[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.69,0:00:11.53,Default,,0000,0000,0000,,Wyobraź sobie, że mieszkasz w małej wiosce
Dialogue: 0,0:00:11.53,0:00:15.10,Default,,0000,0000,0000,,i żywi cię głównie pobliski staw rybny.
Dialogue: 0,0:00:15.10,0:00:18.07,Default,,0000,0000,0000,,Dzielisz go z trzema innymi osobami.
Dialogue: 0,0:00:18.07,0:00:23.41,Default,,0000,0000,0000,,Na początku jest w nim tuzin ryb,\Nktóre się rozmnażają.
Dialogue: 0,0:00:23.41,0:00:27.86,Default,,0000,0000,0000,,Co noc na każdą parę ryb\Nprzypadnie nowa rybka.
Dialogue: 0,0:00:27.86,0:00:30.42,Default,,0000,0000,0000,,Żeby zmaksymalizować zapasy żywności,
Dialogue: 0,0:00:30.42,0:00:34.27,Default,,0000,0000,0000,,ile ryb dziennie trzeba złowić?
Dialogue: 0,0:00:34.27,0:00:36.60,Default,,0000,0000,0000,,Pomyśl chwilę.
Dialogue: 0,0:00:36.60,0:00:39.85,Default,,0000,0000,0000,,Załóżmy, że rybka natychmiast dorasta,
Dialogue: 0,0:00:39.85,0:00:42.87,Default,,0000,0000,0000,,a staw na początku jest pełny,
Dialogue: 0,0:00:42.87,0:00:46.73,Default,,0000,0000,0000,,zignorujmy też takie czynniki\Njak płeć złapanej ryby.
Dialogue: 0,0:00:46.73,0:00:50.76,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedź? Jedną, i to nie tylko ty.
Dialogue: 0,0:00:50.76,0:00:54.08,Default,,0000,0000,0000,,Najlepszy sposób na zwiększenie zapasów\Nżywności każdego mieszkańca
Dialogue: 0,0:00:54.08,0:00:58.44,Default,,0000,0000,0000,,to złowienie tylko jednej ryby dziennie\Nprzez każdego z rybaków.
Dialogue: 0,0:00:58.44,0:01:00.11,Default,,0000,0000,0000,,Oto jak to działa.
Dialogue: 0,0:01:00.11,0:01:04.73,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli każdy mieszkaniec złapie jedną rybę,\Nto na noc pozostanie osiem ryb.
Dialogue: 0,0:01:04.73,0:01:07.12,Default,,0000,0000,0000,,Z każdej pary powstaje jedna rybka
Dialogue: 0,0:01:07.12,0:01:12.19,Default,,0000,0000,0000,,i znów następnego dnia\Nw stawie będzie tuzin ryb.
Dialogue: 0,0:01:12.19,0:01:17.50,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli ktoś złowi więcej niż jedną rybę,\Nliczba par reprodukcyjnych spadnie,
Dialogue: 0,0:01:17.50,0:01:22.41,Default,,0000,0000,0000,,a populacji nie uda się odbić.
Dialogue: 0,0:01:22.41,0:01:25.15,Default,,0000,0000,0000,,W konsekwencji ryby znikną ze stawu,
Dialogue: 0,0:01:25.15,0:01:28.70,Default,,0000,0000,0000,,a czwórka mieszkańców będzie głodować.
Dialogue: 0,0:01:28.70,0:01:31.86,Default,,0000,0000,0000,,Staw rybny to tylko jeden z przykładów\Nklasycznego problemu
Dialogue: 0,0:01:31.86,0:01:34.94,Default,,0000,0000,0000,,zwanego tragedią wspólnego pastwiska.
Dialogue: 0,0:01:34.94,0:01:37.51,Default,,0000,0000,0000,,Zjawisko po raz pierwszy opisał\Nw broszurze naukowej
Dialogue: 0,0:01:37.51,0:01:42.18,Default,,0000,0000,0000,,w 1833 roku ekonomista\NWilliam Forster Lloyd
Dialogue: 0,0:01:42.18,0:01:44.75,Default,,0000,0000,0000,,w dyskusji o nadmiernym wypasie bydła
Dialogue: 0,0:01:44.75,0:01:47.79,Default,,0000,0000,0000,,na wspólnych terenach wiejskich.
