< Return to Video

Infinite solutions to systems

  • 0:01 - 0:04
    არბეგლა ძალიან გაბრაზდა და
    თავს შეურაცხყოფილად გრძნობს,
  • 0:04 - 0:08
    იმის გამო, რომ თქვენ და ჩიტმა მეფის
    წინაშე მისი უუნარობა გამოამჟღავნებინეთ,
  • 0:08 - 0:10
    ამიტომ ის ოთახიდან გავარდა.
  • 0:10 - 0:12
    რამდენიმე წამში ის უკანვე შემოვარდა.
  • 0:12 - 0:14
    ის ამბობს: "უკაცრავად,
  • 0:14 - 0:15
    მიიღეთ ჩემგან ბოდიში.
  • 0:15 - 0:18
    ახლა ვხვდები, რა იყო ჩემი შეცდომა.
  • 0:18 - 0:23
    ვფიქრობ, ბეჭდური შეცდომა იყო.
  • 0:23 - 0:26
    პირველ კვირაში, როცა
    მაღაზიაში წავიდნენ და იყიდეს
  • 0:26 - 0:28
    ორი კილოგრამი ვაშლი
    და ერთი კილოგრამი ბანანი,
  • 0:28 - 0:30
    სამი დოლარი კი არ დაუჯდათ,
  • 0:30 - 0:36
    არამედ ხუთი დოლარი."
  • 0:36 - 0:41
    ახლა, იმის გათვალისწინებით,
    როგორი ჭკვიანები ხართ შენ და ჩიტი,
  • 0:41 - 0:46
    ნამდვილად შეძლებთ, გამოთვალოთ,
    რა ეღირება თითო კილოგრამი ვაშლი
  • 0:46 - 0:48
    და თითო კილოგრამი ბანანი.
  • 0:48 - 0:51
    ცოტა დაფიქრდით...
  • 0:51 - 0:55
    ახლა იქნბა ამონახსნი?
  • 0:55 - 0:57
    მოდით, დავშალოთ
    იმავე ცვლადების გამოყენებით.
  • 0:57 - 1:01
    თუ თითო კილოგრამი ვაშლის ღირებულება არის a,
  • 1:01 - 1:06
    და თითო კილოგრამი ბანანის ღიღებულებაა b,
    ეს პირველი დებულება გვექუნება, რომ
  • 1:06 - 1:09
    ორი კილოგრამი ვაშლის ღირებულება იქნება 2a,
  • 1:09 - 1:11
    რადგან a დოლარი ღირს თითო კილოგრამი.
  • 1:11 - 1:14
    ერთი კილოგრამი ბანანი ეღირება b დოლარი,
  • 1:14 - 1:18
    რადგან ეს არის ერთ კილოგრამი გამრავლებული
    თითო კილოგრამისთვის b დოლარზე
  • 1:18 - 1:24
    და ახლა ამის ფასი იქნება ხუთი დოლარი.
  • 1:24 - 1:28
    ეს არის სწორი რიცხვი.
  • 1:28 - 1:30
    წინა ვარიანტიდან ჩანს, რომ
  • 1:30 - 1:32
    ეს ინფორმაცია არ შეცვლილა.
  • 1:32 - 1:36
    ექვსი კილოგრამი ვაშლი ეღირება 6a,
  • 1:36 - 1:38
    ექვსი კილოგრამი გამრავლებული a
    დოლარზე თითო კილოგრამისთვის.
  • 1:38 - 1:43
    სამი კილგრამი ბანანი კი ეღირება 3b,
  • 1:43 - 1:45
    ანუ სამი კილოგრამი გამრავლებული
    b დოლარზე თითო კილოგრამისთვის.
  • 1:45 - 1:53
    ვაშლებისა და ბანანების საერთო
    ღირებულება არის 15 დოლარი.
  • 1:53 - 1:54
    ესე იგი, კიდევ ერთხელ...
  • 1:54 - 1:58
    მოდით, ჩასმის ხერხით ვცდი ამოხსნას.
  • 1:58 - 2:00
    კიდევ ერთხელ, მოდით, შევკვეცავ, a-ებს.
  • 2:00 - 2:01
    აქ მაქვს 2a.
  • 2:01 - 2:03
    აქ მაქვს 6a.
  • 2:03 - 2:05
    თუ 2a-ს გავამრავლებ მიუს სამზე,
  • 2:05 - 2:07
    მაშინ ეს გახდება მინუს 6a.
  • 2:07 - 2:10
    მაშინ ამის შეკვეცა შეგვეძლება.
  • 2:10 - 2:11
    ამიტომ, გავაკეთოთ, რაც ვთქვით.
  • 2:11 - 2:12
    გავამრავლოთ მთლიანი განტოლება.
  • 2:12 - 2:14
    მხოლოდ ერთ წევრს ვერ გავამრავლებთ.
  • 2:14 - 2:17
    მთლიანი განტოლება
    უნდა გავამრავლოთ მინუს სამზე,
  • 2:17 - 2:19
    თუ გვინდა, რომ
    განტოლება ისევ შეჭმარიტი იყოს.
