Μια πιο καλοσυνάτη και ήπια φιλοσοφική προσέγγιση της επιτυχίας

Ο Αλέν ντε Μποτόν βάζει στο μικροσκόπιο τις απόψεις μας σχετικά με την επιτυχία και την αποτυχία και θέτει υπό αμφισβήτηση τις σταθερές βάσει των οποίων τις ορίζουμε. Είναι η επιτυχία πάντοτε αποτέλεσμα μόχθου; Και σε τι συνίσταται η αποτυχία; Επιχειρηματολογεί με ευφράδεια και πνεύμα υπέρ μιας θεώρησης πέρα από κενοδοξίες με σκοπό την αληθινή ικανοποίηση από την οποιαδήποτε επαγγελματική μας ασχολία.

Εμένα αυτές οι κρίσεις σχετικά
με τη σταδιοδρομία μου συνήθως

με πιάνουν, αρκετά συχνά μάλιστα,
τις Κυριακές το βράδυ,

λίγο πριν πέσει ο ήλιος,

τότε που εκείνο το χάσμα ανάμεσα στις
ελπίδες μου και στην πραγματικότητά μου

γίνεται τόσο επώδυνα μεγάλο

που συνήθως καταλήγω
να μουσκεύω με δάκρυα το μαξιλάρι.

Τα λέω όλα αυτά, --

Τα λέω επειδή νομίζω ότι δεν είναι
απλά και μόνο προσωπικό μου πρόβλημα.

Ίσως πιστεύετε ότι κάνω λάθος.

Εγώ, όμως, πιστεύω ότι ζούμε σε μια εποχή
που στη ζωή μας συχνά παρεμβάλλονται

κρίσεις καριέρας, στιγμές
που αυτά για τα οποία είμαστε βέβαιοι --

για τη ζωή μας, για τις καριέρες μας --

έρχονται σε αντίθεση με την πραγματικότητα
μ' έναν τρόπο απειλητικό.

Ίσως τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά,
είναι ευκολότερο να ζει κανείς καλά.

Ίσως είναι δυσκολότερο από κάθε άλλη φορά,

να μένει ήρεμος, χωρίς το άγχος
της επαγγελματικής σταδιοδρομίας.

Θα ήθελα τώρα, αν μου επιτρέπετε,
να εξετάσω τους λόγους που

ίσως μας προκαλούν αυτό το άγχος
της επαγγελματικής μας σταδιοδρομίας.

Τους λόγους που μας κάνουν
θύματα αυτών των κρίσεων,

καθώς μουσκεύουμε
το μαξιλάρι μας με δάκρυα.

Ένας απ' τους λόγους
για τους οποίους ίσως υποφέρουμε

είναι ότι μας περιβάλλουν
άνθρωποι κενόδοξοι.

Λοιπόν, σας έχω, κατά κάποιο τρόπο,
μερικά άσχημα νέα,

ειδικά για όσους από σας έχουν
έρθει στην Οξφόρδη απ' το εξωτερικό.

Εδώ έχουμε σοβαρό
πρόβλημα με τη κενοδοξία.

Μερικές φορές άνθρωποι
εκτός Ηνωμένου Βασιλείου

φαντάζονται ότι ο σνομπισμός
είναι καθαρά Βρετανικό φαινόμενο

ταυτόσημο με επαύλεις
και τίτλους ευγενείας.

Τα άσχημα νέα είναι ότι αυτό δεν αληθεύει.

Ο σνομπισμός είναι καθολικό φαινόμενο,
είμαστε ένας παγκόσμιος οργανισμός,

κι ο σνομπισμός είναι παγκόσμιο φαινόμενο.

Τι σημαίνει κενόδοξος;

Κενόδοξος είναι οποιοσδήποτε αποσπά
ένα μέρος της προσωπικότητάς σας

και το χρησιμοποιεί για να κατασκευάσει
μια πλήρη εικόνα του ποιος είστε.

Αυτό είναι σνομπισμός.

Το κυρίαρχο είδος σνομπισμού στην εποχή
μας έχει να κάνει με το επάγγελμά μας.

