-
არბეგლა ძალიან გაბრაზდა და
თავს შეურაცხყოფილად გრძნობს,
-
იმის გამო, რომ თქვენ და ჩიტმა მეფის
წინაშე მისი უუნარობა გამოამჟღავნებინეთ,
-
ამიტომ ის ოთახიდან გავარდა.
-
რამდენიმე წამში ის უკანვე შემოვარდა.
-
ის ამბობს: "უკაცრავად,
-
მიიღეთ ჩემგან ბოდიში.
-
ახლა ვხვდები, რა იყო ჩემი შეცდომა.
-
ვფიქრობ, ბეჭდური შეცდომა იყო.
-
პირველ კვირაში, როცა
მაღაზიაში წავიდნენ და იყიდეს
-
ორი კილოგრამი ვაშლი
და ერთი კილოგრამი ბანანი,
-
სამი დოლარი კი არ დაუჯდათ,
-
არამედ ხუთი დოლარი."
-
ახლა, იმის გათვალისწინებით,
როგორი ჭკვიანები ხართ შენ და ჩიტი,
-
ნამდვილად შეძლებთ, გამოთვალოთ,
რა ეღირება თითო კილოგრამი ვაშლი
-
და თითო კილოგრამი ბანანი.
-
ცოტა დაფიქრდით...
-
ახლა იქნბა ამონახსნი?
-
მოდით, დავშალოთ
იმავე ცვლადების გამოყენებით.
-
თუ თითო კილოგრამი ვაშლის ღირებულება არის a,
-
და თითო კილოგრამი ბანანის ღიღებულებაა b,
ეს პირველი დებულება გვექუნება, რომ
-
ორი კილოგრამი ვაშლის ღირებულება იქნება 2a,
-
რადგან a დოლარი ღირს თითო კილოგრამი.
-
ერთი კილოგრამი ბანანი ეღირება b დოლარი,
-
რადგან ეს არის ერთ კილოგრამი გამრავლებული
თითო კილოგრამისთვის b დოლარზე
-
და ახლა ამის ფასი იქნება ხუთი დოლარი.
-
ეს არის სწორი რიცხვი.
-
წინა ვარიანტიდან ჩანს, რომ
-
ეს ინფორმაცია არ შეცვლილა.
-
ექვსი კილოგრამი ვაშლი ეღირება 6a,
-
ექვსი კილოგრამი გამრავლებული a
დოლარზე თითო კილოგრამისთვის.
-
სამი კილგრამი ბანანი კი ეღირება 3b,
-
ანუ სამი კილოგრამი გამრავლებული
b დოლარზე თითო კილოგრამისთვის.
-
ვაშლებისა და ბანანების საერთო
ღირებულება არის 15 დოლარი.
-
ესე იგი, კიდევ ერთხელ...
-
მოდით, ჩასმის ხერხით ვცდი ამოხსნას.
-
კიდევ ერთხელ, მოდით, შევკვეცავ, a-ებს.
-
აქ მაქვს 2a.
-
აქ მაქვს 6a.
-
თუ 2a-ს გავამრავლებ მიუს სამზე,
-
მაშინ ეს გახდება მინუს 6a.
-
მაშინ ამის შეკვეცა შეგვეძლება.
-
ამიტომ, გავაკეთოთ, რაც ვთქვით.
-
გავამრავლოთ მთლიანი განტოლება.
-
მხოლოდ ერთ წევრს ვერ გავამრავლებთ.
-
მთლიანი განტოლება
უნდა გავამრავლოთ მინუს სამზე,
-
თუ გვინდა, რომ
განტოლება ისევ შეჭმარიტი იყოს.
-
ესე იგი, ვამრავლებთ მინუს სამზე.
-
2a-ჯერ მინუს სამი არის მინუს 6a.
-
b-ჯერ მინუს სამი არის მინუს 3b.
-
შემდეგ, 5-ჯერ მინუს სამი არის მინუს 15.
-
ახლა რაღაც უცნაური იწყება.
-
რადგან, როცა ლურჯი თუ
მეწამული განტოლების მარცხენა მხარეს
-
დავუმატებთ მწვანე
განტოლების მარცხენა მხარეს,
-
მივიღებთ ნულს.
-
ეს ყველაფერი, უბრალოდ, შეიკვეცება.
-
მარჯვენა მხარეს კი, 15-ს გამოკლებული 15,
-
ესეც ნულის ტოლია.
-
მიიღებთ ნული ტოლია ნულის,
რაც ოდნავ უკეთესად გამოიყურება,
-
ვიდრე წინა პასუხი.
-
წინა ჯერზე მივიღეთ, რომ ნული ტოლია ექვსის.
-
მაგრამ ნული ტოლია ნულის
არაფერს გვეუბნება x-ებსა და y-ებზე.
-
მართალია.
-
სრული ჭეშმარიტებაა, რომ ნული ტოლია ნულის,
-
მაგრამ ეს არანაირ ინფორმაციას
არ გვაძლევს x-სა და y-ზე.
-
მაშინ ჩიტი მეფეს ყურში
ეუბნება რაღაცას და მეფე ამბობს:
-
"ჩიტმა მითხრა, რომ იმისთვის, რომ
გაიგოთ, რა ხდება, გრაფიკი უნდა ააგოთ."
-
უკვე დარწმუნდით, რომ
ჩიტის მოსმენა ნამდვილად ღირს.
