Nic Marks: Chỉ số Hành tinh Hạnh Phúc

Nhà thống kê Nic Marks hỏi xem tại sao chúng ta đo lường mức độ thành công của một quốc gia bằng hiệu quả sản xuất của nó -- thay vì sự hạnh phúc và thịnh vượng của người dân. Ông ấy giới thiệu về Chỉ số Hành tinh Hạnh phúc, cái truy xét sự thịnh vượng của quốc gia ứng với mức tiêu thụ tài nguyên (bởi vì cuộc sống hạnh phúc không bắt trái đất phải trả giá). Những nước nào xếp hạng cao nhất theo chỉ số HPI? Bạn sẽ ngạc nhiên đấy.

Martin Luther King

đã không nói

“Tôi có một cơn ác mộng”,

khi ông ấy truyền cảm hứng vào những cuộc vận động quyền công dân

Ông ấy nói, “Tôi có một giấc mơ”.

Và tôi có một giấc mơ.

Tôi có một giấc mơ là chúng ta có thể ngừng nghĩ rằng

tương lai sẽ là một cơn ác mộng,

và đây sẽ là một thách thức,

bởi vì, nếu bạn nghĩ

về từng bộ phim rất thành công trong thời gian gần đây,

gần như tất cả viễn cảnh cho loài người

là tận thế

Tôi nghĩ bộ phim này

là một trong những màn khó coi nhất của thời đại, “Con đường”.

Đó là một thước phim đẹp,

nhưng mọi thứ trong đó thì hoang tàn,

mọi thứ đều chết.

Và chỉ có một người cha và đứa con trai

tìm cách sống sót, đi dọc theo con đường.

Và tôi nghĩ cuộc vận động vì môi trường

mà tôi là một phần trong đó

sẽ góp phần

tạo nên viễn cảnh của tương lai

Từ lâu rồi,

chúng ta lo lắng về một viễn cảnh như ác mộng

về những gì sắp diễn ra

Chúng ta tập trung vào kịch bản tồi tệ nhất.

Chúng ta tập trung vào những vấn đề

Và chúng ta chưa nghĩ đầy đủ

về những giải pháp.

Chúng ta dùng sự sợ hãi, nếu bạn thích,

để thu hút sự chú ý của mọi người.

Và bất cứ nhà tâm lý học nào cũng sẽ nói cho bạn biết

rằng sự sợ hãi trong sinh vật

liên quan tới cơ chế phản ứng tự nhiên.

Nó là một phần của cơ chế phản ứng và chiến đấu tự vệ,

khi môt động vật bị đe dọa --

hãy nghĩ tới một con nai

Một con nai sợ đến đông cứng

sẵn sàng bỏ chạy.

Và tôi nghĩ đó là những gì chúng ta đang làm

khi chúng ta yêu cầu mọi người tham gia vào kế hoạch của mình

xung quanh vấn đề suy thoái môi trường và biến đổi khí hậu

Mọi người đang thấy sợ và sắp bỏ chạy

bởi vì chúng ta đang dùng sự sợ hãi.

Và tôi nghĩ cuộc vận động vì môi trường cần được phát triển

và bắt đầu nghĩ xem

sự tiến bộ sau đó là gì

Điều gì sẽ cải thiện số phận con người?

Một trong những vấn đề chúng ta đối mặt, theo tôi nghĩ,

là việc chỉ những người đầu cơ vừa mua hết hàng trên thị trường

liên quan tới tiến trình

là có khái niệm nào về tài chính cho sự tiến bộ,

có khái niệm nào về kinh tế cho sự tiến bộ

bằng cách nào đó,

nếu chúng ta làm gia tăng đúng những con số,

chúng ta sẽ trở nên tốt hơn,

dù là sự tiến bộ trên thị trường chứng khoán,

dù là sự tiến bộ với GDP

và tăng trưởng kinh tế,

bằng cách nào đó cuộc sống sẽ trở nên tốt hơn.

Điều này thu hút lòng tham của con người

thay vì sự sợ hãi --

rằng càng nhiều thì càng tốt.

Nào. Ở phương Tây, chúng ta có đủ.

Có lẽ một vài nơi trên thế giới không như vậy, nhưng chúng ta có đủ.

