< Return to Video

Βρικόλακες: Λαογραφία, φαντασία και πραγματικότητα - Μάικλ Μολίνα

  • 0:14 - 0:16
    Καλησπέρα!
  • 0:16 - 0:17
    Τι τρέχει;
  • 0:17 - 0:19
    Φοβάστε τους βρικόλακες;
  • 0:19 - 0:21
    Χεχε, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε,
  • 0:21 - 0:23
    δεν θα μείνω για δείπνο.
  • 0:23 - 0:26
    Χαχαχα. Είμαι εδώ
    για να σας καθοδηγήσω
  • 0:26 - 0:28
    μέσα από μία σύντομη ιστορία βρικολάκων,
  • 0:28 - 0:31
    απεικονίζοντας πώς
    έχει αλλάξει η εικόνα μας
  • 0:31 - 0:33
    από ένα αιμοβόρο πτώμα
  • 0:33 - 0:36
    στον κομψό κύριο
    που βλέπετε μπροστά σας.
  • 0:36 - 0:40
    Οι βρικόλακες είναι σχεδόν τόσο παλιοί
    όσο και εσείς οι άνθρωποι.
  • 0:40 - 0:42
    Οι ιστορίες σχετικά με εμάς,
    οι αποδείξεις μας,
  • 0:42 - 0:44
    εμφανίζονται στους πολιτισμούς
    που εκτείνονται
  • 0:44 - 0:47
    τόσο πίσω όσο οι προϊστορικές εποχές.
  • 0:47 - 0:50
    Αλλά τότε δεν μας αποκαλούσαν βρικόλακες
  • 0:50 - 0:52
    και οι περισσότεροι από μάς
    δεν μοιάζαμε όπως
  • 0:52 - 0:55
    φαντάζεστε τους βρικόλακες σήμερα,
  • 0:55 - 0:57
    κάθε άλλο!
  • 0:57 - 0:59
    Για παράδειγμα,
    ο Μεσοποτάμιος Λαμάσθου
  • 0:59 - 1:02
    ήταν ένα πλάσμα
    με κεφάλι ενός λιονταριού
  • 1:02 - 1:04
    και το σώμα ενός γαϊδουριού
  • 1:04 - 1:05
    και αυτά τα αρχαιοελληνικά πλάσματα
  • 1:05 - 1:10
    περιγράφηκαν απλά ως αιμοδιψή πουλιά.
  • 1:10 - 1:12
    Άλλα ήταν ακόμη πιο παράξενα.
  • 1:12 - 1:16
    Η φιλιππινέζικη Μανανανγκάλ
    έκοβε το πάνω μέρος του κορμίου της
  • 1:16 - 1:20
    και ξεπετάγονταν τεράστια φτερά,
    όπως της νυχτερίδας, για να πετάξει.
  • 1:20 - 1:23
    Η Μαλαισιανή Πενανγκάλαν ήταν
    ένα ιπτάμενο κεφάλι γυναίκας
  • 1:23 - 1:26
    με κρεμάμενα εντόσθια.
  • 1:26 - 1:27
    Χε χε χε χε.
  • 1:27 - 1:29
    Και ο Αυστραλός Γιάρα-μα-για-χου
  • 1:29 - 1:32
    ήταν ένας μικρός κόκκινος τύπος
    με ένα μεγάλο κεφάλι,
  • 1:32 - 1:33
    ένα μεγάλο στόμα
  • 1:33 - 1:37
    και βδέλλες στα χέρια
    και στα πόδια του.
  • 1:37 - 1:40
    Ω, και ας μην ξεχνάμε
    τον Σουκουγιάν της Καραϊβικής,
  • 1:40 - 1:42
    τον δυτικοαφρικανό ομπαγίφο
  • 1:42 - 1:45
    και τον Μεξικανό Τλαχλαμλπουτς.
