Υπήρχαν αλήθεια οι Αμαζόνες; - Αντριάν Μέγιορ

Δείτε ολόκληρο το μάθημα στο: https://ed.ted.com/lessons/did-the-amazons-really-exist-adrienne-mayor

Για πολύ καιρό νομίζαμε πως οι Αμαζόνες, οι δυνατές και φοβερές γυναίκες πολεμίστριες της Ελλάδας, ήταν φανταστικές. Όμως περιέργως, ιστορίες από την αρχαία Αίγυπτο, την Περσία, τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία, την Ινδία και την Κίνα αναφέρονται σε γυναίκες πολεμίστριες, όμοιες με τις Αμαζόνες. Και οι Αμαζόνες περιγράφονται και σε ιστορικά κείμενα, όχι μόνο σε μύθους. Ποιες ήταν οι πραγματικές γυναίκες, γνωστές ως Αμαζόνες; Η Αντριάν Μέγιορ ερευνά.

Μάθημα από την Αντριάν Μέγιορ, ψηφιακή απεικόνιση από τη Σίλβια Πριετόβ.

Από την εποχή του Ομήρου,

οι αρχαίες ιστορίες μιλούσαν για τρανούς
πολεμιστές πέρα από τη Μεσόγειο,

που τρομοκρατούσαν τις μεγαλύτερες
αρχαίες αυτοκρατορίες.

Τα κατορθώματά τους υμνούσαν
πολλοί επικοί ποιητές.

Πολέμησαν στον θρυλικό Τρωικό πόλεμο
και ο στρατός τους πολιόρκησε την Αθήνα.

Ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες
πέρασαν από τις ακτές τους,

αποφεύγοντας μετά βίας
τα θανατηφόρα τόξα τους.

Αυτοί οι αξιοθαύμαστοι πολεμιστές
αντιμετώπισαν τους μεγαλύτερους ήρωες:

τον Ηρακλή,

τον Θησέα

και τον Αχιλλέα.

Και καθένας από αυτούς
τους πολεμιστές ήταν γυναίκα.

Οι φιλοπόλεμες Αμαζόνες,
«ίσες με τους άντρες» σε θάρρος και τέχνη,

ήταν γνωστές σε όλους στην αρχαία Ελλάδα.

Σκηνές πολέμου με Αμαζόνες διακοσμούσαν
τον Παρθενώνα της αθηναϊκής Ακρόπολης,

ζωγραφιές και αγάλματα Αμαζόνων
κοσμούσαν ναούς και δημόσιους χώρους.

Μικρά κορίτσια έπαιζαν με κούκλες Αμαζόνες

και οι Αμαζόνες ήταν το αγαπημένο θέμα
στις ελληνικές ζωγραφιές αγγείων.

Στην ελληνική τέχνη και λογοτεχνία,

αποτυπώνονταν ως τολμηρές και επιθυμητές,

αλλά και ως τρομερές και θανατηφόρες

και καταραμένες να πεθαίνουν
στα χέρια Ελλήνων ηρώων.

Ήταν οι Αμαζόνες μυθικές μορφές
ή κάτι παραπάνω;

Έχει υποτεθεί πως είναι έργα φαντασίας,

όπως οι Κύκλωπες και οι Κένταυροι.

Όμως περιέργως, ιστορίες
από την αρχαία Αίγυπτο,

την Περσία,

τη Μέση Ανατολή,

την Κεντρική Ασία,

την Ινδία

και την Κίνα

αναφέρουν πολεμίστριες σαν τις Αμαζόνες.

Και οι Αμαζόνες περιγράφονται και σε
αρχαία ιστορικά κείμενα, όχι μόνο μύθους.

Ο Ηρόδοτος, ο Πλάτωνας και ο Στράβωνας
δεν αμφισβητούσαν την ύπαρξή τους.

Ποιες ήταν οι πραγματικές πολεμίστριες
γνωστές ως Αμαζόνες;

Οι αρχαίοι ιστορικοί τοποθετούν
ως πατρίδα τους τη Σκυθεία,

μια μεγάλη περιοχή που εκτείνεται

από τη Μαύρη Θάλασσα
μέχρι τις στέπες της Κεντρικής Ασίας.