-
ამიტომ, შეეცდებით, ააგოთ გრაფიკები.
-
მოდით, იმავე გზით გავაკეთოთ.
-
გვქენება b ღერძი
-
ეს არის ჩვენი b ღერძი.
-
და გვექნება a ღერძი.
-
რამდენიმე რიცხვი მოვნიშნოთ: 1, 2, 3, 4, 5
-
და 1, 2, 3, 4, 5.
-
ანუ ამ განტოლებისთვის, თუ
ორივე მხარეს გამოვაკლებთ 2a-ს,
-
ფუნქციის სახით დავწერ,
-
გვექნება b ტოლია მინუს
2a-ს დამატებული ხუთი.
-
მე მხოლოდ გამოვაკელი 2a ორივე მხარეს.
-
თუ ფუნქციის გრაფიკის აგება გვინდა,
b ღერძის გადაკვეთის წერტილია,
-
როა a არის ნული, b არის ხუთი.
-
ხუთ არის აი, აქ.
-
და დახრილობა არის მინუს ორი.
-
ყოველ ჯერზე, როცა a-ს ვუმატებთ ერთს...
ანუ თუ a ნულიდან ერთზე გადავა,
-
b ჩამოვა ორით ქვევით.
-
ანუ, ჩამოვა ორით ქვევით.
-
ესე იგი, ეს პირველი, თეთრი
განტოლება ასე გამოიყურება,
-
თუ ამონახსნთა წყვილებს
გრაფიკულად გამოვხატავთ.
-
ეს არის ვაშლებისა და ბანანების ყველა შესაძლო
ფასი, რაც აკმაყოფილებს ამ მოთხოვნას.
-
ახლა მეორე განტოლების გრაფიკი ავაგოთ.
-
თუ ორივე მხარეს გამოვაკლებთ 6a-ს, გვექნება
-
3b ტოლია მინუს 6a-ს დამატებული 15-ის.
-
ახლა ორივე მხარე შეგვიძლია გავყოთ სამზე,
-
ყველაფეირ გაყოფილი სამზე.
-
დაგვრჩება b ტოლია მინუს
2a-ს დამატებული ხუთი.
-
საინტერესოა, მსგავი, არა
ზუსტად იგივე განტოლება მივიღეთ.
-
ჩვები b-თან გადაკვეთის წერტილი არის
ხუთი და დახრილობა არის მინუს 2a.
-
ანუ ეს, რეალურად, იგივე წრფეა.
-
გამოდის, რომ ესენი
ერთი და იგივე დებულებებია.
-
ალბათ ცოტა დაიბენით.
-
ალბათ იტყვით: "კარგი, ვხვდები,
რატომაც მივიღეთ ნული ტოლია ნულის.
-
რეალურად ამონახსნთა უსასრულო რაოდენობაა.
-
აიღებ ნებისმიერ x-ს და შესაბამის y-ს და
თითოეული მათგანი შეიძლება იყოს ამონახსნი.
-
ანუ, ამონახსნთა უსასრულო რაოდენობა გვაქვს."
-
მაგრამ ალბათ გიკვირთ, რატომ ხდება ეს?
-
ჩიტი ისევ ჩასჩურჩუელსბ მეფეს
-
და მეფე ამბობს: "ჩიტის თქმით, ორივე
ჯერზე ერთი და იმავე თანაფარდობის
-
ვაშლი და აბანანი იყო ნაყიდი.
-
მწვანე შემთხვევაში, თეთრთან შედარებით,
-
სამჯერ მეტი ვაშლი და
სამჯერ მეტი ბანანი იყიდეთ,
-
ამიტომ სამჯერ მეტი
ღირებულების გადახდა მოგიწიათ.
-
ასე რომ, ნებისმიერ სიტუაციაში, ვაშლებისა
და ბანაბების ნებისმიერი ფასის შემთხვევაში,
-
თუ ზუსტად სამჯერ მეტ ვაშლს
და სამჯერ მეტ ბანანს იყიდით,
-
სამჯერ მეტი ღირებულება გექნებათ და
-
ეს ჭეშმარიტი იქნება
ნებისმიერი ფასის შემთხვევაში.
-
ეს მუდმივი.
-
ვერ ვიტყვით, რომ არბეგლა გვატყუებს,
-
მაგრამ ის არ გვაძლევს
საკმარის ინფორმაციას.
-
ამას ვეძახით ტოლფას განტოლებებს.
-
აქ ტოლფასი ინფორმაცია გვაქვს.
-
მოდით, დავწერ: ეს არის ტოლფასი.
-
ეს არის ტოლფასი: ნული ტოლია ნულის.
-
აქ არ გვაქვს არანაირი ტყუილი,
-
უბრალოდ, ინფორმაცია სამარისი არ არის.
-
განტოლებათა ეს სისტემა დაქვემდებარებულია.
-
ის დაქვემდებარებულია
-
და გვაქვს ამონახსნთა უსასრულო რაოდენობა.
-
ნებისმიერი წერტილი
ამ წრფეზე არის ამონახსნი.
-
ესე იგი, არბეგლას ეტტვით, რომ,
თუ მართლა უნდა ამ ამოცანის ამოხსნა,
-
უფრო მეტი ინფრომაცია უნდა მოგვცეს.
-
და, უკეთესი იქნება, თუ ვაშლებსა და
ბანანებს სხვა თანაფარდობით იყიდის.