  • 1:45 - 1:47
    Χε, χε γοητευτικοί, έτσι δεν είναι;
  • 1:47 - 1:51
    Αν και μπορεί να φαίνονται
    πολύ διαφορετικοί,
  • 1:51 - 1:55
    όλα αυτά τα όντα έχουν
    ένα κοινό χαρακτηριστικό:
  • 1:55 - 1:57
    Μπορούν να συντηρηθούν καταναλώνοντας
  • 1:57 - 2:02
    τη δύναμη της ζωής
    ενός ζωντανού πλάσματος.
  • 2:02 - 2:06
    Αυτό το κοινό χαρακτηριστικό είναι
    αυτό που καθορίζει έναν βρικόλακα -
  • 2:06 - 2:09
    όλα τα άλλα χαρακτηριστικά αλλάζουν
    με τη ροή των γεγονότων.
  • 2:09 - 2:11
    Έτσι, πώς φτάσαμε
  • 2:11 - 2:14
    στον αναγεννημένο τύπο
    που βλέπετε μπροστά σας;
  • 2:14 - 2:16
    Η σύγχρονη εκδοχή μας αναδύεται
  • 2:16 - 2:19
    το 18ο αιώνα, στην ανατολική Ευρώπη.
  • 2:19 - 2:23
    Με την δραματική αύξηση
    των δεισιδαιμονιών για τους βρικόλακες,
  • 2:23 - 2:27
    οι ιστορίες για αιμοβόρα
    πλάσματα του σκότους,
  • 2:27 - 2:30
    γίνονται νυχτερινές ιστορίες τρόμου
    στο κρεββάτι.
  • 2:30 - 2:31
    Και η δημοφιλής λαογραφία,
  • 2:31 - 2:34
    όπως το μορόι μεταξύ των Ρομά
  • 2:34 - 2:36
    και το λουγκάτ στην Αλβανία
  • 2:36 - 2:40
    παρέχει το πιο κοινά χαρακτηριστικά
    των βρικολάκων που είναι γνωστά σήμερα,
  • 2:40 - 2:42
    όπως ότι οι βρικόλακες είναι απέθαντοι,
  • 2:42 - 2:43
    και νυχτόβιοι
  • 2:43 - 2:46
    και αλλάζουν μορφή.
  • 2:46 - 2:48
    Βλέπετε, η ανατολική Ευρώπη το 18ο αιώνα
  • 2:48 - 2:52
    ήταν μία αρκετά μακάβρια περιοχή,
  • 2:52 - 2:54
    με πολλούς θανάτους να συμβαίνουν
  • 2:54 - 2:57
    από άγνωστες ασθένειες και επιδημίες.
  • 2:57 - 2:59
    Χωρίς ιατρικές εξηγήσεις,
  • 2:59 - 3:02
    οι άνθρωποι έψαχναν
    για υπερφυσικές αιτίες
  • 3:02 - 3:05
    και έβρισκαν αυτές που έμοιαζαν
    με αποδεικτικά στοιχεία
  • 3:05 - 3:08
    στα πτώματα των θυμάτων.
  • 3:08 - 3:10
    Όταν οι χωρικοί ξέθαβαν τα πτώματα,
  • 3:10 - 3:13
    για να διακρίνουν την αιτία
    των μυστηριωδών θανάτων,
  • 3:13 - 3:15
    έβρισκαν συχνά ότι τα πτώματα
  • 3:15 - 3:18
    φαινόντουσαν εξαιρετικά ζωντανά -
  • 3:18 - 3:20
    πιο μακριά μαλλιά και νύχια,
  • 3:20 - 3:22
    πρησμένη κοιλιά
  • 3:22 - 3:26
    και αίμα στις άκρες των στομάτων.
  • 3:26 - 3:30
    Χε χε, ξεκάθαρα, αυτοί οι άνθρωποι
    δεν ήταν πραγματικά νεκροί.
  • 3:30 - 3:32
    Χε, ήταν βρικόλακες!
