< Return to Video

The language of lying

  • 0:09 - 0:11
    «Ների՛ր, բջջայինիս մարտկոցը սպառվեց»:
  • 0:11 - 0:13
    «Ինձ մոտ ամեն բան կարգին է»:
  • 0:13 - 0:17
    «Այս մեղադրանքներն միանգամայն անհիմն են»:
  • 0:17 - 0:20
    Կազմակերպությունը անտեղյակ էր սխալմունքից:
  • 0:21 - 0:24
    «Ես սիրում եմ քեզ»:
  • 0:24 - 0:26
    Մենք ամեն օր լսում ենք 10-ից 200 սուտ,
  • 0:26 - 0:30
    և պատմությունը փաստում է, որ մենք
    փորձել ենք բացահայտել այդ ստերը`
  • 0:30 - 0:33
    սկսած միջնադարյան խոշտանգիչ սարքավորումներից
    մինչև պոլիգրաֆներ,
  • 0:33 - 0:36
    արյան ճնշման չափիչներից մինչև
    շնչառական մոնիթորներ,
  • 0:36 - 0:39
    ձայնային տատանումները գրանցող սարքեր,
    աչքի ընկալիչներ,
  • 0:39 - 0:42
    գլխուղեղի ինֆրակարմիր սկաներներ,
    հսկա էլեկտրաէնցեֆալոգրաֆներ:
  • 0:42 - 0:45
    Թեպետև այսօրինակ գործիքները կիրառելի էին
    որոշ պայմաններում,
  • 0:45 - 0:48
    այնուամենայնիվ որոշակի պատրաստվածության
    դեպքում դրանց ևս կարելի է խաբել
  • 0:48 - 0:52
    և ոչ մեկն էլ բավարար չափով հուսալի չէին
    համարվում դատարանի կողմից ընդունելի լինելու համար:
  • 0:52 - 0:55
    Սակայն, գուցե խնդիրը ոչ թե սարքավորումներն են,
    այլ այն ենթադրությունը,
  • 0:55 - 0:59
    ըստ որի ստելը հանգեցնում է
    հոգեբանական փոփոխությունների:
  • 0:59 - 1:01
    Իսկ ինչ կլինի, եթե մենք ցուցաբերենք
    առավել անմիջական մոտեցում
  • 1:01 - 1:04
    և ստերն հենց իրենցով ուսումնասիրենք հաղորդակցման ոլորտում:
  • 1:05 - 1:10
    Հոգեբանության դիտանկյունից մենք
    հակված ենք ստելու մասամբ այն պատճառով, որ ձգտում ենք պատկերել մեզ առավել դրական կողմից,
  • 1:10 - 1:13
    նաև գործի դնելով մեր երևակայությունը` ցանկանում ենք լինել այնպիսին,
  • 1:13 - 1:15
    ինչպիսին չենք հանդիսանում:
  • 1:15 - 1:20
    Այդուհանդերձ մինչդեռ մեր ուղեղը զբաղված է երազելով,
    այն շրջանցում է մի շարք ազդանշաններ:
  • 1:20 - 1:24
    Մեր գիտակից միտքը ճանաչողական գործառույթից
    վերահսկում է ընդամենը 5%-ը`
  • 1:24 - 1:25
    ներառյալ հաղորդակցումը,
  • 1:25 - 1:29
    մինչդեռ մնացյալ 95%-ը վերգիտակցական մակարդակում է
  • 1:29 - 1:32
    և համաձայն իրողությունների մոնիտորինգի
    վրա հիմնված գրականության տվյալների`
  • 1:32 - 1:34
    թվացյալ փորձառությունները
    որակապես տարբերվում են

