegaal maken en voorschrijven dat
Dialogue: 0,0:04:16.97,0:04:18.95,Default,,0000,0000,0000,,gewapend geweld alleen gerechtvaardigd is
Dialogue: 0,0:04:18.95,0:04:21.29,Default,,0000,0000,0000,,uit zelfverdediging of met toestemming
Dialogue: 0,0:04:21.29,0:04:23.13,Default,,0000,0000,0000,,van de VN Veiligheidsraad.
Dialogue: 0,0:04:23.13,0:04:25.80,Default,,0000,0000,0000,,Deze regels worden nog steeds overtreden
Dialogue: 0,0:04:25.80,0:04:28.24,Default,,0000,0000,0000,,maar het is moeilijker om te doen zonder
Dialogue: 0,0:04:28.24,0:04:30.35,Default,,0000,0000,0000,,tegenstand en afkeur op te wekken.
Dialogue: 0,0:04:30.35,0:04:32.65,Default,,0000,0000,0000,,Daarnaast is er een internationale rechtbank
Dialogue: 0,0:04:32.65,0:04:34.30,Default,,0000,0000,0000,,voor oorlogsmisdaden in Den Haag
Dialogue: 0,0:04:34.30,0:04:37.32,Default,,0000,0000,0000,,en dat is een recente innovatie.
Dialogue: 0,0:04:37.32,0:04:38.31,Default,,0000,0000,0000,,Ten vierde:
Dialogue: 0,0:04:38.32,0:04:40.72,Default,,0000,0000,0000,,Grenzen zijn behoorlijk strak.
Dialogue: 0,0:04:40.72,0:04:42.25,Default,,0000,0000,0000,,Na de Tweede Wereldoorlog
Dialogue: 0,0:04:42.25,0:04:44.45,Default,,0000,0000,0000,,stopten territoriale oorlogen
Dialogue: 0,0:04:44.47,0:04:46.38,Default,,0000,0000,0000,,toen de meeste landen toezegden
Dialogue: 0,0:04:46.38,0:04:47.44,Default,,0000,0000,0000,,internationale grenzen
Dialogue: 0,0:04:47.45,0:04:50.02,Default,,0000,0000,0000,,en elkaars autonomie te respecteren.
Dialogue: 0,0:04:50.02,0:04:52.04,Default,,0000,0000,0000,,Maar is dit een afwijking
Dialogue: 0,0:04:52.04,0:04:54.49,Default,,0000,0000,0000,,of zijn we op weg naar blijvende vrede?
Dialogue: 0,0:04:54.49,0:04:55.29,Default,,0000,0000,0000,,De waarheid is:
Dialogue: 0,0:04:55.29,0:04:56.72,Default,,0000,0000,0000,,we weten het nog niet.
Dialogue: 0,0:04:56.72,0:04:58.35,Default,,0000,0000,0000,,We hebben genoeg data nodig om
Dialogue: 0,0:04:58.35,0:05:00.03,Default,,0000,0000,0000,,het historisch gemiddelde uit te sluiten,
Dialogue: 0,0:05:00.03,0:05:01.93,Default,,0000,0000,0000,,wat staat op 1 à 2 grote oorlogen per eeuw.
Dialogue: 0,0:05:01.93,0:05:03.66,Default,,0000,0000,0000,,Er is nog niet genoeg tijd verstreken
Dialogue: 0,0:05:03.66,0:05:05.73,Default,,0000,0000,0000,,sinds WO2 om uit te sluiten
Dialogue: 0,0:05:05.73,0:05:07.45,Default,,0000,0000,0000,,dat oorlog niet weggaat.
Dialogue: 0,0:05:07.45,0:05:09.17,Default,,0000,0000,0000,,Als er nog geen grote oorlog komt
Dialogue: 0,0:05:09.17,0:05:10.89,Default,,0000,0000,0000,,in de komende 75 jaar,
Dialogue: 0,0:05:10.89,0:05:12.40,Default,,0000,0000,0000,,kunnen we pas echt zeker zijn
Dialogue: 0,0:05:12.40,0:05:14.22,Default,,0000,0000,0000,,dat de mensheid verandert.
Dialogue: 0,0:05:14.22,0:05:17.17,Default,,0000,0000,0000,,Dus je ziet, oorlog zou voorbij kunnen zijn.
Dialogue: 0,0:05:17.17,0:05:18.90,Default,,0000,0000,0000,,Ja, er woeden afschuwelijke conflicten
Dialogue: 0,0:05:18.90,0:05:20.97,Default,,0000,0000,0000,,in veel plekken op de wereld,\Nmaar over
Dialogue: 0,0:05:20.97,0:05:22.36,Default,,0000,0000,0000,,het geheel wordt het beter.
Dialogue: 0,0:05:22.36,0:05:23.77,Default,,0000,0000,0000,,En we kunnen het nog beter maken
Dialogue: 0,0:05:23.77,0:05:27.39,Default,,0000,0000,0000,,door op te staan voor vrede en democratie.