WEBVTT 00:00:06.817 --> 00:00:09.617 Powiedzmy, że chcemy zbudować nowy port kosmiczny 00:00:09.617 --> 00:00:13.200 w jednej z czterech niedawno zasiedlonych baz marsjańskich 00:00:13.200 --> 00:00:16.650 i przeprowadzamy głosowanie w celu ustalenia jego lokalizacji. 00:00:16.650 --> 00:00:23.482 line:1 Ze stu kolonistów na Marsie 42 mieszka w Bazie Zachodniej, 26 w Bazie Północnej, 00:00:23.482 --> 00:00:28.252 line:1 15 w Bazie Południowej, a 17 w Bazie Wschodniej. 00:00:28.252 --> 00:00:32.342 Załóżmy, że wszyscy chcą, żeby port kosmiczny 00:00:32.342 --> 00:00:37.155 był jak najbliżej ich bazy i tak będą głosować. 00:00:37.155 --> 00:00:40.445 Jaki jest najbardziej uczciwy sposób przeprowadzenia głosowania? NOTE Paragraph 00:00:40.445 --> 00:00:44.400 Najprościej byłoby pozwolić każdemu 00:00:44.400 --> 00:00:48.750 oddać jeden głos i wybrać lokalizację z największą liczbą głosów. 00:00:48.750 --> 00:00:54.119 To głosowanie większościowe. 00:00:54.119 --> 00:00:57.179 W tym przypadku z łatwością wygrywa Baza Zachodnia, 00:00:57.179 --> 00:00:59.791 bo ma najwięcej mieszkańców. 00:00:59.791 --> 00:01:04.031 Jednak większość uznałaby to za najgorszy wynik, 00:01:04.031 --> 00:01:07.045 biorąc pod uwagę, jak daleko leży od innych baz. 00:01:07.045 --> 00:01:12.099 Czy głosowanie większościowe faktycznie jest najbardziej sprawiedliwe? NOTE Paragraph 00:01:12.099 --> 00:01:15.939 A gdybyśmy wypróbowali głosowanie jednoturowe 00:01:15.939 --> 00:01:19.265 uwzględniające pełen zakres preferencji, 00:01:19.265 --> 00:01:21.591 a nie tylko pierwszy wybór? 00:01:21.591 --> 00:01:23.131 Wyglądałoby to tak. 00:01:23.131 --> 00:01:27.001 Wyborcy oceniają każdą z opcji od 1 do 4 00:01:27.001 --> 00:01:29.651 i porównujemy ich preferencje. 00:01:29.651 --> 00:01:34.348 line:1 Baza Południowa z najmniejszą ilością głosów zostaje wyeliminowana. 00:01:34.348 --> 00:01:39.716 line:1 Jej 15 głosów przechodzi na drugą opcję tych wyborców, 00:01:39.716 --> 00:01:43.666 Bazy Wschodniej, co w sumie daje 32. 00:01:43.666 --> 00:01:49.177 Potem porównujemy najlepsze preferencje i znów eliminujemy ostatnie miejsce. 00:01:49.177 --> 00:01:51.357 Tym razem wyeliminowana zostaje Baza Północna. 00:01:51.357 --> 00:01:54.926 Drugi wybór jej mieszkańców to Baza Południowa, 00:01:54.926 --> 00:01:59.190 ale ponieważ ta już odpadła, głosy przechodzą na trzeci wybór. 00:01:59.190 --> 00:02:05.390 Baza Wschodnia dostaje 58 głosów i wygrywa z 42 głosami Bazy Zachodniej. 00:02:05.390 --> 00:02:08.090 Ale to też nie jest sprawiedliwe. 00:02:08.090 --> 00:02:11.806 Wschód nie tylko zaczynał od przedostatniego miejsca, 00:02:11.806 --> 00:02:16.280 ale też większość umieściła go wśród dwóch najmniej preferowanych opcji. NOTE Paragraph 00:02:16.280 --> 00:02:20.867 Zamiast korzystać z rankingów, można spróbować głosowania w rundach, 00:02:20.867 --> 00:02:25.057 z dwoma najlepszymi zwycięzcami przechodzącymi do następnej rundy. 00:02:25.057 --> 00:02:29.120 To oznaczałoby zwycięstwo Zachodu i Północy w pierwszej rundzie 00:02:29.120 --> 00:02:30.848 i wygraną Północy w rundzie drugiej. 00:02:30.848 --> 00:02:33.509 Ale mieszkańcy Bazy Wschodniej wiedzą, 00:02:33.509 --> 00:02:36.029 że choć nie mają dość głosów, żeby wygrać, 00:02:36.029 --> 00:02:39.369 wciąż mogą zmienić wynik na swoją korzyść. 