Το αντιμετωπίζετε στα πάρτι,
μέσα σε λίγα λεπτά, όταν σας κάνουν

την κλασσική ερώτηση-σφραγίδα,
χαρακτηριστική των αρχών του 21ου αιώνα,

«Τι δουλειά κάνετε;»

Και ανάλογα με την απάντηση,

κάποιοι είτε δε μπορούν να κρύψουν
τη χαρά τους για τη γνωριμία,

είτε κοιτάνε το ρολόι τους ψάχνοντας
μια δικαιολογία για να αποχωρήσουν.

(Γέλια)

Στον αντίποδα τώρα του σνομπ
βρίσκεται η μαμά σας.

(Γέλια)

Όχι ντε και καλά
η δική σας μαμά, ή η δική μου.

Αλλά, κατά κάποιον τρόπο, η ιδανική μάνα.

Κάποιος δηλαδή που δε νοιάζεται
για τα επιτεύγματά σας.

Δυστυχώς, όμως, οι περισσότεροι
άνθρωποι δεν είναι η μάνα μας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν έναν πολύ
αυστηρό συσχετισμό μεταξύ του πόσο χρόνο,

κι αν θέλετε, πόση αγάπη,

όχι έρωτα, αν κι εδώ κάτι ίσως υπάρχει,

αλλά πόση αγάπη γενικά, πόσο σεβασμό,
είναι διατεθειμένοι να μας παραχωρήσουν,

τα οποία καθορίζονται από τη θέση μας
στην κοινωνική ιεραρχία.

Αυτός είναι ο λόγος που δίνουμε
τόσο μεγάλη σημασία στην καριέρα μας.

και αρχίζουμε να δίνουμε
τόσο μεγάλη σημασία στα υλικά αγαθά.

Ακούμε συχνά πως ζούμε
σε μια πολύ υλιστική εποχή,

πως είμαστε όλοι άπληστοι.

Εγώ δε νομίζω ότι είμαστε τόσο πεζοί.

Νομίζω ότι ζούμε σε μια κοινωνία
που απλά συναρτά τη συναισθηματική πλήρωση

με την απόκτηση υλικών αγαθών.

Δεν είναι τα υλικά αγαθά που μας λείπουν.
Χρειαζόμαστε συναισθηματική επιβράβευση.

Αυτός είναι ένας νέος τρόπος
θεώρησης των ειδών πολυτελείας.

Την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον
να οδηγεί μια Φεράρι μη σκεφτείτε,

«Να ένας άπληστος άνθρωπος».

Σκεφτείτε, «Να κάποιος εξαιρετικά
ευάλωτος, κάποιος που του λείπει αγάπη».

(Γέλια)

Κοιτάξτε τον με συμπόνια,
όχι με περιφρόνηση.

Υπάρχουν άλλοι λόγοι --

(Γέλια)

Υπάρχουν άλλοι λόγοι που είναι ίσως
δυσκολότερο πλέον να νιώθει κανείς ήρεμος.

Ένας λόγος, και είναι παράδοξο

επειδή συνδέεται με κάτι μάλλον ευχάριστο,

είναι οι προσδοκίες που έχουμε
σχετικά με την καριέρα μας.

Ποτέ στο παρελθόν οι προσδοκίες
δεν ήταν τόσο μεγάλες

σχετικά με το πόσα μπορούν οι άνθρωποι
να πετύχουν στη διάρκεια της ζωής τους.

Ακούμε, από διάφορες πηγές, ότι
οποιοσδήποτε μπορεί να πετύχει οτιδήποτε.

Καταργήσαμε το σύστημα της κλειστής
κοινωνικής ομάδας - της κάστας.

Το σύστημα τώρα οποιοσδήποτε μπορεί
να αναρριχηθεί σε όποια θέση επιθυμεί.

Υπέροχη ιδέα.

Συγχρόνως υπάρχει και μια αίσθηση ισότητας.

Βασικά είμαστε όλοι ίσοι.

Δεν υπάρχουν αυστηρά
καθορισμένα είδη ιεραρχίας.

Εδώ υπάρχει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα.

Το πρόβλημα αυτό, είναι ο φθόνος.

Φθόνος - είναι πραγματικά λέξη ταμπού να την αναφέρει κανείς,

αλλά αν υπάρχει ένα συναίσθημα που κυριαρχεί στη σύγχρονη κοινωνία, αυτό είναι ο φθόνος.

Και συνδέεται με το πνεύμα ισότητας.

