< Return to Video

Akademik araştırmaları halk finanse ediyor -- ama neden halka açık değil?

  • 0:01 - 0:05
    Hiç kendinizi bir sohbet sırasında
  • 0:05 - 0:09
    gerçek anlamda okumadığınız
    bir çalışmaya değinirken buldunuz mu?
  • 0:09 - 0:11
    (Gülüşmeler)
  • 0:11 - 0:13
    Geçen gün bir arkadaşımla kahve içiyordum
  • 0:13 - 0:17
    ve "Biliyor musun kahvenin kadınlarda
    depresyon riskini azalttığına dair
  • 0:17 - 0:19
    yeni bir araştırma okudum." dedim.
  • 0:20 - 0:25
    Ama okuduğum şey aslında bir tweetti.
  • 0:25 - 0:27
    (Kahkahalar)
  • 0:27 - 0:29
    Şöyle diyordu:
  • 0:29 - 0:31
    "Yeni bir araştırmaya göre kahve içmek
  • 0:31 - 0:34
    kadınlarda depresyon riskini azaltabilir."
  • 0:34 - 0:35
    (Gülüşmeler)
  • 0:35 - 0:39
    Ve tweette "New York Times" bloguna
    yönlendiren bir link vardı.
  • 0:40 - 0:42
    Burada da misafir bir bloggerın
  • 0:42 - 0:44
    "Live Science" makalesinden çevirdiği
    bulgular vardı.
  • 0:45 - 0:47
    Bu bulguların orijinal bilgileri de
  • 0:47 - 0:49
    Harvard Halk Sağlığı Okulu'nun
    haber sitesindendi.
  • 0:50 - 0:52
    Ki bu site akademik bir dergide yayımlanan
  • 0:52 - 0:58
    gerçek çalışmanın özetinden
    özetlenerek alınmıştı.
  • 0:58 - 1:00
    (Gülüşmeler)
  • 1:00 - 1:02
    Bu, altı derece uzaklık gibiydi.
  • 1:02 - 1:03
    Ama araştırmayla.
  • 1:04 - 1:05
    (Gülüşmeler)
  • 1:05 - 1:08
    Yani, ben bir çalışma okudum dediğimde
  • 1:08 - 1:11
    aslında okuduğum şey
    10 yıllık bir çalışmanın
  • 1:11 - 1:14
    59 karakterlik bir özetiydi.
  • 1:14 - 1:15
    (Gülüşmeler)
  • 1:16 - 1:19
    Yani, ben bir çalışmayı okudum dediğimde
  • 1:19 - 1:21
    çalışmanın bana ulaşmadan önce
  • 1:22 - 1:25
    gerçek yazarı olmayan
    dört farklı yazar tarafından
  • 1:25 - 1:28
    bir araya getirilmiş
    küçük parçalarını okuyordum.
  • 1:29 - 1:30
    Bu doğru görünmüyor.
  • 1:31 - 1:34
    Ama orijinal araştırmalara ulaşmak zor
  • 1:34 - 1:38
    çünkü akademisyenler popüler medyayla
    düzenli bir şekilde ilgilenmiyorlar.
  • 1:39 - 1:41
    Kendinize şunu soruyor olabilirsiniz:
  • 1:41 - 1:43
    Neden akademisyenler bununla ilgilenmiyor?
  • 1:44 - 1:48
    Onlar, medya alimlerinden daha doğru
    bilgi kaynaklarıymış gibi görünüyor.
  • 1:49 - 1:50
    Değil mi?
  • 1:50 - 1:50
    (Gülüşmeler)
  • 1:51 - 1:54
    4.100'ün üzerinde yüksekokul
    ve üniversitenin olduğu bir ülkede
  • 1:54 - 1:57
    bu normal olmalıymış gibi geliyor.
  • 1:58 - 1:58
    Ama değil.
  • 1:59 - 2:02
    Bu noktaya nasıl geldik?
  • 2:02 - 2:06
    Akademisyenlerin popüler medyayla
    neden ilgilenmediklerini anlamak için
  • 2:06 - 2:09
    önce üniversitelerin nasıl
    çalıştığını anlamalıyız.
  • 2:09 - 2:11
    Son 6 yılda,
  • 2:11 - 2:15
    dört farklı eyalette 7 farklı
    üniversitede çalıştım.
  • 2:15 - 2:18
    Biraz fazla sıra dışıyım.
  • 2:18 - 2:18
    (Gülüşmeler)
  • 2:18 - 2:21
    Aynı zamanda doktorama devam ediyorum.
