Tajemniczy świat podwodnych jaskiń
-
0:01 - 0:04Jestem badaczem głębin,
-
0:05 - 0:08a dokładniej badaczem podwodnych jaskiń.
-
0:09 - 0:12Kiedy byłam mała,
chciałam zostać astronautą, -
0:12 - 0:16nie było to jednak możliwe,
bo wychowywałam się w Kanadzie. -
0:18 - 0:21Okazuje się, że wiemy
dużo więcej o kosmosie -
0:21 - 0:26niż o wodach głębinowych i ich ścieżkach
biegnących przez naszą planetę, -
0:26 - 0:29tworzących układ krwionośny Matki Ziemi.
-
0:30 - 0:33Postanowiłam robić
coś bardziej niezwykłego. -
0:33 - 0:36Zamiast badać kosmos,
-
0:36 - 0:39chciałam badać cuda świata głębin.
-
0:40 - 0:42Wielu ludzi twierdzi,
-
0:42 - 0:46że nurkowanie w jaskiniach
jest bardzo niebezpieczne. -
0:47 - 0:49Wyobraźcie sobie, że teraz w tej sali
-
0:49 - 0:52nagle zapanowała całkowita ciemność,
-
0:52 - 0:55a waszym zadaniem jest znaleźć wyjście,
-
0:55 - 0:57czasem płynąc przez wielkie przestrzenie,
-
0:57 - 1:01a niekiedy czołgając się pod siedzeniami,
-
1:01 - 1:03trzymając się cienkiej linki asekuracyjnej
-
1:03 - 1:08czekając, aż aparat oddechowy
dostarczy wam tlenu na następny oddech. -
1:08 - 1:10Tak wygląda moja praca.
-
1:11 - 1:13Chcę wam pokazać,
-
1:13 - 1:17że nasz świat nie jest jedną wielką skałą.
-
1:17 - 1:19Jest raczej gąbką.
-
1:20 - 1:24Mogę płynąć przez liczne
otwory w "gąbce" Ziemi, -
1:24 - 1:25a tam, gdzie już nie mogę,
-
1:25 - 1:30płyną dalej inne formy życia i materiały.
-
1:30 - 1:33Mój głos opowie wam
-
1:33 - 1:36o wnętrzu Matki Ziemi.
-
1:39 - 1:42Nie miałam żadnego przewodnika,
-
1:42 - 1:45kiedy postanowiłam jako pierwsza
-
1:45 - 1:48nurkować w jaskiniach
gór lodowych Antarktydy. -
1:48 - 1:52W 2000 roku był to największy
ruchomy obiekt na świecie. -
1:52 - 1:54Odłamał się od Lodowca Szelfowego Rossa.
-
1:54 - 1:57Zeszliśmy tam, żeby zbadać
ekosystem pokrywy lodowej, -
1:57 - 2:00w poszukiwaniu form życia pod lodem.
-
2:00 - 2:04Korzystaliśmy z tak zwanych oddycharek.
-
2:04 - 2:08Są bardzo podobne do urządzeń
używanych przy spacerach w kosmosie. -
2:08 - 2:10Pozwalają nam zejść głębiej
-
2:10 - 2:13niż moglibyśmy sobie wyobrazić
nawet 10 lat temu. -
2:13 - 2:15Używamy gazów egzotycznych,
-
2:15 - 2:20a nasze misje pod wodą
mogą trwać nawet do 20 godzin. -
2:21 - 2:23Pracuję z biologami.
-
2:23 - 2:28Okazuje się, że jaskinie
są skarbnicą niezwykłych form życia, -
2:28 - 2:31gatunków, o istnieniu których
nie mieliśmy pojęcia. -
2:32 - 2:35Wiele z nich prowadzi
niezwykły tryb życia. -
2:35 - 2:39Często są bezbarwne i nie mają oczu,
-
2:39 - 2:44żyją również bardzo długo.