Επιτρέψτε μου να εξηγήσω:

Νομίζω ότι θα ήταν πολύ ασυνήθιστο κάποιος από εδώ, ή κάποιος που παρακολουθεί,

να ένιωθε φθόνο για τη βασίλισσα της Αγγλίας.

Παρόλο που είναι πολύ πιο πλούσια, από τον οποιονδήποτε από εσάς.

Κι έχει κι ένα πολύ μεγάλο σπίτι.

Ο λόγος που δε νιώθουμε ζήλια γι' αυτήν
είναι απλά επειδή μας είναι τόσο απρόσιτη.

(Γέλια0

Είναι απλά πολύ εκκεντρική.

Δεν έχουμε σημεία επαφής μαζί της. Μιλάει παράξενα.

Κατάγεται από αλλόκοτο τόπο.

Επομένως δε μπορούμε να συσχετιστούμε μαζί της.

Κι όταν νιώθεις ότι δεν σχετίζεσαι με κάποιον, δεν τον ζηλεύεις.

Όσο πιο κοντά βρίσκονται δύο άνθρωποι, σε ηλικία, σε καταγωγή,

στη διαδικασία προσδιορισμού της ταυτότητας, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος φθόνου.

Αυτός είναι, παρεμπιπτόντως, ο λόγος που δεν πρέπει ποτέ να πηγαίνετε σε συγκεντρώσεις αποφοίτων.

Επειδή δεν υπάρχει πιο ισχυρό σημείο αναφοράς
από ανθρώπους που πηγαίνατε μαζί σχολείο.

Το πρόβλημα της σύγχρονης κοινωνίας είναι
ότι μετατρέπει όλο τον κόσμο σε σχολείο.

Όλοι φοράνε τζιν, όλοι είναι ίδιοι.

Ενώ δεν είναι.

Υπάρχει λοιπόν μια αίσθηση ισότητας,
συνδυασμένη με βαθιές ανισότητες -

κάτι που μπορεί να επιφέρει έντονα αγχώδεις καταστάσεις.

Είναι μάλλον εξίσου απίθανο να γίνετε

πλούσιοι και διάσημοι σαν τον Μπιλ Γκέϊτς,

όσο απίθανο ήταν και το 17ο αιώνα,

να ανέλθετε τις βαθμίδες της Γαλλικής αριστοκρατίας.

Όμως το θέμα είναι ότι δεν νιώθουμε έτσι.

Τα περιοδικά και άλλα μέσα ενημέρωσης δημιουργούν την αίσθηση

ότι με δυναμισμό, με μερικές έξυπνες τεχνολογικές ιδέες,

ένα γκαράζ, μπορείς κι εσύ να ξεκινήσεις κάτι σπουδαίο.

(Γέλια)

Οι συνέπειες αυτού του προβλήματος γίνονται αισθητές στα βιβλιοπωλεία.

Όταν πάτε σε κάποιο μεγάλο βιβλιοπωλείο και κοιτάξετε στο τμήμα βιβλίων αυτοβοήθειας,

όπως κάνω κι εγώ μερικές φορές,

αν αναλύσετε τα βιβλία αυτοβοήθειας που εκδίδονται

στον κόσμο σήμερα, [θα δείτε ότι] υπάρχουν βασικά δυο ειδών βιβλία.

Το πρώτο είδος σας λέει, "Μπορείς να το κάνεις! Μπορείς να το καταφέρεις! Όλα είναι δυνατά!"

Το άλλο είδος βιβλίων σας λέει πώς να αντιμετωπίσετε
αυτό που ευγενικά ονομάζουμε "χαμηλή αυτοεκτίμηση,"

ή αυτό που με αγένεια ονομάζουμε "να νιώθεις μηδενικό".

Υπάρχει μια πραγματική συσχέτιση,

ένας πραγματικός συσχετισμός μεταξύ μιας κοινωνίας που λέει στους ανθρώπους ότι μπορούν να επιτύχουν οτιδήποτε,

και της ύπαρξης της χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Αυτή είναι μια ακόμη περίπτωση που κάτι μάλλον θετικό
μπορεί να καταλήξει να έχει άσχημες επιπτώσεις.

Υπάρχει κι ένας άλλος λόγος για τον οποίο μπορεί να νιώθουμε μεγαλύτερη ανησυχία

για την καριέρα μας, για την κοινωνική μας υπόσταση, σήμερα απ' ό,τι παλιότερα.

Και συνδέεται ξανά με κάτι όμορφο.