  • 3:32 - 3:34
    Και άφηναν τους τάφους τους
  • 3:34 - 3:38
    για να γευτούν τους ζωντανούς.
  • 3:38 - 3:41
    Οι τρομοκρατημένοι χωρικοί
    θέσπιζαν γρήγορα
  • 3:41 - 3:44
    ένα τελετουργικό
    για να σκοτώσουν τους απέθαντους.
  • 3:44 - 3:46
    Οι πρακτικές τους ποικίλαν
    σε ολόκληρη την περιοχή,
  • 3:46 - 3:49
    αλλά περιελάμβαναν
    συνήθως αποκεφαλισμούς,
  • 3:49 - 3:50
    εμπρησμούς,
  • 3:50 - 3:53
    και πασσάλωμα
    του πτώματος στο φέρετρο
  • 3:53 - 3:56
    για να το εμποδίσουν να σηκωθεί.
  • 3:56 - 3:58
    Τρομακτικά πράγματα!
  • 3:58 - 4:03
    Αλλά αυτό που οι χωρικοί ερμήνευσαν
    ως παράλογη αναγέννηση
  • 4:03 - 4:07
    είναι στην πραγματικότητα
    φυσιολογικά συμπτώματα θανάτου.
  • 4:07 - 4:09
    Όταν ένα πτώμα αποσυντίθεται,
  • 4:09 - 4:11
    το δέρμα αφυδατώνεται,
  • 4:11 - 4:14
    προκαλώντας την επέκταση
    των μαλλιών και των νυχιών.
  • 4:14 - 4:17
    Τα βακτήρια στο στομάχι
    προκαλούν αέρια
  • 4:17 - 4:19
    τα οποία γεμίζουν την κοιλιά
  • 4:19 - 4:22
    η οποία αναγκάζει το αίμα και την ύλη
    να βγουν από το στόμα.
  • 4:22 - 4:26
    Δυστυχώς, αυτή η επιστήμη
    δεν ήταν ακόμα γνωστή
  • 4:26 - 4:29
    έτσι, οι χωρικοί, συνέχισαν το σκάψιμο.
  • 4:29 - 4:33
    Στην πραγματικότητα, τα πτώματα
    που ξεθάφτηκαν ήταν τόσα πολλά
  • 4:33 - 4:34
    ώστε η Αυτοκράτειρα της Αυστρίας έστειλε
  • 4:34 - 4:39
    τον γιατρό της στην περιοχή για να διαψεύσει
    τις ιστορίες περί βρικολάκων
  • 4:39 - 4:41
    και καθιέρωσε ακόμη κι ένα νόμο
  • 4:41 - 4:44
    απαγορεύοντας τις παραβιάσεις των ταφών.
  • 4:44 - 4:48
    Παρόλα αυτά, ακόμα και αφού είχε καταλαγιάσει
    το κυνήγι των βρικολάκων,
  • 4:48 - 4:50
    οι ιστορίες των μύθων επέζησαν
  • 4:50 - 4:52
    στην τοπική δεισιδαιμονία.
  • 4:52 - 4:54
    Αυτό οδήγησε σε λογοτεχνικά έργα,
  • 4:54 - 4:56
    όπως «Το Βαμπίρ» του Πολιντόρι,
  • 4:56 - 4:59
    τη γοτθική νουβέλα «Καρμίλα»
  • 4:59 - 5:04
    και το πιο φημισμένο μυθιστόρημα
    του Μπραμ Στόκερ, «Δράκουλας».
  • 5:04 - 5:07
    Αν και ο Στόκερ ενσωματώνει ιστορικό υλικό,
  • 5:07 - 5:10
    όπως το λουτρό αίματος
    της παρθένας Ελίζαμπεθ Μπάροθι
  • 5:10 - 5:13
    και τις βάναυσες εκτελέσεις
    του Βλαντ Ντρακούλ,
  • 5:13 - 5:16
    οι τοπικοί μύθοι ήταν αυτοί
  • 5:16 - 5:19
    που ενέπνευσαν τα κύρια στοιχεία
    της ιστορίας του:
  • 5:19 - 5:21
    το περιβάλλον της Τρανσυλβανίας,
  • 5:21 - 5:24
    η χρήση του σκόρδου για υπεράσπιση
  • 5:24 - 5:27
    και το παλούκωμα στην καρδιά.
