Return to Video

Richard Dawkins over militant atheïsme

  • 0:00 - 0:05
    Die fantastische muziek van het intro-deuntje --
  • 0:05 - 0:11
    "De Olifantenmars" van Aida -- is de muziek die ik op mijn begrafenis wil --
  • 0:11 - 0:12
    (Gelach)
  • 0:12 - 0:17
    -- en je begrijpt wel waarom. Hij is zo triomfantelijk.
  • 0:17 - 0:21
    Ik zou -- ik zal niets voelen, maar als het kon,
  • 0:21 - 0:25
    zou ik het triomfantlijk vinden dat ik überhaupt geleefd heb,
  • 0:25 - 0:27
    en dat ik op deze schitterende planeet leefde,
  • 0:27 - 0:30
    en dat ik in de mogelijkheid was om te weten
  • 0:30 - 0:37
    te komen hoe het komt dat ik hier was, alvorens er niet meer te zijn.
  • 0:37 - 0:44
    Verstaat u mijn ietwat ongewoon Engels accent?
  • 0:44 - 0:50
    Zoals iedereen was ik gisteren begeesterd door de dierensessie.
  • 0:50 - 0:55
    Robert Full en Frans Lanting en anderen --
  • 0:55 - 0:57
    de schoonheid van de dingen die ze lieten zien.
  • 0:57 - 1:03
    De enige ietwat mindere opmerking was wat Jeffrey Katzenberg zei over de mustang,
  • 1:03 - 1:07
    "de meest fantastische wezens die God op de aarde heeft gezet."
  • 1:07 - 1:10
    Nu, we weten natuurlijk dat hij dat niet meende,
  • 1:10 - 1:14
    maar in deze tijd, in dit land, kan je niet voorzichtig genoeg zijn.
  • 1:14 - 1:15
    (Gelach)
  • 1:15 - 1:22
    Ik ben bioloog, en het centrale theorema van dit onderwerp is: de ontwerptheorie,
  • 1:22 - 1:27
    Darwins theorie van evolutie door natuurlijke selectie.
  • 1:27 - 1:31
    In professionele kringen is die uiteraard universeel aanvaard.
  • 1:31 - 1:37
    In niet-professionele kringen buiten Amerika, wordt ze grotendeels genegeerd.
  • 1:37 - 1:41
    Maar in niet-professionele kringen binnen Amerika,
  • 1:41 - 1:44
    wekt ze zoveel vijandigheid op --
  • 1:44 - 1:45
    (Gelach)
  • 1:45 - 1:51
    -- dat men gerust kan stellen dat Amerikaanse biologen in oorlog zijn.
  • 1:51 - 1:53
    De oorlog is momenteel zo zorgwekkend,
  • 1:53 - 1:55
    met rechtzaken die voorkomen in de ene staat
  • 1:55 - 1:58
    na de andere, dat ik voelde hier iets over te moeten zeggen.
  • 1:58 - 2:02
    Als je wil weten wat ik over Darwinisme zelf te zeggen heb,
  • 2:02 - 2:05
    vrees ik dat je mijn boeken zult moeten lezen,
  • 2:05 - 2:08
    die je niet in de boekenwinkel hier vlakbij zult vinden.
  • 2:08 - 2:11
    (Gelach)
  • 2:11 - 2:13
    De recente rechtzaken
  • 2:13 - 2:17
    gaan meestal over een zogezegd nieuwe versie van creationisme,
  • 2:17 - 2:21
    Intelligent Design genaamd, of ID.
  • 2:21 - 2:25
    Laat u niet beetnemen. Er is niets nieuws aan ID.
  • 2:25 - 2:28
    Het is gewoon creationisme onder een andere naam.
  • 2:28 - 2:32
    Herdoopt -- ik heb het woord bewust gekozen --
  • 2:32 - 2:33
    (Gelach)
  • 2:33 - 2:35
    -- om tactische, politieke redenen.
  • 2:35 - 2:37
    De argumenten van de zogenoemde ID-theoretici
  • 2:37 - 2:40
    zijn dezelfde oude argumenten die keer op keer weerlegd zijn,
  • 2:40 - 2:44
    van in Darwins tijd tot en met vandaag.
  • 2:44 - 2:47
    Een effectieve evolutielobby
  • 2:47 - 2:49
    coördineert de oorlog voor de wetenschap,
  • 2:49 - 2:52
    en ik doe mijn best om hen te helpen, maar
  • 2:52 - 2:56
    ze worden erg ongemakkelijk wanneer mensen als ik durven vermelden
  • 2:56 - 3:00
    dat we, naast evolutionie-aanhanger, ook atheïst zijn.
  • 3:00 - 3:05
    Ze vinden dat we opschudding veroorzaken, en je kan begrijpen waarom.
  • 3:05 - 3:10
    Creationisten hebben geen enkel samenhangend wetenschappelijk bewijs voor hun zaak
  • 3:10 - 3:15
    en vallen terug op de volksangst voor atheïsme.
  • 3:15 - 3:19
    Leer je kinderen evolutie in de biologieles,
  • 3:19 - 3:24
    en binnen de kortste keren zijn ze druggebruikers, misdadigers en seksuele perverten.
  • 3:24 - 3:29
    (Gelach)
  • 3:29 - 3:32
    Eigenlijk zijn alle opgeleide theologen, zelfs de Paus,
  • 3:32 - 3:35
    natuurlijk grote aanhangers van de evolutietheorie.
  • 3:35 - 3:38
    Dit boek, "Op zoek naar Darwins God", door Kenneth Miller,
  • 3:38 - 3:40
    is een van de meest effectieve aanvallen op Intelligent Design
  • 3:40 - 3:43
    die ik ken, en het wordt alleen maar efficiënter
  • 3:43 - 3:46
    omdat het geschreven is door een toegewijd Christen.
