Eve Ensler: Geluk in hart en ziel

Eve Ensler, maker van de Vaginamonologen, deelt hoe een discussie met haar vriendinnen over menopauze leidde tot praten over allerlei seksuele handelingen op het toneel, in een globale campagne om een einde te maken aan geweld tegen vrouwen en om haar eigen geluk te vinden.

Ik wed dat je je zorgen maakt.

(Gelach)

Ik maakte me zorgen. Daarom maakte ik dit stuk.

Ik maakte me zorgen over vagina's. Ik maakte me zorgen om wat we denken over vagina's,

en nog veel meer omdat we er niet aan denken.

Ik maakte me zorgen over mijn eigen vagina.

Die had nood aan een context, een cultuur, een gemeenschap van vagina's.

Ze zijn in zoveel duisternis en geheimen gehuld.

Net de Bermudadriehoek, niemand brengt ooit een verslag mee naar huis.

(Gelach)

Ten eerste is het niet zo makkelijk om je vagina zelfs maar te vinden.

Vrouwen brengen dagen, weken, maanden door zonder ernaar te kijken.

Ik interviewde een machtige zakenvrouw.

Ze zei me dat ze geen tijd had.

"Naar je vagina kijken," zei ze, "is een volledige dag werk."

(Gelach)

"Je moet op je rug gaan liggen, voor een spiegel,

liefst languit. Je moet in de perfecte positie gaan liggen,

met het perfecte licht, dat dan beschaduwd wordt door de hoek waarin je ligt.

Je draait je hoofd omhoog, kromt je rug - het is een uitputtingsslag."

Ze had het druk. Ze had geen tijd.

Dus besloot ik vrouwen aan te spreken over hun vagina's.

Het begon met ongedwongen vagina-interviews.

Dat werden uiteindelijk de Vaginamonologen.

Ik praatte met meer dan 200 vrouwen. Ik praatte met oudere vrouwen,

jongere, getrouwde, lesbische, alleenstaande vrouwen.

Ik praatte met professionals uit bedrijven, universiteitsprofessoren, actrices, sekswerkers.

Ik praatte met Afrikaans-Amerikaanse vrouwen, Aziatisch-Amerikaanse,

Indiaanse, Kaukasische, Joodse vrouwen.

OK, in het begin waren de vrouwen wat verlegen en aarzelend.

Maar eenmaal op dreef waren ze niet te stoppen.

Vrouwen praten graag over hun vagina's, echt waar.

Vooral omdat niemand er ooit naar gevraagd heeft.

(Gelach)

Laten we beginnen met het woord vagina -- vagina, vagina.

Op z'n best klinkt het als een infectie. Misschien een medisch instrument.

"Snel, verpleegster, geef me de vagina."

(Gelach)

Vagina, vagina, vagina, het doet er niet toe hoe vaak

je het woord zegt, het klinkt nooit als een woord dat je graag zegt.

Het is een volstrekt belachelijk, volkomen on-sexy woord.

Als je het gebruikt tijdens seks, om politiek correct te zijn --

"Schat, wil je mijn vagina strelen?" -- dan is alle lust meteen over.

(Gelach)

Ik maak me zorgen om hoe we ze noemen en niet noemen.

In Great Neck, New York, noemen ze ze een "pussycat".

Een vrouw zei me dat haar moeder haar vroeger zei:

"Schat, geen kousen dragen onder je pyjama,

je moet je pussycat luchten."

(Gelach)

In Westchestser zeggen ze "pooky", in New Jersey "twat".

Verder poederdoos, derrière, pooky, poochy, poopy,

poepeloe, poeninana, padepachetcki, pow en perzik.

(Gelach)

Verder toadie, dee dee, nishi, waardigheid, coochie snorcher, koeter,

labi, gladis siegelman, va, wiewie, hoerenplek, luierplek,

mungo, ghoulie, poederdoos, mimi in Miami,

gesplitste knish -- Philadelphia -- en schmende, in de Bronx.

(Gelach)

Ik maakte me zorgen over vagina's.

Zo beginnen de Vaginamonologen.

Maar eigenlijk begon het niet daar, het begon met een gesprek met een vrouw.

We waren aan het praten over de menopauze,

en we kwamen uit bij haar vagina --

wat gebeurt, als je over de menopauze praat.

Ze vertelde me dingen over haar vagina die me echt schokten,

dat ze uitgedroogd was en stuk en dood. Ik was geschokt.

Dus zei ik langs mijn neus weg tegen een vriendin: "Wat vind je van je vagina?"