  • 2:21 - 2:23
    Tüm bu farklı kurumlarda,
  • 2:24 - 2:27
    araştırma ve yayımlama
    süreçleri aynı işliyor.
  • 2:27 - 2:30
    Önce, akademisyenler kendi
    alanlarında bir araştırma yürütür.
  • 2:31 - 2:34
    Araştırmalarını finanse etmek için
    özel burs ve devlet burslarına başvururlar
  • 2:34 - 2:36
    ve araştırma bitince
  • 2:36 - 2:38
    bulgularını içeren bir makale yazarlar.
  • 2:39 - 2:42
    Sonra makalelerini ilgili
    akademik dergilere sunarlar.
  • 2:43 - 2:45
    Daha sonra makale,
    akran denetimi denen
  • 2:45 - 2:48
    diğer uzmanların araştırmanın
    doğruluk ve güvenilirliğini
  • 2:48 - 2:50
    değerlendirdikleri bir süreçten geçer.
  • 2:50 - 2:52
    Araştırma bir kez yayımlandıktan sonra,
  • 2:53 - 2:55
    kâr amaçlı şirketler bu bilgiyi,
  • 2:55 - 2:57
    dergi ve veritabanı abonelikleriyle
  • 2:57 - 3:00
    üniversitelere ve halk
    kütüphanelerine tekrar satarlar.
  • 3:01 - 3:03
    Sistem budur.
  • 3:04 - 3:08
    Araştır, yaz, gözden geçir,
    yayımla, tekrar et.
  • 3:09 - 3:13
    Arkadaşlarım ve ben buna
    canavarı beslemek diyoruz.
  • 3:13 - 3:16
    Ve bunun bazı problemler
    yaratabileceğini görebilirsiniz.
  • 3:17 - 3:20
    İlk problem çoğu akademik çalışmanın
  • 3:20 - 3:22
    devlet tarafından finanse edilip
  • 3:22 - 3:25
    özel olarak dağıtılması.
  • 3:25 - 3:27
    Her yıl federal hükûmet
  • 3:27 - 3:30
    araştırmalara 60 milyar dolar harcıyor.
  • 3:31 - 3:32
    ABD Ulusal Bilim Vakfı'na göre
  • 3:33 - 3:36
    bunun %29'u devlet araştırma
    üniversitelerine gidiyor.
  • 3:36 - 3:38
    Yani, hesaplamada hızlıysanız
  • 3:38 - 3:41
    bu 17,4 milyar dolar demek.
  • 3:42 - 3:43
    Vergi dolarları.
  • 3:43 - 3:46
    Çoğu devlet fonlu
    araştırmanın dağıtılmasından
  • 3:46 - 3:48
    sadece beş kurum sorumlu.
  • 3:49 - 3:55
    2014'te, bu şirketlerden yalnızca
    bir tanesi 1,5 milyar dolar kâr elde etti.
  • 3:55 - 3:57
    Bu büyük bir iş.
  • 3:57 - 4:00
    Buradaki ironiyi görebiliyorsunuz.
  • 4:00 - 4:03
    Devlet araştırmaları finanse ediyor
  • 4:03 - 4:05
    ama daha sonra sonuçlara ulaşmak için
  • 4:05 - 4:07
    tekrar ödeme yapıyoruz.
  • 4:08 - 4:10
    Bu, iki kere ödeme yapmak gibi.
  • 4:11 - 4:13
    Diğer bir büyük problem ise
  • 4:13 - 4:16
    çoğu akademisyen, bu prestijli
    ve abonelik bazlı çalışmaları
  • 4:16 - 4:18
    dışarıda yayımlamaya pek de istekli değil.
  • 4:19 - 4:22
    Üniversiteler imtiyaz
    ve tanıtım sistemlerini
  • 4:22 - 4:24
    akademisyenlerin yayın
    sayısına göre inşa ederler.
  • 4:24 - 4:26
    Yani, kitaplar ve bilimsel makaleler
  • 4:26 - 4:28
    akademisyenler için bir tür döviz şekli.
  • 4:29 - 4:31
    Daha çok makale yayımlamak
  • 4:31 - 4:33
    görev süresince size daha çok
    imtiyaz ve hibe sağlar.
  • 4:33 - 4:35
    Fakat akademisyenler
  • 4:35 - 4:38
    çalışmalarını popüler medyada
    yayımladıklarında ödüllendirilmiyorlar.