Dialogue: 0,0:01:47.79,0:01:52.63,Default,,0000,0000,0000,,Ponad 100 lat później ekolog Garret Hardin\Npowrócił do tej koncepcji
Dialogue: 0,0:01:52.63,0:01:55.36,Default,,0000,0000,0000,,żeby opisać, co dzieje się,\Ngdy wiele jednostek
Dialogue: 0,0:01:55.36,0:01:58.20,Default,,0000,0000,0000,,współdzieli ograniczone zasoby,
Dialogue: 0,0:01:58.20,0:01:59.69,Default,,0000,0000,0000,,takie jak pastwiska,
Dialogue: 0,0:01:59.69,0:02:00.79,Default,,0000,0000,0000,,obszary połowowe,
Dialogue: 0,0:02:00.79,0:02:01.89,Default,,0000,0000,0000,,przestrzeń życiowa,
Dialogue: 0,0:02:01.89,0:02:03.94,Default,,0000,0000,0000,,a nawet czyste powietrze.
Dialogue: 0,0:02:03.94,0:02:06.73,Default,,0000,0000,0000,,Hardin dowodził,\Nże te sytuacje przeciwstawiają
Dialogue: 0,0:02:06.73,0:02:10.25,Default,,0000,0000,0000,,krótkotrwały interes własny\Ndobru wspólnemu
Dialogue: 0,0:02:10.25,0:02:12.47,Default,,0000,0000,0000,,i kończą się źle dla wszystkich,
Dialogue: 0,0:02:12.47,0:02:14.24,Default,,0000,0000,0000,,prowadząc do nadmiernego wypasu,
Dialogue: 0,0:02:14.24,0:02:15.22,Default,,0000,0000,0000,,przeławiania,
Dialogue: 0,0:02:15.22,0:02:16.49,Default,,0000,0000,0000,,przeludnienia,
Dialogue: 0,0:02:16.49,0:02:17.56,Default,,0000,0000,0000,,zanieczyszczenia
Dialogue: 0,0:02:17.56,0:02:20.76,Default,,0000,0000,0000,,i innych problemów\Nspołecznych i środowiskowych.
Dialogue: 0,0:02:20.76,0:02:23.27,Default,,0000,0000,0000,,Istotą tragedii wspólnego pastwiska
Dialogue: 0,0:02:23.27,0:02:28.60,Default,,0000,0000,0000,,jest możliwość zaistnienia sytuacji,\Nw której czerpiąca korzyści jednostka
Dialogue: 0,0:02:28.60,0:02:33.87,Default,,0000,0000,0000,,rozkłada negatywne skutki\Nswoich działań na więcej osób.
Dialogue: 0,0:02:33.87,0:02:37.11,Default,,0000,0000,0000,,Żeby zobaczyć, co to oznacza,\Nwróćmy do naszego stawu.
Dialogue: 0,0:02:37.11,0:02:39.69,Default,,0000,0000,0000,,Każdy rybak jest zmotywowany
Dialogue: 0,0:02:39.69,0:02:42.95,Default,,0000,0000,0000,,do złowienia tylu ryb, ile się da.
Dialogue: 0,0:02:42.95,0:02:45.57,Default,,0000,0000,0000,,Tymczasem każde osłabienie\Nzdolności reprodukcyjnej ryb
Dialogue: 0,0:02:45.57,0:02:48.76,Default,,0000,0000,0000,,odczuwa cała wioska.
Dialogue: 0,0:02:48.76,0:02:52.87,Default,,0000,0000,0000,,W obawie przed przegraną z sąsiadami\Nrybak dojdzie do wniosku,
Dialogue: 0,0:02:52.87,0:02:56.41,Default,,0000,0000,0000,,że w jego interesie\Njest złowienie dodatkowej ryby
Dialogue: 0,0:02:56.41,0:02:57.24,Default,,0000,0000,0000,,lub dwóch,
Dialogue: 0,0:02:57.24,0:02:58.64,Default,,0000,0000,0000,,a nawet trzech.
Dialogue: 0,0:02:58.64,0:03:02.59,Default,,0000,0000,0000,,Niestety do tego samego wniosku\Ndoszli pozostali rybacy
Dialogue: 0,0:03:02.59,0:03:04.04,Default,,0000,0000,0000,,i to właśnie jest tragedią.
Dialogue: 0,0:03:04.04,0:03:10.42,Default,,0000,0000,0000,,Krótkotrwały indywidualny zysk\Nna dłuższą metę nie służy nikomu.