  • 1:34 - 1:38
    իրականության վրա հիմնված փորձառություններից:
  • 1:38 - 1:42
    Սա ենթադրում է, որ անձնական թեմայի շուրջ կեղծ պատմություն հորինելը աշխատատար է
  • 1:42 - 1:45
    և հանգեցնում է լեզվի կիրառման տարաբնույթ ձևերի:
  • 1:45 - 1:48
    Լեզվական տեքստի վերլուծություն անվամբ տեխնոլոգիան
  • 1:48 - 1:51
    օգնել է բացահայտել ենթագիտակցության
    մղումով իրականացվող
  • 1:51 - 1:53
    խաբեության չորս ընդհանրական օրինաչափություններ:
  • 1:54 - 1:58
    Առաջին, խաբեբաները ստելիս խուսափում են իրենց ես-ի անձնավորումից:
  • 1:58 - 2:02
    Նրանք գրում կամ խոսում են առավելապես այլոց մասին`
    հաճախ օգտագործելով երրորդ անձի`
  • 2:02 - 2:05
    առաջացնելով հեռավորության մտայնություն
    կամ խզելով ասոցիատիվ կապերը իրենց անձի հետ,
  • 2:05 - 2:07
    որն իրականում էլ ավելի կեղծ է հնչում,
  • 2:07 - 2:10
    “բացարձակապես ոչ մի խնջույք չի եղել այս տանը”,
  • 2:10 - 2:12
    կամ “ես այստեղ չեմ հյուրընկալել որևէ մեկին”:
  • 2:13 - 2:16
    Երկրորդ, խաբեբաներն հակված են առավել բացասաբար արտահայտվելուն,
  • 2:16 - 2:19
    քանի որ ենթագիտակցական մակարդակում
    նրանք մեղավոր են զգում ստելու համար:
  • 2:19 - 2:21
    Օրինակ, որևէ ստահակ կարող է արտաբերել
    նմանատիպ արտահայտություն.
  • 2:21 - 2:26
    “Ներիր, իմ հիմար բջջայինի մարտկոցը մեռել է, ես դա ատում եմ”:
  • 2:26 - 2:29
    Երրորդ, ստախոսներն, որպես կանոն, իրադրությունները
    մեկնաբանում են պարզունակ բառերով,
  • 2:29 - 2:32
    այն պարզ պատճառով, որ մեր գլխուղեղը այդ
    ակնթարթին ջանում է կառուցել բարդ ստեր:
  • 2:32 - 2:33
    Վճռումն ու գնահատանքը խրթին են
  • 2:33 - 2:36
    մեր ուղեղի հաշվարկման առումով:
  • 2:36 - 2:39
    Ինչպես ԱՄՆ նախագահն էր ժամանակին հանդես եկել հանրահայտ պնդմամբ.
  • 2:39 - 2:42
    “Ես սեռական հարաբերություններ
    չեմ ունեցել այդ կնոջ հետ”:
  • 2:42 - 2:45
    Եվ վերջապես, թեև ստախոսներն հակված են հակիրճ նկարագրությունների,
  • 2:45 - 2:48
    նրանք սովորաբար կիրառում են նախադասության
    ավելի երկար և ավելի խրթին կառույցներ`
  • 2:48 - 2:50
    ներառելով ավելորդ բառեր, ինչպես նաև

  • 2:50 - 2:53
    սուտը կոծկելու համար անհարկի, բայց փաստացի
    հնչեղություն ունեցող մանրամասներ:
  • 2:54 - 2:56
    Մեկ այլ նախագահ, որը ևս հայտնվել էր սկանդալի կիզակետում,
    հանդես է եկել բառացի այսպիսի հայտարարությամբ.
  • 2:56 - 3:00
    «Ես կարող եմ կտրականապես պնդել, որ ինչպես այս քննությունն է փաստում`
  • 3:00 - 3:01
    Սպիտակ տան աշխատակազմից ոչ ոք, ներգրավված չի

    եղել այս արտասովոր միջադեպում»:
  • 3:01 - 3:04
    վարչակազմում ներկայումս աշխատողներից ոչ ոք
  • 3:04 - 3:07
    ներգրավված չի եղել այս արտասովոր միջադեպում»:
  • 3:07 - 3:10
    Փորձենք լեզվական վերլուծության մեթոդը կիրառել որոշ հայտնի օրինակների վրա:
  • 3:10 - 3:13
    Ինչպես, Տուր դե Ֆրանս մրցաշարի 7-ակի մեդալակիր Լենս Արմսթրոնգի դեպքում:
  • 3:13 - 3:15
    Եթե համեմատենք 2005-ին անցկացված հարցազրույցը,
  • 3:15 - 3:18
    որտեղ վերջինս հերքել էր աշխատունակությունը խթանող դեղամիջոցներ գործածելու փաստը,
  • 3:18 - 3:21
    2013-ին անցկացված հարցազրույցի հետ, որի ընթացքում նա խոստովանել էր այդ իրողությունը.
  • 3:21 - 3:25
    իր խոսքում անձնական դերանունների կիրառման քանակն ավելացել էր մոտ ¾-ով:
  • 3:25 - 3:28
    Նկատենք երկու մեջբերումներում առկա հակադրությունը:
  • 3:28 - 3:32
    Առաջինում. “Լավ, համարենք մի երիտասարդ Ֆրանսիայում,
    փարիզյան մի լաբորատորիայում
  • 3:32 - 3:36
    վերցնում է Ձեր փորձանմուշը համարենք Ժան-Ֆրանսիզ, այսպես-
    այնպես, և թեստ անցկացնում:
  • 3:36 - 3:39
    Հետո դուք հեռախոսազանգ եք ստանում թերթի խմբագրատնից, և հնչում է
  • 3:39 - 3:42
    “Մենք բացահայտել ենք, որ խթանիչների չափաբաժինը վեցն անգամ գերազանցում է սահմանվածը»:
  • 3:43 - 3:45
    Երկրորդ հարցազրույցին. «Ես արդեն մոլորվել եմ այդ ամենի մեջ:
  • 3:45 - 3:48
    Ես վստահ եմ, որ շատ մարդիկ չէին կարողանա
    կարգավորել դա,
  • 3:48 - 3:50
    ես իհարկե կորցրեցի կառավարումը,
  • 3:50 - 3:53
    ես սովոր էի վերահսկել ամեն բան իմ կյանքում.
  • 3:53 - 3:55
    Ես վերահսկում էի իմ կյանքում ցանկացած արդյունք»:
  • 3:55 - 3:58
    Իր մերժման խոսքում, Արմսթրոնգը նկարագրում էր հիպոթետիկ իրավիճակ`
  • 3:58 - 4:00
    հիմնվելով այլ մեկի վրա`
  • 4:00 - 4:03
    իրեն իրողությունից միանգամայնորեն անջատելով:
  • 4:03 - 4:05
    Իսկ հաստատման խոսքում նա հանդես է գալիս սեփական պնդումներով`
  • 4:05 - 4:09
    ներսուզվելով իր իսկ հույզերի և
    պատճառաբանությունների աշխարհ:
  • 4:09 - 4:13
    Այնուամենայնիվ անձնական դերանունների կիրառումը
    խաբեությունը բացահայտելու ընդամենը մեկ ցուցիչ է:
  • 4:13 - 4:15
    Եկե՛ք մեկ այլ օրինակ քննարկենք ԱՄՆ նախագահի
    նախկին թեկնածու,
  • 4:15 - 4:18
    սենատոր Ջոն Էդվարդսը. սենատոր Ջոն Էդվարդսը.
  • 4:18 - 4:21
    «Ես միայն գիտեմ, որ փաստացի հայրը հանրության առաջ