Κι αυτό το όμορφο πράγμα ονομάζεται αξιοκρατία.

Προσέξτε ότι όλοι, όλοι οι πολιτικοί, αριστεροί και δεξιοί,

συμφωνούν ότι η αξιοκρατία είναι κάτι υπέροχο,

και ότι πρέπει όλοι να προσπαθούμε να κάνουμε τις κοινωνίες μας πραγματικά αξιοκρατικές.

Αλλά ας δούμε τι σημαίνει αξιοκρατική κοινωνία.

Αξιοκρατική κοινωνία είναι αυτή στην οποία
αν έχεις ταλέντο και δυναμισμό και δεξιότητες,

θα φτάσεις στην κορυφή,
τίποτα δεν πρέπει να σε κρατάει πίσω.

Υπέροχη σύλληψη.

Το πρόβλημα είναι ότι
αν πραγματικά πιστεύετε σε μια κοινωνία

που αυτοί που αξίζει να φτάσουν στην κορυφή, πραγματικά το κάνουν,

θα πρέπει επίσης, ως συνεπακόλουθο, και μάλιστα με πιο δυσάρεστα έντονο τρόπο,

να πιστεύετε σε μια κοινωνία που και αυτοί που τους αξίζει να πάνε στον πάτο

πάνε στον πάτο και μένουν εκεί.

Με άλλα λόγια, η θέση σας στην κοινωνία δεν είναι κάτι τυχαίο,

αλλά αποτέλεσμα αξίας και κατάκτησης.

Κι αυτό κάνει την αποτυχία μια πολύ πιο επώδυνη υπόθεση.

Ξέρετε, στην Αγγλία του μεσαίωνα,

ένας πολύ φτωχός άνθρωπος

χαρακτηριζόταν ως "άτυχος".

Κυριολεκτικά, ήταν κάποιος που δεν είχε την ευλογία της καλής μοίρας - ένας άτυχος.

Στις μέρες μας, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες,

αν συναντήσετε κάποιον
που βρίσκεται στα κατάβαθα της κοινωνίας,

μάλλον θα χαρακτηρισθεί,
άσπλαχνα, ως "χαμένος."

Υπάρχει ουσιαστική διαφορά
μεταξύ του άτυχου και του ηττημένου,

ενδεικτικό των 400 ετών
της εξέλιξης της κοινωνίας

και της εξέλιξης των πεποιθήσεών μας
για το ποιος ευθύνεται για τη ζωή μας.

Δεν είναι πλέον οι θεοί, αλλά εμείς.
Εμείς είμαστε στη θέση του οδηγού.

Αυτό είναι υπέροχο,
εφ' όσον όλα πηγαίνουν καλά,

και συντριπτικό στην αντίθετη περίπτωση.

Συντριπτικό επειδή οδηγεί, στις χειρότερες των περιπτώσεων,

σύμφωνα με την ανάλυση ενός κοινωνιολόγου
όπως του Έμιλ Ντέρκχαϊμ --

σε αυξημένα ποσοστά αυτοκτονιών.

Γίνονται περισσότερες αυτοκτονίες
στις αναπτυγμένες, ατομικιστικές χώρες

απ' ό,τι σε οποιαδήποτε άλλα μέρη της οικουμένης.

Μερικοί από τους λόγους που συμβαίνει
αυτό είναι ότι οι άνθρωποι εκλαμβάνουν

αυτό που τους συμβαίνει, εντελώς προσωπικά.

Τους ανήκει η επιτυχία τους.
Αλλά τους ανήκει επίσης και η αποτυχία τους.

Υπάρχει ανακούφιση, έστω
από μερικές, πιεστικές καταστάσεις,

που μόλις ανέφερα;

Νομίζω πως η απάντηση είναι 'Ναι.'

Θα ήθελα να αναφερθώ σε μερικές.

Ας πάρουμε την αξιοκρατία.

Την ιδέα ότι ο καθένας με την αξία του φτάνει εκεί που φτάνει.

Νομίζω πως αυτή η άποψη
είναι παράλογη, εντελώς παράλογη.

Θα υποστηρίξω οποιονδήποτε πολιτικό στην αριστερά ή στη δεξιά,

με, έστω, κάποιου είδους αξιοκρατική άποψη της προκοπής.

Είμαι υπέρ της αξιοκρατίας, τέρμα.