  • 3:46 - 3:51
    Mensen als Kenneth Miller zouden een Godsgeschenk kunnen genoemd worden voor de evolutielobby (Gelach)
  • 3:51 - 3:52
    Mensen als Kenneth Miller zouden een Godsgeschenk kunnen genoemd worden voor de evolutielobby (Gelach)
  • 3:52 - 3:56
    -- omdat ze de leugen blootleggen dat evolutionisme feitelijk
  • 3:56 - 3:58
    gelijk staat aan atheïsme.
  • 3:58 - 4:03
    Mensen zoals ik, anderzijds, veroorzaken opschudding.
  • 4:03 - 4:06
    Maar nu wil ik iets goeds zeggen over creationisten.
  • 4:06 - 4:09
    Dat doe ik niet dikwijls, dus luister goed.
  • 4:09 - 4:10
    (Gelach)
  • 4:10 - 4:13
    Ik denk dat ze het over één ding bij het rechte eind hebben.
  • 4:13 - 4:15
    Ik denk dat ze gelijk hebben dat evolutie
  • 4:15 - 4:18
    fundamenteel vijandig staat ten opzichte van religie.
  • 4:18 - 4:22
    Ik heb al gezegd dat vele individuele evolutie-aanhangers, zoals de Paus,
  • 4:22 - 4:25
    gelovig zijn, maar ik denk dat ze zichzelf wat wijsmaken.
  • 4:25 - 4:28
    Ik geloof dat een goed inzicht in Darwinisme
  • 4:28 - 4:33
    zeer sterk het religieuze geloof ondermijnt.
  • 4:33 - 4:39
    Nu, het lijkt misschien dat ik een preek zal gaan houden over atheïsme,
  • 4:39 - 4:42
    en ik wil u verzekeren dat ik dat niet zal doen.
  • 4:42 - 4:46
    Voor een gesofisticeerd publiek zoals jullie
  • 4:46 - 4:49
    zou ik preken voor de eigen parochie.
  • 4:49 - 4:53
    Nee, waartoe ik u wil aansporen --
  • 4:53 - 4:55
    (Gelach)
  • 4:55 - 5:00
    -- waartoe ik u in de plaats daarvan wil aansporen is militant atheïsme.
  • 5:00 - 5:02
    (Gelach)
  • 5:02 - 5:05
    (Applaus)
  • 5:05 - 5:08
    Maar dat is te negatief gesteld.
  • 5:08 - 5:13
    Als ik zou willen -- als ik zou begaan zijn met het instandhouden van religieus geloof,
  • 5:13 - 5:18
    zou ik heel bang zijn voor de positieve kracht van de evolutiewetenschap, en wetenschap
  • 5:18 - 5:20
    in het algemeen, maar met name evolutie,
  • 5:20 - 5:28
    om te inspireren en te begeesteren, net omdat ze atheïstisch is.
  • 5:28 - 5:32
    Nu, de moeilijkheid voor eender welke theorie van biologisch ontwerp
  • 5:32 - 5:38
    is om de oneindige statistische onwaarschijnlijkheid van levende dingen te verklaren.
  • 5:38 - 5:43
    Statistische onwaarschijnlijkheid in de richting van goed ontwerp --
  • 5:43 - 5:45
    complexiteit, met andere woorden.
  • 5:45 - 5:50
    Het standaardargument van creationisten -- er is er maar één, 't komt allemaal op hetzelfde neer --
  • 5:50 - 5:52
    begint bij de statistische onwaarschijnlijkheid.
  • 5:52 - 5:56
    Levende organismen zijn te complex om toevalligerwijs ontstaan te zijn;
  • 5:56 - 5:58
    daarom moet er een ontwerper geweest zijn.
  • 5:58 - 6:00
    Dit argument schiet zichzelf natuurlijk in de voet.
  • 6:00 - 6:04
    Elke ontwerper die iets heel complex kan ontwerpen
  • 6:04 - 6:09
    moet zelf nog complexer zijn, en dan hebben we het nog niet eens over
  • 6:09 - 6:11
    de andere dingen die hij doet,
  • 6:11 - 6:14
    zoals zonden vergeven, huwelijken inzegenen, naar gebeden luisteren --
  • 6:14 - 6:17
    -- aan onze kant staan in de oorlog --
  • 6:17 - 6:19
    (Gelach)
  • 6:19 - 6:22
    -- onze sekslevens afkeuren enzovoort.
  • 6:22 - 6:24
    (Gelach)
  • 6:24 - 6:29
    Complexiteit is het probleem dat elke biologische theorie moet oplossen,
  • 6:29 - 6:34
    en je lost het niet op door iemand naar voren te schuiven die nog complexer is,
  • 6:34 - 6:37
    dan vergroot je het probleem alleen maar.
  • 6:37 - 6:41
    Darwins natuurlijke selectie is zo verbazingwekkend elegant
  • 6:41 - 6:45
    omdat ze het complexiteitsprobleem oplost
  • 6:45 - 6:49
    in termen van niets anders dan eenvoud.
  • 6:49 - 6:52
    In essentie doet ze dat door te voorzien in een vlotte overgang
  • 6:52 - 6:56
    van geleidelijke stapsgewijze vorderingen.
  • 6:56 - 6:58
    Wat ik eigenlijk wil zeggen is dat
  • 6:58 - 7:02
    de elegantie van Darwinisme religie ondermijnt
  • 7:02 - 7:07
    net door zijn elegantie, zijn eenvoud, zijn kracht en
  • 7:07 - 7:09
    zijn economische kracht.