  • 4:38 - 4:42
    Yani mevcut durum bu.
  • 4:42 - 4:44
    Şu anki akademik ekosistem.
  • 4:44 - 4:47
    Ama ben böyle olması
    gerektiğini düşünmüyorum.
  • 4:48 - 4:51
    Senaryoyu tersine çevirmek için
    birkaç basit değişiklik yapabiliriz.
  • 4:52 - 4:55
    Önce erişimi tartışarak başlayalım.
  • 4:56 - 4:59
    Üniversiteler mevcut duruma
    bilim insanlarını makalelerini
  • 4:59 - 5:02
    sadece abonelik bazlı yerlerde değil
  • 5:02 - 5:06
    popüler medyanın yanında
    erişime açık yayımladıklarında
  • 5:06 - 5:09
    onları ödüllendirerek
    meydan okumakla başlayabilirler.
  • 5:10 - 5:12
    Artık pek çok alanda erişime açık hareketi
  • 5:12 - 5:13
    ilerleme kaydetmeye başladı.
  • 5:14 - 5:15
    Şans bu ki
  • 5:15 - 5:18
    diğer büyük oyuncular
    bunu fark etmeye başladı.
  • 5:18 - 5:20
    Google Scholar, bulması kolay
  • 5:20 - 5:25
    ve araştırılabilir erişime açık
    bir platform oluşturdu.
  • 5:25 - 5:28
    Kongre geçen yıl bir fatura sundu.
  • 5:28 - 5:32
    Bu fatura, 100 milyon
    ya da daha fazla fonu olan araştırmaların
  • 5:32 - 5:37
    erişime açık bir politika
    geliştirmesini öneriyor.
  • 5:37 - 5:42
    Ve bu yıl NASA, tüm araştırma
    kütüphanesini halka açtı.
  • 5:44 - 5:47
    Yani, bu fikrin tutulmaya
    başladığını görebilirsiniz.
  • 5:48 - 5:53
    Ama bu erişim bir doküman
    veya çalışmaya sahip olmak şeklinde değil.
  • 5:53 - 5:57
    Aynı zamanda, bir çalışmanın
    kolayca anlaşılabilmesinden emin olmak.
  • 5:58 - 6:01
    Haydi çeviri hakkında konuşalım.
  • 6:04 - 6:07
    Ben bu çeviriyi zihnimde
    daha önce bahsettiğim gibi
  • 6:07 - 6:11
    altı dereceli bir ayrım
    şeklinde canlandırmıyorum.
  • 6:11 - 6:15
    Onun yerine bilim insanları
    yaptıkları araştırmayı alabilse,
  • 6:16 - 6:20
    popüler medyada çevirebilse
    ve halkla yakın ilişki kurma şansı olsa?
  • 6:22 - 6:23
    Bilim insanları bunu yaparsa
  • 6:23 - 6:26
    halkla araştırma arasındaki
    ayrılma derecesi
  • 6:26 - 6:28
    epeyce azalırdı.
  • 6:28 - 6:32
    Yani gördüğünüz gibi ben araştırmanın
    basitleştirilmesini önermiyorum.
  • 6:32 - 6:36
    Ben araştırma için para ödeyen halkın da
  • 6:36 - 6:39
    yetki dairesinin değiştirilerek
    ve sade bir dil kullanılarak
  • 6:39 - 6:44
    araştırmadan yararlanmasını öneriyorum.
  • 6:45 - 6:48
    Bu yaklaşım için farklı yararlar da var.
  • 6:49 - 6:54
    Vergi dolarlarının nasıl fon olarak
    kullanıldığını halka gösterirsek
  • 6:54 - 6:58
    onlar da üniversite kimliklerini
    tekrar tanımlamaya başlayabilirler.
  • 6:58 - 7:00
    Üniversitelerin sadece futbol takımı
  • 7:00 - 7:02
    ya da istedikleri puanlara bağlı değil de
  • 7:02 - 7:06
    burada üretilen araştırmalara da
    bağlı olduğunu gösterebiliriz.
  • 7:07 - 7:11
    Ve halkla bilim insanları
    sağlıklı bir ilişki kurarsa
  • 7:12 - 7:16
    bu, halkı araştırmaya
    katılmakta teşvik eder.
  • 7:17 - 7:20
    Bunun nasıl olabileceğini
    hayal edebiliyor musunuz?