Die vrouw gaf een nog verbazender antwoord,

en de volgende vrouw zei iets nog verbazenders,

en voor ik het wist, zei iedere vrouw me

dat ik met iemand moest praten die een fantastisch verhaal had over haar vagina.

Ik werd meegezogen in het vaginaspoor.

(Gelach)

Ik ben er niet meer van afgeraakt. Had je me verteld,

toen ik jonger was, dat ik later in schoenwinkels zou staan

en dat mensen zouden schreeuwen "Daar is ze, Mevrouw Vagina!" --

Ik denk niet dat dat mijn levensdoel zou zijn geweest.

(Gelach)

Ik wil het hebben over geluk en het verband

met deze vaginatocht.

Het is een uitzonderlijke tocht geweest, die 8 jaar geleden begon.

Voor ik aan de Vaginamonologen begon,

geloofde ik volgens mij niet echt in geluk.

Eerlijk gezegd dacht ik dat alleen idioten gelukkig waren.

Toen ik veertien jaar geleden praktiserend boeddhist werd,

zeiden ze me dat het einddoel bestond in gelukkig zijn.

Ik zei': "Hoe kan je gelukkig zijn als je leeft in deze wereld van lijden,

in deze wereld van pijn?" Ik verwarde geluk met een hoop andere dingen,

zoals verdoving, decadentie en egoïsme.

Tijdens de Vaginamonologen, op die tocht,

begon ik volgens mij iets meer

te begrijpen over geluk.

Ik wil praten over drie kwaliteiten.

Eén: zien wat voor je ligt, erover praten,

het formuleren. Wat ik leerde door over de vagina te praten,

is dat het het meest voor de hand liggende ding was --

het zat in het midden van mijn lichaam en van de wereld --

maar dat niettemin niemand erover praatte.

Het tweede effect van praten over de vagina,

is dat het een deur opende waardoor ik

een manier kon zien om de wereld een dienst te bewijzen.

Dat heeft het diepste geluk opgeleverd.

Het derde geluksprincipe besef ik nog maar kort.

Acht jaar geleden begon dit momentum, deze energie, deze "V-golf".

Ik kan het alleen als een "V-golf" beschrijven, omdat ik het

eerlijk gezegd niet helemaal begrijp. Ik sta ten dienste ervan.

De golf is gestart. Als ik de golf in vraag zou stellen,

of zou proberen de golf te stoppen, of erop terugkijk,

dan ervaar ik een whiplash

waarbij mijn nek kan breken. Als ik meega op de golf,

en de golf vertrouw, en met de golf beweeg, dan bereik ik de volgende plek.

Dat gebeurt logisch, organisch en waarachtig.

Ik begon dit stuk met verhalen en vertellingen.

Ik praatte met een vrouw, dat bracht me naar een andere vrouw,

die weer naar een andere, en toen schreef ik de verhalen op

en legde ze voor aan andere mensen.

In het begin gebeurde het bij elke show die ik gaf

dat vrouwen letterlijk in de rij stonden na de show

omdat ze mij hun verhalen wilden vertellen.

Eerst dacht ik: "Fantastisch, ik zal horen over heerlijke orgasmes,

geweldige sekslevens en de liefde van vrouwen voor hun vagina."

In werkelijkheid was dat niet waarvoor ze in de rij stonden.

Ze stonden in de rij om me te vertellen hoe ze verkracht waren,

en mishandeld, en geslagen,

over groepsverkrachtingen in parkings,

en incest door hun ooms.

Ik wilde stoppen met de Vaginamonologen

omdat het te overweldigend was. Ik voelde me een oorlogsfotograaf

die foto's van vreselijke dingen neemt, maar er niets aan doet.

Dus zei ik in 1997: "Laten we vrouwen samenbrengen.

Wat kunnen we doen met deze informatie over al die mishandelde vrouwen?

Het bleek, na denkwerk en onderzoek,

dat ik ontdekte -- en de VN heeft het recent bevestigd --

dat één op drie vrouwen op deze planeet

tijdens haar leven geslagen of verkracht zal worden.

Dat gaat over een geslacht dat dé bron is voor de planeet, namelijk vrouwen.

In 1997 brachten we al deze ongelooflijke vrouwen samen en zeiden:

"Hoe kunnen we het stuk, deze energie, gebruiken om geweld tegen vrouwen te stoppen?"

We organiseerden een evenement in het theater van New York City.

Er kwamen grote actrices -- van Susan Sarandon

tot Glenn Close en Whoopi Gholdberg. Eén opvoering

op een avond bracht deze golf op gang, deze energie.

Binnen de vijf jaar begon iets uitzonderlijks voor te vallen.