  • 2:19 - 2:21
    ესე იგი, ვამრავლებთ მინუს სამზე.
  • 2:21 - 2:26
    2a-ჯერ მინუს სამი არის მინუს 6a.
  • 2:26 - 2:30
    b-ჯერ მინუს სამი არის მინუს 3b.
  • 2:30 - 2:35
    შემდეგ, 5-ჯერ მინუს სამი არის მინუს 15.
  • 2:35 - 2:39
    ახლა რაღაც უცნაური იწყება.
  • 2:39 - 2:40
    რადგან, როცა ლურჯი თუ
    მეწამული განტოლების მარცხენა მხარეს
  • 2:40 - 2:44
    დავუმატებთ მწვანე
    განტოლების მარცხენა მხარეს,
  • 2:44 - 2:47
    მივიღებთ ნულს.
  • 2:47 - 2:50
    ეს ყველაფერი, უბრალოდ, შეიკვეცება.
  • 2:50 - 2:54
    მარჯვენა მხარეს კი, 15-ს გამოკლებული 15,
  • 2:54 - 2:56
    ესეც ნულის ტოლია.
  • 2:56 - 3:01
    მიიღებთ ნული ტოლია ნულის,
    რაც ოდნავ უკეთესად გამოიყურება,
  • 3:01 - 3:03
    ვიდრე წინა პასუხი.
  • 3:03 - 3:05
    წინა ჯერზე მივიღეთ, რომ ნული ტოლია ექვსის.
  • 3:05 - 3:08
    მაგრამ ნული ტოლია ნულის
    არაფერს გვეუბნება x-ებსა და y-ებზე.
  • 3:08 - 3:09
    მართალია.
  • 3:09 - 3:13
    სრული ჭეშმარიტებაა, რომ ნული ტოლია ნულის,
  • 3:13 - 3:16
    მაგრამ ეს არანაირ ინფორმაციას
    არ გვაძლევს x-სა და y-ზე.
  • 3:16 - 3:20
    მაშინ ჩიტი მეფეს ყურში
    ეუბნება რაღაცას და მეფე ამბობს:
  • 3:20 - 3:23
    "ჩიტმა მითხრა, რომ იმისთვის, რომ
    გაიგოთ, რა ხდება, გრაფიკი უნდა ააგოთ."
  • 3:23 - 3:29
    უკვე დარწმუნდით, რომ
    ჩიტის მოსმენა ნამდვილად ღირს.
  • 3:29 - 3:33
    ამიტომ, შეეცდებით, ააგოთ გრაფიკები.
  • 3:33 - 3:34
    მოდით, იმავე გზით გავაკეთოთ.
  • 3:34 - 3:37
    გვქენება b ღერძი
  • 3:37 - 3:39
    ეს არის ჩვენი b ღერძი.
  • 3:39 - 3:43
    და გვექნება a ღერძი.
  • 3:43 - 3:46
    რამდენიმე რიცხვი მოვნიშნოთ: 1, 2, 3, 4, 5
  • 3:46 - 3:50
    და 1, 2, 3, 4, 5.
  • 3:50 - 3:55
    ანუ ამ განტოლებისთვის, თუ
    ორივე მხარეს გამოვაკლებთ 2a-ს,
  • 3:55 - 3:57
    ფუნქციის სახით დავწერ,
  • 3:57 - 4:04
    გვექნება b ტოლია მინუს
    2a-ს დამატებული ხუთი.
  • 4:04 - 4:06
    მე მხოლოდ გამოვაკელი 2a ორივე მხარეს.
  • 4:06 - 4:09
    თუ ფუნქციის გრაფიკის აგება გვინდა,
    b ღერძის გადაკვეთის წერტილია,
  • 4:09 - 4:11
    როა a არის ნული, b არის ხუთი.
  • 4:11 - 4:12
    ხუთ არის აი, აქ.
  • 4:12 - 4:14
    და დახრილობა არის მინუს ორი.
  • 4:14 - 4:18
    ყოველ ჯერზე, როცა a-ს ვუმატებთ ერთს...
    ანუ თუ a ნულიდან ერთზე გადავა,
  • 4:18 - 4:20
    b ჩამოვა ორით ქვევით.
  • 4:20 - 4:24
    ანუ, ჩამოვა ორით ქვევით.
  • 4:24 - 4:27
    ესე იგი, ეს პირველი, თეთრი
    განტოლება ასე გამოიყურება,
  • 4:27 - 4:29
    თუ ამონახსნთა წყვილებს
    გრაფიკულად გამოვხატავთ.
  • 4:29 - 4:37
    ეს არის ვაშლებისა და ბანანების ყველა შესაძლო
    ფასი, რაც აკმაყოფილებს ამ მოთხოვნას.
  • 4:37 - 4:40
    ახლა მეორე განტოლების გრაფიკი ავაგოთ.
