< Return to Video

Tarih Vladimir Lenin'e Karşı - Alex Gendler

  • 0:07 - 0:09
    O, 20. yüzyılın en etkili
  • 0:09 - 0:11
    figürlerinden biri,
  • 0:11 - 0:12
    dünyanın en büyük ülkelerinden birinin gidişatını
  • 0:12 - 0:15
    sonsuza dek değiştirdi.
  • 0:15 - 0:16
    Fakat o, baskıcı bir tiranı
  • 0:16 - 0:18
    deviren kahraman mı
  • 0:18 - 0:21
    yoksa bir zalimin yerine geçen başka bir zalim mi?
  • 0:21 - 0:23
    Şimdi, Lenin'i hakim önüne çıkarma zamanı.
  • 0:23 - 0:26
    Tarih Lenin'e karşı.
  • 0:26 - 0:28
    “Sessizlik, essizlik, hımm.
  • 0:28 - 0:31
    Şimdi, grubun dağılması senin suçun değil miydi?”
  • 0:31 - 0:33
    ----
  • 0:33 - 0:36
    “Sayın yargıç, O Viladimir İlyiç Ulyanov,
  • 0:36 - 0:38
    Bilinen ismiyle Lenin,
  • 0:38 - 0:43
    1917'de Rus Çarı II. Nicholas'ı tahtta indiren
  • 0:43 - 0:45
    ve Sovyetler Birliği'ni kuran
  • 0:45 - 0:49
    20. yüzyılın en kötü diktatörlerinden biri
  • 0:49 - 0:51
    “Ahh.”
  • 0:51 - 0:53
    “Çar, halkı köle gibi çalıştıran
  • 0:53 - 0:56
    gaddar bir tirandı.”
  • 0:56 - 0:57
    “Saçmalık.
  • 0:57 - 1:01
    Kölelik 1861'de çoktan kaldırılmıştı bile."
  • 1:01 - 1:03
    Ve daha kötüsüyle yer değiştirdi.
  • 1:03 - 1:05
    Fabrika sahipleri çalışanlara
  • 1:05 - 1:08
    önceki toprak sahiplerinden daha kötü davrandılar.
  • 1:08 - 1:10
    Üstelik toprak sahiplerinin tersine
  • 1:10 - 1:12
    Onlar hep başlarındaydı.
  • 1:12 - 1:17
    Rus işçiler günde onbir saat çalıştırılıyor
  • 1:17 - 1:20
    fakat Avrupa'nın en düşük ücretini alıyorlardı.”
  • 1:20 - 1:23
    “Ama Çar Nicholas işçileri korumak için yasalar çıkarttı.”
  • 1:23 - 1:27
    Devrimi ertelemek için gönülsüzce birtakım şeyler yaptı.
  • 1:27 - 1:29
    Fakat yine de, başarısız oldu.
  • 1:29 - 1:31
    Hatırla, 1905'te birliklerinin barışçıl
  • 1:31 - 1:35
    insanlara ateş açmalarından sonra neler oldu?”
  • 1:35 - 1:37
    “Evet, Çar isyanı sona erdirdi ve
  • 1:37 - 1:39
    yeni bir anayasa çıkararak
  • 1:39 - 1:42
    seçimle işbaşı yapacak bir Millet Meclisi kurdu.”
  • 1:42 - 1:46
    “Tabii bu sırada mutlak gücünü koruyup
  • 1:46 - 1:47
    ve istediği zaman onları feshedebilecekti.”
  • 1:47 - 1:49
    “Elbette zamanla başka reformlar da yapacaktı,
  • 1:49 - 1:52
    eğer ki Lenin gibi radikaller
  • 1:52 - 1:54
    ortalığı karıştırmasalardı.”
  • 1:54 - 1:58
    “Sayın Yargıç, Lenin büyük kardeşi Aleksandr'ın devrimci
  • 1:58 - 2:03
    hareketlerinden dolayı eski çar tarafından idam ettirildiğini gördü.
  • 2:03 - 2:05
    Üstelik reformlardan sonra da
  • 2:05 - 2:09
    Nicholas halk üzerindeki baskıya ve idamlara aynı şekilde devam etti.
  • 2:09 - 2:11
    Buna ilaveten; Rusya'yı pek çok
  • 2:11 - 2:13
    can ve mal kaybına sebep olacak
  • 2:13 - 2:17
    I. Dünya Savaşı'na soktu.
  • 2:17 - 2:19
    Hım, Çar hiç degörünen o ki
  • 2:19 - 2:20
    Çar pek de kapitalizm yanlısı değilmiş.”
  • 2:20 - 2:23
    “Sayın yargıç, belki Nicholas kötü kararlar yüzünden
  • 2:23 - 2:24
    kendi sonunu hazırladı.
  • 2:24 - 2:27
    Fakat bu, Lenin'in haklı olduğunu göstermez.
  • 2:27 - 2:29
    Şubat 1971 ayaklanmaları sırasında
  • 2:29 - 2:31