Een vrouw nam deze energie op en zei: "Ik wil deze golf,

deze energie naar de universiteitscampussen brengen." Ze nam het stuk

en zei: "Laten we het stuk gebruiken en het één keer per jaar

opvoeren. Zo halen we geld op om geweld tegen vrouwen te stoppen

in lokale gemeenschappen over de hele wereld."

In één jaar tijd bereikte het 50 universiteiten. Het breidde zich uit.

De jongste zes jaar heeft het zich verspreid

en verspreid en verspreid over de hele wereld.

Ik heb twee dingen geleerd. Eén: de epidemie

van geweld tegen vrouwen is schokkend. Ze is globaal.

Ze is zo diep en vernietigend,

zo in elk hoekje van elke kleine krater

van elke kleine maatschappij dat we ze zelfs niet herkennen,

omdat ze gewoontjes is geworden. Deze reis heeft me naar Afghanistan gebracht,

waar ik de uitzonderlijke eer en het privilege had om te reizen

naar delen van Afghanistan onder te Taliban -- ik droeg een boerka.

Ik ging erheen met een uitzonderlijke groep,

de Revolutionaire Vereniging van Afghaanse Vrouwen.

Ik zag met eigen ogen hoe vrouwen waren beroofd

van elk recht waarvan je een vrouw kan beroven.

Onderwijs krijgen, werk hebben,

de toelating hebben om een ijsje te eten.

Voor wie het niet wist, onder de Taliban was het eten van een ijsje verboden.

Ik zag en ontmoette vrouwen die zweepslagen hadden gekregen

omdat ze betrapt waren op het eten van een vanille-ijsje.

Ze namen me mee naar de geheime ijsjeseetplek in een kleine stad.

We gingen naar een achterkamertje. De vrouwen gingen zitten.

Er werd een gordijn om ons dichtgetrokken, en we kregen vanilla-ijs.

De vrouwen lichtten hun boerka's op en aten het ijs.

Ik denk dat ik tot op dat moment geen notie had van genot,

en hoe vrouwen een manier vonden om hun genot in leven te houden.

Deze reis bracht me naar Islamabad, waar ik

vrouwen zag wiens gezicht eraf gesmolten was.

Ik ging naar Juarez, Mexico, waar ik vorige week was.

Ik was letterlijk in parkings

waar vrouwenbeenderen aanspoelden en gedumpt waren

naast colaflesjes.

Ik ging naar universiteiten

over het hele land, waar meisjes verdoofd en ge-dateraped worden.

Ik heb vreselijk, vreselijk, vreselijk geweld gezien.

Maar bij het zien van dat geweld, heb ik ook erkend

dat de dingen onder ogen zien, en zien

wat er aan de hand is, het middel is tegen depressie en tegen het gevoel

dat je waardeloos bent.

Voor de Vaginamonologen

zou ik zeggen dat 80% van mijn bewustzijn, afgesloten was

voor wat er echt gebeurt in deze realiteit.

Door dit af te sluiten, sloot ik ook mijn vitaliteit en levensenergie af.

Wat er verder gebeurde tijdens deze reizen --

echt een uitzonderlijk gebeuren -- is dat ik op elke plek

waar ik kwam op de wereld, een nieuwe soort heb ontmoet.

Ik hoor graag vertellen over de soorten op de bodem van de zee.

Ik dacht na hoe het is om te vertoeven bij deze

uitzonderlijke mensen op dit bijzondere panel.

Het gaat hier over "lager, verder en ertussen",

en de vagina past in zowat al deze categorieën.

(Gelach)

Eén van de dingen die ik heb gezien, is een soort --

een nieuw paradigma,

waarover niet bericht wordt in de pers of in de media.

Want goed nieuws is nooit nieuws.

Mensen die de planeet veranderen

zijn niet diegenen die de beste waarderingscijfers krijgen op TV.

In elk land waar ik ben geweest -- de afgelopen 6 jaren

waren dat ongeveer 45 landen, en vele kleine dorpjes en steden --

heb ik wat ik "vaginakrijgers" noem gezien.

Een vaginakrijger is een vrouw, of een vaginavriendelijke man,

die ongelooflijk geweld heeft gezien of ervaren.

Liever dan zich een AK-47 te zoeken of een massavernietigingswapen

of een machete, houden ze het geweld vast in hun lichaam.

Ze betreuren het, ze ervaren het, en dan gaan ze naar buiten

om hun leven te wijden aan voorkomen dat anderen hetzelfde overkomt.

Ik heb deze vrouwen overal op deze planeet ontmoet.