Αλλά πιστεύω ότι είναι παραφροσύνη να πιστεύει κανείς ότι

θα φτάσουμε ποτέ σε μια κοινωνία γνήσια αξιοκρατική.

Είναι απραγματοποίητο όνειρο.

Η άποψη, δηλαδή, ότι θα φτιάξουμε μια κοινωνία
όπου κυριολεκτικά θα υπάρχει διαβάθμιση για όλους,

οι καλοί στην κορυφή και οι κακοί στον πάτο,

όπου όλα θα γίνονται όπως πρέπει, είναι κάτι αδύνατο.

Επειδή, απλά, υπεισέρχονται
πάρα πολλοί τυχαίοι παράγοντες.

Ατυχήματα, ατυχήματα στην κύηση,

ή αν πέσει κάτι στο κεφάλι σου, αρρώστιες, κλπ.

Η διαβάθμιση είναι αδύνατη.

Ποτέ δε θα μπορέσουμε να αξιολογήσουμε σωστά τα άτομα.

Μου αρέσει ιδιαίτερα μια υπέροχη περικοπή του Αγ. Αυγουστίνου στο "Η Πόλη του Θεού,"

όπου λέει, "Είναι αμαρτία να κρίνεις κάποιον από το αξίωμά του."

Με σύγχρονους όρους αυτό θα σήμαινε,

ότι είναι σφάλμα να κρίνεις σε ποιους θα μιλάς

ανάλογα με την επαγγελματική τους κάρτα.

Δε θα πρέπει να μετράει η θέση τους.

Σύμφωνα με τον Αγ. Αυγουστίνο, μόνο ο Θεός μπορεί
να βάλει κάποιον στη θέση που του αρμόζει.

Και θα το κάνει αυτό την Ημέρα της Κρίσεως

με αγγέλους και σάλπιγγες, και θα ανοίξουν οι ουρανοί.

Παράλογη άποψη, αν είστε απαλλαγμένος από θρησκευτικές επιρροές όπως εγώ.

Υπάρχει κάτι πολύτιμο σ' αυτή την άποψη παρ' όλα αυτά.

Με άλλα λόγια, κάνε κράτει στις κρίσεις σου για τους ανθρώπους.

Δεν είναι βέβαιο ότι γνωρίζουμε την πραγματική αξία κάποιου ανθρώπου.

Η πραγματική αξία κάποιου, μας είναι άγνωστη.

Και καλό είναι να μη συμπεριφερόμαστε σαν να ήταν γνωστή.

Υπάρχει πάντως ένα βάλσαμο παρηγοριάς για όλο αυτό.

Όποτε σκεφτόμαστε την αποτυχία στη ζωή, γενικά την αποτυχία,

ένας απ΄ τους λόγους που μας προκαλείται φόβος δεν είναι μόνο

η απώλεια εισοδήματος ή απώλεια του γοήτρου μας.

Αυτό που μας φοβίζει είναι η αρνητική κρίση των άλλων και η χλεύη

- υπαρκτά και τα δύο.

Ξέρετε, το κύριο μέσο χλευασμού
σήμερα είναι ο τύπος.

Αν ανοίξετε την εφημερίδα
οποιαδήποτε μέρα της βδομάδας,

θα δείτε να βρίθει από τα ονόματα ανθρώπων
που έχουν διαλύσει τη ζωή τους.

Είτε πήγαν στο κρεβάτι με λάθος άτομο,
είτε πήραν λάθος ουσίες,

είτε ψήφισαν λάθος νόμο.

Οτιδήποτε κι αν είν' αυτό.
Επομένως, είναι κατάλληλοι για χλευασμό.

Με άλλα λόγια είναι αποτυχημένοι.
Και η ρετσινιά είναι "χαμένος."

Υπάρχει διέξοδος απ΄αυτή την κατάσταση;

Πιστεύω πως ο Δυτικός πολιτισμός μας δείχνει
έναν υπέροχο δρόμο διεξόδου - το αρχαίο δράμα.

Η Τραγωδία, όπως αναπτύχθηκε στα θέατρα της Αρχαίας Ελλάδας,

τον Πέμπτο Αιώνα π. Χ., ήταν κατ' αρχήν μια μορφή τέχνης

που είχε σκοπό να εξερευνήσει
το πώς οι άνθρωποι αποτυγχάνουν

καθώς και να τους προστρέξει
με κάποια αίσθηση συμπόνιας,

κάτι που η ζωή δεν θα έκανε απαραίτητα.