-
2:44 - 2:47Właściwie zwierzęta, które dziś
pływają w tych jaskiniach -
2:47 - 2:50wyglądają tak samo jak skamieliny
-
2:50 - 2:53datowane na okres przed
wyginięciem dinozaurów. -
2:53 - 2:57Wyobraźcie sobie, że są
jak małe pływające dinozaury. -
2:57 - 3:00Czego mogą nas nauczyć
o ewolucji i przetrwaniu? -
3:01 - 3:05Patrząc na łopatonoga w słoiku,
-
3:05 - 3:08widzimy, że ma wielkie jadowite kły.
-
3:08 - 3:12Mógłby zaatakować coś 40 razy
większego od siebie i to zabić. -
3:12 - 3:14Jeśli byłby wielkości kota,
-
3:14 - 3:17byłby najniebezpieczniejszym
stworzeniem na Ziemi. -
3:18 - 3:21Te zwierzęta żyją w niesamowicie
pięknych miejscach. -
3:21 - 3:26Czasem te jaskinie są bardzo młode,
-
3:26 - 3:28a te zwierzęta bardzo stare.
-
3:28 - 3:29Jak się tam dostały?
-
3:30 - 3:32Pracuję też z fizykami,
-
3:32 - 3:36którzy interesują się
globalną zmianą klimatu. -
3:36 - 3:38Zbierają skały z jaskiń,
-
3:38 - 3:41tną je, oglądają warstwy w środku,
-
3:41 - 3:43podobne do słojów drzewa.
-
3:43 - 3:45Mogą cofnąć się w czasie
-
3:45 - 3:49i dowiedzieć się, jak zmieniał się klimat
w różnych okresach na Ziemi. -
3:49 - 3:51Kolor czerwony widoczny na tym zdjęciu
-
3:51 - 3:55to piasek Sahary.
-
3:55 - 3:59Uniósł go wiatr znad Oceanu Atlantyckiego.
-
3:59 - 4:03Tutaj spadł na wyspę Abaco na Bahamach.
-
4:03 - 4:05Przesiąknął przez glebę
-
4:05 - 4:09i osiadł na skałach w tych jaskiniach.
-
4:09 - 4:13Badając warstwy tych skał,
możemy rozpoznać okresy, -
4:13 - 4:15kiedy klimat na Ziemi był bardzo suchy.
-
4:16 - 4:19Możemy tak odczytać
setki tysięcy lat wstecz. -
4:21 - 4:23Paleoklimatolodzy badają również
-
4:23 - 4:26poziom morza w różnych okresach na Ziemi.
-
4:26 - 4:28Tu, na Bermudach, wraz z zespołem
-
4:28 - 4:31zanurkowaliśmy tak głęboko, jak
nikt wcześniej w tej okolicy. -
4:31 - 4:33Szukaliśmy miejsc,
-
4:33 - 4:37gdzie dawniej poziom morza
stykał się z linią brzegową -
4:37 - 4:40setki metrów poniżej obecnego poziomu.
-
4:41 - 4:44Pracuję też z paleontologami
i archeologami. -
4:44 - 4:49W miejscach takich jak Meksyk,
Bahamy czy Kuba, -
4:49 - 4:53szukamy w jaskiniach pozostałości
po kulturze czy obecności człowieka. -
4:54 - 4:55Dużo mówią nam
-
4:55 - 4:58o dawnych mieszkańcach tych regionów.
-
4:59 - 5:02Mój ulubiony projekt był
ponad 15 lat temu, -
5:02 - 5:05kiedy byłam częścią zespołu
wykonującego pierwszą -
5:05 - 5:08dokładną mapę 3D podziemnej powierzchni.
-
5:08 - 5:11Urządzenie, które prowadzę przez jaskinię,
-
5:11 - 5:15wykonywało model 3D w czasie rzeczywistym.
-
5:15 - 5:17Przez radio o ultra niskiej częstotliwości
-
5:17 - 5:22przekazywaliśmy naszą aktualną pozycję
w jaskini na powierzchnię. -
5:22 - 5:27Płynęłam więc pod domami, biurowcami,
kręgielniami i polami golfowymi, -
5:27 - 5:30a nawet pod restauracją Sonny's BBQ.
