Czy zwierzęta mają swój język? - Michele Bishop

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/do-animals-have-language-michele-bishop

Wszystkie zwierzęta się komunikują. Ale czy mają język? Michele Bishop wyróżnia cztery specyficzne cechy, które charakteryzują język. Na ich podstawie rozważa, czy podczas komunikacji poszczególne zwierzęta wykorzystują je wszystkie czy tylko niektóre z nich.

Lekcja: Michele Bishop, animacje: Avi Ofer.

Wszystkie zwierzęta się komunikują.

Kraby machają do siebie szczypcami
na znak, że są zdrowe

i gotowe do kopulacji.

Mątwy używają komórek skóry
z pigmentem zwanych chromatoforami,

by stworzyć wzory na skórze,
służące do kamuflażu

lub ostrzegania rywali.

Pszczoły miodne wykonują
złożone tańce,

by poinformować inne pszczoły
o lokalizacji i jakości źródła pożywienia.

Wszystkie te zwierzęta mają
imponujące systemy komunikacji,

ale czy mają też język?

Aby na to odpowiedzieć,

możemy rozważyć cztery cechy,
które są często łączone z językiem:

dyskretność,

gramatyka,

produktywność

i abstrakcyjność.

Dyskretność oznacza, że istnieje
zbiór indywidualnych jednostek,

jak dźwięki czy słowa,

które mogą być ze sobą łączone,
aby wyrazić nowe pojęcia.

Tak samo możecie przestawiać
zbiór magnesów na lodówce,

aby utworzyć nowe wyrażenia.

Gramatyka to system zasad,

który mówi nam, jak należy
zestawiać ze sobą te jednostki.

Produktywność to możliwość użycia języka

do stworzenia potencjalnie
nieskończonej liczby komunikatów.

A abstrakcyjność to możliwość
rozmawiania o rzeczach,

które nie znajdują się wokół was,

jak przykładowo przeszłe, przyszłe
czy fikcyjne zdarzenia.

Czy zwierzęca komunikacja
ujawnia zatem którąś z tych cech?

Dla krabów i mątw
odpowiedź brzmi nie.

Nie łączą swoich sygnałów
w kreatywny sposób.

Te sygnały nie muszą więc być
podporządkowane gramatyce

i przedstawiają tylko
obecny stan,

taki jak: "Jestem zdrowy."
lub: "Jestem trujący."

Ale niektóre zwierzęta wykazują się
niektórymi z tych cech.

Pszczoły używają ruchów, czasu trwania,
kąta i intensywności swego tańca,

aby opisać lokalizację
i bogactwo źródła pożywienia.

To źródło jest poza ulem,

więc eksponują cechę abstrakcyjności.

Dzielą tę cechę językową
z pieskami preriowymi,

które żyją w kilkutysięcznych stadach

i padają ofiarą kojotów, jastrzębi,
borsuków, węży i ludzi.

Ich sygnały ostrzegawcze opisują
wzrost, kształt i tempo drapieżcy,

a w wypadku ludzi, nawet ubiór

i obecność lub brak uzbrojenia.

Małpy naczelne, jak szympansy i goryle,
są także świetnymi rozmówcami.

Niektóre nauczyły się nawet
uproszczonego języka migowego.

Szympans imieniem Washoe
przejawiał cechę dyskretności

poprzez dobieranie różnych znaków
w proste zdania,

takie jak: "Proszę otwórz. Pośpiesz się."

Coco, samica goryla, która rozumie
ponad 1000 znaków

i około 2000 słów języka mówionego,

odniosła się do ukochanego kociaka,
który zmarł.

W ten sposób
zastosowała cechę abstrakcyjności,

choć warto zauważyć,
że małpy w obu przypadkach

posługiwały się
ludzkim systemem komunikacji,

a nie tym, który występuje
naturalnie w dziczy.

Istnieje wiele innych przykładów
wyrafinowanej komunikacji zwierzęcej,

jak u delfinów,

które przy pomocy gwizdów identyfikują:
wiek, lokalizację, imię i płeć.

Rozumieją także część gramatyki

z języka gestów, w którym
porozumiewają się z nimi naukowcy.

Jednak w ich naturalnej komunikacji
nie zaobserwowano elementów gramatyki.

Mimo że te systemy komunikacji

ujawniają pewne cechy języka,
które wyróżniliśmy,

żaden z nich
nie eksponuje wszystkich czterech.

Nawet imponujące umiejętności Coco
i Washoe są przyćmione

przez umiejętności językowe
większości trzylatków.

Zwierzęce tematy rozmów
są zazwyczaj także ograniczone.

Pszczoły rozmawiają o jedzeniu,

pieski preriowe o drapieżnikach,

a kraby o sobie.

Ludzki język się wyróżnia

dzięki silnemu połączeniu
gramatyki i produktywności

z dodatkiem dyskretności
i abstrakcyjności.

Ludzki umysł potrafi pojąć
ograniczoną liczbę elementów

i stworzyć nieskończoną
liczbę komunikatów.

Potrafimy układać i rozumieć
złożone zdania,

podobnie jak słowa, które nigdy wcześniej
nie zostały wypowiedziane.

Używamy języka, by rozmawiać
o nieskończonej liczbie tematów,

o rzeczach wymyślonych,

a nawet żeby kłamać.

Naukowcy stale odkrywają coraz więcej
tajemnic zwierzęcej komunikacji.

Może się okazać,
że język ludzki i zwierzęcy

nie są całkowicie odmienne
i nieprzerwanie ze sobą współistnieją.

Bo w końcu, wszyscy jesteśmy zwierzętami.