Năm quy tắc tôi học được với vai trò là một phóng viên quốc tế - Lara Setrakian tại TEDxVeteran

Lara Setrakian là một phóng viên làm việc cho Bloomberg TV và hãng tin ABC, cô chủ yếu đảm nhận các tin tức thuộc mảng kinh doanh, chính trị, và các sự kiện quan trọng tại khu vực Trung Đông. Lara đã từng phỏng vấn các nhà lãnh đạo cấp cao, cũng như dẫn dắt mạng lưới đưa tin về các cuộc biểu tình ở Ả Rập trong suốt năm 2011. Với tư cách là một phóng viên hiện trường của Bloomberg TV trong sự kiện cuộc khủng hoảng Ai Cập, Setrakian đã đưa tin trực tiếp từ quảng trường Tahrir ngay khi tổng thống Hosni Mubarak chấm dứt ba thập kỉ cầm quyền của mình.

Khi lớn lên tại New Jersey,

tôi đã luôn mơ về việc có một tấm
hộ chiếu có thể đưa tôi đến khắp mọi nơi.

Đó là dấu hiệu riêng của tôi về cơ hội

đến các vùng đất mới, gặp
những con người mới

và đón nhận những thứ khác biệt nhất,

tận cùng mọi quan điểm, để có thể

dễ dàng hiểu được những
thứ trung lập khác.

Rồi tôi có trong tay tấm hộ chiếu đó với
vai trò một phóng viên

của hãng tin ABC và Bloomberg TV.

Nó cho tôi cơ hội tìm hiểu cuộc sống
ở các nước Hồi Giáo.

Đưa tôi đến cuộc săn lùng hải tặc
ngoài khơi bờ biển Somalia.

Dẫn tôi tới trung tâm cuộc cách mạng

ở Quảng Trường Tahrir.

Như Garman nói, bất cứ nơi nào tôi đi

Tôi đều cố thu vào những
cái nhìn toàn cảnh về văn hóa.

Trong các bản tin, cũng
như dành cho chính tôi,

Tôi viết chúng ra một
quyển sổ như thế này.

Cuốn sổ này đã đi cùng tôi từ
London tới Kathmandu.

Và đây là một vài bức ảnh chụp những
thứ tôi viết bên trong.

Ở giữa là dòng chữ "جعل أحلامك الحقيقي",
"biến giấc mơ của bạn thành hiện thực".

Được lấy từ một quảng
cáo thế chấp nhà ở Tunisia.

Ở phía bên phải đây,
"Ridha Allah Al-Walidain"

Người bạn Sulaf ở Jordan của tôi viết nó

để tưởngnhớ cha cô ấy.

Đó là một quan niệm của Hồi Giáo Ả-rập về

cái nghiệp đặc biệt mà bạn có,
lời chúc phước lành từ cha mẹ,

truyền từ đời cha
mẹ đến con cái.

Một đồng nghiệp của tôi từ
Thổ Nhĩ Kỳ có viết:

"Deliye hergun bayram", nếu bạn đủ điên
rồ, mỗi ngày đều là một ngày tuyệt vời.

Nói cách khác, nếu bạn đủ liều lĩnh,

bạn hoàn toàn có thể sở hữu
bất cứ thứ gì bạn mong muốn.

".الاندفاع يأتي من الشيطا", một câu nói
tiếng A-Rập.

"Cái gì đến quá nhanh, thì có thể
nó không phải điều tốt đẹp."

Dòng chữ này hơi mờ một chút,
"Partzratzeer Partzratzoor".

Hãy vươn lên và nâng người
khác đứng lên cùng bạn.

Và bên dưới đây:

"Voneh jeeshtek, voruh
perceeh an guh leenee."

Hãy có niềm tin rằng điều gì hợp lí
và đúng đắn sẽ luôn luôn đúng.

Tôi học được điều đó từ
Kristine, người điều hành TED.

Và dòng chữ cuối cùng: "Satyameva Jayate".

Đó là một tục ngữ Ấn Độ:

"Sự thật sẽ luôn chiến thắng
bất kể là ai đó có thua cuộc."

Bạn thấy đấy, đi nhiều sẽ giúp bạn
lấp đầy rất nhiều những cuốn sổ,

và bạn sẽ học được rất nhiều và thậm chí

quá trình làm nghề báo
cũng giúp bạn mở mang,

dạy cho bạn những bài học cuộc sống,

Tôi thực sự biết ơn vì những điều đó,

cho nên ngày hôm nay tôi muốn
chia sẻ chúng với các bạn.

Năm quy tắc tôi đã học được

với vai trò là một phóng viên nước ngoài,
mà tôi nghĩ bạn cũng có thể làm được.

Quy tắc thứ nhất: Người khác đánh giá
thái độ của bạn theo góc nhìn cá nhân.

Không phải ý định của bạn, mà
chính những điều bạn thể hiện

có thể giúp bạn tránh khỏi hoặc
bị rơi vào những rắc rối.

Tôi học được điều này khi
đặt chân đến Ả-rập Xê-út.