Θυμάμαι πριν μερικά χρόνια που τα σκεφτόμουν όλα αυτά

και πήγα να δω τους ανθρώπους της εφημερίδας "The Sunday Sport,"

μιας ταμπλόιντ εφημερίδας που δε σας συστήνω να αρχίσετε να διαβάζετε,

εάν δεν την γνωρίζετε ήδη.

(Γέλια)

Πήγα να τους μιλήσω

για κάποιες από τις μεγάλες
τραγωδίες της Δυτικής τέχνης.

Ήθελα να δω πώς θα αντιλαμβάνονταν
τη βασική ιδέα κάποιων θεμάτων

εάν έκαναν την εμφάνισή τους στο δελτίο
ειδήσεων κάποιο Κυριακάτικο απόγευμα.

Ανέφερα τον Οθέλο. Δεν είχαν ακούσει
τίποτα αλλά ενθουσιάστηκαν με την ιστορία.

(Γέλια)

Τους ζήτησα λοιπόν να γράψουν
τον τίτλο του άρθρου για τον Οθέλο.

Ο τίτλος που σκέφτηκαν ήταν «Τρελαμένος
από Έρωτα Μετανάστης Σκοτώνει την Κόρη Συγκλητικού»

φαρδιά-πλατιά στο πάνω μέρος της σελίδας.

Τους είπα την πλοκή του Μαντάμ Μποβαρύ.

Ενθουσιάστηκαν ακόμα μια φορά
με την ανακάλυψη του βιβλίου.

Έγραψαν: «Μοιχαλίδα Μανιακή με τα Ψώνια
Παίρνει Αρσενικό μετά από Οικονομική Απάτη»

(Γέλια)

Και μετά έρχεται το αγαπημένο μου.

Πραγματικά αυτοί οι τύποι διαθέτουν
μια καταπληκτικά ιδιόρρυθμη ευφυΐα.

Το αγαπημένο μου είναι
ο «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή.

«To Σεξ με τη Μαμά Οδηγεί σε Tύφλωση».

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Κατά κάποιο τρόπο, αν θέλετε, από τη μια
μεριά του φάσματος της συμπόνιας,

υπάρχουν οι φυλλάδες.

Και στο άλλο άκρο υπάρχει
η τραγωδία και η τέχνη της τραγωδίας.

Υποστηρίζω ότι καλό θα ήταν
να μάθουμε ορισμένα πράγματα

γι' αυτό που συμβαίνει στην τραγική τέχνη.

Θα ήταν παλαβό να αποκαλέσουμε τον Άμλετ ηττημένο.

Δεν είναι ηττημένος, μολονότι έχει χάσει.

Και νομίζω πως αυτό είναι το μήνυμα
που μας στέλνει η τραγωδία,

καθώς και το γιατί είναι τόσο σημαντικό.

Το άλλο σχετικά με τη σύγχρονη κοινωνία,
και ο λόγος που προκαλείται το άγχος,

είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα που να μην
επικεντρώνεται στον άνθρωπο και τα ανθρώπινα.

Είμαστε η πρώτη κοινωνία που ζει σ΄ έναν κόσμο

όπου δεν λατρεύουμε τίποτα πέρα από τους εαυτούς μας.

Έχουμε πολύ μεγάλη αυτοεκτίμηση. Και έτσι θα 'πρεπε.

Στείλαμε ανθρώπους στη σελήνη. Έχουμε επιτύχει καταπληκτικά πράγματα.

Τείνουμε να λατρεύουμε τον εαυτό μας.
Οι ήρωές μας είναι άνθρωποι.

Αυτή είναι μια πολύ νέα κατάσταση.

Οι περισσότερες κοινωνίες είχαν στο επίκεντρό τους

τη λατρεία κάποιου υπερβατικού πράγματος:
κάποιου θεού, πνεύματος, φυσικής δύναμης,

του σύμπαντος, ό, τι και να ήταν αυτό
ήταν κάτι διαφορετικό που λατρευόταν.

Εμείς την έχουμε χάσει κάπως αυτή τη συνήθεια.

Αυτός είναι και ο λόγος, νομίζω, που μας ελκύει τόσο η φύση.