  • 4:21 - 4:23
    ասել է, որ ինքն է երեխայի հայրը:
  • 4:23 - 4:26
    Ինչպես նաև ես բացարձակապես ներառված չեմ եղել որևէ գործունեության մեջ,
  • 4:26 - 4:29
    որի համաձայն պահանջվում է, համաձայնվում է կամ ենթադրվում է
  • 4:29 - 4:32
    վճարումներ կատարել որևէ կնոջ կամ երեխայի փաստացի հորը»:
  • 4:32 - 4:36
    Սա ոչ միայն «երեխան իմը չէ» արտահայտության
    արտաբերման բավականին երկարաշունչ միջոց է,
  • 4:36 - 4:39
    այլև Էդվարդսը երբեք մյուս կողմերին անվանապես չի
    դիմում,
  • 4:39 - 4:43
    փոխարենը շրջանառում է «այդ երեխան», «այդ կինը» և «փաստացի հայրը» անվանումները:
  • 4:43 - 4:46
    Հիմա տեսնենք, թե ինչ էր նա ստիպված եղել ասել ավելի ուշ`հայրությունն ընդունելիս.
  • 4:46 - 4:48
    «Ես Քուիննի հայրիկն եմ:
  • 4:48 - 4:50
    Ես իմ ուժերի սահմաններում կանեմ հնարավորին ամեն ինչ` ապահովելու նրան
  • 4:50 - 4:52
    այն սիրով և աջակցությամբ, որին նա արժանի է»:
  • 4:53 - 4:55
    Խոսքը հակիրճ է և անմիջական`
  • 4:55 - 4:58
    երեխային անունով կոչելով և ընդգծելով փոքրիկի դերն իր կյանքում:
  • 4:58 - 5:02
    Այսպիսով, ինչպե՞ս դուք կարող եք շրջանառել սուտը հայտնաբերելու այս տեխնոլոգիաները ձեր կյանքում:
  • 5:02 - 5:05
    Առաջնահերթ, հիշե՛ք, որ օրական կտրվածքով մեզ հանդիպող ստերից շատերը
  • 5:05 - 5:10
    վերոթվարկյալ օրինակներից սակավ լուրջ են
    և նույնիսկ կարող են անվնաս լինել:
  • 5:10 - 5:13
    Այդուհանդերձ արժե տեղյակ լինել մատնիչ
    հմտություններից, ինչպես օրինակ`
  • 5:13 - 5:16
    սեփական անձի անձնավորման նվազագույն քանակը, բացասական
    խոսքը,
  • 5:16 - 5:19
    պարզամիտ բացատրությունները և խճճված արտահայտությունները:
  • 5:20 - 5:23
    Սա հնարավոր է օգնի ձեզ խուսափել գերագնահատված ապրանքներ ձեռք բերելուց,
  • 5:23 - 5:26
    անարդյունավետ արտադրանքից, ինչու ոչ նաև
    սարսափելի հարաբերություններից:
Title:
The language of lying
Speaker:
Noah Zandan
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:42
Kristine Sargsyan approved Armenian subtitles for The language of lying
Kristine Sargsyan accepted Armenian subtitles for The language of lying
YSU Translation Studies edited Armenian subtitles for The language of lying
YSU Translation Studies edited Armenian subtitles for The language of lying
YSU Translation Studies edited Armenian subtitles for The language of lying
YSU Translation Studies edited Armenian subtitles for The language of lying
YSU Translation Studies edited Armenian subtitles for The language of lying

Armenian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.