  • 7:09 - 7:18
    Het heeft de gestroomlijnde economie van een mooie hangbrug.
  • 7:18 - 7:20
    De God-theorie is niet zomaar een slechte theorie.
  • 7:20 - 7:26
    Ze blijkt in principe niet instaat om datgene te doen wat men ervan verwacht.
  • 7:26 - 7:29
    Dus, om terug te komen op tactiek en de evolutielobby,
  • 7:29 - 7:38
    wil ik aanvoeren dat opschudding veroorzaken nu net nodig is.
  • 7:38 - 7:44
    Mijn aanpak van het creationisme verschilt van die van de evolutielobby.
  • 7:44 - 7:49
    Mijn aanpak valt religie in zijn geheel aan, en op dit punt
  • 7:49 - 7:53
    moet ik de merkwaardige taboe erkennen die hangt
  • 7:53 - 7:56
    rond het kwaad spreken over religie, en ik zal
  • 7:56 - 7:59
    dat doen met de woorden van wijlen Douglas Adams,
  • 7:59 - 8:01
    een goede vriend die, als hij nooit
  • 8:01 - 8:04
    naar TED gekomen is, zeker uitgenodigd moest zijn geweest.
  • 8:04 - 8:06
    (R.S.Wurman: Hij is wel uitgenodigd.)
  • 8:06 - 8:08
    Richard Dawkins: Dat was zo. Ik dacht het wel.
  • 8:08 - 8:11
    Hij begint zijn preek die opgenomen werd in Cambridge
  • 8:11 - 8:13
    vlak voor zijn dood.
  • 8:13 - 8:17
    Hij begint met uit te leggen hoe wetenschap hypotheses test die zo gesteld worden
  • 8:17 - 8:21
    dat ze gemakkelijk kunnen worden onderuit gehaald.
  • 8:21 - 8:25
    En hij gaat verder; ik citeer: "Religie lijkt niet zo te werken.
  • 8:25 - 8:29
    Ze heeft bepaalde kernideeën, die we heilig noemen.
  • 8:29 - 8:32
    Dat betekent dat er een idee of een begrip is
  • 8:32 - 8:36
    waar je niets slechts over mag zeggen.
  • 8:36 - 8:40
    Dat mag gewoon niet. Waarom niet? Omdat het niet mag.
  • 8:40 - 8:44
    (Gelach)
  • 8:44 - 8:48
    Waarom is het perfect gerechtvaardigd om de Republikeinen of Democraten te steunen,
  • 8:48 - 8:53
    het ene economisch model of het andere, Macintosh of Windows,
  • 8:53 - 8:56
    maar een mening hebben over hoe het heelal ontstond,
  • 8:56 - 9:00
    over wie het heelal maakte -- nee, dat is heilig.
  • 9:00 - 9:03
    Dus, we zijn gewend om religieuze ideeën niet aan te vallen.
  • 9:03 - 9:06
    en het is interessant hoe veel woede Richard opwekt
  • 9:06 - 9:10
    als hij dat doet." Hij bedoelde mij, niet die.
  • 9:10 - 9:13
    "Iedereen gaat ervan door het lint,
  • 9:13 - 9:17
    omdat je deze dingen niet mag zeggen, maar als je het rationeel bekijkt
  • 9:17 - 9:21
    is er geen reden waarom deze ideeën niet onderheven zouden moeten zijn
  • 9:21 - 9:25
    aan debat als alle andere, behalve dat we ergens
  • 9:25 - 9:32
    onderling hebben afgesproken dat ze dat niet zijn," einde citaat van Douglas.
  • 9:32 - 9:36
    Volgens mij ondermijnt wetenschap niet alleen religie,
  • 9:36 - 9:40
    maar ondermijnt religie ook de wetenschap.
  • 9:40 - 9:46
    Het leert de mensen genoegen te nemen met triviale, bovennatuurlijke wanverklaringen
  • 9:46 - 9:52
    en maakt hen blind voor de wonderlijke, werkelijke verklaringen die we binnen handbereik hebben.
  • 9:52 - 9:59
    Het leert hen om gezag te aanvaarden, openbaring en geloof
  • 9:59 - 10:04
    in plaats van altijd te zoeken naar bewijzen.
  • 10:04 - 10:10
    Daar is Douglas Adams, een mooie foto uit zijn boek, "Voor het te laat is"
  • 10:10 - 10:14
    Nu, neem een normaal wetenschappelijkt tijdschrift, the Quarterly Review of Biology.
  • 10:14 - 10:17
    En ik stel als een gasteditor een speciale uitgave samen
  • 10:17 - 10:22
    over de de vraag, "Stierven de dinosauriërs uit door een asteroïde?"
  • 10:22 - 10:26
    En het eerste artikel is een standaard wetenschappelijk artikel
  • 10:26 - 10:30
    waarin ze bewijzen aanvoeren, "Iridiumlaag op de K-T grens van de
  • 10:30 - 10:32
    Kalium-Argon gedateerde crater in Yucatan,
  • 10:32 - 10:35
    geeft aan dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde."
  • 10:35 - 10:38
    Geheel normaal wetenschappelijk artikel.
  • 10:38 - 10:42
    Nu, het volgende, "De voorzitter van The Royal Society
  • 10:42 - 10:46
    werd door een openbaring sterk overtuigd van het feit" -- (Gelach) --
  • 10:46 - 10:49
    "... dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde."
  • 10:49 - 10:53
    (Gelach)
  • 10:53 - 10:59
    "Het feit dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde
  • 10:59 - 11:01
    openbaarde zich exclusief aan Prof. Huxtane."