Ik wil een paar verhalen vertellen, omdat ik geloof dat

we met verhalen informatie overbrengen,

die in ons lichaam terechtkomt. Volgens mij is één van de

interessante dingen aan op TED zijn,

dat ik veel in mijn lichaam leef, en nog weinig in mijn hoofd.

Dit is een erg hoofdelijke plek.

Het is heel interessant geweest om in mijn hoofd te leven.

De afgelopen twee dagen was ik nogal gedesoriëntieerd.

(Gelach)

Want de V-wereld zit volgens mij erg in je lichaam.

Het is een lichaamswereld. De soort bestaat in het lichaam.

Volgens mij is het echt significant dat we

ons lichaam aan ons hoofd bevestigen. Die scheiding

heeft een kloof gecreëerd die bedoeling vaak van intentie scheidt.

De connectie tussen lichaam en hoofd verenigt die dingen weer.

Ik wil over drie bijzondere mensen vertellen

die ik heb ontmoet, vaginakrijgers die een transformatie betekenden van

mijn begrip van dit principe en deze soort.

Eén vrouw heet Marsha Lopez.

Marsha Lopez is een vrouw die ik in Guatemala ontmoette.

Ze was 14 jaar oud. Ze was getrouwd.

Haar echtgenoot mishandelde haar regelmatig.

Ze kon niet ontsnappen, omdat ze verslaafd was aan de relatie

en geen geld had. Haar zusje was jonger dan zij.

Enkele jaren geleden hielden we een "stop verkrachting"-wedstrijd in New York.

Het zusje deed mee, in de hoop dat ze finaliste zou worden

en haar zus mocht meebrengen.

Ze haalde de finale en ze bracht Marsha naar New York.

Toen hielden we een uitzonderlijke V-Dag

op Madison Square Garden. De hele dome vol testosteron was uitverkocht.

18.000 mensen stonden op om

"ja" te zeggen tegen vagina's, wat een ongelooflijke transformatie was.

Ze kwam, ze zag dit en ze besloot

terug te gaan, haar echtgenoot te verlaten

en V-Dag naar Guatemala te brengen.

Ze was 21 jaar oud. Ik ging naar Guatemala, en ze had het Nationaal

Theater van Guatemala helemaal uitverkocht.

Ik zag haar het podium opkomen in haar korte rode jurkje, hoge hakken,

en ze stond daar en zei: "Ik heet Marsha.

Ik werd vijf jaar lang geslagen door mijn man.

Hij vermoordde mij bijna. Ik ben weggegaan. Dat kan jij ook."

De 2.000 aanwezigen gingen door het dak.

Er is een vrouw genaamd Esther Chavez

die ik ontmoette in Juarez, Mexico. Esther Chavez

was een briljante accountant in Mexico City. Ze was 72 jaar

en was van plan met pensioen te gaan.

Ze ging naar Juarez om voor een zieke tante te zorgen. Terwijl ze dat deed,

begon ze te ontrafelen wat er gebeurde met de vermoorde

en verdwenen vrouwen uit Juarez.

Ze gaf haar leven op. Ze verhuisde naar Juarez.

Ze begon de verhalen te schrijven die de verdwenen vrouwen beschreven.

300 vrouwen zijn verdwenen

in een grensstad omdat ze bruin en arm zijn.

Er is geen reactie geweest op de verdwijning.

Niet één mens is verantwoordelijk gesteld.

Ze begon te documenteren. Ze opende een centrum genaamd "Casa Amiga".

Op zes jaar tijd heeft ze de wereld

letterlijk een geweten geschopt.

We waren er een week geleden. Er waren 7.000 mensen op de straat.

Het was een wonder. Terwijl we door de straten liepen,

stonden de mensen uit Juarez, die normaal zelfs niet op straat komen,

omdat de straten zo gevaarlijk zijn, daar letterlijk te wenen,

toen ze zagen dat andere mensen uit de wereld waren opgedaagd

ten voordele van die specifieke gemeenschap.

Er is nog een vrouw, Agnes. Voor mij is Agnes

de essentie van wat een vaginakrijger is.

Ik ontmoette haar drie jaar geleden in Kenya. Agnes was verminkt als meisje.

Ze werd tegen haar wil besneden

toen ze 10 jaar oud was. Ze nam de beslissing

dat ze niet wilde dat deze praktijk bleef bestaan in haar gemeenschap.

Toen ze ouder werd, maakte ze dit ongelooflijke ding.

Het is een anatomische sculptuur van het lichaam van een vrouw, een half lichaam.