00:02:39.369 --> 00:02:43.289 W pierwszej turze głosują na Bazę Południową zamiast na własną, 00:02:43.289 --> 00:02:46.299 skutecznie powstrzymując Północ przed wygraną. 00:02:46.299 --> 00:02:50.059 Dzięki "taktycznemu głosowaniu" mieszkańców Bazy Wschodniej 00:02:50.059 --> 00:02:55.177 Baza Południowa z łatwością wygra drugą rundę, choć jest najmniej zaludniona. 00:02:55.177 --> 00:02:59.762 Czy system można nazwać uczciwym i dobrym, jeśli zachęca do kłamstwa 00:02:59.762 --> 00:03:01.712 na temat preferencji? NOTE Paragraph 00:03:01.712 --> 00:03:05.511 Może warto pozwolić wyborcom wyrazić preferencje 00:03:05.511 --> 00:03:08.676 w pojedynkach jeden na jednego. 00:03:08.676 --> 00:03:11.671 To metoda Condorceta. 00:03:11.671 --> 00:03:15.203 Rozważmy pojedynek Zachód kontra Północ. 00:03:15.203 --> 00:03:18.713 Głosuje wszystkich 100 kolonistów. 00:03:18.713 --> 00:03:23.516 To 42 głosy dla Zachodu kontra 58 od Północy, Południa i Wschodu, 00:03:23.516 --> 00:03:25.731 którzy woleliby wygraną Północy. 00:03:25.731 --> 00:03:29.066 Zróbmy tak samo z innymi pojedynkami. 00:03:29.066 --> 00:03:32.661 Zwycięża baza, która wygrała w pojedynkach najwięcej razy. 00:03:32.661 --> 00:03:36.622 Trzy pojedynki wygrywa Północ, a Południe dwa. 00:03:36.622 --> 00:03:40.082 To dwie najbardziej centralne lokalizacje, 00:03:40.082 --> 00:03:45.659 a Północ ma tę zaletę, że nie jest niczyim najmniej preferowanym wyborem. NOTE Paragraph 00:03:45.659 --> 00:03:50.846 Czy więc ​​metoda Condorceta to idealny system głosowania? 00:03:50.846 --> 00:03:53.176 Niekoniecznie. 00:03:53.176 --> 00:03:55.877 Rozważmy wybory z trzema kandydatami. 00:03:55.877 --> 00:04:01.541 Jeśli wyborcy wolą A od B i B od C, ale C od A, 00:04:01.541 --> 00:04:04.151 ta metoda nie wyłoni zwycięzcy. NOTE Paragraph 00:04:04.151 --> 00:04:08.027 Przez dziesięciolecia naukowcy i statystycy wymyślali 00:04:08.027 --> 00:04:12.057 dziesiątki zawiłych sposobów przeprowadzania wyborów i liczenia głosów. 00:04:12.057 --> 00:04:14.840 Niektóre zostały nawet wprowadzone w życie. 00:04:14.840 --> 00:04:16.737 Ale każdy wybór 00:04:16.737 --> 00:04:21.508 mógłby się okazać niesprawiedliwy. NOTE Paragraph 00:04:21.508 --> 00:04:25.128 Okazuje się, że nasze intuicyjne poczucie sprawiedliwości 00:04:25.128 --> 00:04:29.590 zawiera założenia, które mogą być ze sobą sprzeczne. 00:04:29.590 --> 00:04:33.910 To niesprawiedliwe, żeby niektórzy wyborcy mieli większy wpływ niż inni. 00:04:33.910 --> 00:04:38.253 Ale nie jest też sprawiedliwe ignorowanie preferencji mniejszości 00:04:38.253 --> 00:04:41.419 albo zachęcanie ludzi do oszukiwania systemu. 00:04:41.419 --> 00:04:45.453 Obliczenia matematyczne wykazały, że w przypadku każdych wyborów 00:04:45.453 --> 00:04:47.243 z więcej niż dwoma opcjami 00:04:47.243 --> 00:04:51.023 nie istnieje system głosowania, który nie narusza 00:04:51.023 --> 00:04:55.513 przynajmniej niektórych pożądanych kryteriów. 00:04:55.513 --> 00:05:00.030 Choć często myślimy o demokracji jako prostej metodzie liczenia głosów, 00:05:00.030 --> 00:05:05.743 warto zastanowić się, kto korzysta na konkretnych systemach głosowania.