Và chúng ta biết được trong khoảng thời gian dài rằng đây không phải là thước đo tốt

cho sự hưng thịnh của các quốc gia.

Thật sự, người sáng tạo ra hệ thống sổ sách kế toán quốc gia,

Simon Kuznets, vào những năm 1930,

nói rằng, “ Sự hưng thịnh của một quốc gia

khó có thể được suy ra từ thu nhập quốc gia.”

Nhưng chúng tôi vừa sáng tạo ra hệ thống sổ sách kế toán quốc gia

chủ yếu dựa trên sản xuất

và những thứ liên quan tới sản xuất.

Và thật sự, đây hầu như thuộc về lịch sử, và nó có thời điểm lịch sử của nó.

Trong chiến tranh thế giới lần thứ hai, chúng ta cần phải sản xuất hàng loạt các thứ.

Và thật sự, chúng ta đã rất thành công trong việc sản xuất vài thứ

mà đã tàn phá rất nhiều thứ của Châu Âu, và chúng ta phải xây dựng lại chúng sau đó.

Và vì vậy hệ thống sổ sách kế toán quốc gia

thành ra gắn với những gì chúng ta sản xuất ra.

Nhưng từ năm 1968,

người nhìn xa trông rộng này, Robert Kennedy,

lúc khởi đầu cho chiến lược tranh cử tổng thống không may của mình,

đã đưa ra một cơ cấu ấn tượng nhất

về tổng sản phẩm quốc gia

từ đó đến giờ.

Và khi ông ấy hoàn thành bài nói với câu nói

“ Tổng sản phẩm quốc gia

đo lường được mọi thứ chỉ trừ

cái mà làm cuộc sống đáng giá.”

Điên rồ quá phải không? Thước đo sự tiến bộ của chúng ta,

thước đo chủ yếu cho sự tiến bộ xã hội,

đo lường được mọi thứ

trừ cái mà làm cho cuộc sống đáng giá?

Tôi tin rằng, nếu Kennedy còn sống tới nay,

ông ấy sẽ yêu cầu các nhà thống kê như tôi

ra ngoài và tìm cho ra

cái làm cho cuộc sống đáng giá.

Ông ấy sẽ yêu cầu chúng ta thiết kế lại

hệ thống sổ sách kế toán quốc gia

dựa trên

những thứ quan trọng như công bằng xã hội,

sự bền vững

và sự thịnh vượng của người dân.

Và thật sự, các nhà khoa học xã hội đã ra ngoài

và hỏi những câu hỏi này trên toàn thế giới.

Điều này là từ một cuộc khảo sát toàn cầu.

Nó hỏi người dân, họ muốn gì.

Và thật ngạc nhiên, người dân trên toàn thế giới

nói rằng cái mà họ muốn

là hạnh phúc, cho bản thân họ,

cho gia đình họ, cho con cái họ,

cho cộng đồng của họ.

Rồi, họ nghĩ tiền chỉ hơi quan trọng.

Tiền đó, nhưng nó gần như không quan trọng bằng sự hạnh phúc,

và nó gần như không quan trọng bằng tình yêu.

Chúng ta đều cần phải yêu thương và được yêu thương trong cuộc sống.

Tiền gần như không quan trọng bằng sức khỏe.

Chúng ta muốn được khỏe mạnh và sống cuộc sống trọn vẹn.

Những điều này dường như là khát khao tự nhiên của con người.

Tại sao các nhà thống kê lại không đo lường những thứ này?

Tại sao chúng ta không nghĩ đến sự tiến bộ của quốc gia trong những điều kiện này,

thay vì chỉ là bao nhiêu thứ chúng ta có?

Và thật ra, đây là những gì tôi vừa làm khi trưởng thành --

là nghĩ xem bẳng cách nào chúng ta đo lường hạnh phúc,

bằng cách nào chúng ta đo lường sự thịnh vượng,

bằng cách nào chúng ta đo lường được giới hạn của môi trường.

Và chúng tôi đã sáng tạo ra, tại tổ chức mà tôi làm việc,

Tổ chức Kinh tế mới,

cái mà chúng tôi gọi là Chỉ số Hành tinh Hạnh Phúc,

bởi chúng tôi cho rằng người dân đáng được hạnh phúc và hành tinh cũng đáng được hạnh phúc.