    nihayet Çar tahttan çekilmeye zorlandı.
  • 2:31 - 2:34
    Lenin hâlâ İsveç'te sürgündeydi.”
  • 2:34 - 2:36
    “Hm, öyleyse kim başa geldi?
  • 2:36 - 2:39
    Millet Meclisi, Aleksander Kerenski liderliğinde
  • 2:39 - 2:41
    geçici bir hükümet kurdu;
  • 2:41 - 2:43
    beceriksiz bir burjuva hatası.
  • 2:43 - 2:46
    Üstelik, Rusya'nın zaten çok kayıplar vermiş olduğu bir yerde,
  • 2:46 - 2:49
    halkı sona ermesini istemesine rağmen
  • 2:49 - 2:53
    başka bir başarısız saldırı başlattı.”
  • 2:53 - 2:55
    O, meşru ve sosyal demokrat bir hükümetti,
  • 2:55 - 2:57
    Öyle ki döneminin en ilericisi.
  • 2:57 - 2:59
    Hem sonunda başarılı olabilirdi
  • 2:59 - 3:02
    eğer Lenin Nisan'a geri dönmeseydi.
  • 3:02 - 3:05
    O, Almanlar tarafından, Rusların savaş gücünü kırmak
  • 3:05 - 3:07
    ve ayaklanmaları alevlendirmek için gönderildi.”
  • 3:07 - 3:09
    “İftira!
  • 3:09 - 3:12
    Temmuz Olayları, hükümetin yanlış politikalarına karşı
  • 3:12 - 3:15
    tamamen kendiliğinden başlayan ve haklı bir tepkiydi.
  • 3:15 - 3:17
    Karensky gerçek yüzünü ortaya çıkardı,
  • 3:17 - 3:19
    suçu Lenin'in üstüne attı ve onu tutuklattırdı
  • 3:19 - 3:22
    ayrıca Bolşevik Partisi'ni de yasadışı ilan etti
  • 3:22 - 3:24
    ve onu tekrardan sürgüne kaçmaya zorladı.
  • 3:24 - 3:26
    Ne demokrasi ama!
  • 3:26 - 3:28
    Şans eseri, askeri darbe
  • 3:28 - 3:30
    girişimlerinin ters tepmesi üzerine
  • 3:30 - 3:32
    Bolşeviklerden yardım isteyen hükümet
  • 3:32 - 3:36
    ve kendi beceriksizliği
  • 3:36 - 3:38
    ve açgözlülüğü yüzünden yıkıldı.
  • 3:38 - 3:39
    Tüm bunlardan sonra, Lenin'in yapmak zorunda olduğu şey
  • 3:39 - 3:43
    Ekim'de dönüp yönetimi ele geçirmekti.
  • 3:43 - 3:46
    Hükümet barışçıl yollarla o gece feshedildi.”
  • 3:46 - 3:48
    “Fakat Bolşeviklerin
  • 3:48 - 3:50
    başa geldikten sonra yaptıkları
  • 3:50 - 3:51
    hiç de barışçıl değildi.
  • 3:51 - 3:53
    Kaç insan hiç yargılanmadan idam edildi?
  • 3:53 - 3:55
    Ya da Çar'ın bütün ailesinin, çocuklar da dahil
  • 3:55 - 4:00
    öldürülmesi zorunlu muydu?”
  • 4:00 - 4:02
    Rusya, Çar'ı tekrardan tahta çıkarmak isteyen
  • 4:02 - 4:04
    yabancı emperyalistler tarafından saldırıya uğramaktaydı.
  • 4:04 - 4:07
    Ayrıca yabancı hükümetler kurtarılmış herhangi bir
  • 4:07 - 4:10
    kraliyet üyesini yönetici olarak ilan edebilirdi.
  • 4:10 - 4:11
    Bu da insanların başarmak için canla başla mücadele
  • 4:11 - 4:13
    ettiği her şeyin sonu demekti.
  • 4:13 - 4:17
    Kaldı ki Lenin emri veren de değildi.”
  • 4:17 - 4:18
    Fakat Bolşeviklerin öldürdüğü
  • 4:18 - 4:20
    yalnızca emperyalistler değildi.
  • 4:20 - 4:21
    Peki ya diğer sosyalist ve anarşist partilerin
  • 4:21 - 4:24
    ve eski müttefiklerinin
  • 4:24 - 4:25
    idam edilmesi ve tasfiye edilmesi?
  • 4:25 - 4:27
    Köylülerin tarım ürünlerine el konulmasına
  • 4:27 - 4:29
    karşı çıkarttıkları Tambov İsyanı'nda
  • 4:29 - 4:32
    zehirli gazla öldürülmelerine ne diyeceksin?
  • 4:32 - 4:33
    Yahut Kronstradt'ta demokratik bir
  • 4:33 - 4:35
    öz-yönetim talep eden işçileri bastırmak
  • 4:35 - 4:37
    için asker göndermesine?