  • 11:01 - 11:04
    (Gelach)
  • 11:04 - 11:07
    "Professor Hordley werd opgevoed met
  • 11:07 - 11:10
    een totaal en onvoorwaardelijk geloof" --
  • 11:10 - 11:11
    (Gelach)
  • 11:11 - 11:18
    "... dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde."
  • 11:18 - 11:23
    "Professor Hawkins heeft een officieel dogma afgekondigd
  • 11:23 - 11:26
    dat alle loyale Hawkinsianen houdt aan het feit
  • 11:26 - 11:29
    dat de dinosauriërs uitstierven door een asteroïde."
  • 11:29 - 11:32
    (Gelach)
  • 11:32 - 11:36
    Dat is onvoorstelbaar natuurlijk.
  • 11:36 - 11:38
    Maar veronderstel --
  • 11:38 - 11:48
    (Applaus)
  • 11:48 - 11:51
    -- in 1987, vroeg een reporter aan George Bush, senior,
  • 11:51 - 11:54
    of hij het burgerschap en patriotisme
  • 11:54 - 11:57
    van Amerikaanse atheïsten erkende.
  • 11:57 - 12:00
    Het antwoord van Mr. Bush is ondertussen berucht.
  • 12:00 - 12:04
    "Nee, ik denk niet dat atheïsten als burgers of als
  • 12:04 - 12:06
    patriotisten zouden moeten beschouwd worden.
  • 12:06 - 12:09
    Dit is één natie onder God."
  • 12:09 - 12:12
    Zijn kortzichtigheid was geen geïsoleerd geval, dat hij
  • 12:12 - 12:15
    uitte in het heetst van de strijd, en dat hij later terugnam.
  • 12:15 - 12:20
    Hij bleef erbij zelfs na vele vragen om verduidelijking of terugname.
  • 12:20 - 12:21
    Hij meende het echt.
  • 12:21 - 12:27
    Concreter, hij wist dat het zijn verkiezing niet in gevaar bracht, wel integendeel.
  • 12:27 - 12:31
    Zowel Democraten als Republikeinen stellen hun gelovigheid
  • 12:31 - 12:37
    ten toon als ze verkozen willen worden. Beide partijen beroepen zich op één natie onder God.
  • 12:37 - 12:42
    Wat zou Thomas Jefferson gezegd hebben?
  • 12:42 - 12:47
    Ik ben gewoonlijk eigenlijk niet echt trots om Brits te zijn,
  • 12:47 - 12:51
    maar ik kan het niet laten om de vergelijking te trekken.
  • 12:51 - 12:59
    (Applause)
  • 12:59 - 13:02
    Wat is een atheïst in de praktijk?
  • 13:02 - 13:06
    Een atheïst is gewoon iemand die hetzelfde voelt voor Yahweh
  • 13:06 - 13:13
    wat elke goede Christen voelt voor Thor of Baal of het gouden kalf.
  • 13:13 - 13:17
    Zoals ik al zei, zijn we allemaal atheïst voor de meeste goden
  • 13:17 - 13:22
    waarin de mensheid ooit geloofde. Sommigen gaan gewoon één god verder.
  • 13:22 - 13:25
    (Gelach)
  • 13:25 - 13:32
    (Applaus)
  • 13:32 - 13:35
    En hoe we atheïsme ook definiëren, het is zeker het soort van academisch geloof
  • 13:35 - 13:39
    dat iemand mag hebben zonder uitgescholden te worden
  • 13:39 - 13:44
    voor landsverradende, onverkiesbare niet-burger.
  • 13:44 - 13:47
    Desalniettemin, het is een onweerlegbaar feit dat atheïsme bekennen
  • 13:47 - 13:53
    vrijwel gelijk staat aan jezelf voorstellen als Dhr. Hitler of Mevr. Beëlzebub.
  • 13:53 - 13:56
    En dat alles omdat atheïsten gezien worden
  • 13:56 - 14:01
    als een soort vreemde, afwijkende minderheid.
  • 14:01 - 14:04
    Natalie Angier schreef een nogal triestig stukje in de New Yorker,
  • 14:04 - 14:06
    waarin ze zei hoe eenzaam ze zich voelde als atheïst.
  • 14:06 - 14:09
    Ze voelt zich duidelijk in een minderheid onder belegering,
  • 14:09 - 14:15
    maar hoeveel atheïsten zijn er eigenlijk in Amerika?
  • 14:15 - 14:18
    De laatste cijfers zijn zeker bemoedigend.
  • 14:18 - 14:20
    Christenen nemen natuurlijk
  • 14:20 - 14:24
    het leeuwendeel van de populatie voor hun rekening, met bijna 160 miljoen.
  • 14:24 - 14:27
    Maar wat, denk je, was de tweede grootste groep die
  • 14:27 - 14:33
    overtuigend de Joden met 2,8 miljoen, Moslims met 1,1 miljoen,
  • 14:33 - 14:36
    en Hindoes, Boeddhisten en alle andere religies samen achter zich liet?
  • 14:36 - 14:39
    De tweede grootste groep, van bijna 30 miljoen,
  • 14:39 - 14:44
    is de groep die beschreven wordt als niet-religieus of seculier.
  • 14:44 - 14:47
    Je vraagt je af waarom politici die kiezers ronselen
  • 14:47 - 14:52
    zo overwelmd worden door de kracht van bijvoorbeeld de Joodse lobby.
  • 14:52 - 14:54
    Israël lijkt zijn bestaan te danken te hebben aan
  • 14:54 - 14:58
    de stem van de Amerikaanse Joden, terwijl de niet-religieuzen
  • 14:58 - 15:03
    in de politieke vergetelheid gedrukt worden.