-
5:31 - 5:33Niesamowite. Nauczyłam się,
-
5:33 - 5:36że wszystko, co robimy na powierzchni
-
5:36 - 5:39powróci do nas w postaci wody pitnej.
-
5:39 - 5:43Nasza planeta to nie tylko
rzeki, jeziora i oceany, -
5:43 - 5:48to ogromna sieć wód gruntowych,
która łączy nas wszystkich. -
5:48 - 5:52To wspólne źródło,
z którego wszyscy pijemy. -
5:52 - 5:56Gdy zrozumiemy nasze powiązanie
z wodami gruntowymi -
5:56 - 5:59i ze wszystkimi źródłami wody na ziemi,
-
5:59 - 6:01zaczniemy pracować nad problemem,
-
6:01 - 6:04prawdopodobnie najważniejszym
wyzwaniem tego stulecia. -
6:05 - 6:08Nie zostałam astronautą,
tak jak zawsze chciałam, -
6:08 - 6:12ale to urządzenie, zaprojektowane
przez dra Billa Stone, zostanie nim. -
6:12 - 6:14Zostało ono zmodyfikowane.
-
6:14 - 6:17To samodzielnie pływający,
autonomiczny robot -
6:17 - 6:19o sztucznej inteligencji,
-
6:19 - 6:22którego ostatecznym celem jest
wylot na księżyc Jowisza, Europę -
6:22 - 6:27w celu zbadania oceanów
pod jej zamarzniętą powierzchnią. -
6:27 - 6:29To niesamowite.
-
6:30 - 6:36(Brawa)
- Title:
- Tajemniczy świat podwodnych jaskiń
- Speaker:
- Jill Heinerth
- Description:
-
Jill Heinerth, nurek jaskiniowy, bada ukryte nurty wód gruntowych płynących na naszej planecie. Pracując z biologami, klimatologami i archeologami, Heinerth odkrywa tajemnice form życia zamieszkujących najbardziej odległe miejsca na Ziemi i pomaga badaczom odkryć historię zmian klimatycznych. Posłuchaj tej krótkiej prelekcji i zanurkuj głęboko w poszukiwaniu cudów świata głębin.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:49
![]() |
TED Translators admin approved Polish subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Marta Konieczna commented on Polish subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Marta Konieczna accepted Polish subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Marta Konieczna edited Polish subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Marta Konieczna edited Polish subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Małgosia Makowska edited Polish subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Małgosia Makowska edited Polish subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
![]() |
Katarzyna Andrzejak edited Polish subtitles for The mysterious world of underwater caves |
Marta Konieczna
hej, poniżej moje uwagi:
===
Niepotrzebne dzielenie / łączenie linijek.
Nie trzeba dzielić linijki, jeśli bez trudu mieści się w limicie 42 znaków, ani łączyć dwóch jednolinijkowych boksów w jeden dwulinijkowy, jeśli każdy mieścił się w limicie czasowym. Tworząc dwie linijki tekstu przesłania się więcej ekranu, więc jeśli można, trzeba tego unikać.
===
Proporcja łamania linijek
W miarę możności trzeba zachować równą długość linijek w jednym napisie http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines#Keep_the_line_length_balanced
===
Jednostki miary.
Prawie zawsze należy przekształcić jednostki miary na te używane w Polsce (np. cale na centymetry, galon/mile na L/100km). Jeśli jednostka miary jest podawana w celu umożliwienia widzowi wyobrażenia sobie, ile coś mierzy, należy jednostki przeliczyć (mogą pomóc bardzo łatwe w obsłudze narzędzia w Internecie). W wyjątkowych przypadkach, jeśli jednostka sama w sobie jest istotna (np. później w trakcie prelekcji prelegentka porównuje daną wartość w calach i w centymetrach), można zostawić jednostkę nie stosowaną w Polsce.
===
Przyjęliśmy, że talk (w sensie TED talk) tłumaczy się jako prelekcja.
Pozdrawiam!