  • 4:40 - 4:44
    თუ ორივე მხარეს გამოვაკლებთ 6a-ს, გვექნება
  • 4:44 - 4:51
    3b ტოლია მინუს 6a-ს დამატებული 15-ის.
  • 4:51 - 4:55
    ახლა ორივე მხარე შეგვიძლია გავყოთ სამზე,
  • 4:55 - 4:57
    ყველაფეირ გაყოფილი სამზე.
  • 4:57 - 5:03
    დაგვრჩება b ტოლია მინუს
    2a-ს დამატებული ხუთი.
  • 5:03 - 5:08
    საინტერესოა, მსგავი, არა
    ზუსტად იგივე განტოლება მივიღეთ.
  • 5:08 - 5:11
    ჩვები b-თან გადაკვეთის წერტილი არის
    ხუთი და დახრილობა არის მინუს 2a.
  • 5:11 - 5:16
    ანუ ეს, რეალურად, იგივე წრფეა.
  • 5:16 - 5:19
    გამოდის, რომ ესენი
    ერთი და იგივე დებულებებია.
  • 5:19 - 5:21
    ალბათ ცოტა დაიბენით.
  • 5:21 - 5:26
    ალბათ იტყვით: "კარგი, ვხვდები,
    რატომაც მივიღეთ ნული ტოლია ნულის.
  • 5:26 - 5:28
    რეალურად ამონახსნთა უსასრულო რაოდენობაა.
  • 5:28 - 5:35
    აიღებ ნებისმიერ x-ს და შესაბამის y-ს და
    თითოეული მათგანი შეიძლება იყოს ამონახსნი.
  • 5:35 - 5:37
    ანუ, ამონახსნთა უსასრულო რაოდენობა გვაქვს."
  • 5:37 - 5:39
    მაგრამ ალბათ გიკვირთ, რატომ ხდება ეს?
  • 5:39 - 5:41
    ჩიტი ისევ ჩასჩურჩუელსბ მეფეს
  • 5:41 - 5:43
    და მეფე ამბობს: "ჩიტის თქმით, ორივე
    ჯერზე ერთი და იმავე თანაფარდობის
  • 5:43 - 5:49
    ვაშლი და აბანანი იყო ნაყიდი.
  • 5:49 - 5:53
    მწვანე შემთხვევაში, თეთრთან შედარებით,
  • 5:53 - 5:57
    სამჯერ მეტი ვაშლი და
    სამჯერ მეტი ბანანი იყიდეთ,
  • 5:57 - 6:00
    ამიტომ სამჯერ მეტი
    ღირებულების გადახდა მოგიწიათ.
  • 6:00 - 6:05
    ასე რომ, ნებისმიერ სიტუაციაში, ვაშლებისა
    და ბანაბების ნებისმიერი ფასის შემთხვევაში,
  • 6:05 - 6:10
    თუ ზუსტად სამჯერ მეტ ვაშლს
    და სამჯერ მეტ ბანანს იყიდით,
  • 6:10 - 6:13
    სამჯერ მეტი ღირებულება გექნებათ და
  • 6:13 - 6:15
    ეს ჭეშმარიტი იქნება
    ნებისმიერი ფასის შემთხვევაში.
  • 6:15 - 6:18
    ეს მუდმივი.
  • 6:18 - 6:23
    ვერ ვიტყვით, რომ არბეგლა გვატყუებს,
  • 6:23 - 6:25
    მაგრამ ის არ გვაძლევს
    საკმარის ინფორმაციას.
  • 6:25 - 6:28
    ამას ვეძახით ტოლფას განტოლებებს.
  • 6:28 - 6:29
    აქ ტოლფასი ინფორმაცია გვაქვს.
  • 6:29 - 6:34
    მოდით, დავწერ: ეს არის ტოლფასი.
  • 6:34 - 6:36
    ეს არის ტოლფასი: ნული ტოლია ნულის.
  • 6:36 - 6:39
    აქ არ გვაქვს არანაირი ტყუილი,
  • 6:39 - 6:41
    უბრალოდ, ინფორმაცია სამარისი არ არის.
  • 6:41 - 6:44
    განტოლებათა ეს სისტემა დაქვემდებარებულია.
  • 6:44 - 6:46
    ის დაქვემდებარებულია
  • 6:46 - 6:52
    და გვაქვს ამონახსნთა უსასრულო რაოდენობა.
  • 6:52 - 6:56
    ნებისმიერი წერტილი
    ამ წრფეზე არის ამონახსნი.
  • 6:56 - 7:00
    ესე იგი, არბეგლას ეტტვით, რომ,
    თუ მართლა უნდა ამ ამოცანის ამოხსნა,
  • 7:00 - 7:01
    უფრო მეტი ინფრომაცია უნდა მოგვცეს.
  • 7:01 - 7:06
    და, უკეთესი იქნება, თუ ვაშლებსა და
    ბანანებს სხვა თანაფარდობით იყიდის.
Title:
Infinite solutions to systems
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
07:08

Georgian subtitles

Revisions