Tại sao chúng ta không tạo ra một thước đo sự tiến bộ thể hiện điều đó?

Và những gì chúng tôi làm,

là chúng tôi chúng cho rằng thành quả cơ bản của một quốc gia

là nó thành công thế nào

trong việc tạo ra cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh cho công dân của nó.

Đó nên là mục đích

của mọi quốc gia trên hành tinh.

Nhưng chúng ta phải nhớ rằng

có một nguyên tắc cơ bản đưa vào đó,

và đó là chúng ta sử dụng bao nhiêu tài nguyên của hành tinh.

Chúng ta đều có chung một hành tinh thôi. Chúng ta phải cùng chia sẻ nó.

Đó là nguồn tài nguyên khan hiếm quan trọng,

là một hành tinh mà chúng ta chia sẻ.

Và nền kinh tế rất quan tâm đến sự khan hiếm.

Khi có tài nguyên khan hiếm

thì nó muốn biến chúng thành

một đầu ra được mong đợi,

nó cân nhắc với sự hiệu quả.

Nó cân nhắc xem chúng ta thu được bao nhiêu lợi ích từ cái giá mình phải trả.

Và đây là thước đo sự thịnh vượng

chúng ta có được từ việc sử dụng tài nguyên trái đất.

Đó là thước đo sự hiệu quả.

Và có lẽ cách dễ nhất để chỉ cho các bạn xem điều đó,

là trình bày với các bạn biểu đồ này.

Chạy dọc theo những đường nằm ngang của biểu đồ,

là “dấu ấn về mặt sinh thái”,

là thước đo lượng tài nguyên mà chúng ta sử dụng

và áp lực mà chúng ta đặt lên hành tinh.

Càng nhiều thì càng tệ.

Chạy theo cột dọc lên trên,

là thước đo “những năm sống hạnh phúc”.

Nó đo sự thịnh vượng của các quốc gia.

Nó tựa như tuổi thọ trung bình điều chỉnh theo mức độ hạnh phúc.

Nó tựa như chất lượng và số lượng của cuộc sống ở mỗi quốc gia.

Và những điểm màu vàng đó , là mức trung bình toàn cầu.

Này, có một mũi tên lớn của các quốc gia

xung quanh mức trung bình toàn cầu.

Phía trên bên phải của biểu đồ,

là các quốc gia đang hoạt động khá tốt và tạo ra sự thịnh vượng,

nhưng họ sử dụng nhiều thứ của hành tinh để đạt được điều đó.

Đó là Mỹ,

các nước Phương Tây những nước bên kia ở những tam giác đó

và một số nước vùng Vịnh ở đó nữa.

Ngược lại, ở phía dưới bên trái của biểu đồ,

là các quốc gia không tạo ra nhiều sự thịnh vượng --

tiêu biểu là khu vực phía nam Sahara ở Châu Phi.

Theo lập luận của Hobbes,

cuộc sống ở đó ngắn ngủi và bạo tàn.

Tuổi thọ trung bình ở nhiều nước này

chỉ có 40 năm.

Bệnh sốt rét, HIV/AIDS

đang giết chết nhiều người

ở những khu vực này trên thế giới.

Nhưng này có tin tốt lành!

Có một số quốc gia ở phía trên, những tam giác màu vàng,

những nước làm tốt hơn mức trung bình toàn cầu,

nằm phía trên bên trái biểu đồ.

Đây là phần biểu đồ được mong đợi.

Chúng ta muốn ở phía trên bên trái, nơi cuộc sống tốt đẹp mà không bắt trái đất phải trả giá.

Đó là Châu Mỹ Latin.

Đất nước ở trên cùng

là nơi tôi chưa từng đến.

Có thể một số trong các bạn từng đến.

Costa Rica.

Costa Rica --

tuổi thọ trung bình là 78,5 năm.

Nó dài hơn ở Mỹ.

Theo thăm dò dư luận gần đây nhất của Viện Gallup,

quốc gia hạnh phúc nhất hành tinh --

hơn bất cứ ai; hơn cả Thụy Sĩ và Đan Mạch.