  • 5:27 - 5:31
    Ενώ αυτά τα χαρακτηριστικά
    είναι σίγουρα γνωστά σε μας,
  • 5:31 - 5:33
    στοιχεία που εφεύρε ο ίδιος
  • 5:33 - 5:36
    έχουν επίσης διατηρηθεί
    κατά το πέρας των χρόνων:
  • 5:36 - 5:38
    ο φόβος των σταυρών,
  • 5:38 - 5:40
    η αδυναμία στο φως του ήλιου
  • 5:40 - 5:42
    και η ανικανότητα των βρικολάκων
  • 5:42 - 5:44
    να δουν την αντανάκλασή τους.
  • 5:44 - 5:46
    Επινοώντας νέα χαρακτηριστικά
  • 5:46 - 5:50
    ο Στόκερ θεσπίζει απόλυτα
    την μακραίωνη παράδοση
  • 5:50 - 5:51
    της περαιτέρω επεξεργασίας
  • 5:51 - 5:54
    και της επέκτασης
    του μύθου των βρικολάκων.
  • 5:54 - 5:56
    Όπως είδαμε,
  • 5:56 - 5:58
    ίσως συναντήσετε
    τους συγγενείς μου
  • 5:58 - 6:01
    μία τεράστια πληθώρα πλασμάτων
    που καταδίωκαν τη νύχτα
  • 6:01 - 6:03
    πριν το Δράκουλα
  • 6:03 - 6:05
    και ακόμη περισσότεροι θα συνεχίσουν
  • 6:05 - 6:08
    να εμφανίζονται μέσα
    από τους εφιάλτες μας.
  • 6:08 - 6:10
    Ωστόσο, εφόσον αυτά τρεφονται
  • 6:10 - 6:13
    από τη δύναμη της ζωής ενός έμβιου ον
  • 6:13 - 6:15
    αποτελούν μέρος της φυλής μου.
  • 6:15 - 6:19
    Ακόμα και οι αστραφτεροί βρικόλακες
    μπορούν να συμπεριληφθούν.
  • 6:19 - 6:22
    Σε τελική ανάλυση,
    είναι η συνεχής αφήγηση
  • 6:22 - 6:25
    και ο ανασχεδιασμός του μύθου του βρικόλακα
  • 6:25 - 6:28
    που μας επιτρέπει να ζούμε αληθινά
  • 6:28 - 6:29
    για πάντα.
  • 6:29 - 6:32
    Χαχαχαχα!
Title:
Βρικόλακες: Λαογραφία, φαντασία και πραγματικότητα - Μάικλ Μολίνα
Description:

Δείτε ολόκληρο το μάθημα εδώ: http://ed.ted.com/lessons/vampires-folklore-fantasy-and-fact-michael-molina

Ο μύθος του αιματορουφήκτρα βρικόλακα έχει καταδιώξει τους ανθρώπους από την αρχαία Μεσοποταμία μέχρι τον 18ο αιώνα στην Ανατολική Ευρώπη, αλλά διέφερε στις τρομακτικές λεπτομέρειες. Λοιπόν, πώς φτάσαμε στη δημοφιλή εικόνα που ξέρουμε, αγαπάμε και φοβόμαστε σήμερα; Και, τι κάνει πραγματικά ένα βαμπίρ... βαμπίρ; Ο Μάικλ Μολίνα ξεθάβει την επιστήμη και τη δεισιδαιμονία.

Μάθημα από το Μάικλ Μολίνα, κινούμενη απεικόνιση από την The Moving Company Animation Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:57

Greek subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.