  • 7:20 - 7:23
    Toplum bilimciler yerel polise
    duyarlılık eğitimlerini
  • 7:23 - 7:26
    tekrar dizayn etmelerinde yardım etse
  • 7:26 - 7:30
    ve daha sonra beraber iş birliği içinde
    bir eğitim modeli için kılavuz yazsalar?
  • 7:31 - 7:34
    Ya da eğitim profesörlerimiz,
    risk altındaki öğrencilere
  • 7:34 - 7:36
    nasıl müdahale edilebileceği hakkında
  • 7:37 - 7:39
    yerel devlet okullarına danışsa
  • 7:40 - 7:42
    ve beraber bir gazete haberi yazsalar?
  • 7:43 - 7:46
    Çünkü fonksiyonel demokrasi,
  • 7:46 - 7:50
    halkın iyi eğitimli ve bilgili
    olmasını gerektiriyor.
  • 7:51 - 7:53
    Araştırmanın ödeme duvarları
  • 7:53 - 7:55
    ve bürokrasinin arkasında
    gerçekleşmesi yerine,
  • 7:55 - 7:59
    gözümüzün önünde gerçekleşmesi
    daha iyi olmaz mıydı?
  • 8:00 - 8:03
    Şu an, bir doktora öğrencisi olarak
  • 8:03 - 8:06
    katılmak istediğim bir kulübü
    eleştirdiğimi fark ettim.
  • 8:07 - 8:07
    (Gülüşmeler)
  • 8:08 - 8:09
    Bu yapılması tehlikeli bir şey.
  • 8:09 - 8:12
    Çünkü birkaç yıl içinde akademik
    iş marketinin içinde olacağım.
  • 8:13 - 8:17
    Ama mevcut durum, akademik araştırmaları
  • 8:17 - 8:18
    halka hiç ulaşmayan
  • 8:19 - 8:21
    kâr amaçlı makaleleri
    yankı odasında yayımlamaksa
  • 8:22 - 8:25
    cevabımın "Hayır." olacağına
    inanmanız gerekir.
  • 8:26 - 8:28
    Ben halkla konuşan, toplumla çalışan,
  • 8:28 - 8:33
    kapsayıcı ve demokratik
    araştırmaya inanıyorum.
  • 8:34 - 8:38
    Ben, halkın sadece değerli
    bir seyirci olarak görülmediği,
  • 8:40 - 8:44
    aynı zamanda katılımcı ve bileşen olduğu
    bir akademik kültürde çalışmak istiyorum.
  • 8:44 - 8:47
    Bazı durumlarda uzman
    bile olduğu bir kültürde.
  • 8:49 - 8:56
    Bu sadece size erişimin verilmesiyle
    alakalı değil arkadaşlar.
  • 8:57 - 8:58
    Bu, yayından pratiğe,
  • 8:59 - 9:01
    konuşmaktan uygulamaya kadar
  • 9:02 - 9:05
    akademik kültürün tamamen
    değişmesiyle alakalı.
  • 9:05 - 9:07
    Ve bu fikrin,
  • 9:08 - 9:11
    bu umudun sadece bana
    ait olmadığını bilmelisiniz.
  • 9:12 - 9:15
    Ben, bu harekette daha çok
    kişinin dahil edilmesini savunan
  • 9:15 - 9:18
    pek çok bilim insanı,
    öğretmen, kütüphaneci
  • 9:19 - 9:22
    ve toplum üyelerinin
    omuzlarında duruyorum.
  • 9:23 - 9:25
    Umarım siz de bu harekete dahil olursunuz.
  • 9:25 - 9:27
    Teşekkürler.
  • 9:27 - 9:30
    (Alkış)
Title:
Akademik araştırmaları halk finanse ediyor -- ama neden halka açık değil?
Speaker:
Erica Stone
Description:

Birleşik Devletler'de, devlet üniversitelerinde akademik çalışmaları vergilerimiz finanse ediyor. O zaman bu araştırmaların sonuçları için neden bu pahalı kâr amaçlı çalışmalara ödeme yapmanız gerek? Erica Stone, akademisyenlerin ulaşılabilir medyada daha çok bulunmasını gerekli görüyor ve halk ve bilim insanları arasında yeni bir erişime açık ilişkiyi savunuyor. "Fonksiyonel bir demokrasi, halkın iyi eğitimli ve iyi bilgilendirilmiş olmasını gerektirir." diyor Stone. "Bilimsel çalışmaların bürokrasi ve ödeme duvarlarının arkasında olmasındansa hepimizin önünde yapılanması daha iyi olmaz mı?"
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:44

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.