  • 15:03 - 15:07
    Deze seculiere, niet-religieuze stem is, als ze helemaal
  • 15:07 - 15:11
    op de been gebracht wordt, negen keer talrijker dan de Joodse stem.
  • 15:11 - 15:14
    Waarom onderneemt deze veel grotere minderheid niets
  • 15:14 - 15:18
    om haar politieke kracht uit te oefenen?
  • 15:18 - 15:22
    Wel, dit over de kwantiteit. Hoe zit het met de kwaliteit?
  • 15:22 - 15:25
    Is er een correlatie, positief of negatief, tussen
  • 15:25 - 15:28
    intelligentie en religieuze neigingen?
  • 15:28 - 15:36
    (Gelach)
  • 15:36 - 15:39
    Het onderzoek dat ik net noemde, het ARIS onderzoek,
  • 15:39 - 15:42
    splitste zijn gegevens niet op in socio-economische klasse of opleiding,
  • 15:42 - 15:44
    IQ of iets anders.
  • 15:44 - 15:48
    Maar een recent artikel van Paul G. Bell in het Mensa magazine
  • 15:48 - 15:50
    biedt enigszins houvast.
  • 15:50 - 15:52
    Mensa, zoals u wel weet, is een internationale organisatie
  • 15:52 - 15:56
    voor mensen met een zeer hoog IQ.
  • 15:56 - 16:00
    En uit een meta-analyse van de literatuur,
  • 16:00 - 16:06
    concludeert Bell dat, ik citeer, "van de 43 studies die sinds 1927 uitgevoerd zijn
  • 16:06 - 16:10
    over de verhouding tussen religieus geloof en intelligentie of opleiding,
  • 16:10 - 16:15
    vonden alle, op vier na, een omgekeerd evenredige relatie.
  • 16:15 - 16:18
    Ofwel, hoe intelligenter of hoger opgeleid,
  • 16:18 - 16:21
    hoe minder kans dat men religeus is."
  • 16:21 - 16:26
    Wel, ik heb de 42 originele studies niet gezien en ik kan niets zeggen over de meta-analyse,
  • 16:26 - 16:30
    maar ik zou meer studies in deze trend willen zien.
  • 16:30 - 16:32
    En ik weet dat, als ik hier een balletje mag opgooien,
  • 16:32 - 16:34
    dat er mensen zijn in het publiek die
  • 16:34 - 16:40
    gemakkelijk een enorme onderzoeksinspanning kunnen financieren om de vraag te beantwoorden,
  • 16:40 - 16:42
    en doe de suggestie -- op hoop van zegen.
  • 16:42 - 16:44
    Maar laat me u nu wat vertellen dat
  • 16:44 - 16:46
    gewoon gepubliceerd is en geanalyseerd
  • 16:46 - 16:51
    binnen een groep van topwetenschappers.
  • 16:51 - 16:54
    In 1988, behoorden Larson en Witham
  • 16:54 - 16:57
    tot de top van de Amerikaanse wetenschappers,
  • 16:57 - 17:01
    die allemaal geëerd werden door verkiezing tot lid van de National Academy of Sciences,
  • 17:01 - 17:03
    en in dit select clubje,
  • 17:03 - 17:10
    zakte het geloof in God tot amper zeven procent.
  • 17:10 - 17:15
    Ongeveer 20 procent zijn agnost, en de anderen kunnen gerust atheïst genoemd worden.
  • 17:15 - 17:18
    Vergelijkbare cijfers voor het geloof in onsterfelijkheid.
  • 17:18 - 17:21
    Onder biologen zijn de cijfers zelfs nog lager,
  • 17:21 - 17:28
    slechts 5,5 procent gelooft in God. Fysici: 7,5 procent.
  • 17:28 - 17:31
    Ik weet niet hoe de cijfers liggen voor de toponderzoekers
  • 17:31 - 17:34
    in andere domeinen, zoals geschiedenis of filosofie,
  • 17:34 - 17:37
    maar het zou me verbazen als die zouden verschillen.
  • 17:37 - 17:41
    We bekomen dus een een erg opmerkelijke situatie,
  • 17:41 - 17:46
    een grotesk verschil tussen de Amerikaanse intelligentsia
  • 17:46 - 17:48
    en de Amerikaanse verkozenen.
  • 17:48 - 17:52
    Een filosofische mening over de aard van het heelal,
  • 17:52 - 17:56
    die door veruit de meeste Amerikaanse wetenschappers gedeeld wordt,
  • 17:56 - 18:00
    en waarschijnlijk door de meeste intelligentsia in het algemeen, is zodanig
  • 18:00 - 18:02
    afschrikwekkend voor de Amerikaanse kiezers
  • 18:02 - 18:08
    dat geen enkele verkiesbare kandidaat ze publiekelijk durft bevestigen.
  • 18:08 - 18:11
    Als dit klopt, betekent het dat de hoogste posten
  • 18:11 - 18:13
    in het grootste land ter wereld
  • 18:13 - 18:19
    niet open staan voor de mensen die er het best voor geschikt zijn, namelijk de intelligentsia,
  • 18:19 - 18:22
    tenzij ze bereid zijn over hun geloof te liegen.
  • 18:22 - 18:25
    Of botweg, Amerikaanse politieke mogelijkheden
  • 18:25 - 18:28
    zijn vrijwel ongrijpbaar voor zij die tegelijk
  • 18:28 - 18:31
    intelligent én eerlijk zijn.
  • 18:31 - 18:38
    (Applaus)
  • 18:38 - 18:42
    Ik ben geen burger van dit land, dus ik hoop dat men het niet ongepast vindt
  • 18:42 - 18:45
    als ik zeg dat er iets moet gebeuren.
