< Return to Video

3 soorten vooroordelen die je blik op de wereld vertroebelen

  • 0:01 - 0:03
    Ik ben afgestudeerd meteoroloog.
  • 0:03 - 0:06
    Ik heb een bachelordiploma,
    een masterdiploma en een doctoraat,
  • 0:06 - 0:08
    dus ik ben geregistreerd meteoroloog.
  • 0:08 - 0:13
    En dat leidt gegarandeerd
    altijd tot vier vragen.
  • 0:13 - 0:16
    Deze voorspelling heb ik altijd goed.
  • 0:16 - 0:18
    (Gelach)
  • 0:18 - 0:20
    En dat zijn de volgende vragen:
  • 0:20 - 0:22
    'Marshall, op welke zender vind ik je?'
  • 0:22 - 0:24
    (Gelach)
  • 0:24 - 0:27
    'Dr. Shepherd, wat voor weer
    wordt het morgen?'
  • 0:27 - 0:28
    (Gelach)
  • 0:28 - 0:30
    En deze is ook prachtig:
  • 0:30 - 0:33
    'Mijn dochter gaat in september trouwen
    en de trouwerij is buiten.
  • 0:33 - 0:34
    Gaat het regenen?'
  • 0:34 - 0:36
    (Gelach)
  • 0:36 - 0:39
    Die krijg ik, echt waar,
    en ik weet het antwoord niet.
  • 0:39 - 0:41
    Ik heb de gegevens gewoon niet.
  • 0:41 - 0:44
    Maar deze krijg ik tegenwoordig ook vaak:
  • 0:44 - 0:49
    'Dr. Shepherd, gelooft U
    in klimaatverandering?'
  • 0:49 - 0:52
    'Gelooft U in opwarming van de Aarde?'
  • 0:53 - 0:57
    Ik moet me iedere keer inhouden
    als ik die vraag krijg.
  • 0:57 - 0:58
    Want het is een verkeerde vraag --
  • 0:58 - 1:00
    wetenschap is geen geloofssysteem.
  • 1:01 - 1:04
    Mijn zoontje van 10
    gelooft in de tandenfee
  • 1:05 - 1:08
    en dat moet hij eens afleren
    want het kost me teveel geld.
  • 1:08 - 1:11
    (Gelach)
  • 1:11 - 1:13
    Maar hij gelooft in de tandenfee.
  • 1:13 - 1:15
    Maar ga nu eens na.
  • 1:15 - 1:18
    Het gebouw van de
    Bank of America in Atlanta.
  • 1:18 - 1:20
    Je hoort toch nooit iemand zeggen:
  • 1:21 - 1:24
    'Geloof jij dat als je een bal laat vallen
    vanaf het dak van dat gebouw,
  • 1:24 - 1:26
    dat hij naar beneden gaat?'
  • 1:26 - 1:29
    Dat hoor je nooit,
    want zwaartekracht is er gewoon.
  • 1:30 - 1:33
    Dus waarom horen we nooit de vraag
  • 1:33 - 1:35
    'Geloof je in zwaartekracht?',
  • 1:35 - 1:36
    maar horen we regelmatig de vraag
  • 1:36 - 1:39
    'Geloof je in opwarming van de Aarde?'
  • 1:40 - 1:43
    Kijk, dit zijn de feiten.
  • 1:44 - 1:47
    De American Association
    for the Advancement of Science, AAAS,
  • 1:47 - 1:50
    een van de leidende organisaties
    op het gebied van wetenschap,
  • 1:50 - 1:54
    stelde wetenschappers en publiek
    vragen over verschillende onderwerpen.
  • 1:54 - 1:55
    Hier zijn er enkele:
  • 1:55 - 1:59
    genetisch gemodificeerde voeding,
    onderzoek op dieren, menselijke evolutie.
  • 2:00 - 2:02
    Kijk naar wat de wetenschappers
    hierover zeiden,
  • 2:02 - 2:05
    de mensen die deze onderwerpen
    echt bestuderen, in het rood,
  • 2:05 - 2:08
    tegenover wat het publiek denkt.
  • 2:08 - 2:09
    Hoe is dit zo gekomen?
  • 2:10 - 2:11
    Hoe is dit zo gekomen?
  • 2:13 - 2:15
    De massa en wetenschappers
    denken zo anders
  • 2:15 - 2:17
    over deze wetenschappelijk onderwerpen.
  • 2:17 - 2:20
    Ik zal nu wat dichter
    bij mijn vakgebied komen,
  • 2:20 - 2:21
    klimaatverandering.