Όχι για χάρη της υγείας μας, αν και συχνά έτσι παρουσιάζεται,

αλλά επειδή έτσι δραπετεύουμε
απ' την ανθρώπινη μυρμηγκοφωλιά.

Δραπετεύουμε από τον ίδιο μας τον ανταγωνισμό,

και από τις δικές μας δραματικές καταστάσεις.

Αυτός είναι ο λόγος που μας αρέσει να κοιτάμε τους παγετώνες και τους ωκεανούς,

και να ατενίζουμε τη γη εκτός των φυσικών της ορίων, κλπ.

Μας αρέσει να νιώθουμε ότι είμαστε σε επαφή με κάτι που είναι πέρα από τα ανθρώπινα.

Κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για μας.

Νομίζω πως αυτό για το οποίο μιλάω είναι η επιτυχία και η αποτυχία.

Και ένα από τα ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με την επιτυχία

είναι ότι νομίζουμε πως ξέρουμε τι σημαίνει.

Αν σας έλεγα ότι υπάρχει κάποιος πίσω από την οθόνη
που είναι εξαιρετικά επιτυχημένος,

αμέσως κάποια χαρακτηριστικά θα έρχονταν στου νου σας.

Θα σκεφτόσασταν ότι ίσως αυτό
το άτομο έχει βγάλει πολλά λεφτά,

έχει διακριθεί σε κάποιον τομέα.

Η δική μου θεωρία για την επιτυχία,

και είμαι κάποιος που τον ενδιαφέρει πολύ η επιτυχία.

Πραγματικά θέλω να επιτύχω.

Σκέφτομαι συνεχώς, "Πώς μπορώ να γίνω πιο πετυχημένος;"

Αλλά καθώς μεγαλώνω, πιάνω τον εαυτό μου
να ξανασκέφτεται το νόημα της λέξης "επιτυχία".

Κι έχω φτάσει στο εξής συμπέρασμα σχετικά με την επιτυχία.

Δεν είναι δυνατόν να είσαι επιτυχημένος σε όλα.

Ακούμε πολλά σχετικά με την ισορροπία μεταξύ εργασίας και ζωής.

Ανοησίες.

Δε μπορείς να τα έχεις όλα. Αδύνατον.

Άρα οποιοδήποτε όραμα επιτυχίας θα πρέπει
να λαμβάνει υπ' όψιν ότι κάπου θα υπάρχει απώλεια,

και ποιο είναι αυτό το στοιχείο.

Και νομίζω ότι όποιος σκέφτεται σοφά για τη ζωή πρέπει να αποδεχθεί

οτι πάντα θα υπάρχουν τομείς στους οποίους δε θα υπάρχει επιτυχία.

Κάτι που θα πρέπει να ξέρουμε για την
επιτυχημένη ζωή είναι ότι τις περισσότερες φορές,

οι ιδέες μας για το τι είναι επιτυχημένη ζωή, δεν είναι δικές μας ιδέες.

Τις έχουμε αντιγράψει από άλλους ανθρώπους.

Κυρίως, για τους άνδρες, από τον πατέρα σας.
Και για τις γυναίκες, από τη μητέρα σας.

Η Ψυχανάλυση το λέει και το ξαναλέει εδώ και 80 χρόνια.

Κανείς δε φαίνεται ν΄ ακούει με προσοχή. Εγώ πάντως πιστεύω πως είναι αλήθεια.

Ρουφάμε επίσης μηνύματα
από παντού, απ΄την τηλεόραση,

τις διαφημίσεις, το μάρκετινκ, κλπ.

Αυτά τα μέσα ασκούν φοβερή επιρροή

που καθορίζει το τι θέλουμε
και τι άποψη έχουμε για τον εαυτό μας.

Όταν μας λένε ότι το τραπεζικό επάγγελμα
είναι επάγγελμα ευυπόληπτο,

οι περισσότεροι από μας θέλουν
να γίνουν τραπεζοϋπάλληλοι.

Όταν χάσει την αίγλη του, χάνουμε κάθε
ενδιαφέρον για το τραπεζικό επάγγελμα.

Είμαστε εξαιρετικά ευάλωτοι στην υποβολή.

Αυτό λοιπόν για το οποίο επιχειρηματολογώ δεν είναι να αρνηθούμε

τις απόψεις μας σχετικά με την επιτυχία.

