Cała energia wszechświata jest... - George Zaidan i Charles Morton
-
0:08 - 0:10Niełatwo zdefiniować energię.
-
0:10 - 0:12Rzeczy mają energię,
-
0:12 - 0:13ale nie da się
-
0:13 - 0:15chwycić litra energii w dłonie.
-
0:15 - 0:16Możesz zobaczyć jak działa,
-
0:16 - 0:19ale ona sama jest niewidzialna.
-
0:19 - 0:21Są różne rodzaje energii,
-
0:21 - 0:22ale różnią się tylko
-
0:22 - 0:26wpływem na zachowania rzeczy.
-
0:26 - 0:27Wiemy, że całkowita ilość
-
0:27 - 0:29energii we wszechświecie
-
0:29 - 0:31jest zawsze taka sama.
-
0:31 - 0:34Dla chemików ważne są dwa rodzaje energii,
-
0:34 - 0:35chemiczna energia potencjalna
-
0:35 - 0:37i energia kinetyczna.
-
0:37 - 0:40Energia potencjalna to energia oczekująca.
-
0:40 - 0:42Wyobraź sobie rozciągniętą gumę.
-
0:42 - 0:43Jeśli ją przetniesz,
-
0:43 - 0:44cała energia potencjalna
-
0:44 - 0:47zmienia się w energię kinetyczną,
-
0:47 - 0:50którą odczuwasz jako ból.
-
0:50 - 0:51Tak jak rozciągnięta guma,
-
0:51 - 0:53wiązania chemiczne też przechowują energię.
-
0:53 - 0:54Kiedy je zerwiesz,
-
0:54 - 0:56energia potencjalna zmienia się
-
0:56 - 0:57w jej inne rodzaje,
-
0:57 - 0:58jak ciepło czy światło,
-
0:58 - 1:01lub tworzy nowe wiązania.
-
1:01 - 1:03Energia kinetyczna to energia ruchu,
-
1:03 - 1:06a cząsteczki są w ciągłym ruchu.
-
1:06 - 1:08Niekoniecznie gdzieś się wybierają,
-
1:08 - 1:09chociaż mogłyby,
-
1:09 - 1:10ale wibrują,
-
1:10 - 1:12rozciągają się, zginają i wirują.
-
1:12 - 1:14Na przykład metan ma cztery wodory
-
1:14 - 1:16związane z centralnym węglem,
-
1:16 - 1:17jako przykład.
-
1:17 - 1:18Na papierze
-
1:18 - 1:20to tylko nieruchomy czworościan.
-
1:20 - 1:22Ale naprawdę trzęsie się jak galaretka.
-
1:22 - 1:24Energia kinetyczna cząstek
-
1:24 - 1:26to właśnie taka sama energia,
-
1:26 - 1:27jaką sam posiadasz
-
1:27 - 1:28w czasie ruchu,
-
1:28 - 1:30tyle że ty potrafisz stać nieruchomo,
-
1:30 - 1:32a cząstki nie.
-
1:32 - 1:33Jeśli wyssiesz tę energię
-
1:33 - 1:35z grupy cząsteczek,
-
1:35 - 1:36będą mniej ruchliwe,
-
1:36 - 1:37ale nigdy się nie zatrzymają.
-
1:37 - 1:39Cząstki w danej grupie
-
1:39 - 1:42różnią się ilością posiadanej energii.
-
1:42 - 1:45Średnia energia kinetyczna grupy
-
1:45 - 1:47to liczba matematycznie powiązana
-
1:47 - 1:49z temperaturą.
-
1:49 - 1:50Im więcej energii kinetycznej
-
1:50 - 1:51w danej grupie cząstek,
-
1:51 - 1:53tym wyższa ich temperatura.
-
1:53 - 1:55To znaczy, że w gorący dzień
-
1:55 - 1:56cząsteczki powietrza wokół ciebie
-
1:56 - 1:58wirują, rozciągają się, zginają,
-
1:58 - 2:00ogólnie poruszają się o wiele szybciej
-
2:00 - 2:02niż w chłodny dzień.
-
2:02 - 2:04Zresztą gorąco i zimno
-
2:04 - 2:06to pojęcia względne.
-
2:06 - 2:07Używa się ich do porównań
-
2:07 - 2:09między dwiema rzeczami.
-
2:09 - 2:10W gorący letni dzień
-
2:10 - 2:12cząstki powietrza mają
więcej energii kinetycznej, -
2:12 - 2:15niż cząstki skóry.
-
2:15 - 2:17Kiedy uderzają w ciebie,
-
2:17 - 2:19przekazują część swojej energii
-
2:19 - 2:20cząstkom skóry
-
2:20 - 2:23i odczuwasz to jako ciepło.
-
2:23 - 2:24W zimny dzień
-
2:24 - 2:26cząstki powietrza mają
mniejszą energię kinetyczną -
2:26 - 2:27niż cząstki skóry,
-
2:27 - 2:29więc uderzając w te cząstki powietrza,
-
2:29 - 2:31to ty przekazujesz im
-
2:31 - 2:33część swojej energii kinetycznej
-
2:33 - 2:36i odczuwasz to jako zimno.