Dialogue: 0,0:03:10.42,0:03:13.30,Default,,0000,0000,0000,,To uproszczony przykład,\Nale tragedia wspólnego pastwiska
Dialogue: 0,0:03:13.30,0:03:17.86,Default,,0000,0000,0000,,obecna jest również w bardziej złożonych\Nsystemach w prawdziwym życiu.
Dialogue: 0,0:03:17.86,0:03:21.88,Default,,0000,0000,0000,,Nadużywanie antybiotyków\Ndało krótkoterminowe zyski
Dialogue: 0,0:03:21.88,0:03:25.26,Default,,0000,0000,0000,,w produkcji żywności\Ni leczeniu powszechnych chorób,
Dialogue: 0,0:03:25.26,0:03:30.00,Default,,0000,0000,0000,,ale również doprowadziło do ewolucji\Nodpornych na antybiotyki bakterii,
Dialogue: 0,0:03:30.00,0:03:32.84,Default,,0000,0000,0000,,zagrażających całej populacji.
Dialogue: 0,0:03:32.84,0:03:36.47,Default,,0000,0000,0000,,Elektrownia węglowa produkuje\Ntanią energię dla klientów
Dialogue: 0,0:03:36.47,0:03:38.56,Default,,0000,0000,0000,,i daje zyski właścicielom.
Dialogue: 0,0:03:38.56,0:03:41.50,Default,,0000,0000,0000,,Korzyści są odczuwalne w krótkim okresie,
Dialogue: 0,0:03:41.50,0:03:46.98,Default,,0000,0000,0000,,ale zanieczyszczenia z obróbki węgla\Nprzedostają się do atmosfery
Dialogue: 0,0:03:46.98,0:03:49.97,Default,,0000,0000,0000,,i pozostają w niej przez tysiące lat.
Dialogue: 0,0:03:49.97,0:03:52.11,Default,,0000,0000,0000,,Są też inne przykłady.
Dialogue: 0,0:03:52.11,0:03:53.02,Default,,0000,0000,0000,,Zaśmiecanie,
Dialogue: 0,0:03:53.02,0:03:54.19,Default,,0000,0000,0000,,niedobór wody,
Dialogue: 0,0:03:54.19,0:03:55.50,Default,,0000,0000,0000,,wycinka lasów,
Dialogue: 0,0:03:55.50,0:03:56.73,Default,,0000,0000,0000,,korki uliczne,
Dialogue: 0,0:03:56.73,0:03:59.54,Default,,0000,0000,0000,,a nawet zakup wody butelkowanej.
Dialogue: 0,0:03:59.54,0:04:05.30,Default,,0000,0000,0000,,Jednak ludzie dowiedli już nie raz,\Nże potrafią robić rzeczy niezwykłe.
Dialogue: 0,0:04:05.30,0:04:06.78,Default,,0000,0000,0000,,Tworzymy umowy społeczne,
Dialogue: 0,0:04:06.78,0:04:08.60,Default,,0000,0000,0000,,zawieramy porozumienia wspólnotowe,
Dialogue: 0,0:04:08.60,0:04:10.15,Default,,0000,0000,0000,,wybieramy rządy
Dialogue: 0,0:04:10.15,0:04:11.100,Default,,0000,0000,0000,,i uchwalamy prawa po to,
Dialogue: 0,0:04:11.100,0:04:17.62,Default,,0000,0000,0000,,żeby ochronić kolektyw\Nprzed zapędami jednostek.
Dialogue: 0,0:04:17.62,0:04:22.19,Default,,0000,0000,0000,,Nie jest to proste i oczywiście\Nnie zawsze nam się udaje.
Dialogue: 0,0:04:22.19,0:04:26.100,Default,,0000,0000,0000,,Ale ludzkość w najlepszym wydaniu\Npokazała, że potrafi rozwiązać te problemy
Dialogue: 0,0:04:26.100,0:04:31.34,Default,,0000,0000,0000,,i może robić tak dalej,\Njeśli zapamiętamy lekcję Hardina.
Dialogue: 0,0:04:31.34,0:04:33.87,Default,,0000,0000,0000,,W tragedii wspólnego pastwiska
Dialogue: 0,0:04:33.87,0:04:37.27,Default,,0000,0000,0000,,to, co jest dobre dla wszystkich,\Njest dobre dla każdego z nas.