  • 2:21 - 2:24
    87% van de wetenschappers
  • 2:24 - 2:28
    geloven dat de mens bijdraagt
    aan klimaatverandering.
  • 2:29 - 2:32
    Maar bij de massa is dat slechts 50%?
  • 2:33 - 2:35
    Hoe komt dat zo?
  • 2:35 - 2:36
    Dus je vraagt je af:
  • 2:36 - 2:41
    wat bepaalt hoe mensen
    tegen wetenschap aankijken.
  • 2:43 - 2:47
    Het is een interessante vraag
    en een waar ik veel over heb nagedacht.
  • 2:48 - 2:53
    Een van de dingen die bepaalt
    hoe de massa wetenschap ziet,
  • 2:53 - 2:56
    zijn volgens mij geloofssystemen
    en vooroordelen.
  • 2:56 - 2:59
    Geloofssystemen en vooroordelen.
    Laten we daar eens naar kijken.
  • 3:00 - 3:02
    Ik wil drie elementen daarvan bekijken:
  • 3:02 - 3:06
    bevestigingsdrang, Dunning-Krugereffect
  • 3:06 - 3:08
    en cognitieve dissonantie.
  • 3:08 - 3:11
    Dikke, chique, academische termen,
    zul je zeggen --
  • 3:11 - 3:13
    en dat zijn het ook --
  • 3:13 - 3:16
    maar als ik ze beschrijf,
    zul je iets hebben van 'O!
  • 3:16 - 3:20
    Dat herken ik wel;
    ik ken iemand die dat ook doet.'
  • 3:21 - 3:23
    Bevestigingsdrang.
  • 3:24 - 3:29
    Bewijs vinden voor iets wat we al geloven.
  • 3:29 - 3:32
    Nu zijn we daar soms
    allemaal wel een beetje schuldig aan.
  • 3:33 - 3:35
    Kijk hier eens naar.
  • 3:35 - 3:36
    Ik zit op Twitter.
  • 3:36 - 3:39
    En als het sneeuwt,
  • 3:39 - 3:41
    krijg ik vaak deze tweet:
  • 3:41 - 3:43
    (Gelach)
  • 3:43 - 3:47
    'Hé, Dr. Shepherd, ik heb 50 cm
    opwarming van de Aarde in mijn achtertuin.
  • 3:47 - 3:50
    Klimaatverandering?
    Waar hebben jullie het over?'
  • 3:50 - 3:52
    Die tweet krijg ik dus echt vaak.
  • 3:53 - 3:56
    Het is een grappige tweet;
    ik moet er ook om lachen.
  • 3:56 - 4:00
    Maar hij is o zo fundamenteel
    wetenschappelijk onjuist.
  • 4:00 - 4:03
    Want hij illustreert
    dat de persoon die tweet
  • 4:03 - 4:06
    het verschil tussen weer
    en klimaat niet begrijpt.
  • 4:07 - 4:11
    Ik zeg vaak dat het weer je humeur is
  • 4:11 - 4:13
    en het klimaat is je persoonlijkheid.
  • 4:15 - 4:16
    Stel je voor:
  • 4:16 - 4:19
    het weer is je humeur
    en het klimaat je persoonlijkheid.
  • 4:19 - 4:20
    Jouw humeur vandaag
  • 4:20 - 4:23
    vertelt me misschien
    niets over je persoonlijkheid,
  • 4:23 - 4:25
    net zoals een koude dag
    niets zegt over klimaatverandering,
  • 4:25 - 4:28
    net zo min als een warme dag, trouwens.
  • 4:30 - 4:31
    Dunning-Kruger.
  • 4:32 - 4:35
    Twee geleerden van Cornell
    ontdekten het Dunning-Krugereffect.
  • 4:35 - 4:37
    Als je kijkt naar de
    intercollegiaal getoetste paper,
  • 4:37 - 4:40
    vind je allerlei chique terminologie:
  • 4:40 - 4:42
    het is een ingebeeld
    meerderwaardigheidscomplex,
  • 4:42 - 4:43
    dat we denken iets te weten.
  • 4:43 - 4:47
    Oftewel: mensen denken
    meer te weten dan ze echt weten,
  • 4:48 - 4:51
    of ze onderschatten wat ze niet weten.
  • 4:51 - 4:53
    En dan heb je cognitieve dissonantie.
  • 4:55 - 4:57
    Cognitieve dissonantie is interessant.
  • 4:58 - 5:00
    Nou hadden we onlangs Groundhog Day.
