1
00:00:00,315 --> 00:00:02,369
Geweld en oorlog.

2
00:00:02,397 --> 00:00:05,228
De brutaliteit van ISIS raast door,

3
00:00:05,228 --> 00:00:07,314
de Russen vallen Oekraïne binnen,

4
00:00:07,314 --> 00:00:10,482
en de Palestijnen en Israëliers
blijven doorvechten.

5
00:00:10,482 --> 00:00:12,740
Maakt dat je somber?

6
00:00:12,745 --> 00:00:14,301
Nou, dat hoeft niet.

7
00:00:14,301 --> 00:00:15,960
Als je kijkt naar de getallen,

8
00:00:15,960 --> 00:00:18,530
Lijkt oorlog uit de mode te raken,

9
00:00:18,540 --> 00:00:22,040
terwijl de wereldbevolking
op een hoogtepunt is.

10
00:00:22,058 --> 00:00:24,690
Het lijkt erop dat we in de
meest vredelievende periode

11
00:00:24,710 --> 00:00:26,064
van de mensheid leven.

12
00:00:26,064 --> 00:00:27,670
Hoe is dit mogelijk?

13
00:00:27,670 --> 00:00:32,383
(intro kurzgesagt)

14
00:00:34,065 --> 00:00:39,579
In september 2014 woedden er 4 conflicten
die minstens 10.000 levens hebben gekost

15
00:00:39,579 --> 00:00:42,233
gekost sinds januari 2013,

16
00:00:42,233 --> 00:00:45,112
9 conflicten die minstens
1000 mensen het leven kostten,

17
00:00:45,116 --> 00:00:49,537
en 13 die meer dan 100 mensen
het leven kostten sinds januari 2013.

18
00:00:49,557 --> 00:00:52,346
Niet bepaald vredig, maar bedenk:

19
00:00:52,346 --> 00:00:53,772
van alle conflicten

20
00:00:53,772 --> 00:00:56,482
is geen enkele een oorlog tussen landen.

21
00:00:56,482 --> 00:00:58,439
Het zijn ofwel burgeroorlogen

22
00:00:58,439 --> 00:01:00,079
of locale conflicten.

23
00:01:00,084 --> 00:01:03,473
Al is burgeroorlog vreselijk
en veroorzaken ze veel leed,

24
00:01:03,473 --> 00:01:07,762
de gevolgen zijn vaak minder
dan van een oorlog tussen naties of rijken.

25
00:01:07,767 --> 00:01:12,539
Wanneer twee landen de oorlog aangaan
kunnen ze veel meer troepen mobiliseren,

26
00:01:12,543 --> 00:01:16,445
en hebben ze toegang tot alle
bronnen en logistiek van het land

27
00:01:16,445 --> 00:01:19,240
en bijna de hele bevolking.

28
00:01:19,240 --> 00:01:21,376
Dus waarom zijn we overgegaan

29
00:01:21,376 --> 00:01:23,326
van oorlogen tussen landen

30
00:01:23,326 --> 00:01:24,950
naar burgeroorlogen?

31
00:01:24,950 --> 00:01:29,193
Veel heeft te maken met
kolonialisme en de koude oorlog.

32
00:01:29,193 --> 00:01:33,577
Met het einde van de koude oorlog, verdween
ook een motivatie van gewapend conflict.

33
00:01:33,587 --> 00:01:36,074
Maar de val van de
communistische dictaturen

34
00:01:36,074 --> 00:01:38,089
onthulde oude of nieuwe spanningen

35
00:01:38,089 --> 00:01:41,139
en bracht nieuwe conflicten
in de nu vrije staten,

36
00:01:41,149 --> 00:01:43,870
wat vaak leidde tot burgeroorlog.

37
00:01:43,870 --> 00:01:45,732
Veel belangrijker nog,

38
00:01:45,732 --> 00:01:49,787
in 1945 waren bijna heel Afrika,
veel van Azië

39
00:01:49,787 --> 00:01:53,075
en delen van Latijns Amerika
onder koloniaal bewind.

40
00:01:53,075 --> 00:01:57,409
In 1990 waren bijna alle landen
onafhankelijk.

41
00:01:57,419 --> 00:01:58,394
Maar wacht.

42
00:01:58,394 --> 00:02:00,051
Is het niet zo dat wat

43
00:02:00,051 --> 00:02:01,463
hedendaagse multinationals

44
00:02:01,463 --> 00:02:02,696
doen in de derde wereld

45
00:02:02,696 --> 00:02:05,036
net zo erg is als kolonialisme?

