Czym jest tragedia wspólnego pastwiska? - Nicholas Amendolare

Obejrzyj całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/what-is-the-tragedy-of-the-commons-nicholas-amendolare

Czy to możliwe, że przełowienie, odporne zarazki i ocieplenie klimatu mają wspólną przyczynę? W 1968 Garret Hardin rozpoczął pisanie eseju o przeludnieniu. W trakcie pracy odkrył wzór ludzkiego zachowania, który tłumaczy niektóre z największych problemów ludzkości. Nicholas Amendolare opisuje tragedię wspólnego pastwiska.

Lekcja: Nicholas Amendolare, reżyseria: TED-Ed.

Wyobraź sobie, że mieszkasz w małej wiosce

i żywi cię głównie pobliski staw rybny.

Dzielisz go z trzema innymi osobami.

Na początku jest w nim tuzin ryb,
które się rozmnażają.

Co noc na każdą parę ryb
przypadnie nowa rybka.

Żeby zmaksymalizować zapasy żywności,

ile ryb dziennie trzeba złowić?

Pomyśl chwilę.

Załóżmy, że rybka natychmiast dorasta,

a staw na początku jest pełny,

zignorujmy też takie czynniki
jak płeć złapanej ryby.

Odpowiedź? Jedną, i to nie tylko ty.

Najlepszy sposób na zwiększenie zapasów
żywności każdego mieszkańca

to złowienie tylko jednej ryby dziennie
przez każdego z rybaków.

Oto jak to działa.

Jeśli każdy mieszkaniec złapie jedną rybę,
to na noc pozostanie osiem ryb.

Z każdej pary powstaje jedna rybka

i znów następnego dnia
w stawie będzie tuzin ryb.

Jeśli ktoś złowi więcej niż jedną rybę,
liczba par reprodukcyjnych spadnie,

a populacji nie uda się odbić.

W konsekwencji ryby znikną ze stawu,

a czwórka mieszkańców będzie głodować.

Staw rybny to tylko jeden z przykładów
klasycznego problemu

zwanego tragedią wspólnego pastwiska.

Zjawisko po raz pierwszy opisał
w broszurze naukowej

w 1833 roku ekonomista
William Forster Lloyd

w dyskusji o nadmiernym wypasie bydła

na wspólnych terenach wiejskich.

Ponad 100 lat później ekolog Garret Hardin
powrócił do tej koncepcji

żeby opisać, co dzieje się,
gdy wiele jednostek

współdzieli ograniczone zasoby,

takie jak pastwiska,

obszary połowowe,

przestrzeń życiowa,

a nawet czyste powietrze.

Hardin dowodził,
że te sytuacje przeciwstawiają

krótkotrwały interes własny
dobru wspólnemu

i kończą się źle dla wszystkich,

prowadząc do nadmiernego wypasu,

przeławiania,

przeludnienia,

zanieczyszczenia

i innych problemów
społecznych i środowiskowych.

Istotą tragedii wspólnego pastwiska

jest możliwość zaistnienia sytuacji,
w której czerpiąca korzyści jednostka

rozkłada negatywne skutki
swoich działań na więcej osób.

Żeby zobaczyć, co to oznacza,
wróćmy do naszego stawu.

Każdy rybak jest zmotywowany

do złowienia tylu ryb, ile się da.

Tymczasem każde osłabienie
zdolności reprodukcyjnej ryb

odczuwa cała wioska.

W obawie przed przegraną z sąsiadami
rybak dojdzie do wniosku,

że w jego interesie
jest złowienie dodatkowej ryby

lub dwóch,

a nawet trzech.

Niestety do tego samego wniosku
doszli pozostali rybacy

i to właśnie jest tragedią.

Krótkotrwały indywidualny zysk
na dłuższą metę nie służy nikomu.

To uproszczony przykład,
ale tragedia wspólnego pastwiska

obecna jest również w bardziej złożonych
systemach w prawdziwym życiu.

Nadużywanie antybiotyków
dało krótkoterminowe zyski

w produkcji żywności
i leczeniu powszechnych chorób,

ale również doprowadziło do ewolucji
odpornych na antybiotyki bakterii,

zagrażających całej populacji.

Elektrownia węglowa produkuje
tanią energię dla klientów

i daje zyski właścicielom.

Korzyści są odczuwalne w krótkim okresie,

ale zanieczyszczenia z obróbki węgla
przedostają się do atmosfery

i pozostają w niej przez tysiące lat.

Są też inne przykłady.

Zaśmiecanie,

niedobór wody,

wycinka lasów,

korki uliczne,

a nawet zakup wody butelkowanej.

Jednak ludzie dowiedli już nie raz,
że potrafią robić rzeczy niezwykłe.

Tworzymy umowy społeczne,

zawieramy porozumienia wspólnotowe,

wybieramy rządy

i uchwalamy prawa po to,

żeby ochronić kolektyw
przed zapędami jednostek.

Nie jest to proste i oczywiście
nie zawsze nam się udaje.

Ale ludzkość w najlepszym wydaniu
pokazała, że potrafi rozwiązać te problemy

i może robić tak dalej,
jeśli zapamiętamy lekcję Hardina.

W tragedii wspólnego pastwiska

to, co jest dobre dla wszystkich,
jest dobre dla każdego z nas.