Đó là nơi hạnh phúc nhất.

Họ làm điều đó

bằng một phần tư tài nguyên

được sử dụng tiêu biểu như các nước Phương Tây --

một phần tư nguồn tài nguyên.

Chuyện gì đang diễn ra ở đó?

Chuyện gì đang xảy ra ở Costa Rica?

Chúng ta xem một số dữ liệu.

99% điện được tạo ra từ tài nguyên có thể phục hồi.

Chính phủ của họ là một trong những người đầu tiên cam kết

trung hòa carbon vào năm 2021.

Họ bãi bỏ quân đội

vào năm 1949 --

1949.

Và họ đầu tư vào những chương trình xã hội --

sức khỏe và giáo dục.

Họ có mức bình chọn cao nhất ở Châu Mỹ Latin

và trên thế giới.

Và họ có được sự rung cảm ở Latin, đúng không.

Họ có sự quan hệ xã hội tốt.

(Tiếng cười)

Thách thức là, có thể -- và điều mà chúng ta có lẽ đang nghĩ đến --

tương lai

có lẽ không phải là Bắc Mỹ,

có lẽ không phải là các nước phía Tây Châu Âu.

Nó có thể là Châu Mỹ Latin.

Và thách thức, thực sự,

là phải nâng mức trung bình toàn cầu lên trên đây.

Đó là những gì chúng ta cần làm.

Và nếu chúng ta định làm điều đó,

chúng ta cần kéo các nước từ phía dưới lên,

và chúng ta cần kéo các nước từ bên phải biểu đồ qua.

Và thế là chúng ta bắt đầu tạo ra một hành tinh hạnh phúc.

Đó là một cách nhìn.

Một cách khác để xem xét là xem xét xu hướng theo thời gian.

Chúng tôi không có dữ liệu tốt cho mọi quốc gia trên thế giới,

nhưng có cho vài nước giàu nhất, nhóm OECD.

Và đây là khuynh hướng thể hiện sự thịnh vượng trong suốt khoảng thời gian đó,

một sự gia tăng nhỏ,

nhưng đây là khuynh hướng dựa trên dấu ấn về mặt sinh thái.

Và như vậy theo phương pháp luận về hành tinh hạnh phúc thật nghiêm túc,

chúng ta đang trở nên kém hiệu quả hơn

trong việc biến nguồn tài nguyên khan hiếm quan trọng

thành những gì chúng ta mong muốn.

Và vần đề thật sự là, như tôi nghĩ,

có thể mọi người trong phòng này

đều mong muốn xã hội đến năm 2050

không có tận thế

điều gì đó sẽ xảy ra.

Thật sự không còn lâu nữa.

Nửa đời người nữa sẽ trôi qua.

Một đứa trẻ vào trường học hôm nay

sẽ ở tuổi của tôi vào năm 2050.

Đây không phải là tương lai xa xôi.

Đây là những gì chính phủ Anh nhắm tới

để loại bỏ carbon và hiệu ứng nhà kính

Và tôi đặt ra điều đó cho các bạn, đó không phải là chuyện kinh doanh thường ngày.

Điều đó đang làm thay đổi việc kinh doanh của chúng ta

Điều đó đang làm thay đổi cách chúng ta tạo ra các tổ chức,

cách chúng ta thực thi chính sách của chính phủ, cách chúng ta sống.

Và vấn đề là,

chúng ta cần xúc tiến gia tăng sự thịnh vượng.

Không ai có thể đi ra trước dư luận quần chúng

và nói rằng chất lượng cuộc sống sẽ giảm xuống.

Không ai trong chúng ta, tôi nghĩ,

muốn tiến trình của loài người sẽ dừng lại.

Tôi nghĩ chúng ta muốn nó tiếp tục diễn ra.

Tôi nghĩ chúng ta muốn số mệnh loài người sẽ còn kéo dài.

Và tôi nghĩ đây là chỗ cho những người hoài nghi và phủ nhận sự biến đổi khí hậu.

Tôi nghĩ đây là những gì họ muốn. Họ muốn chất lượng cuộc sống tiếp tục tăng lên.

Họ muốn gìn giữ những gì họ đang có.