  • 5:01 - 5:04
    Er is geen betere definitie
    van cognitieve dissonantie
  • 5:04 - 5:06
    dan intelligente mensen die me vragen
  • 5:06 - 5:08
    of de voorspelling van
    een knaagdier betrouwbaar is.
  • 5:08 - 5:10
    (Gelach)
  • 5:10 - 5:13
    Toch maak ik dat steeds weer mee.
  • 5:13 - 5:14
    (Gelach)
  • 5:14 - 5:18
    Maar ik hoor ook over de boerenalmanak.
  • 5:18 - 5:21
    We groeiden op met de boerenalmanak
    en we zijn er vertrouwd mee.
  • 5:22 - 5:26
    Het probleem is
    dat hij slecht voor 37% klopt,
  • 5:26 - 5:29
    volgens onderzoek
    van Penn State University.
  • 5:31 - 5:35
    Maar we zitten in
    een wetenschappelijk tijdperk
  • 5:35 - 5:37
    waarin we het weer
    echt kunnen voorspellen.
  • 5:37 - 5:39
    En geloof het of niet, dat is aan jou,
  • 5:39 - 5:43
    maar we zijn 90% of meer correct
    met onze weersvoorspelling.
  • 5:43 - 5:46
    Je hebt gewoon de neiging
    die enkele misser te onthouden, echt.
  • 5:46 - 5:47
    (Gelach)
  • 5:50 - 5:54
    Dus bevestigingsdrang, Dunning-Kruger
    en cognitieve dissonantie.
  • 5:54 - 5:56
    Dat zijn de dingen die ervoor zorgen
  • 5:56 - 5:59
    welke vooroordelen mensen hebben
    en hoe ze wetenschap zien.
  • 6:00 - 6:02
    Maar dan heb je nog
    alfabetisme en misinformatie
  • 6:02 - 6:04
    die ons ook beperken.
  • 6:06 - 6:08
    Tijdens het orkaanseizoen van 2017
  • 6:08 - 6:13
    moesten tv-zenders daadwerkelijk
    journalisten inzetten
  • 6:13 - 6:17
    om onjuiste informatie
    over het weerbericht te ontkrachten.
  • 6:18 - 6:20
    In die situatie zitten we nu.
  • 6:21 - 6:23
    Ik heb hier op sociale media
    voortdurend mee te maken.
  • 6:23 - 6:25
    Iemand post een voorspelling,
  • 6:25 - 6:28
    een voorspelling voor orkaan Irma,
    maar het probleem is:
  • 6:28 - 6:30
    die kwam niet van het Hurricane Center.
  • 6:31 - 6:33
    Maar mensen deelden massaal deze tweet.
  • 6:33 - 6:37
    Hij kwam helemaal niet
    van het National Hurricane Center.
  • 6:38 - 6:41
    Ik werkte 12 jaar
    van mijn carrière bij NASA
  • 6:41 - 6:43
    voor ik naar de Universiteit
    van Georgia kwam
  • 6:43 - 6:46
    en ik ben er voorzitter van hun
    Aardwetenschappen Adviescommittee,
  • 6:46 - 6:47
    ik was er vorige week.
  • 6:47 - 6:49
    En ik zag er hele interessante dingen.
  • 6:49 - 6:53
    Dit is een NASA-model met
    wetenschappelijke data van de satelliet
  • 6:53 - 6:55
    dat het orkaanseizoen 2017 laat zien.
  • 6:55 - 6:57
    Zie je orkaan Harvey daar?
  • 6:58 - 7:00
    Kijk eens naar al dat stof
    dat van Afrika komt.
  • 7:01 - 7:06
    En kijk eens naar die bosbranden
    in het noordwesten van de VS en in Canada.
  • 7:06 - 7:07
    Daar komt orkaan Irma.
  • 7:09 - 7:11
    Dit vind ik fascinerend.
  • 7:12 - 7:14
    Toegegeven, ik ben een weergek.
  • 7:15 - 7:18
    Maar belangrijker is dat het illustreert
    dat we de technologie hebben
  • 7:18 - 7:21
    om het weer- en klimaatsysteem
    niet alleen te observeren,
  • 7:21 - 7:22
    maar het te voorspellen.
  • 7:23 - 7:24
    We begrijpen dit wetenschappelijk,
  • 7:24 - 7:27
    dus het maakt niet uit wat we denken
    of hoe we dingen 'zien' --
  • 7:28 - 7:29
    waar ik het zojuist over had.
  • 7:29 - 7:30
    We weten dit.
