Jonathan Klein: Foto qe ndryshuan boten

Fotografet bejne me shume se dokumentim te hostorise-- ata e bejne ate . Ne Universitetin TED, Jonathan Klein o Imazheve Getty tregon disa nga portretet dhe flet per cka ndodh kur nje gjenerate sheh nje imazh aq te fuqishem qe nuk mund te shohin me larg-- ose prapa.

Ne industrine time,

ne besojme qe imazhet mund te ndryshojne boten.

Ne rregull, ne jemi naiv, ne jemi sy hapur.

E verteta eshte se ne e dime se

imazhet ne vete nuk e ndryshojne boten,

por ne gjithashtu jemi ne dijeni, qe nga fillimi i fotografise,

imazhet kan provokuar reagime ne njerez,

dhe keto reagime kane shkaktuar ndryshime .

Pra le te fillojme me nje grup te imazheve.

Une do te isha ekstemisht e befasuar

nese ju nuk i njihni shume ose shumicen prej tyre.

Ata me se miri jane te pershkruara si portrete

pra portrete, ndoshta jane klishe.

Ne fakt, ato jane aq te njohura

saqe ndoshta mund ti njihni ato

ne form te lehte ose paksa ndryshe.

(Buzeqeshje)

Por mendoj ne jemi duke kerkuar per dicka me shume.

Ne jemi duke kerkuar per dicka me shume.

Ne jemi duke kerkuar per imazhe qe shendritin

nje drite pa kompromis per ceshtjet e rendesishme,

imazhe qe kapercejne kufijet, qe kapercejne religjione,

imazhe qe na provokojne neve

te vihemi dhe te bejme dicka--

me fjale tjera, te aktrojme.

Mire keto imazhe qe te gjithe ju i keni pare.

Na kane ndryshuar pamjen tone per boten fizike.

Ne kurre nuk e kemi pare planetin nga kjo prespektive me pare.

Shume njerez atribuojne

ne lindjen e levizjen te ambientit

duke pare planetin keshtu

per te paren here --

eshte i vogel, eshte fragjil.

Katerdhjete vite me vone, ky grup, shume sesa me shume

jane te vetdijshem te fuqise destruktive

qe speciet tona mund te zoterojne mjedisin tone.

Dhe ne fund, ne duket qe bejme dicka per ate.

Kjo fuqi destruktive merr shume forma te ndryshme.

Per shembull, keto imazhe te marrura nga Brent Stirton

ne Congo.

Keto gorilla ishin vrare, disa mund te thone te kryqezuara,

dhe jo befasisht,

ata shkaktuan zemerim nderkomtar.

Me e reja,

neve tragjikisht na eshte kujtuar fuqia destruktive e natyres

me termetin e fundit ne Haiti.

Mire, une mendoj se cka eshte me e keqja

eshte fuqia destruktive e njerezimit mbi njerezim.

Samuel Pisar, nje i mbjetuar ne Auschwitz, tha,

dhe une do te citoj ate,

" Hulocaust na meson neve se natyra,

madje ne momentet me te egera

eshte i pa rrezikshme ne krahasim me njeriun,

kur ai humb perimetrin e tij moral dhe arsyen."

Eshte nje tjter lloj i kryqezimit.

Imazhet tronditese nga Abu Ghraub

gjithashtu edhe imazhet nga Gunatanamo

paten nje ndikim te thelle.

Publikimi i ketyre imazheve,

te kunderta me imazhet ne vete,

shkaktuan nje qeveri te ndryshojne politikat e tij.

Disa do te argumentojne se jane keto imazhe

qe e nxiten kryengritjen ne Irak

se pothuajse cdo akt tjter.

Per me shume, keto imazhe pergjithmone larguan

te ashtu-quajteren toke morale e forcave pushtuese.

Le te kthehemi pak.

Ne 1960 dhe 1970,

Lufta e Vietnamit ne thelb ishte shfaqur

ne dhomat e ndenjes Amerikane.

Foto te reja kane sjellur njerezit balle per balle

me viktimat e liftes: nje vajze e vogel e djekur nga napalmi,

nje student i vrare nga Rojet Kombetare

ne Universitetin Kent State ne Ohio gjate nje proteste.

Ne fakt, keto imazhe u bene

zerat e protestave.

Tani, imazhet kane fuqi

per te ndare driten e kuptimushmerise

ne dyshim, injorance,

dhe ne vecanti-- Une kam dhene shume diskutime per kete

por une vetem do te ju tregoj nje imazh--

ceshtja e HIV/AIDS.

Ne 1980, njollosja e njerezve me semundjen

ishte nje barriere e tmershme

biles per te diskutuar ose adresuar ate

Nje akt i thjeshte, ne 1987, te gruas me te famshme ne bote,

Princesha e Wales, duke prekur

nje femije te infektuar me HIV/AIDS

berei nje pune te mire, vecanerisht ne Europe, per te ndaluar ate.

Ajo, me mire se shumica, e ka ditur fuqine e imazhit.

Pra kur ne konfrontohemi nga nje imazh i fuqishem,

ne te gjithe e kemi nje zgjidhje:

Ne mund te shikojme larg, ose mund te adresojme imazhin.

Fatmiresisht, kur keto foto u shfaqen

Guardian ne 1988,

ata vendosen shume fokus dhe vemendje, ne fund , shume para

ndaj perpjekjeve per te zvogeluar urine ne Sudan.

A e ndryshuan imazhet boten?

Jo, por ata paten ndikimin kryesor.

Imazhet zakonisht na shtyejne neve te pyesim per besimet tona thelbesore

dhe pergjegjesit tona per njeri tjetrin.

Ne te gjithe pame keto imazhe pas Katrina,

dhe mendoj per miliona njerez

ata paten nje ndikm shume te fuqishem.

Dhe une mendoj eshte shume e papelqyeshme

qe ata ishin larg nga intelekti i Amerikaneve

kur ata shkuan te votoj ne Nentor 2008.

Fatkeqeshit, disa imazhe shume te rendesishme

konsiderohen shume grafik ose shetesuese per ne per ti pare ato.

Une do te ja tregoj nje foto ketu,

dhe eshte nje foto nga Eugene Richards te nje veterani ne luften e Irakut

nga nje pjese e jashtezakonshme e punes,

i cila asnjehere nuk ka qene e publikuar, e quajtur Lufta eshte Personale.

Por imazhet nuk kane nevoje te jene grafike

ne menyre qe te na kujtohet tragjedia e luftes.

John Moore e vendosi kete foto ne Arlington Cemetery.

Pas te gjithave momente tensionuese te konfliktit

ne te gjitha zonat e konfliktit te botes,

eshte nje fotofraf nga nje vend me i qete

i qe me shqetson mua ende, shume me shume se te tjeret.

Ansel Adams tha, une nuk do te pajtohem me te,

" Ju nuk e merrni nje fotograf, ju e beni ate."

Sipas opinionit tim, nuk eshte fotografi qe e bene foton,

jeni ju.

Ne sjellim te cdo imazh

vlerat tona, sistemet tona te besimit,

dhe si rezultat i saj, imazhi bashkevepron me ne.

Comapania ime ka 7- milion imazhe.

Une kam nje imazh ne zyren time.

Ja ku eshte.

Shpresoj qe heren tjeter te shihni

nje imazh qe ngjall dicka ne ju,

ju me se mire do te kuptoni pse,

dhe une e di se te folurit me audiencen

ju definitivisht do te beni dicka rreth saj.

Dhe faleminderit per te gjithe fotografet.

(Duartroktije)