Và nếu chúng ta định chống lại họ,

tôi nghĩ đó là những gì chúng ta cần làm.

Và đó có nghĩa là chúng ta phải thật sự làm tăng tính hiệu quả nhiều hơn nữa.

Thế đấy đó là tất cả những cái dễ dàng để vẽ biểu đồ và những thứ tương tự,

nhưng vấn đề là chúng ta cần xoay trở những đường cong này.

Và đây là chỗ mà tôi nghĩ chúng ta có thể làm theo

lý thuyết hệ thống, những kỹ sư hệ thống,

chỗ mà họ tạo ra những vòng hồi tiếp,

đưa ra đúng thông tin ở đúng thời điểm.

Con người được thúc đẩy hành động rất nhiều bởi “tức thời”.

Bạn lắp đặt đồng hồ điện thông minh trong nhà của bạn,

và tức thời bạn biết được bạn đang dùng bao nhiêu điện,

bạn phải chi trả bao nhiêu,

con cái của bạn sẽ đi một vòng và tắt đèn thật nhanh chóng.

Điều đó có ý nghĩa gì cho xã hội?

Tại sao như vậy, theo tin tức phát thanh mỗi chiều,

tôi nghe chỉ số FTSE 100, chỉ số Dow Jones, tỷ giá đô la so với bảng Anh --

Tôi thậm chí không biết bằng cách nào tỷ giá đô la so với bảng Anh lại trở thành những tin hay.

Và tại sao tôi lại nghe ngóng nó?

Tại sao tôi không nghe xem hôm qua nước nước Anh tiêu thụ bao nhiêu năng lượng,

hay nước Mỹ đã tiêu thụ bao nhiêu ?

Liệu chúng ta đã đạt được mục tiêu 3% mỗi năm

nhằm cắt giảm khí thải carbon?

Đó là cách chúng ta thiết lập mục đích chung.

Bạn đưa nó ra truyền thông và bắt đầu nghĩ về nó.

Và chúng ta cần những vòng hồi tiếp tích cực

để làm tăng sự thịnh vượng.

Ở góc độ chính phủ, họ có thể tạo ra sổ sách kế toán quốc gia cho sự thịnh vượng.

Ở góc độ kinh doanh, bạn có thể nhìn thấy sự thịnh vượng của nhân viên,

điều mà chúng ta biết là thật sự liên quan tới sự sáng tạo,

liên quan tới sự đổi mới,

và chúng ta sẽ cần rất nhiều sự đổi mới để giải quyết những vấn đề về môi trường.

Ở góc độ cá nhân, chúng ta cũng cần đổi mới.

Có lẽ chúng ta không cần lắm dữ liệu, nhưng chúng ta cần thứ gì đó để nhắc nhớ.

Ở Anh, chúng tôi có thông điệp khuyến cáo mọi người

về việc dùng 5 loại trái cây và rau củ mỗi ngày

và lượng bài tập thể dục mà chúng tôi cần -- không phải là thế mạnh của tôi.

Những điều này ích gì cho hạnh phúc?

Bạn nên làm năm việc gì mỗi ngày

để hạnh phúc hơn?

Chúng tôi làm một dự án cho Văn phòng Khoa học Chính phủ cách đây vài năm,

một chương trình lớn tên là chương trình Foresight --

rất nhiều nhiều người -- có sự tham gia của nhiều chuyên gia --

mọi thứ có căn cứ chứng minh – một tập sách lớn.

Nhưng phần công việc của chúng tôi là về : bằng 5 hành động tích cực nào

bạn có thể cải thiện sự thịnh vượng trong cuộc sống ?

Và điểm chính là đây,

những việc này gần như là bí mật của hạnh phúc,

nhưng đó là những điều mà tôi nghĩ hạnh phúc sẽ xuất phát từ phía cho đi.

Và cách đầu tiên là phải liên kết,

ý là những mối quan hệ xã hội của bạn

là viên đá nền tảng quan trọng nhất cho cuộc sống của bạn.

Bạn có dành thời gian cho những người bạn yêu thương

như bạn có thể, và năng lượng?

Hãy tiếp tục xây dựng chúng.