  • 18:45 - 18:47
    (Gelach)
  • 18:47 - 18:50
    En ik heb al een hint gegeven voor wat dat moet zijn.
  • 18:50 - 18:54
    TED kennende, denk ik dat hier de ideale plaats is om te starten.
  • 18:54 - 18:57
    Opnieuw, ik ben bang dat het geld zal kosten.
  • 18:57 - 18:59
    Er moet een bewuswordings-,
  • 18:59 - 19:03
    'outing'-campagne komen voor Amerikaanse atheïsten.
  • 19:03 - 19:05
    (Gelach)
  • 19:05 - 19:08
    Bijvoorbeeld vergelijkbaar met de campagne van homoseksuelen
  • 19:08 - 19:10
    een paar jaar geleden,
  • 19:10 - 19:13
    hoewel we ervoor moeten waken dat mensen zich niet tegen
  • 19:13 - 19:15
    hun wil in moeten 'outen'.
  • 19:15 - 19:18
    Meestal zullen mensen die zich 'outen' helpen om
  • 19:18 - 19:22
    de mythe te breken dat er iets mis is met atheïsten.
  • 19:22 - 19:24
    Sterker nog, ze zullen aantonen dat atheïsten meestal het type mensen zijn die
  • 19:24 - 19:26
    Sterker nog, ze zullen aantonen dat atheïsten meestal het type mensen zijn die
  • 19:26 - 19:29
    een waardig rolmodel kunnen zijn voor uw kinderen.
  • 19:29 - 19:34
    Het type mensen dat reclamemakers kunnen gebruiken om hun product aan te prijzen.
  • 19:34 - 19:38
    Het type mensen dat in deze zaal zit.
  • 19:38 - 19:41
    Er zou een sneeuwbaleffect moeten komen, een positieve weerslag,
  • 19:41 - 19:44
    zodat hoe meer namen we hebben, hoe meer er zullen bijkomen.
  • 19:44 - 19:47
    Er zou onregelmatigheid kunnen zijn, drempelwaardes.
  • 19:47 - 19:49
    Als een kritiek aantal is bereikt,
  • 19:49 - 19:52
    is er een plotse versnelling in de recrutering.
  • 19:52 - 19:55
    En opnieuw, er is geld voor nodig.
  • 19:55 - 19:59
    Ik verwacht dat het woord "atheïst" zelf een
  • 19:59 - 20:02
    struikelblok zal blijven dat groter is dan wat het
  • 20:02 - 20:06
    eigenlijk betekent, en een struikelblok voor mensen die
  • 20:06 - 20:09
    zich anders zonder probleem zouden 'outen'.
  • 20:09 - 20:12
    Dus, kunnen we andere woorden gebruiken om het pad te effenen,
  • 20:12 - 20:19
    de wielen te smeren, de bittere pil te verzoeten? Darwin zelf verkoos agnost --
  • 20:19 - 20:25
    en niet alleen uit loyaliteit voor zijn vriend Huxley, die de term het eerst gebruikte.
  • 20:25 - 20:27
    Darwin zei, "Ik ben nooit een atheïst
  • 20:27 - 20:31
    geweest in de zin dat ik het onstaan van God ontken.
  • 20:31 - 20:33
    Ik denk dat de term agnost over het algemeen
  • 20:33 - 20:37
    de beste beschrijving zou zijn van mijn beleving.
  • 20:37 - 20:42
    Hij werd zelfs ongewoon kwaad op Edward Aveling.
  • 20:42 - 20:44
    Aveling was een militante atheïst
  • 20:44 - 20:46
    die Darwin niet kon overtuigen om
  • 20:46 - 20:49
    zijn boek te wijden aan atheïsme --
  • 20:49 - 20:52
    toevalligerwijs schiep dit de mythe dat
  • 20:52 - 20:55
    Karl Marx "Das Kapital" aan Darwin toewijde; dat deed hij niet.
  • 20:55 - 20:57
    Het was Edward Aveling die dat deed.
  • 20:57 - 21:02
    Het gebeurde zo: Aveling's maîtresse was de dochter van Marx,
  • 21:02 - 21:05
    en toen Darwin en Marx dood waren,
  • 21:05 - 21:09
    raakten de papieren van Marx en Aveling door elkaar,
  • 21:09 - 21:14
    en een brief van Darwin waarin stond, "Beste heer, dank u zeer,
  • 21:14 - 21:16
    maar ik wil niet dat u uw boek aan mij wijdt?"
  • 21:16 - 21:19
    werd foutief verondersteld aan Marx gericht te zijn,
  • 21:19 - 21:22
    en dat is het ontstaan van de hele mythe, waarvan u waarschijnlijk al hoorde.
  • 21:22 - 21:24
    Het is een soort stadsmythe dat Marx
  • 21:24 - 21:27
    zijn 'Kapitaal' aan Darwin wilde verbinden.
  • 21:27 - 21:35
    Hoe dan ook, het was Aveling, en toen ze elkaar ontmoetten, daagde Darwin Aveling uit,
  • 21:35 - 21:42
    "Waarom noemen jullie zichzelf atheïst?"
  • 21:42 - 21:46
    "Agnost," repliceerde Aveling, "was gewoon het respecabele woord voor atheïst,
  • 21:46 - 21:50
    en atheïst gewoon het aggressieve woord voor agnost."
  • 21:50 - 21:54
    Darwin protesteerde, "Maar waarom zouden jullie zo aggressief moeten zijn?"
  • 21:54 - 21:57
    Darwin geloofde dat atheïsme goed was voor de intelligentsia,
  • 21:57 - 22:02
    maar dan de gewone mensen, ik citeer, "er niet rijp voor waren."
