< Return to Video

Który system głosowania jest najlepszy? - Alex Gendler

  • 0:07 - 0:10
    Powiedzmy, że chcemy
    zbudować nowy port kosmiczny
  • 0:10 - 0:13
    w jednej z czterech niedawno
    zasiedlonych baz marsjańskich
  • 0:13 - 0:17
    i przeprowadzamy głosowanie
    w celu ustalenia jego lokalizacji.
  • 0:17 - 0:23
    Ze stu kolonistów na Marsie 42 mieszka
    w Bazie Zachodniej, 26 w Bazie Północnej,
  • 0:23 - 0:28
    15 w Bazie Południowej,
    a 17 w Bazie Wschodniej.
  • 0:28 - 0:32
    Załóżmy, że wszyscy chcą,
    żeby port kosmiczny
  • 0:32 - 0:37
    był jak najbliżej ich bazy
    i tak będą głosować.
  • 0:37 - 0:40
    Jaki jest najbardziej uczciwy sposób
    przeprowadzenia głosowania?
  • 0:40 - 0:44
    Najprościej byłoby pozwolić każdemu
  • 0:44 - 0:49
    oddać jeden głos i wybrać lokalizację
    z największą liczbą głosów.
  • 0:49 - 0:54
    To głosowanie większościowe.
  • 0:54 - 0:57
    W tym przypadku z łatwością
    wygrywa Baza Zachodnia,
  • 0:57 - 1:00
    bo ma najwięcej mieszkańców.
  • 1:00 - 1:04
    Jednak większość uznałaby
    to za najgorszy wynik,
  • 1:04 - 1:07
    biorąc pod uwagę,
    jak daleko leży od innych baz.
  • 1:07 - 1:12
    Czy głosowanie większościowe
    faktycznie jest najbardziej sprawiedliwe?
  • 1:12 - 1:16
    A gdybyśmy wypróbowali
    głosowanie jednoturowe
  • 1:16 - 1:19
    uwzględniające pełen zakres preferencji,
  • 1:19 - 1:22
    a nie tylko pierwszy wybór?
  • 1:22 - 1:23
    Wyglądałoby to tak.
  • 1:23 - 1:27
    Wyborcy oceniają każdą z opcji od 1 do 4
  • 1:27 - 1:30
    i porównujemy ich preferencje.
  • 1:30 - 1:34
    Baza Południowa z najmniejszą
    ilością głosów zostaje wyeliminowana.
  • 1:34 - 1:40
    Jej 15 głosów przechodzi
    na drugą opcję tych wyborców,
  • 1:40 - 1:44
    Bazy Wschodniej, co w sumie daje 32.
  • 1:44 - 1:49
    Potem porównujemy najlepsze preferencje
    i znów eliminujemy ostatnie miejsce.
  • 1:49 - 1:51
    Tym razem wyeliminowana
    zostaje Baza Północna.
  • 1:51 - 1:55
    Drugi wybór jej mieszkańców
    to Baza Południowa,
  • 1:55 - 1:59
    ale ponieważ ta już odpadła,
    głosy przechodzą na trzeci wybór.
  • 1:59 - 2:05
    Baza Wschodnia dostaje 58 głosów
    i wygrywa z 42 głosami Bazy Zachodniej.
  • 2:05 - 2:08
    Ale to też nie jest sprawiedliwe.
  • 2:08 - 2:12
    Wschód nie tylko zaczynał
    od przedostatniego miejsca,
  • 2:12 - 2:16
    ale też większość umieściła go wśród
    dwóch najmniej preferowanych opcji.
  • 2:16 - 2:21
    Zamiast korzystać z rankingów,
    można spróbować głosowania w rundach,
  • 2:21 - 2:25
    z dwoma najlepszymi zwycięzcami
    przechodzącymi do następnej rundy.
  • 2:25 - 2:29
    To oznaczałoby zwycięstwo Zachodu
    i Północy w pierwszej rundzie
  • 2:29 - 2:31
    i wygraną Północy w rundzie drugiej.
  • 2:31 - 2:34
    Ale mieszkańcy Bazy Wschodniej wiedzą,
  • 2:34 - 2:36
    że choć nie mają dość głosów, żeby wygrać,
  • 2:36 - 2:39
    wciąż mogą zmienić wynik na swoją korzyść.
  • 2:39 - 2:43
    W pierwszej turze głosują
    na Bazę Południową zamiast na własną,
  • 2:43 - 2:46
    skutecznie powstrzymując
    Północ przed wygraną.
  • 2:46 - 2:50
    Dzięki "taktycznemu głosowaniu"
    mieszkańców Bazy Wschodniej
  • 2:50 - 2:55
    Baza Południowa z łatwością wygra drugą
