< Return to Video

Irlandzki mit o Grobli Olbrzyma

  • 0:07 - 0:09
    Na wybrzeżu Irlandii Północnej
  • 0:09 - 0:12
    rozległy płaskowyż
    bazaltowych płyt i kolumn
  • 0:12 - 0:14
    nazywany Groblą Olbrzyma
  • 0:14 - 0:16
    rozciąga się do oceanu.
  • 0:16 - 0:18
    Naukowcy tłumaczą jego powstanie
  • 0:18 - 0:22
    jako wynik kurczenia się
    i rozłamywania płynnej lawy
  • 0:22 - 0:26
    stygnącej po erupcji wulkanu.
  • 0:26 - 0:31
    Ale starożytny irlandzki mit
    ma inne wytłumaczenie.
  • 0:31 - 0:32
    Zgodnie z legendą
  • 0:32 - 0:36
    gigant Finn MacCool żył szczęśliwie
    na brzegu North Antrim
  • 0:36 - 0:38
    ze swoją żoną Oonagh.
  • 0:38 - 0:41
    Ich spokój zakłócały jedynie
    drwiny i groźby
  • 0:41 - 0:43
    giganta Benandonnera,
    czyli czerwonego człowieka,
  • 0:43 - 0:48
    który mieszkał w Szkocji
    po drugiej stronie morza.
  • 0:48 - 0:51
    Wrogowie obrzucali się
    obelgami i kamieniami
  • 0:51 - 0:54
    w dramatycznych pokazach siły.
  • 0:54 - 0:59
    Pewnego razu Finn wyrwał
    ogromną grudę ziemi
  • 0:59 - 1:01
    i cisnął nią w stronę rywala,
    ale nie dosięgnął lądu.
  • 1:01 - 1:04
    Zamiast tego gruda ziemi
    stała się wyspą Man
  • 1:04 - 1:07
    i krater pozostały w naruszonej ziemi
    wypełnił się wodą,
  • 1:07 - 1:10
    by stać się Lough Neagh.
  • 1:10 - 1:12
    Utarczki gigantów trwały,
  • 1:12 - 1:17
    aż pewnego dnia Benandonner wyzwał
    Finna na pojedynek twarzą w twarz.
  • 1:17 - 1:21
    Irlandzki gigant cisnął do morza
    wystarczająco dużo głazów,
  • 1:21 - 1:26
    by móc przejść na szkocki brzeg.
  • 1:26 - 1:29
    Ruszył z wściekłością przed siebie.
  • 1:29 - 1:30
    Kiedy wyłoniła się przed nim Szkocja,
  • 1:30 - 1:34
    dostrzegł w oddali zarys Benandonnera.
  • 1:34 - 1:36
    Finn był znacznych rozmiarów,
  • 1:36 - 1:39
    ale na widok pędzącego wroga
    kolosalnych rozmiarów,
  • 1:39 - 1:41
    jego odwaga się ulotniła.
  • 1:41 - 1:46
    Jeden rzut oka na gruby kark
    i miażdżące pięści wystarczył,
  • 1:46 - 1:49
    żeby Finn rzucił się do ucieczki.
  • 1:49 - 1:51
    Benandonner nadbiegał,
  • 1:51 - 1:55
    gdy drżący Finn opisywał Oonagh
    ogrom zwalistego wroga.
  • 1:55 - 1:58
    Wiedzieli, że w bezpośredniej walce
  • 1:58 - 2:00
    Benandonner by go zgniótł.
  • 2:00 - 2:02
    Oonagh uknuła sprytny plan.
  • 2:02 - 2:05
    Musieli stworzyć iluzję rozmiaru,
  • 2:05 - 2:10
    by Finn zdawał się dorównywać górze
    bez pokazywania się wrogowi.
  • 2:10 - 2:13
    Gdy Benandonner zbliżał się
    do końca mostu,
  • 2:13 - 2:16
    Oonagh wpakowała męża do wielkiej kołyski.
  • 2:16 - 2:20
    Przebrany za ogromnego bobasa
    Finn leżał cicho,
  • 2:20 - 2:22
    podczas gdy Benandonner łomotał w drzwi.
  • 2:22 - 2:25
    Dom się zatrząsł, gdy wszedł do środka.
  • 2:25 - 2:29
    Oonagh powiedziała wściekłemu gościowi,
    że męża nie ma w domu,
  • 2:29 - 2:33
    ale zaprosiła go,
    by umilił czekanie posiłkiem.
  • 2:33 - 2:36
    Benandonner rzucił się na podane wypieki,
  • 2:36 - 2:38
    ale krzyknął z bólu,
  • 2:38 - 2:43
    bo połamał zęby na metalu,
    który Oonagh schowała w środku.
  • 2:43 - 2:46
    Powiedziała, że to ulubiony chleb Finna,
  • 2:46 - 2:49
    siejąc niepokój w umyśle Benandonnera,
  • 2:49 - 2:52
    czy aby w ogóle dorównuje rywalowi.
  • 2:52 - 2:53
    Finn pisnął,
  • 2:53 - 2:59
    co zwróciło uwagę Benandonnera
    na gigantycznego bobasa w kącie.
  • 2:59 - 3:03
    Opatulone stertami koców
    niemowlę było tak masywne,
  • 3:03 - 3:07
    że Benandonner wzdrygnął się na myśl,
    jak musi wyglądać jego ojciec.
  • 3:07 - 3:10
    Zdecydował, że woli się nie dowiedzieć.
  • 3:10 - 3:14
    Uciekając, Benadonner połamał
    kamienie łączące wybrzeża,
  • 3:14 - 3:16
    przełamując groblę.
  • 3:16 - 3:19
    Pozostały dwie identyczne formacje skalne:
  • 3:19 - 3:22
    jedna na North Antrim brzegu Irlandii
  • 3:22 - 3:27
    i druga w Grocie Fingala w Szkocji,
    dokładnie po drugiej stronie morza.
Title:
Irlandzki mit o Grobli Olbrzyma
Speaker:
Iseult Gillespie
Description:

Zobacz całą lekcję na: https://ed.ted.com/lessons/the-irish-myth-of-the-giant-s-causeway-iseult-gillespie.

Na wybrzeżu Irlandii Północnej szeroki płaskowyż bazaltowych płyt i kolumn nazywany Groblą Olbrzyma rozciąga się do oceanu. Naukowcy tłumaczą, że jest to wynik kurczenia się i rozłamywania płynnej lawy, gdy chłodziła się po erupcji wulkanu. Jednakże starożytny irlandzki mit ma inne wytłumaczenie. Iseult Gillespie opowiada mit o Grobli Olbrzyma.
Lekcja: Iseult Gillespie, animacja TED-Ed: Dylan Glynn.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:43

Polish subtitles

Revisions