< Return to Video

Tại sao dầu không thể hòa với nước? - John Pollard

  • 0:07 - 0:10
    Tại sao muối hòa tan được trong nước
    nhưng dầu thì lại không?
  • 0:10 - 0:12
    Vâng, ngắn gọn trong một từ,
    hóa học,
  • 0:12 - 0:14
    nhưng đó không phải
    là câu trả lời làm hài lòng, đúng không?
  • 0:14 - 0:17
    Vâng, lý do muối hòa tan
    còn dầu thì không
  • 0:17 - 0:19
    xuất phát từ hai lý do chính
  • 0:19 - 0:21
    tại sao điều đó lại xảy ra:
  • 0:21 - 0:22
    sự chuyển hóa của các loại năng lượng
  • 0:22 - 0:23
    và động lực học.
  • 0:23 - 0:25
    sự chuyển hóa của các loại năng lượng
    đối phó chủ yếu
  • 0:25 - 0:28
    với lực hấp dẫn giữa những các vật thể.
  • 0:28 - 0:31
    Khi chúng ta
    nhìn vào dầu hoặc muối trong nước,
  • 0:31 - 0:34
    chúng ta tập trung vào
    các lực giữa các hạt phân tử
  • 0:34 - 0:37
    trên một quy mô rất, rất, rất nhỏ,
  • 0:37 - 0:38
    mức độ phân tử.
  • 0:38 - 0:40
    Để cho bạn
    dễ hình dung về quy mô này,
  • 0:40 - 0:42
    trong một ly nước,
  • 0:42 - 0:43
    có rất nhiều phân tử hơn
  • 0:43 - 0:46
    so với các ngôi sao được biết
    đến trong vũ trụ này.
  • 0:46 - 0:49
    Bây giờ, tất cả các phân tử này
    đang trong chuyển động liên tục,
  • 0:49 - 0:52
    di chuyển, rung, và xoay vòng.
  • 0:52 - 0:55
    Những gì ngăn cản
    hầu như tất cả những phân tử
  • 0:55 - 0:57
    bay ra khỏi cốc nước
  • 0:57 - 1:00
    là sự tương tác hấp dẫn giữa các phân tử.
  • 1:00 - 1:01
    Sức mạnh của sự tương tác
  • 1:01 - 1:04
    giữa nước, chính nó, và các chất khác
  • 1:04 - 1:08
    là những gì chúng tôi muốn nói
    l khi nói rằng năng lượng chuyển hóa.
  • 1:08 - 1:10
    Bạn có thể nghĩ về
    các phân tử nước tham gia
  • 1:10 - 1:11
    trong một điệu nhảy liên tục,
  • 1:11 - 1:13
    giống như một điệu nhảy xoay vòng
  • 1:13 - 1:17
    nơi họ liên tục và ngẫu nhiên trao đổi bạn nhảy.
  • 1:17 - 1:19
    Để cho đơn giản, khả năng cho các chất
  • 1:19 - 1:21
    tương tác với nước,
  • 1:21 - 1:22
    cân bằng với làm thế nào nó phá vỡ
  • 1:22 - 1:25
    với việc nước tương tác với chính nó,
  • 1:25 - 1:27
    đóng một vai trò quan trọng trong việc giải thích
  • 1:27 - 1:30
    tại sao có những chất có thể hòa tan rất tốt trong nước
  • 1:30 - 1:32
    và những thứ khác thì không.
  • 1:32 - 1:34
    Động lực học căn bản mô tả
  • 1:34 - 1:37
    cách thức để cho vật thể và năng lượng
    có thể được sắp xếp
  • 1:37 - 1:39
    dựa trên chuyển động ngẫu nhiên.
  • 1:39 - 1:41
    Ví dụ, hãy nghĩ tới
    không khí trong một căn phòng.
  • 1:41 - 1:44
    Hãy tưởng tượng
    tất cả các sắp xếp khác nhau có thể
  • 1:44 - 1:47
    trong không gian
    cho hàng nghìn tỷ hạt phân tử
  • 1:47 - 1:48
    tạo nên không khí.
  • 1:48 - 1:49
    Một số trong những sắp xếp đó
  • 1:49 - 1:52
    có thể làm cho tất cả các phân tử oxy ở đây
  • 1:52 - 1:55
    và tất cả các phân tử nitơ đằng kia,
  • 1:55 - 1:56
    tách rời ra.
  • 1:56 - 1:58
    Nhưng xa hơn những sắp xếp có thể có
  • 1:58 - 2:01
    làm cho những phân tử được trộn lẫn với nhau.
  • 2:01 - 2:03
    Vì vậy, nhiệt động lực
    tạo điều kiện cho sự trộn lẫn.
  • 2:03 - 2:06
    sự chuyển hóa các loại năng lượng
    đối phó với lực hấp dẫn.
