Thế giới ngầm của các hang động nước ngầm
-
0:01 - 0:04Tôi là nhà thám hiểm nước ngầm,
-
0:05 - 0:08chuyên lặn trong các hang động.
-
0:09 - 0:12Khi còn bé, tôi muốn làm
một phi hành gia, -
0:12 - 0:16nhưng khi lớn lên ở Canada, vì là
một cô gái nên điều đó không khả thi. -
0:18 - 0:21Nhưng thật ra, chúng ta biết
về không gian còn nhiều hơn -
0:21 - 0:26điều chúng ta biết về các mạch
nước ngầm chảy xuyên hành tinh, -
0:26 - 0:29chúng chính là dòng máu của Mẹ Đất.
-
0:30 - 0:33Vậy tôi quyết định làm một cái gì đó
có thể là rất ấn tượng. -
0:33 - 0:36Thay vì du hành trong không gian,
-
0:36 - 0:39tôi muốn thám hiểm những kỳ quan
trong lòng hành tinh. -
0:40 - 0:42ngày nay, nhiều người nói
-
0:42 - 0:46lặn trong các hang động có thể là một
trong những phiêu lưu nguy hiểm nhất. -
0:47 - 0:49Tôi nghĩ chính các bạn ở đây,
trong khán phòng này, -
0:49 - 0:52nếu bị đột ngột rơi vào một vùng tối,
-
0:52 - 0:55việc của bạn
là tìm ra lối thoát, -
0:55 - 0:57đôi khi bơi xuyên qua những
không gian rộng lớn, -
0:57 - 1:01và đôi khi phải bò lết rất khó khăn
dưới các băng ghế, -
1:01 - 1:03để men theo một lối đi hẹp,
-
1:03 - 1:08chỉ chờ máy thở cung cấp hơi
cho lần thở tiếp theo của bạn. -
1:08 - 1:10Vâng, đó là nơi tôi làm việc.
-
1:11 - 1:13Nhưng điều mà tôi muốn nói với
bạn hôm nay -
1:13 - 1:17là thế giới của chúng ta không phải
là một tảng đá cứng rắn và to lớn. -
1:17 - 1:19Nó là một thể giống như bọt biển.
-
1:20 - 1:24Tôi có thể bơi xuyên nhiều mạch ngầm
bên trong thể xốp của trái đất, -
1:24 - 1:25nhưng cũng có những nơi
-
1:25 - 1:30tôi không thể đi qua do sinh vật hay
vật chất khác cản trở. -
1:30 - 1:33Và tôi mong ước mang đến
các bạn một tiếng gọi -
1:33 - 1:36từ sâu trong lòng đất mẹ.
-
1:39 - 1:42Tôi không có sách hướng dẫn
-
1:42 - 1:48khi quyết định là người đầu tiên lặn
thám hiểm trong băng ở Nam Cực. -
1:48 - 1:52Vào năm 2000, đó là mục tiêu lớn
nhất trên hành tinh. -
1:52 - 1:54Khối băng Ross Ice Shelf nứt ra,
-
1:54 - 1:57chúng tôi đi xuống đó để thám
hiểm sinh thái của vùng rìa băng -
1:57 - 2:00và tìm hiểu các dạng sự
sống bên dưới băng. -
2:00 - 2:04Chúng tôi dùng công nghệ
gọi là bộ thở tái tạo. -
2:04 - 2:08Đó là một bộ thở như công nghệ được dùng
cho thám hiểm không gian. -
2:08 - 2:10Công nghệ này cho phép chúng
tôi lặn sâu -
2:10 - 2:13hơn mức mà ta có thể tưởng tượng
cách đây 10 năm. -
2:13 - 2:15Chúng tôi dùng hơi đặc biệt cho lặn sâu,
-
2:15 - 2:20và chúng tôi có thể thực hiện nhiệm vụ
lên đến 20 giờ dưới nước. -
2:21 - 2:23Tôi làm việc với các nhà sinh vật học.