Αυτή η αχανής περιοχή κατοικήθηκε
από νομαδικές φυλές

των οποίων οι ζωές
είχαν να κάνουν με άλογα,

τοξοβολία

και πόλεμο.

Ο πολιτισμός τους άνθισε για 1.000 χρόνια
ξεκινώντας γύρω στα 800 π.χ.

Φοβούμενοι από Έλληνες, Πέρσες
και Κινέζους, οι Σκύθες δεν άφησαν γραπτά.

Αλλά βρίσκουμε στοιχεία
στις περιγραφές των γειτόνων τους,

αλλά και στην αρχαιολογία.

Οι πρόγονοι των Σκύθων
ήταν οι πρώτοι ιππείς

και εφηύραν το αντίθετα κυρτό τόξο.

Και επειδή ένας έφιππος θηλυκός τοξότης
είναι το ίδιο γρήγορος και θανατηφόρος

όπως ο αρσενικός,

όλα τα παιδιά μάθαιναν ιππασία
και τοξοβολία.

Οι γυναίκες κυνηγούσαν και πολεμούσαν
δίπλα στους άντρες με τα ίδια όπλα.

Η άγρια φύση και η νομαδική τους ζωή

δημιούργησαν έναν άλλο τύπο ισότητας.

Αυτό εντυπωσίασε τους αρχαίους Έλληνες
των οποίων οι γυναίκες έμεναν στο σπίτι.

Οι πρώτες ιστορίες
για τους Σκύθους και τις Αμαζόνες

μπορεί να ήταν υπερβολικές.

Όμως όταν οι Έλληνες άρχισαν το εμπόριο
στη Μαύρη Θάλασσα και την Άπω Ανατολή,

οι περιγραφές έγιναν πιο ρεαλιστικές.

Οι πρώτες απεικονίσεις των Αμαζόνων
είχαν ελληνικά όπλα και πανοπλίες.

Αλλά σε μετέπειτα απεικονίσεις,

χρησιμοποιούσαν τόξα και τσεκούρια,

ίππευαν άλογα

και φορούσαν μυτερά κράνη
και παντελόνια με σχέδια

χαρακτηριστικά των νομάδων της στέπας.

Μέχρι προσφάτως, κανείς δεν γνωρίζει
πόσο ορθή είναι η σύνδεση

μεταξύ Σκύθων και Αμαζόνων
της ελληνικής μυθολογίας.

Όμως πρόσφατες αρχαιολογικές
ανακαλύψεις δίνουν άφθονα στοιχεία.

Πάνω από 1000 θολωτοί ναοί Σκύθων
έχουν ανασκαφεί

και περιέχουν σκελετούς και όπλα.

Οι αρχαιολόγοι υπέθεταν παλιότερα

ότι τα όπλα ανήκαν μόνο
σε αρσενικούς πολεμιστές.

Όμως η σύγχρονη ανάλυση DNA

έχει αποκαλύψει πως περίπου
300 σκελετοί θαμμένοι με όπλα

ανήκουν σε γυναίκες
μεταξύ 10 και 45 χρόνων

και όλο και περισσότεροι
ανακαλύπτονται κάθε χρόνο.

Οι γυναικείοι σκελετοί
φέρουν τραύματα από μάχες:

πλευρά κομμένα από σπαθιά,

κρανία θρυμματισμένα από τσεκούρια

και βέλη βυθισμένα σε οστά.

Στις κλασσικές τέχνες και γραφές,

οι τρομερές Αμαζόνες πάντα παρουσιάζονταν
ως θαρραλέες και ηρωικές.

Στην κλασσική Ελλάδα, όμως,
όπου κυριαρχούσαν οι άντρες

και μόνο η ιδέα δυνατών γυναικών
να δοξάζονται σε ειρήνη και πόλεμο

προκαλούσε ανάμεικτα συναισθήματα.

Κι όμως, οι Έλληνες έλκονταν
από ιδέες αδελφότητας.

Είναι δυνατόν το μυθικό βασίλειο
των Αμαζόνων να ήταν ένας τρόπος

να φανταστούν τις γυναίκες
ως ίσες συντρόφισσες των αντρών;