46
00:02:05,036 --> 00:02:06,689
We kijken naar Congo.

47
00:02:06,689 --> 00:02:09,096
Het werd in 1885 gekolonialiseerd

48
00:02:09,096 --> 00:02:10,489
door de Belgische koning.

49
00:02:10,489 --> 00:02:13,369
Qua oppervlakte 80 keer zo groot als België.

50
00:02:13,369 --> 00:02:14,936
Geweld tegen de

51
00:02:14,936 --> 00:02:16,207
inheemse Congolesen

52
00:02:16,207 --> 00:02:17,543
en het meedogenloze systeem

53
00:02:17,543 --> 00:02:18,944
van economische uitbuiting

54
00:02:18,944 --> 00:02:21,394
hadden in 1908

55
00:02:21,394 --> 00:02:23,373
de bevolking gehalveerd.

56
00:02:23,373 --> 00:02:26,293
Ongeveer 10 miljoen Congolezen werden
geëxecuteerd

57
00:02:26,298 --> 00:02:27,969
of verhongerden.

58
00:02:27,969 --> 00:02:30,988
Miljoenen werden verminkt en getraumatiseerd.

59
00:02:30,988 --> 00:02:33,466
De economische uitbuiting van de Congo

60
00:02:33,466 --> 00:02:35,274
bleef het belangrijkst

61
00:02:35,274 --> 00:02:37,537
en gedwongen arbeid ging door

62
00:02:37,537 --> 00:02:40,041
tot het eind van de Belgische overheersing

63
00:02:40,041 --> 00:02:41,282
in 1960.

64
00:02:41,282 --> 00:02:44,203
Wat eigenlijk niet zo lang geleden is.

65
00:02:44,203 --> 00:02:45,377
Dus, nee.

66
00:02:45,377 --> 00:02:47,310
Kolonialisme was veel erger dan

67
00:02:47,310 --> 00:02:49,201
kapitalisme nu is

68
00:02:49,201 --> 00:02:51,874
en het eindigde twee generaties geleden.

69
00:02:51,874 --> 00:02:53,161
Veel van de conflicten

70
00:02:53,161 --> 00:02:54,551
die nu woeden

71
00:02:54,551 --> 00:02:56,706
zijn in gebieden die 60 jaar geleden

72
00:02:56,706 --> 00:02:59,051
onder buitenlands bewind stonden.

73
00:02:59,051 --> 00:03:00,876
Maar het wordt beter.

74
00:03:00,876 --> 00:03:02,727
Tot 1989 was overwinning

75
00:03:02,727 --> 00:03:04,609
van één partij in een burgeroorlog

76
00:03:04,609 --> 00:03:05,371
heel gewoon

77
00:03:05,371 --> 00:03:08,252
terwijl overwinningen nu zeldzamer zijn.

78
00:03:08,252 --> 00:03:09,736
Tegelijkertijd zijn

79
00:03:09,736 --> 00:03:11,989
diplomatieke oplossingen van 10%

80
00:03:11,989 --> 00:03:13,557
naar 40% toegenomen.

81
00:03:13,557 --> 00:03:15,724
En de rest van de wereld?

82
00:03:15,724 --> 00:03:17,285
Waarom zijn landen gestopt

83
00:03:17,285 --> 00:03:18,913
met elkaar aan te vallen?

84
00:03:18,913 --> 00:03:21,087
Er zijn 4 hoofdredenen.

85
00:03:21,087 --> 00:03:21,793
Ten eerste:

86
00:03:21,793 --> 00:03:23,183
Democratisering.

87
00:03:23,183 --> 00:03:24,288
De gestage ontwikkeling

88
00:03:24,288 --> 00:03:26,571
van autocratie naar democratie.

89
00:03:26,571 --> 00:03:29,242
Democratieën vechten zeer zelden.

90
00:03:29,242 --> 00:03:31,425
Van alle oorlogen tussen landen

91
00:03:31,425 --> 00:03:34,301
sinds 1900, was slechts een minderheid

92
00:03:34,301 --> 00:03:36,419
uitgevochten tussen democratieën.

93
00:03:36,419 --> 00:03:37,249
Ten tweede:

94
00:03:37,249 --> 00:03:38,461
Globalisatie.

95
00:03:38,461 --> 00:03:41,378
Oorlog is niet meer zo effectief
voor het behalen

96
00:03:41,378 --> 00:03:43,880
van economische doelen als vroeger.