-
2:36 - 2:39Możesz śledzić ścieżki energii wokół siebie.
-
2:39 - 2:40Wypróbuj to przy kolejnym grillu.
-
2:40 - 2:41Spalasz węgiel
-
2:41 - 2:43i uwolniona chemiczna energia potencjalna
-
2:43 - 2:46jawi się jako ekstremalne ciepło i światło.
-
2:46 - 2:47Potem ciepło sprawia,
-
2:47 - 2:50że cząstki burgerów, hot-dogów czy warzyw
-
2:50 - 2:52wibrują, aż dojdzie do zerwania wiązań
-
2:52 - 2:55i uformowania nowych struktur chemicznych.
-
2:55 - 2:57Zbyt dużo ciepła powoduje zwęglenie.
-
2:57 - 2:58W sam raz - daje obiad.
-
2:58 - 2:59Wewnątrz ciała
-
2:59 - 3:01cząstki jedzenia z tego pysznego
-
3:01 - 3:03lub zwęglonego obiadu
-
3:03 - 3:04są rozrywane,
-
3:04 - 3:05a uwalniająca się energia
-
3:05 - 3:07zużywana jest, aby utrzymać cię przy życiu
-
3:07 - 3:10lub jest magazynowana w innych cząstkach.
-
3:10 - 3:12Wieczorami gorące letnie powietrze ochładza się
-
3:12 - 3:13Wieczorami gorące letnie powietrze ochładza się
-
3:13 - 3:16i dopływ energii zwalnia tempo.
-
3:16 - 3:19Gdy powietrze osiągnie temperaturę skóry,
-
3:19 - 3:20na króciutką chwilę przepływ ustaje.
-
3:20 - 3:21na chwilę przepływ ustaje.
-
3:21 - 3:22Potem wszystko zaczyna się od początku,
-
3:22 - 3:24w przeciwną stronę,
-
3:24 - 3:26bo energia opuszcza nagrzaną skórę
-
3:26 - 3:29i wraca do otaczającego cię powietrza.
-
3:29 - 3:32Energia nigdy nie powstaje ani nie ginie,
-
3:32 - 3:34a jedynie zmienia "kształt",
-
3:34 - 3:36jak feniks naszego fizycznego świata.
- Title:
- Cała energia wszechświata jest... - George Zaidan i Charles Morton
- Description:
-
Zobacz pełną wersję: http://ed.ted.com/lessons/all-of-the-energy-in-the-universe-is-george-zaidan-and-charles-morton
Energia we wszechświecie nigdy nie rośnie ani nie maleje, jedynie cały czas się przemieszcza. Energia może być potencjalna (jak w rozciągniętej gumie czekającej na zerwanie) lub kinetyczna (jak u cząstek wibrujących we wnętrzu danej substancji). Nawet jeśli nie możemy jej zobaczyć, za każdym razem gotując obiad lub drżąc w zimną noc, wiemy, że ona jest. George Zaidan i Charles Morton zachwycają się energią.
Lekcja: George Zaidan and Charles Morton, animacja: Pew36 Animation Studios.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 03:52
TED Translators admin edited Polish subtitles for All of the energy in the universe is... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Iwona Florczak commented on Polish subtitles for All of the energy in the universe is... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Kinga Skorupska approved Polish subtitles for All of the energy in the universe is... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Iwona Florczak commented on Polish subtitles for All of the energy in the universe is... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for All of the energy in the universe is... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Rysia Wand commented on Polish subtitles for All of the energy in the universe is... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for All of the energy in the universe is... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for All of the energy in the universe is... - George Zaidan and Charles Morton |
Rysia Wand
Finished review. Awaiting translator's input.
=========================================================================================== Odpowiedzieć najlepiej przez komentarze przy tłumaczeniu http://www.amara.org/en/videos/3eeDXqIIqEKt/pl/598399/915634/?tab=comments. Jeśli odpowiadasz przez Amarę, podaj w temacie tytuł i nazwisko prelegenta, inaczej trudno mi znaleźć, o której prelekcji mowa. =========================================================================================== Poskracałam, co się dało (http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles), żeby tekst mieścił się w limicie 17 znaków na sekundę (http://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo).
============================================================================== W edytorze Beta dostosowałam czasy tak, żeby rozbić za długie linijki i jak najmniej przesłaniać ekran oraz zsynchronizować tekst z głosem.
Iwona Florczak
Cześć,
Dzięki za review, jedno tylko mi zawróciło w głowie - fragment:
" na króciutką chwilę przepływ ustaje.
3:20 - 3:21 na chwilę przepływ ustaje."
Iwona Florczak
Cześć, jeszcze raz dziękuję za poprawki. Czy to tłumaczenie zostało już zaakceptowane? Czy mam jeszcze coś zrobić? :)