  • 22:02 - 22:06
    Dit is natuurlijk onze oude vriend, het "veroorzaak-geen-opschudding"-argument.
  • 22:06 - 22:11
    Het is niet bekend of Aveling Darwin aanspoorde om van zijn ivoren toren te komen.
  • 22:11 - 22:13
    (Gelach)
  • 22:13 - 22:15
    Maar in ieder geval was dat meer dan 100 jaar geleden.
  • 22:15 - 22:18
    Je zou denken dat we ondertussen opgegroeid zijn.
  • 22:18 - 22:23
    Nu, een vriend, een intelligente niet-praktiserende Jood,
  • 22:23 - 22:25
    die af en toe de Sabbath in acht neemt
  • 22:25 - 22:27
    uit culturele solidariteit,
  • 22:27 - 22:31
    beschrijft zichzelf als een "tandenfee-agnost."
  • 22:31 - 22:33
    Hij wil zichzelf geen 'atheïst' noemen
  • 22:33 - 22:37
    omdat het in principe onmogelijk is om iets niet-bestaands te bewijzen,
  • 22:37 - 22:40
    maar alleen 'agnost' zou betekenen dat de kans even groot is
  • 22:40 - 22:44
    dat God bestaat, als dat hij niet bestaat.
  • 22:44 - 22:49
    Dus, mijn vriend is strikt agnost voor wat betreft een tandenfee,
  • 22:49 - 22:54
    die niet echt waarschijnlijk is, toch? Zoals God.
  • 22:54 - 22:56
    Vandaar de term 'tandenfee-agnost',
  • 22:56 - 22:58
    maar Bertrand Russell zei hetzelfde
  • 22:58 - 23:02
    over een hypothetische theepot die in een baan om Mars zweeft.
  • 23:02 - 23:04
    Je zou strikt genomen agnost moeten zijn
  • 23:04 - 23:06
    over de vraag of er een theepot rond Mars vliegt,
  • 23:06 - 23:09
    maar dat wil niet zeggen dat je het bestaan ervan even
  • 23:09 - 23:12
    waarschijnlijk acht dan het niet-bestaan ervan.
  • 23:12 - 23:15
    De lijst dingen waarover we strikt genomen agnost zouden moeten zijn
  • 23:15 - 23:19
    houdt niet op bij tandenfeeën en theepotten. Hij is oneindig.
  • 23:19 - 23:21
    Als je er één van wilt geloven,
  • 23:21 - 23:26
    eenhoorns, tandenfeeën, theepotten of Yahweh,
  • 23:26 - 23:28
    is het jouw zaak om uit te leggen waarom.
  • 23:28 - 23:32
    Het is niet aan anderen om uit te leggen waarom niet.
  • 23:32 - 23:37
    Wij als atheïst, zijn ook a-feeïsten en a-theepotisten.
  • 23:37 - 23:39
    (Gelach)
  • 23:39 - 23:42
    Maar we zeggen het er gewoon niet bij,
  • 23:42 - 23:45
    en daarom gebruikt mijn vriend 'tandenfee-agnost'
  • 23:45 - 23:48
    als een label voor wat de meesten 'atheïst' zouden noemen.
  • 23:48 - 23:54
    Maar toch, als we verborgen atheïsten zich publiekelijk willen laten uiten,
  • 23:54 - 23:56
    zullen we iets beters moeten verzinnen om
  • 23:56 - 24:01
    mee uit te pakken dan tandenfee- of theepot-agnost.
  • 24:01 - 24:04
    Dus, wat denk je van 'humanist'?
  • 24:04 - 24:09
    Dit heeft als voordeel dat een wereldwijd netwerk van goed georganiseerde verenigingen
  • 24:09 - 24:11
    en tijdschriften en zomeer aanwezig is.
  • 24:11 - 24:14
    Mijn enige probleem is de antropocentrische strekking ervan.
  • 24:14 - 24:16
    Eén van de dingen die we van Darwin leerden
  • 24:16 - 24:18
    is dat de menselijke soort maar één van de
  • 24:18 - 24:22
    miljoenen neefjes is, sommige nauw verwant, andere ver verwant.
  • 24:22 - 24:25
    En er zijn andere mogelijkheden, zoals 'naturalist'.
  • 24:25 - 24:27
    Maar dat brengt ook verwarring mee,
  • 24:27 - 24:29
    want Darwin zou zichzelf 'naturalist' noemen,
  • 24:29 - 24:32
    maar natuurlijk in de betekenis van 'niet-bovennaturalist'.
  • 24:32 - 24:34
    En het word soms gebruikt.
  • 24:34 - 24:37
    Darwin zou verward raken door de andere betekenis van 'naturalist',
  • 24:37 - 24:41
    die hij ook was natuurlijk, en ik veronderstel dat anderen het
  • 24:41 - 24:43
    misschien verwarren met nudisme.
  • 24:43 - 24:45
    (Gelach)
  • 24:45 - 24:52
    Zulke mensen zouden kunnen behoren tot de Britse lynchbende
  • 24:52 - 24:57
    die vorig jaar een pediater aanviel omdat ze hem voor pedofiel aanzag.
  • 24:57 - 25:02
    (Gelach)
  • 25:02 - 25:07
    Ik denk dat het beste alternatief voor 'atheïst' gewoon 'niet-theïst' is.
  • 25:07 - 25:10
    Het mist de sterke bijklank dat er definitief geen God is,
  • 25:10 - 25:16
    en dus kan het gemakkelijk aangenomen worden door theepot- of tandenfee-agnosten.
  • 25:16 - 25:20
    Het is volledig verenigbaar met de God van de natuurkundigen.