-
2:23 - 2:28Hóa ra các hang động là các kho chứa
các dạng sự sống đáng kinh ngạc, -
2:28 - 2:32các loài mà ta chưa bao giờ biết
đến sự tồn tại trước đây. -
2:32 - 2:35Nhiều loài có cách sống kỳ lạ.
-
2:35 - 2:39nhiều trường hợp chúng không có
sắc tố và không có mắt, -
2:39 - 2:44và những động vật này có cuộc sống
vô cùng dài. -
2:44 - 2:47Thật vậy, động vật bơi trong các
hang động hôm nay -
2:47 - 2:50được xác định trong các di tích hóa thạch
-
2:50 - 2:53có niên đại trước sự diệt chủng
của khủng long. -
2:53 - 2:57Hãy tưởng tượng: đây giống như là
những con khủng long nhỏ bơi được. -
2:57 - 3:00Chúng cho ta biết gì về
tiến hóa và sự sinh tồn? -
3:01 - 3:05Khi quan sát một động vật giống như loài
giáp xác không mắt trong hũ nước này, -
3:05 - 3:08ta nhận ra nó có nanh lớn với nọc độc.
-
3:08 - 3:12Nó có thể tấn công đối phương
lớn hơn nó gấp 40 lần và giết chết nó. -
3:12 - 3:14Nếu nó có độ lớn như một con mèo,
-
3:14 - 3:17thì nó sẽ là con vật
nguy hiểm nhất hành tinh. -
3:18 - 3:21Những động vật này sống trong những
nơi đẹp một cách ấn tượng, -
3:21 - 3:26và trong một số trường hợp,
những hang động như thế này, còn rất mới, -
3:26 - 3:28thế mà các động vật thì rất cổ xưa.
-
3:28 - 3:30Chúng đã đến đó như thế nào?
-
3:30 - 3:32Tôi cũng làm việc với những nhà vật lý,
-
3:32 - 3:36và họ thường quan tâm đến thay
đổi khí hậu toàn cầu. -
3:36 - 3:38Họ có thể lấy đá trong các hang động,
-
3:38 - 3:41và họ có thể cắt mỏng và quan sát các
lớp trong đá, -
3:41 - 3:43rất giống lớp vòng trong thân cây,
-
3:43 - 3:45và họ có thể quay lại lịch sử
-
3:45 - 3:49và biết được nhiều điều về khí hậu trên
hành tinh chúng ta qua các thời kỳ. -
3:49 - 3:51Màu đỏ mà bạn thấy trên hình
-
3:51 - 3:55thật ra là bụi từ hoang mạc Sahara.
-
3:55 - 3:59Chúng đã theo gió băng qua
Đại Tây Dương. -
3:59 - 4:03Trong trường hợp này, theo mưa rơi xuống
trên đảo Abaco thuộc Bahamas. -
4:03 - 4:05Chúng thấm qua đất
-
4:05 - 4:09và lắng đọng trên đá trong các
hang động này. -
4:09 - 4:13Khi nhìn lại các lớp trong đá,
chúng ta có thể tìm ra niên đại -
4:13 - 4:15khi khí hậu rất rất khô
trên trái đất, -
4:16 - 4:19và chúng ta có thể quay lùi
hàng trăm ngàn năm. -
4:21 - 4:23Những nhà lịch sử khí hậu cũng rất
quan tâm -
4:23 - 4:26đến dấu vết mực nước biển ở những
thời đại khác nhau trên trái đất. -
4:26 - 4:28Đây là ở Bermuda, đội của tôi và tôi
đã lên tàu -
4:28 - 4:31trong chuyến lặn sâu nhất trong vùng này,
-
4:31 - 4:33và chúng tôi tìm những nơi
-
4:33 - 4:37mực nước biển đã từng phủ lên
bờ biển, -
4:37 - 4:40gần trăm mét dưới mực nước hiện tại.