  • 4:37 - 4:40
    Bunlar da halk için miydi?”
  • 4:40 - 4:42
    “Evet! Bir ölçüt vermek zor
  • 4:42 - 4:44
    fakat zor zamanlardı.
  • 4:44 - 4:46
    Yeni hükümet, sosyalist düzeni inşa edebilmek için
  • 4:46 - 4:48
    bütün taraflardan gelecek saldırılara karşı
  • 4:48 - 4:51
    kendini korumak zorundaydı.”
  • 4:51 - 4:54
    "Peki sosyalist düzenin iyi sonuçları neydi?
  • 4:54 - 4:56
    Sivil savaşın kazanılmasından sonra,
  • 4:56 - 4:58
    Lenin'in halefi Stalin kendi kişi kültünü
  • 4:58 - 5:01
    ve mutlak gücünü tesis etti.
  • 5:01 - 5:04
    Sonuç; kıtlık, baskılar, milyonların idam edilmesi
  • 5:04 - 5:07
    ya da kamplarda ölüme gönderilmesi oldu."
  • 5:07 - 5:09
    “Plan bu değildi.
  • 5:09 - 5:11
    Lenin asla kişisel yararları önemsezdi
  • 5:11 - 5:13
    hatta düşmanları da kabul eder ki
  • 5:13 - 5:14
    o kendi ülküsüne tamamen sadık kaldı
  • 5:14 - 5:17
    ve öğrenciliğinden erken yaştaki ölümüne kadar
  • 5:17 - 5:20
    mütevazi bir hayat sürdü ve bıkıp usanmadan çalıştı.
  • 5:20 - 5:22
    O Stalin'in iktidar arzusunun farkındaydı
  • 5:22 - 5:24
    ve partiyi uyarmaya çalıştı
  • 5:24 - 5:26
    fakat bunun için çok geçti.
  • 5:26 - 5:28
    Sonrasını da totaliterlik yılları kovaladı.
  • 5:28 - 5:30
    "Öyle de diyebilirsin,
  • 5:30 - 5:33
    Fakat Lenin, yıllarını Rusya'yı değiştirmek için harcadı.
  • 5:33 - 5:35
    Birkaç yılda
  • 5:35 - 5:38
    cahil köylülerle dolu, geri kalmış
  • 5:38 - 5:40
    ve gelişmemiş bir monarşiyi
  • 5:40 - 5:43
    dünyanın en eğitimli halkına sahip,
  • 5:43 - 5:46
    modern bir edüstriyel süpergüç haline getirdi.
  • 5:46 - 5:49
    Kadınlara benzeri görülmemiş haklar tanıdı
  • 5:49 - 5:52
    ve o yüzyılın en önemli bilimsel gelişmeleri onun
  • 5:52 - 5:53
    döneminde oldu.
  • 5:53 - 5:55
    Hayatları lüks olmayabilir,
  • 5:55 - 5:58
    fakat neredeyse herkesin başının üstünde bir çatı
  • 5:58 - 5:59
    ve tabağında yemek vardı
  • 5:59 - 6:01
    ki çok az ülke bunu başarabilmiştir.”
  • 6:01 - 6:03
    “İyi de bu gelişmeler Lenin ve onun kurduğu
  • 6:03 - 6:05
    baskıcı rejim olmadan da
  • 6:05 - 6:07
    gerçekleştirilebilirdi.”
  • 6:07 - 6:10
    “Evet, ben de ünlü bir rock'n roll şarkıcısı olabilirdim.
  • 6:10 - 6:14
    Ama hangi sesle bilmem?
  • 6:14 - 6:16
    Eğer farklı insanlar başa geçseydi ya da
  • 6:16 - 6:18
    farklı seçimler yapılsaydı
  • 6:18 - 6:20
    neler olurdu, asla bilemeyiz.
  • 6:20 - 6:22
    Fakat geçmişteki hatalara düşmemek için
  • 6:22 - 6:24
    tarihsel figürleri mahkemeye çıkarmaktan da
  • 6:24 - 6:27
    kaçınmamalıyız.
Title:
Tarih Vladimir Lenin'e Karşı - Alex Gendler
Description:

Vladimir Lenin Rus Çarı II. Nicholas'ı devirdi ve Sovyetler Birliği'ni kurdu. Bu, Rusya'nın gidişatını sonsuza dek değiştirdi. Fakat o, baskıcı bir tiranı deviren kahraman mı yoksa bir zalimin yerine geçen başka bir zalim mi? Alex Gendler bu tartışmalı figürü mahkemeye çıkarıyor ve bir yüzyıldan uzun süren bu tartışmanın iki tarafını da sorguya çekiyor.

Ders: Alex Gendler
Animasyon: Berret Underhill
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:43

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.