  • 25:20 - 25:24
    Als mensen zoals -- als atheïsten
  • 25:24 - 25:28
    zoals Stephen Hawking en Albert Einstein het woord 'God' gebruiken,
  • 25:28 - 25:31
    gebruiken ze het natuurlijk als een metafoor voor
  • 25:31 - 25:36
    dat diepe, mysterieuze deel van de natuurkunde dat we nog niet begrijpen.
  • 25:36 - 25:42
    Niet-theïst is voor dit allemaal geschikt, maar in tegenstelling tot 'atheïst'
  • 25:42 - 25:49
    wekt het niet de angstige, hysterische reacties op.
  • 25:49 - 25:51
    Maar eigenlijk denk ik dat het alternatief is
  • 25:51 - 25:54
    om het prikkelende woord 'atheïst' zelf te nemen,
  • 25:54 - 25:57
    net omdat het een taboewoord is dat
  • 25:57 - 26:01
    ladingen hysterische angst met zich meedraagt.
  • 26:01 - 26:05
    Het kritieke aantal bereik je misschien moeilijker met 'atheïst'
  • 26:05 - 26:06
    dan met 'non-theïst',
  • 26:06 - 26:08
    of een ander niet confronterend woord.
  • 26:08 - 26:12
    Maar als we het met dat harde woord 'atheïst' zelf halen,
  • 26:12 - 26:16
    zou de politieke impact des te groter zijn.
  • 26:16 - 26:20
    Nu, ik zei dat ik bang zou zijn van de evolutie als ik religieus was. Ik zou zelfs meer zeggen.
  • 26:20 - 26:23
    Ik zou schrik hebben van wetenschap in het algemeen, als die goed begrepen wordt.
  • 26:23 - 26:27
    En dat komt omdat het wetenschappelijke wereldbeeld zoveel
  • 26:27 - 26:30
    opwindender is, poëtischer, en meer
  • 26:30 - 26:33
    wonderen bevat dan eender welk verhaal in
  • 26:33 - 26:39
    het armtierige arsenaal van de religieuze verbeelding.
  • 26:39 - 26:44
    Zoals Carl Sagan, nog een recent gestorven held, het zei,
  • 26:44 - 26:48
    "Hoe is het mogelijk dat geen enkele grote religie naar de wetenschap keek
  • 26:48 - 26:53
    en concludeerde, 'Dit is beter dan we dachten! Het universum is veel groter dan onze profeet zei
  • 26:53 - 26:55
    en concludeerde, 'Dit is beter dan we dachten! Het universum is veel groter dan onze profeet zei
  • 26:55 - 27:01
    grootser, subtieler, eleganter'? In de plaats daarvan zeggen ze, 'Nee, nee, nee!
  • 27:01 - 27:06
    Mijn god is een kleine god en ik wil dat dat zo blijft.'
  • 27:06 - 27:08
    Een religie, oud of nieuw,
  • 27:08 - 27:11
    die de grootsheid van het universum benadrukt zoals die door
  • 27:11 - 27:13
    de moderne wetenschap werd onthuld
  • 27:13 - 27:16
    zou een bron van ontzag en respect kunnen opleveren
  • 27:16 - 27:21
    waar de conventionele geloven nauwelijks uit putten."
  • 27:21 - 27:24
    Nu, dit is een elitepubliek,
  • 27:24 - 27:31
    en ik verwacht dat ongeveer 10 procent religieus is.
  • 27:31 - 27:38
    Velen onderschrijven waarschijnlijk het beleefde culturele geloof dat we religies moeten respecteren,
  • 27:38 - 27:42
    maar ik vermoed ook dat een heel aantal onder hen
  • 27:42 - 27:46
    heimelijk religie even erg verafschuwen als ikzelf.
  • 27:46 - 27:47
    (Gelach)
  • 27:47 - 27:50
    Als je zo iemand bent, en natuurlijk kunnen velen van u dat niet zijn,
  • 27:50 - 27:53
    maar als u zo iemand bent, vraag ik u om op te houden
  • 27:53 - 27:57
    met beleefd te zijn, naar buiten te treden en het te zeggen, en als u toevallig
  • 27:57 - 28:02
    rijk bent, denk dan even na over manieren waarop u een verschil kan maken.
  • 28:02 - 28:05
    De religieuze lobby in dit land wordt grossieel
  • 28:05 - 28:10
    gefinancierd door stichtingen, om maar te zwijgen van de belastingsvoordelen,
  • 28:10 - 28:15
    door stichtingen als de Templeton Foundation en het Discovery Institute.
  • 28:15 - 28:21
    We hebben een anti-Templeton nodig om vooruit te gaan.
  • 28:21 - 28:24
    Als mijn boeken zo goed zouden verkopen als die van Stephen Hawking,
  • 28:24 - 28:30
    in plaats van maar zo goed als die van Richard Dawkins, zou ik het zelf doen.
  • 28:30 - 28:39
    Mensen blijven maar vragen, "Hoe heeft 09/11 u veranderd?"
  • 28:39 - 28:41
    Wel, dit is hoe het mij veranderd heeft.
  • 28:41 - 28:46
    Laat ons allemaal ophouden met zo verschrikkelijk respecvol te zijn.
  • 28:46 - 28:48
    Dankuwel.
  • 28:48 - 28:53
    (Applaus)
Title:
Richard Dawkins over militant atheïsme
Speaker:
Richard Dawkins
Description:

Richard Dawkins spoort atheïsten aan om openlijk voor hun positie uit te komen --- en om de invloed van de kerk in de politiek en de wetenschap tegen te gaan. Een strijdvaardig, grappig en krachtig pleidooi.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
28:53
Maarten Hofman added a translation

Dutch subtitles

Revisions