-
4:41 - 4:44Tôi cũng làm việc với các nhà lịch sử khí
hậu và khảo cổ. -
4:44 - 4:49Ở nhiều nơi như Mexico, Bahamas và
thậm chí ở Cuba, -
4:49 - 4:53chúng tôi nhìn thấy những tàn tích văn hóa
và con người trong các hang động, -
4:54 - 4:55và chúng nói với chúng ta
-
4:55 - 4:58nhiều điều về những dân cư
xuất hiện sớm nhất ở các vùng này. -
4:59 - 5:02Nhưng dự án ưa thích nhất của tôi
đã cách đây hơn 15 năm, -
5:02 - 5:05khi tôi là thành viên của đội thực hiện
-
5:05 - 5:08bản đồ 3 chiều chính xác đầu tiên
của bề mặt dưới lòng đất. -
5:08 - 5:11Thiết bị mà tôi lái
đi trong hang động -
5:11 - 5:15đã tạo ra chính xác một mô hình ba chiều
khi chúng tôi lái nó. -
5:15 - 5:17Chúng tôi cũng dùng sóng radio
cực thấp -
5:17 - 5:22để ghi lại vị trí chính xác của chúng tôi
trong hang động so với bề mặt. -
5:22 - 5:27Và tôi đã bơi bên dưới nhà cửa, khu kinh
doanh, sàn bowling, sân gôn, -
5:27 - 5:30thậm chí bên dưới nhà hàng BBQ của Sonny.
-
5:31 - 5:33Rất ấn tượng, và điều tôi học được
-
5:33 - 5:36là mọi thứ chúng ta làm trên
mặt đất -
5:36 - 5:39sẽ quay lại trong thức uống của chúng ta.
-
5:39 - 5:43Hành tinh nước của chúng ta không chỉ
là sông, hồ và đại dương đâu, -
5:43 - 5:48mà còn là mạng lưới nước rộng lớn dưới
đất, kết nối tất cả chúng ta lại với nhau. -
5:48 - 5:52Nó là nguồn được chia sẻ
để cấp nước uống cho chúng ta. -
5:52 - 5:56Và khi ta hiểu về kết nối giữa
con người với nước ngầm -
5:56 - 5:59và tất cả nguồn nước trên hành tinh này,
-
5:59 - 6:01thì ta sẽ giải quyết vấn được vấn đề
-
6:01 - 6:04có thể là vấn đề quan trọng nhất
của thế kỷ này. -
6:05 - 6:08Vậy tôi đã không trở thành phi
hành gia như mơ ước, -
6:08 - 6:12nhưng thiết bị vẽ bản đồ này,
được Dr. Bill Stone thiết kế, sẽ làm thay. -
6:12 - 6:14Nó đã được đổi hình dạng.
-
6:14 - 6:17Bây giờ nó là một robot bơi tự động,
-
6:17 - 6:19và có trí khôn nhân tạo,
-
6:19 - 6:22và mục đích chính của nó là
đi đến vệ tinh Europa của sao Mộc -
6:22 - 6:27để thám hiểm bên dưới lớp băng
bề mặt của vệ tinh đó. -
6:27 - 6:29Và thật là diệu kỳ.
-
6:30 - 6:36(Vỗ tay)
- Title:
- Thế giới ngầm của các hang động nước ngầm
- Speaker:
- Jill Heinerth
- Description:
-
Nhà thám hiểm hang động Jill Heinerth khám phá những mạch nước ngầm còn ẩn giấu đang chảy xuyên qua hành tinh chúng ta. Cùng làm việc với các nhà sinh học, khí hậu học và khảo cổ học, Heinerth tìm ra bí ẩn của các dạng sự sống đã tồn tại ở một vài nơi xa xôi nhất và giúp các nghiên cứu viết lại lịch sử của biến đổi khí hậu. Qua bài nói chuyện ngắn này, bạn hãy lặng sâu xuống nước và khám phá thế giới kỳ diệu của vùng không gian trong lòng đất.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:49
![]() |
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Huong Nguyen accepted Vietnamese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Huong Nguyen edited Vietnamese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Huong Nguyen edited Vietnamese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Huong Nguyen edited Vietnamese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Hồng Khánh Lê edited Vietnamese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Hồng Khánh Lê edited Vietnamese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Hồng Khánh Lê edited Vietnamese subtitles for The mysterious world of underwater caves |