Cách thứ hai là hãy năng động.

Cách nhanh nhất để thoát khỏi tâm trạng tiêu cực:

bước ra ngoài, đi dạo, mở máy phát thanh và nhảy múa.

Năng động sẽ thật tốt cho tâm trạng tích cực của chúng ta.

Cách thứ ba là hãy quan tâm chú ý.

Bạn nhận thức như thế nào về những điều xảy ra trên thế giới,

các mùa thay đổi, mọi người xung quanh bạn?

Bạn có chú ý thấy những thứ đang hóa thành bong bóng vì bạn và cố thu hút sự chú ý?

Dựa trên nhiều bằng chứng cho thấy sự quan tâm,

liệu pháp nhận thức hành vi,

rất quan trọng đối với sự thịnh vượng của chúng ta.

Cách thứ tư là tiếp tục học tập

và việc duy trì là quan trọng --

học tập cả đời.

Những người già mà duy trì học tập và ham hiểu biết,

họ có kết quả sức khỏe tốt hơn hẳn những người định dừng lại.

Nhưng đó không cần phải là học tập chính thức;đó không dựa trên kiến thức.

Đó ý chỉ sự ham hiểu biết nhiều hơn.

Đó có thể là học cách nấu món ăn mới,

chơi lại một loại nhạc cụ mà bạn đã quên khi còn là đứa trẻ.

Tiếp tục học tập.

Và cách cuối cùng

là một trong những hoạt động mang tính phi kinh tế nhất,

là cho đi.

Sự rộng lượng, lòng vị tha,

sự thương cảm của chúng ta

đều được gắn chặt

vào cơ chế tự nhiên trong bộ não của mình.

Chúng ta cảm thấy vui khi chúng ta cho đi.

Bạn có thể làm một cuộc thí nghiệm trong đó

bạn đưa cho 2 nhóm người một trăm đô la vào buổi sáng.

Bạn bảo một nhóm tiêu dùng cho bản thân họ

và một nhóm tiêu dùng cho những người khác.

Bạn đo mức độ hạnh phúc của họ vào cuối ngày,

những người tiêu dùng cho người khác thì hạnh phúc hơn nhiều

so với những người tiêu dùng cho bản thân.

Và năm cách này,

cái mà chúng tôi đặt vào trong những bưu thiếp tiện dụng,

tôi cho rằng, không bắt trái đất phải trả giá.

Chúng không hề chứa carbon.

Chúng không cần nhiều nguyên vật liệu để được hoàn thiện.

Và vì vậy tôi nghĩ thật khả thi

khi hạnh phúc không cần bắt trái đất phải trả giá.

Này, Martin Luther King,

khi bên bờ vực của cái chết,

đã đưa ra một bài diễn thuyết tuyệt vời.

Ông ấy nói, “ Tôi biết có nhiều thách thức ở phía trước,

có thể có khó khăn ở phía trước,

nhưng tôi không sợ gì cả. Tôi không quan tâm.

Tôi vừa ở trên đỉnh núi,

và tôi vừa thấy Miền Đất Hứa.”

ông ấy là người thuyết giáo,

nhưng tôi tin rằng cuộc vận động vì môi trường

và, thật sự, cộng đồng doanh nghiệp, chính phủ,

cần đi lên tận đỉnh núi,

và cần nhìn ra xung quanh,

và cần thấy Miền Đất Hứa,

hay vùng đất triển vọng,

và cần có cái nhìn bao quát

ra thế giới điều mà chúng ta đều mong muốn.

Và không những thế, chúng ta cần tạo ra một Bước chuyển lớn

để đạt được điều đó,

và chúng ta cần mở đầu bước ngoặc đó bằng những việc làm tốt.

Con người muốn được hạnh phúc.

Mở đường cho họ với 5 cách.

Và chúng ta cần có những trụ chỉ đường

để tụ họp mọi người lại với nhau và chỉ cho họ thấy --

vài thứ như Chỉ số hành tinh hạnh phúc.

Và sau đó tôi tin rằng

chúng ta có thể cùng tạo nên một thế giới mà chúng ta đều mong muốn

ở đó hạnh phúc không bắt trái đất phải trả giá.

(Tiếng vỗ tay)