Αλλά ότι πρέπει να βεβαιωθούμε
ότι είναι οι δικές μας απόψεις.

Θα πρέπει να εμβαθύνουμε στις απόψεις μας

και να σιγουρευτούμε ότι μας ανήκουν,

ότι είμαστε εμείς, πραγματικά εμείς, οι συγγραφείς των φιλοδοξιών μας.

Επειδή είναι που είναι άσχημο
να μην καταφέρνεις αυτό που θέλεις,

αλλά είναι ακόμα χειρότερο
να έχεις μια εικόνα αυτού που θέλεις,

και να ανακαλύπτεις στο τέλος

ότι δεν ήταν αυτό που πραγματικά ήθελες.

Θα βάλω λοιπόν τελεία εδώ.

Αλλά κάτι που θέλω να τονίσω είναι το εξής:
Επιτυχία; Ασφαλώς! Βεβαίως! Ναι!

Αλλά ας αποδεχθούμε τον παραλογισμό μερικών απόψεών μας.

Ας ψάξουμε περισσότερο τις απόψεις μας για την επιτυχία.

Ας βεβαιωθούμε ότι αυτές οι απόψεις είναι πραγματικά οι δικές μας.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)

Κρις Άντερσον: Συναρπαστικό.

Πώς συνδυάζετε την ιδέα ότι κάποιος--

το ότι είναι άσχημο να θεωρείται κάποιος χαμένος,

με το ότι πολλοί άνθρωποι αρέσκονται να ελέγχουν τις ζωές των άλλων.

Και το ότι η κοινωνία που ενθαρρύνει κάτι τέτοιο

ίσως φαίνεται να έχει ανάγκη από νικητές και ηττημένους.

Αλέν ντε Μποτόν: Ναι. Ήθελα απλώς να δώσω έμφαση

στην τυχαιότητα, όσον αφορά τη νίκη και την απώλεια, πιστεύω.

Επειδή στις μέρες μας δίνεται τόσο μεγάλη
έμφαση στη δικαιοσύνη για τα πάντα.

Οι πολιτικοί μιλάνε πάντα για δικαιοσύνη.

Εγώ πιστεύω ακλόνητα στη δικαιοσύνη. Απλά σκέφτομαι ότι είναι κάτι αδύνατον.

Άρα θα πρέπει να κάνουμε
ό,τι μπορούμε για να την επιδιώκουμε.

Αλλά σε τελική ανάλυση πρέπει πάντα να θυμόμαστε

ότι με όποιον κι αν έχουμε να κάνουμε, και οτιδήποτε τους έχει συμβεί στη ζωή τους,

θα υπάρχει πάντα έντονα το στοιχείο της τυχαιότητας.

Και γι' αυτό αφήνω κάποια περιθώρια.

Διότι διαφορετικά τα πράγματα μπορεί να γίνουν μάλλον κλειστοφοβικά.

ΚΑ: Εννοώ πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει ένας συνδυασμός

της καλοσυνάτης, πιο ήπιας φιλοσοφίας σας για την εργασία

με μια επιτυχημένη οικονομία;

Ή πιστεύετε ότι αυτό δε γίνεται;

Ή ίσως δεν έχει και πολλή σημασία αν το τονίσουμε αυτό ή όχι;

ΑΜ: Αυτό που είναι εφιαλτικό σαν σκέψη

είναι ότι ο εκφοβισμός είναι ο καλύτερος τρόπος να κάνεις τους ανθρώπους παραγωγικούς.

Και ότι όσο πιο σκληρό είναι το (εργασιακό) περιβάλλον

τόσο περισσότερο οι άνθρωποι θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις.

Μπορεί κανείς να το σκεφτεί ως εξής: Πώς θα ήθελες να είναι ιδανικά ο πατέρας σου;

Ιδανικά ο πατέρας σου είναι ζόρικος αλλά μειλίχιος άνθρωπος.

Είναι πολύ δύσκολη η διακριτική γραμμή.

Χρειαζόμαστε πατεράδες, ούτως ειπείν, παραδειγματικές πατρικές μορφές στην κοινωνία,

που να απέχουν από τα άκρα.

Δηλαδή από το αυταρχικό, δεσποτικό μοντέλο από τη μια

και το χαλαρό, χωρίς κανόνες απ' την άλλη.

ΚΑ: Ο Αλέν ντε Μποτόν.

ΑΜ: Σας ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)