Chuyến bay hạ cánh lúc nửa đêm,

và tôi phải tự mình tìm đường đến Riyadh,

tôi nhận ra rằng vì vẻ bề ngoài của mình

mà tôi phải cực kì cẩn trọng.

Nếu bạn là một phụ nữ phương Tây và
bạn trông có "vẻ ngoại quốc" ở Ả rập

thì hầu như mọi người sẽ
không quá để ý đến bạn.

Bởi làn da ngăm đen của mình
mà trông tôi có sự pha trộn

giữa một gương mặt mang Trung Đông
với lối hành xử phương Tây.

Tôi phải nhận thức được rằng người
khác sẽ nhìn nhận điều đó như thế nào.

Phải nắm bắt được tình huống.

Tôi cần phải nói chuyện nhỏ nhẹ hơn hoặc
mang theo một lý lịch bình thường.

Và tôi nghĩ về điều đó đơn
giản như việc chạm nhẹ tay

điều chỉnh mức độ cái
tôi của mình một chút

để đảm bảo rằng mình được an toàn.

Quy tắc thứ hai: Khoảng cách sẽ khiến nỗi
sợ trở nên lớn hơn.

Khi mà bạn càng xa cách một thứ gì đó,

thì thứ đó dường như trở nên đáng sợ hơn.

Tôi hiểu điều đó trong quãng
thời gian ở Lebanon,

một đất nước luôn luôn đứng
trên bờ vực chiến tranh.

Mọi thứ đang yên bình, rồi bỗng nhiên,

có vụ đánh bom ở Beirut hay
một cuộc đấu súng ở biên giới.

Mỗi ngày, các đảng phái cùng với trang bị
vũ khí kĩ càng đều xung đột với nhau.

Từ bên ngoài nhìn vào chúng có vẻ đáng sợ,

nhất là khi trong bầu
không khí sợ hãi này,

sân bay bất ngờ dừng hoạt động

và bạn cần phải lái xe đến Beirut.

Nhưng khi càng đến gần thì bạn
càng thu hẹp được nỗi sợ.

Biết được đâu là thật và
điều gì đã bị phóng đại.

Hãy liên lạc những người
nắm rõ tình hình.

Tìm cách để giữ cho mình được an toàn.

Nhìn chung, hãy nghĩ về

mức độ khách quan trong thực tế,
chứ không phải nỗi sợ chủ quan.

Điều này đúng với rất nhiều
thứ trong cuộc sống.

Ở nhà, ở nơi làm việc, cũng có rất
nhiều thứ có vẻ là mối hiểm họa,

đáng sợ hơn khi từ xa vào,

bởi khoảng cách luôn khiến
nỗi sợ bị nhân lên.

Nhưng nếu tiến tới gần, bạn sẽ biết

đâu là thật và đâu là giả.

Bạn có thể thu hẹp mối nguy hiểm,

đối phó với những thứ bạn cần đối phó
và đảm bảo sự an toàn của bản thân.

Quy tắc thứ ba: Không phải mối quan hệ,
hay những điều bạn biết.

Mà cách bạn làm việc. Sự thông minh,
chăm chỉ mới định nghĩa con người bạn.

Cuộc sống, cũng như nghề báo,
không công bằng với người tài,

nhưng nỗ lực có ý nghĩa quan trọng.

Khi bắt đầu làm việc tại New York.

Tôi thường nghe mọi người nói,

"Vấn đề là quan hệ, không phải kiến thức".

Tôi chẳng tin vào điều đó, vì
thực sự tôi chẳng quen biết ai.

Bố mẹ tôi là người nhập cư,
chúng tôi đều bắt đầu từ số 0.

Tôi buộc phải tin rằng câu
nói đó không hề đúng.

Rồi một người bạn của tôi, David Katz,

trong một khoảnh khắc của cuộc nói
chuyện đã quay sang tôi và nói,

"Lara, việc cậu quen ai hay cậu
biết gì không quan trọng,

vấn đề là cách cậu làm việc.
Nghiêm túc và khéo léo ra sao."

Bởi nếu bạn làm việc một cách đúng đắn,
bạn sẽ học được điều bổ ích.

Và sẽ gặp được những người bạn
nên gặp trên con đường mình đi.

Ở Trung Đông cũng có một từ
nói đến những ảnh hưởng,

và lợi ích từ việc quen biết đúng người

và nhờ cậy được mối quan hệ đó.

Từ đó là: wasta.

Nó được sử dụng khá phổ biến.

Làm sao anh ta xin được
thị thực thế? Wasta.

Làm cách nào cô ta vào
được đại học nhỉ? Wasta.

Sao những người đó có thể xây dựng
nhà máy trên bãi biển cơ chứ? Wasta.

Tẩ cả mọi người đều ghét điều đó, nhưng
tất cả đều mong muốn có được nó.

Nhưng sự thật là, nếu bạn làm việc
nghiêm túc và khéo léo,

bạn có thể tự xây dựng các mối quan hệ,

sử dụng chúng cho những điều tốt đẹp.

Nhưng nếu bạn từ bỏ chỉ vì bạn không

sinh vào đúng thời điểm
dành cho người tài,

thì bạn đã bỏ cuộc quá sớm rồi.