Ze liep door de Riftvallei. Ze had

een vagina en vagina-vervangstukken. Ze leerde

meisjes en ouders en jongens en meisjes hoe een gezonde vagina eruit ziet,

en hoe een verminkte vagina eruit ziet. Tijdens haar reizen

liep ze letterlijk acht jaar lang door de Riftvallei,

in het stof. Ze sliep op de grond, want de Masai zijn nomaden.

Ze moest ze letterlijk vinden. Ze verhuisden,

en ze vond ze opnieuw. Ze redde 1.500 meisjes van de verminking.

In die tijd creëerde ze een alternatief ritueel, een overgangsritueel

voor meisjes zonder besnijdenis.

Toen we haar drie jaar geleden ontmoetten,

zeiden we: "Wat kan V-dag voor je doen?"

Ze zei: "Als je me een Jeep bezorgde, zou ik sneller rondkomen."

(Gelach)

Dus kochten we haar een Jeep. In het jaar waarin ze de Jeep kreeg,

redde ze 4.500 meisjes van de besnijdenis. Toen zeiden we:

"Agnes, wat kunnen we nog voor je doen?" Ze zei:

"Eve, weet je, als je mij wat geld gaf,

zou ik een huis kunnen openen en zouden meisjes kunnen weglopen en gered worden."

Ik wil dit verhaaltje vertellen over mijn eigen begin,

want het heeft veel te maken met geluk, en met Agnes.

Toen ik een klein meisje was -- ik groeide op

in een rijk milieu, de blanke hogere middenklasse --

met alle valkuilen

en het uitzicht op een keurig, prachtig, fantastisch leven.

Iedereen werd verondersteld gelukkig te zijn in die gemeenschap.

Maar mijn leven was een hel. Mijn vader was alcoholicus

en sloeg en mishandelde me. Dat zat allemaal vanbinnen.

Als kind had ik altijd die droom dat iemand me zou kunnen redden.

Ik fantaseerde over een personage dat Meneer Alligator heette.

Ik belde hem als het echt te bar werd.

Ik zei dat het tijd was om me te komen oppikken.

Ik pakte mijn koffertje en wachtte op de komst van Meneer Alligator.

Meneer Alligator kwam nooit,

maar de gedachte aan de komst van Meneer Alligator hield me gezond

en zorgde dat ik verder kon. Want ik geloofde

dat in de verte iemand op komst was om me te redden.

Over naar ongeveer 40 jaar later. We gaan naar Kenya.

We lopen. We komen bij de opening van dit huis.

Agnes had me al een paar dagen niet naar het huis laten komen

omdat ze een ritueel voorbereidden.

Ik wil jullie een mooi verhaal vertellen. Toen Agnes begon

met haar strijd tegen genitale verminking in haar gemeenschap,

werd ze verstoten, verbannen en belasterd.

De hele gemeenschap keerde zich tegen haar.

Maar ze was een vaginakrijger, en ze zette door.

Ze bleef zich inzetten voor een omvorming van het bewustzijn.

In de Masaigemeenschap zijn geiten en koeien het meest waardevolle bezit.

Ze zijn de Mercedessen van de Riftvallei.

Ze zei dat twee dagen voor de opening van het huis, twee verschillende mensen

haar elk een geit waren komen aanbieden. Ze zei:

"Toen wist ik dat genitale verminking van meisjes op een dag zou eindigen in Afrika."

Toen we aankwamen,

waren er honderden meisjes in het rood, in zelfgemaakte jurkjes --

rood is de kleur van de Masai en de kleur van V-Dag.

Ze begroetten ons. Ze hadden liedjes gemaakt

over het einde van het lijden

en het einde van de verminking. Ze leidden ons langs het pad.

Het was een fantastische dag in de Afrikaanse zon.

Het stof woei op. De meisjes dansten.

Daar stond dat huis, met het opschrift "V-Dag Vluchthuis voor Meisjes".

Op dat moment trof het me dat het 47 jaar had geduurd,

maar dat Meneer Alligator eindelijk was opgedaagd.

Hij was opgedaagd in een vorm die ik niet onmiddellijk had begrepen,

namelijk: als we in de wereld

weggeven wat we het liefste willen, dan helen we het gebroken stuk van onszelf.

Ik heb de laatste 8 jaar het gevoel

dat deze tocht, deze miraculeuze vaginatocht,

me dit simpele dingetje heeft geleerd: dat geluk uit actie bestaat,

uit de waarheid vertellen en vertellen wat je waarheid is,

uit weggeven wat je het liefste wil.

Voor mij is die wetenschap en die tocht

een uitzonderlijk privilege geweest.

Ik voel me bevoorrecht dat ik dit vandaag met jullie heb kunnen delen.

Heel veel dank.

(Applaus)