97
00:03:43,880 --> 00:03:46,026
Nu is het bijna altijd goedkoper

98
00:03:46,026 --> 00:03:48,023
om middelen op de wereldmarkt te kopen

99
00:03:48,023 --> 00:03:50,033
dan ze met geweld in te nemen.

100
00:03:50,033 --> 00:03:51,812
Mensen van andere landen zijn

101
00:03:51,812 --> 00:03:54,552
levend meer waard dan dood.

102
00:03:54,552 --> 00:03:57,560
Dit is een behoorlijk nieuw concept.

103
00:03:57,560 --> 00:03:58,624
Ten derde:

104
00:03:58,624 --> 00:04:01,418
oorlog is zó 20e eeuw.

105
00:04:01,418 --> 00:04:04,648
Tot de eerste wereldoorlog werd oorlog gezien als

106
00:04:04,649 --> 00:04:06,884
een onvermijdelijk deel van menselijkheid

107
00:04:06,884 --> 00:04:09,611
en als gereedschap om

108
00:04:09,611 --> 00:04:11,235
doelen te behalen wanneer

109
00:04:11,235 --> 00:04:12,757
diplomatie stagneerde.

110
00:04:12,757 --> 00:04:14,724
Nu hebben we regels die daden van

111
00:04:14,724 --> 00:04:16,964
agressie illegaal maken en voorschrijven dat

112
00:04:16,967 --> 00:04:18,952
gewapend geweld alleen gerechtvaardigd is

113
00:04:18,952 --> 00:04:21,294
uit zelfverdediging of met toestemming

114
00:04:21,294 --> 00:04:23,132
van de VN Veiligheidsraad.

115
00:04:23,132 --> 00:04:25,805
Deze regels worden nog steeds overtreden

116
00:04:25,805 --> 00:04:28,238
maar het is moeilijker om te doen zonder

117
00:04:28,238 --> 00:04:30,349
tegenstand en afkeur op te wekken.

118
00:04:30,349 --> 00:04:32,650
Daarnaast is er een internationale rechtbank

119
00:04:32,650 --> 00:04:34,297
voor oorlogsmisdaden in Den Haag

120
00:04:34,297 --> 00:04:37,323
en dat is een recente innovatie.

121
00:04:37,323 --> 00:04:38,313
Ten vierde:

122
00:04:38,318 --> 00:04:40,716
Grenzen zijn behoorlijk strak.

123
00:04:40,716 --> 00:04:42,252
Na de Tweede Wereldoorlog

124
00:04:42,252 --> 00:04:44,452
stopten territoriale oorlogen

125
00:04:44,468 --> 00:04:46,381
toen de meeste landen toezegden

126
00:04:46,381 --> 00:04:47,441
internationale grenzen

127
00:04:47,450 --> 00:04:50,019
en elkaars autonomie te respecteren.

128
00:04:50,019 --> 00:04:52,045
Maar is dit een afwijking

129
00:04:52,045 --> 00:04:54,494
of zijn we op weg naar blijvende vrede?

130
00:04:54,494 --> 00:04:55,294
De waarheid is:

131
00:04:55,294 --> 00:04:56,724
we weten het nog niet.

132
00:04:56,724 --> 00:04:58,350
We hebben genoeg data nodig om

133
00:04:58,350 --> 00:05:00,027
het historisch gemiddelde uit te sluiten,

134
00:05:00,027 --> 00:05:01,929
wat staat op 1 à 2 grote oorlogen per eeuw.

135
00:05:01,929 --> 00:05:03,659
Er is nog niet genoeg tijd verstreken

136
00:05:03,659 --> 00:05:05,732
sinds WO2 om uit te sluiten

137
00:05:05,732 --> 00:05:07,452
dat oorlog niet weggaat.

138
00:05:07,452 --> 00:05:09,168
Als er nog geen grote oorlog komt

139
00:05:09,168 --> 00:05:10,892
in de komende 75 jaar,

140
00:05:10,892 --> 00:05:12,395
kunnen we pas echt zeker zijn

141
00:05:12,395 --> 00:05:14,222
dat de mensheid verandert.

142
00:05:14,222 --> 00:05:17,166
Dus je ziet, oorlog zou voorbij kunnen zijn.

143
00:05:17,166 --> 00:05:18,900
Ja, er woeden afschuwelijke conflicten

144
00:05:18,900 --> 00:05:20,967
in veel plekken op de wereld,
maar over

145
00:05:20,967 --> 00:05:22,360
het geheel wordt het beter.

146
00:05:22,360 --> 00:05:23,766
En we kunnen het nog beter maken

147
00:05:23,766 --> 00:05:27,393
door op te staan voor vrede en democratie.