Quy tắc thứ tư: Bạn sẽ hoàn toàn
đánh mất những cơ hội bạn bỏ lỡ,

và thậm chí mất cả những
cơ hội bạn nắm bắt.

Đó là một câu nói mượn từ Wayne Gretzky,

ý nghĩa của nó là bạn phải cố gắng
gạt bỏ những thứ không đáng

và tiếp tục tiến lên một cách không sợ hãi

khi mọi việc không như bạn mong muốn.

Tôi luôn nhắc nhở bản thân mình khi mà

tôi nỗ lực phỏng vấn các lãnh đạo cấp cao.

Nếu tôi muốn phỏng vấn tổng thống Somalia.

Thì tôi phải đưa ra đề nghị,
rồi tiếp cận người thân cận,

hay liên hệ người quen họ,

rồi đến vùng Sừng châu Phi

với người quay phim và chờ đợi.

Khi mà bạn đang rất cố gắng nhưng vẫn

không chắc chắn về kết quả cuối cùng,

cảm giác ấy khá tồi tệ.

Cảm giác đó sẽ còn tệ hơn gấp
nhiều lần khi sự việc thất bại.

Điều đó có thể xảy ra lần này.
Nhưng những lần sau thì không.

Chìa khóa là hãy tiếp tục cố gắng.

Không cao ngạo dù thành công.

Hãy cứ nghĩ rằng điều quan trọng

trong đời bạn chỉ đang đi chệch hướng.

Không vì bất cứ lí do gì mà bạn
yếu đuối hay ngừng cố gắng.

Quy tắc thứ 5, cũng là quy tắc yêu thích
của tôi: mọi người tốt hơn bạn tưởng.

Họ không phải thiên thần,
họ không hoàn hảo,

nhưng họ có thể tử tế hơn bạn vẫn nghĩ.

Đó là bởi hầu hết thời gian

chúng ta thường mặc định

những gì mình chưa biết
với những thứ tiêu cực.

Mọi người trong khán phòng này,

có thể thấy ai đó mặc khá đẹp

rồi nghĩ người đó đua đòi,

hoặc thấy ai đó cực kì bận rộn

và cho rằng anh ta bị ám ảnh với bản thân,

đó là bởi ta thường suy nghĩ tiêu cực

khi thực tế ta không nên như vậy.

Nhiều thập kỉ dưới trướng tổng
thống Ai Cập Hosni Mubarak,

cộng đồng thiểu số Công giáo
và số đông người đạo Hồi

luôn xung đột với nhau.

Luôn nghi ngờ lẫn nhau, và gia tăng
căng thẳng bạo lực,

đánh bom, đấu súng, bất cứ ai chịu
trách nhiệm cho việc đó,

bất cứ ai đứng sau nó, đều reo rắc

những mầm mống ngờ vực

và những suy đoán tiêu cực

ở cả hai cộng đồng tôn giáo.

Để rồi những khoảnh khắc đẹp
nhất của cuộc biểu tình

tại quảng trường Tahrir được chứng kiến:
hai bên đã sát lại với nhau.

Bạn sẽ thấy người
Công giáo tạo thành

vòng tròn bảo vệ trung tâm,

trong khi người Hồi giáo
cúi đầu cầu nguyện.

Và ngược lại.

Người Hồi giáo bải vệ khu vực trung tâm,

còn người Công giáo cúi đầu cầu nguyện.

Khi mà họ đã gần lại với nhau
trên cùng một chiến tuyến,

họ không còn tạo ra những
nhận định tiêu cực.

Một từ dành cho những người
lạc quan trong tiếng Ac-mê-ni

là lavades - người luôn nhìn thấy
những điều tốt đẹp.

Hãy nhìn vào điểm tốt của mọi người,

vì chính bản thân mình và
vì những người khác.

Tôi không nói hãy thật thà.

Tôi không nói rằng bạn
không nên cẩn trọng.

Điều tôi muốn nói ở đây
là đừng chỉ nhìn vào

bóng tối khi bạn không
cần thiết phải như vậy.

Đặc biệt khi bạn không có
mặt chứng kiến điều đó.

Cuối cùng, tôi đã nhìn nhận
thực tế như thế nào?

Đưa sự thật đến với truyền thông
và nỗ lực như thế nào?

Bằng cách tiếp thu mọi thứ tôi
có thể học hỏi về con người,

những địa điểm và rồi cố gắng

hết sức để truyền tải bản chất của chúng.

Bạn có thể làm điều đó
bằng cách điều chỉnh

sự cảm thông, sự chân thành, hành động
quyết liệt, sự khiêm tốn và tôn trọng.

Bằng cách biết khi nào
nên nhờ sự giúp đỡ,

khi bạn không có đủ kiến thức,

và làm thế nào để yêu cầu sự giúp đỡ
một cách hòa nhã và biết ơn

với sự sẵn sàng để được chứng
minh là bạn đã sai lầm.

Đó là thứ tôi rút ra
từ công việc.

Tôi đã luôn áp dụng những
điều đó trong cuộc sống

và khiến chúng trở nên phong phú hơn.

Cảm ơn mọi người.

(Tiếng vỗ tay)