  • 7:30 - 7:32
    Neem nou dit.
  • 7:32 - 7:35
    Dit is Houston, in Texas,
    na orkaan Harvey.
  • 7:36 - 7:39
    Nu schrijf ik regelmatig
    een stukje in het blad 'Forbes'
  • 7:39 - 7:43
    en een week voordat orkaan Harvey
    aan land kwam, schreef ik daarin:
  • 7:43 - 7:46
    "Er gaat waarschijnlijk
    1000 tot 1200 mm regen vallen."
  • 7:47 - 7:49
    Dat schreef ik een week
    voordat het gebeurde.
  • 7:49 - 7:51
    Maar toch, als je mensen
    in Houston spreekt,
  • 7:51 - 7:55
    dan zeggen ze: "We hadden geen idee
    dat het zo erg zou worden."
  • 7:55 - 7:56
    Ik ben gewoon ...
  • 7:56 - 7:57
    (Zucht)
  • 7:57 - 7:59
    (Gelach)
  • 7:59 - 8:00
    Een week van tevoren.
  • 8:00 - 8:01
    Maar ...
  • 8:01 - 8:04
    We lachen er nu om,
    maar je kunt er niet omheen
  • 8:04 - 8:06
    dat we allemaal moeite hebben
  • 8:06 - 8:10
    om iets te zien waar we
    geen ervaring mee hebben.
  • 8:10 - 8:12
    Mensen in Houston zijn gewend aan regen;
  • 8:12 - 8:14
    er zijn vaak overstromingen.
  • 8:15 - 8:17
    Maar dit hebben ze nooit meegemaakt.
  • 8:18 - 8:22
    Houston krijgt gemiddeld
    850 mm regen in een jaar.
  • 8:22 - 8:25
    Nu kregen ze 1200 mm in drie dagen.
  • 8:25 - 8:28
    Dat is een anomalie,
    een bijzondere gebeurtenis.
  • 8:30 - 8:33
    Dus geloofssystemen, vooroordelen,
    alfabetisme en onjuiste informatie.
  • 8:33 - 8:37
    Hoe stappen we buiten de kaders
    die ons zicht belemmeren?
  • 8:39 - 8:42
    We hoeven niet eens naar Houston,
    we kunnen dichtbij huis blijven.
  • 8:42 - 8:44
    (Gelach)
  • 8:44 - 8:46
    Herinner je je de 'sneeuwpocalyps'?
  • 8:46 - 8:47
    (Gelach)
  • 8:47 - 8:49
    Sneeuwmageddon?
  • 8:49 - 8:50
    Sneeuwzilla?
  • 8:50 - 8:52
    Hoe je het ook wilt noemen.
  • 8:52 - 8:54
    De hele vijf centimeter.
  • 8:54 - 8:57
    (Gelach)
  • 8:57 - 9:00
    Vijf centimeter sneeuw
    sloot de hele stad Atlanta af.
  • 9:00 - 9:02
    (Gelach)
  • 9:03 - 9:07
    Maar in feite was er eerst
    een waarschuwing voor een winterstorm,
  • 9:07 - 9:10
    wat vervolgens een winterweer-advies werd
  • 9:10 - 9:13
    en een hoop mensen zagen dat
    als een mildere voorspelling:
  • 9:13 - 9:14
    "O, zo erg wordt het niet."
  • 9:14 - 9:17
    Maar wat men zag
    als een mildere voorspelling
  • 9:17 - 9:19
    was feitelijk een urgenter alarm.
  • 9:19 - 9:22
    Hoe meer data we kregen,
    des te erger zag het eruit.
  • 9:22 - 9:26
    Dat is een voorbeeld van hoe ons denken
    ons uitzicht belemmert.
  • 9:26 - 9:28
    Dus de vraag wordt:
  • 9:28 - 9:32
    hoe vergroten we onze straal?
  • 9:34 - 9:38
    Hoeveel we begrijpen
    is een afgeleide van hoe ver we kijken.
  • 9:38 - 9:42
    Hoe vergroten we de straal
    van ons begrip van wetenschap?
  • 9:43 - 9:44
    Dit denk ik erover.
  • 9:45 - 9:48
    Je brengt je eigen vooroordelen in kaart.
  • 9:48 - 9:50
    Ik daag jullie allemaal uit dat te doen.
  • 9:50 - 9:53
    Breng je vooroordelen in kaart.
  • 9:53 - 9:54
    Waar komen ze vandaan?
  • 9:54 - 9:58
    Je opvoeding, je politieke
    voorkeur, je geloof --
  • 9:58 - 10:00
    wat voedt jouw vooroordelen?