    rundę, choć jest najmniej zaludniona.
  • 2:55 - 3:00
    Czy system można nazwać uczciwym
    i dobrym, jeśli zachęca do kłamstwa
  • 3:00 - 3:02
    na temat preferencji?
  • 3:02 - 3:06
    Może warto pozwolić
    wyborcom wyrazić preferencje
  • 3:06 - 3:09
    w pojedynkach jeden na jednego.
  • 3:09 - 3:12
    To metoda Condorceta.
  • 3:12 - 3:15
    Rozważmy pojedynek
    Zachód kontra Północ.
  • 3:15 - 3:19
    Głosuje wszystkich 100 kolonistów.
  • 3:19 - 3:24
    To 42 głosy dla Zachodu kontra
    58 od Północy, Południa i Wschodu,
  • 3:24 - 3:26
    którzy woleliby wygraną Północy.
  • 3:26 - 3:29
    Zróbmy tak samo z innymi pojedynkami.
  • 3:29 - 3:33
    Zwycięża baza, która wygrała
    w pojedynkach najwięcej razy.
  • 3:33 - 3:37
    Trzy pojedynki wygrywa
    Północ, a Południe dwa.
  • 3:37 - 3:40
    To dwie najbardziej centralne lokalizacje,
  • 3:40 - 3:46
    a Północ ma tę zaletę, że nie jest niczyim
    najmniej preferowanym wyborem.
  • 3:46 - 3:51
    Czy więc ​​metoda Condorceta
    to idealny system głosowania?
  • 3:51 - 3:53
    Niekoniecznie.
  • 3:53 - 3:56
    Rozważmy wybory z trzema kandydatami.
  • 3:56 - 4:02
    Jeśli wyborcy wolą A od B
    i B od C, ale C od A,
  • 4:02 - 4:04
    ta metoda nie wyłoni zwycięzcy.
  • 4:04 - 4:08
    Przez dziesięciolecia naukowcy
    i statystycy wymyślali
  • 4:08 - 4:12
    dziesiątki zawiłych sposobów
    przeprowadzania wyborów i liczenia głosów.
  • 4:12 - 4:15
    Niektóre zostały nawet
    wprowadzone w życie.
  • 4:15 - 4:17
    Ale każdy wybór
  • 4:17 - 4:22
    mógłby się okazać niesprawiedliwy.
  • 4:22 - 4:25
    Okazuje się, że nasze intuicyjne
    poczucie sprawiedliwości
  • 4:25 - 4:30
    zawiera założenia, które mogą
    być ze sobą sprzeczne.
  • 4:30 - 4:34
    To niesprawiedliwe, żeby niektórzy
    wyborcy mieli większy wpływ niż inni.
  • 4:34 - 4:38
    Ale nie jest też sprawiedliwe
    ignorowanie preferencji mniejszości
  • 4:38 - 4:41
    albo zachęcanie ludzi
    do oszukiwania systemu.
  • 4:41 - 4:45
    Obliczenia matematyczne wykazały,
    że w przypadku każdych wyborów
  • 4:45 - 4:47
    z więcej niż dwoma opcjami
  • 4:47 - 4:51
    nie istnieje system głosowania,
    który nie narusza
  • 4:51 - 4:56
    przynajmniej niektórych
    pożądanych kryteriów.
  • 4:56 - 5:00
    Choć często myślimy o demokracji
    jako prostej metodzie liczenia głosów,
  • 5:00 - 5:06
    warto zastanowić się, kto korzysta
    na konkretnych systemach głosowania.
Title:
Który system głosowania jest najlepszy? - Alex Gendler
Speaker:
Alex Gendler
Description:

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/which-voting-system-is-the-best-alex-gendler

Powiedzmy, że chcemy zbudować nowy port kosmiczny w jednej z czterech niedawno zasiedlonych baz marsjańskich i przeprowadzamy głosowanie, żeby wybrać jego lokalizację. Spośród 100 marsjańskich kolonistów 42 mieszka w Bazie Zachodniej, 26 w Bazie Północnej, 15 w Bazie Południowej i 17 w Bazie Wschodniej. Przy założeniu, że każdy chce, żeby port był najbliżej ich bazy macierzystej, jaki jest najuczciwszy sposób przeprowadzenia głosowania? Alex Gendler zagłębia się w systemy głosowania.

Lekcja: Alex Gendler, reżyseria: Biljana Labovic.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:08

Polish subtitles

Revisions