  • 10:02 - 10:03
    Evalueer dan je bronnen --
  • 10:03 - 10:06
    waar haal jij je
    wetenschappelijke informatie?
  • 10:07 - 10:08
    Wat lees je, waarnaar luister je
  • 10:08 - 10:11
    om wetenschappelijk
    geïnformeerd te blijven?
  • 10:11 - 10:14
    En ten slotte: het is belangrijk
    om je mond open te doen.
  • 10:14 - 10:16
    Spreek over hoe je je vooroordelen
    hebt geëvalueerd
  • 10:16 - 10:18
    en je bronnen hebt getoetst.
  • 10:18 - 10:21
    Luister nu met me mee
    naar deze clip van 40 seconden
  • 10:21 - 10:26
    van een van de top tv-weermannen
    in de VS, Greg Fishel,
  • 10:26 - 10:27
    uit Raleigh, bij Durham.
  • 10:27 - 10:30
    Hij wordt daar op handen gedragen.
    Maar hij was klimaatscepticus.
  • 10:30 - 10:32
    Maar luister wat hij zegt
    over je mond opendoen.
  • 10:32 - 10:34
    Greg Fishel: De fout die ik maakte,
  • 10:34 - 10:36
    en daar kwam ik pas later achter,
  • 10:36 - 10:39
    was dat ik alleen naar informatie zocht
  • 10:39 - 10:42
    die onderschreef wat ik al dacht,
  • 10:42 - 10:46
    en dat ik niet geïnteresseerd was
    om andere geluiden te horen.
  • 10:47 - 10:49
    En dus werd ik op een dag wakker
  • 10:49 - 10:52
    met die gedachte in mijn hoofd:
  • 10:53 - 10:56
    Greg, maak jij je niet schuldig
    aan bevestigingsdrang?
  • 10:56 - 10:59
    Ben je alleen op zoek naar informatie
    die bevestigt wat je al denkt?
  • 11:00 - 11:03
    En als ik eerlijk was,
    en dat probeerde ik,
  • 11:03 - 11:05
    moest ik toegeven dat dat zo was.
  • 11:05 - 11:08
    Dus hoe meer ik met wetenschappers sprak
  • 11:08 - 11:10
    en collegiaal getoetste literatuur las
  • 11:10 - 11:15
    en mezelf probeerde te gedragen
    zoals me dat was geleerd
  • 11:15 - 11:17
    toen ik op Penn State student was,
  • 11:18 - 11:20
    hoe moeilijker het werd om te ontkennen
  • 11:20 - 11:22
    dat we op zijn minst enige invloed hadden.
  • 11:22 - 11:25
    Misschien was er nog twijfel over hoeveel,
  • 11:25 - 11:30
    maar 'niets' was in ieder geval
    niet verantwoord om te zeggen
  • 11:30 - 11:31
    als wetenschapper of als mens.
  • 11:33 - 11:36
    JMS: Greg Fishel sprak daarmee
  • 11:36 - 11:39
    over het vergroten van de straal
    van zijn begrip van de wetenschap.
  • 11:39 - 11:41
    En als we die straal vergroten,
  • 11:41 - 11:44
    gaat het niet over een betere toekomst,
  • 11:44 - 11:48
    dan gaat het om het beschermen
    van het leven zoals we dat kennen.
  • 11:48 - 11:50
    Dus als we denken over het vergroten
  • 11:50 - 11:53
    van de straal van ons eigen begrip
    van de wetenschap,
  • 11:54 - 11:55
    dan is het cruciaal
  • 11:55 - 11:58
    voor Athens en Atlanta,
  • 11:58 - 11:59
    voor de staat Georgia
  • 11:59 - 12:01
    en voor de wereld.
  • 12:01 - 12:03
    Vergroot dus je straal.
  • 12:03 - 12:04
    Dankjewel.
  • 12:04 - 12:08
    (Applaus)
Title:
3 soorten vooroordelen die je blik op de wereld vertroebelen
Speaker:
J. Marshall Shepherd
Description:

Wat voedt jouw opvattingen (en misvattingen) over wetenschap? Laat meteoroloog J. Marshall Shepherd je wakker schudden met deze talk, waarin hij uitlegt hoe bevestigingsdrang, het Dunning-Krugereffect en cognitieve dissonantie een venijnige rol spelen in wat we denken te weten -- en laat hem je uitleggen hoe je ze kunt vervangen met iets dat veel krachtiger is: kennis.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:21

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.