  • 2:06 - 2:08
    Và như vậy, nếu lực hấp dẫn ở thì hiện tại,
  • 2:08 - 2:10
    xác suất của một số sắp xếp
  • 2:10 - 2:12
    có thể được tăng cường,
  • 2:12 - 2:14
    những chỗ mà những thứ
    bị thu hút vào nhau.
  • 2:14 - 2:16
    Vì vậy, luôn luôn là sự cân bằng giữa hai thứ
  • 2:16 - 2:19
    xác định những gì sẽ xảy ra.
  • 2:19 - 2:20
    Ở cấp độ phân tử,
  • 2:20 - 2:23
    nước bao gồm các phân tử nước,
  • 2:23 - 2:26
    tạo thành từ 2 nguyên tử hiđrô
    và một nguyên tử ôxy.
  • 2:26 - 2:28
    Như nước lỏng, các phân tử này tham gia vào
  • 2:28 - 2:31
    trong một điệu nhảy vòng tròn
    liên tục và ngẫu nhiên
  • 2:31 - 2:34
    mà được gọi là mạng lưới liên kết hydro.
  • 2:34 - 2:36
    Nhiệt động lực duy trì
  • 2:36 - 2:38
    điệu nhảy vòng vào mọi lúc.
  • 2:38 - 2:39
    Luôn có những cách khác
  • 2:39 - 2:41
    mà tất cả các phân tử nước có thể sắp xếp
  • 2:41 - 2:42
    trong một điệu nhảy vòng quanh,
  • 2:42 - 2:45
    so với việc nếu các phân tử nước
  • 2:45 - 2:45
    khiêu vũ thành một hàng.
  • 2:45 - 2:48
    Vì vậy, những điệu nhảy
    vòng quanh cứ tiếp tục.
  • 2:48 - 2:51
    Vì vậy, những gì sẽ xảy ra
    khi bạn bỏ muối vào nước?
  • 2:51 - 2:53
    Vâng, ở cấp độ phân tử,
  • 2:53 - 2:56
    muối thực sự được tạo thành bởi
    hai ion khác nhau,
  • 2:56 - 2:58
    clo và natri,
  • 2:58 - 3:00
    nó được tổ chức
    giống như một bức tường gạch.
  • 3:00 - 3:02
    chúng xuất hiện để khiêu vũ
  • 3:02 - 3:03
    và hình thành một nhóm lớn
  • 3:03 - 3:05
    và đầu tiên là ở một góc,
  • 3:05 - 3:07
    nhút nhát và một chút e dè
    để chia nhóm ra
  • 3:07 - 3:10
    thành các ion riêng biệt
    để tham gia vào điệu nhảy.
  • 3:10 - 3:12
    Nhưng một cách bí mật,
    những vũ công nhút nhát đó
  • 3:12 - 3:15
    chỉ muốn một ai đó
    ngỏ lời mời họ tham gia.
  • 3:15 - 3:18
    Vì vậy, khi nước ngẫu nhiên va chạm
    vào một trong số chúng
  • 3:18 - 3:21
    và kéo chúng ra khỏi nhóm
    để tham gia vào những điệu nhảy,
  • 3:21 - 3:22
    chúng đi ngay.
  • 3:22 - 3:23
    Và khi đã lên sàn nhảy,
  • 3:23 - 3:25
    chúng hoàn toàn bị cuốn vào đó.
  • 3:25 - 3:27
    Trên thực tế, việc bổ sung các ion muối
  • 3:27 - 3:29
    cũng tạo thêm
    nhiều kiểu khiêu vũ khả thi khác
  • 3:29 - 3:31
    trong điệu nhảy vòng quanh này,
  • 3:31 - 3:34
    Vì vậy việc nó ở lại và nhảy với nước
    rất được yêu thích
  • 3:35 - 3:37
    Bây giờ, chúng ta hãy nói về dầu.
  • 3:37 - 3:40
    Với dầu, các phân tử này rất thích
  • 3:40 - 3:41
    khiêu vũ với nước,
  • 3:41 - 3:43
    Vì vậy nhiệt động lực tạo điều kiện cho chúng
    tham gia điệu nhảy.
  • 3:43 - 3:45
    Vấn đề là phân tử dầu
  • 3:45 - 3:47
    lại mặc những chiếc áo dạ hội khổng lồ,
  • 3:47 - 3:50
    và chúng lớn hơn phân tử nước rất nhiều
  • 3:50 - 3:52
    Vì vậy, khi một phân tử dầu được kéo vào,
  • 3:52 - 3:55
    kích thước của chúng
    thực sự phá vỡ buổi khiêu vũ
  • 3:55 - 3:57
    và việc trao đổi ngẫu nhiên bạn nhảy
  • 3:57 - 3:59
    mà nước tham gia vào,
  • 3:59 - 4:00
    một phần rất quan trọng
    của điệu nhảy.
  • 4:00 - 4:03
    Ngoài ra, chúng không phải là
    những vũ công giỏi.
  • 4:03 - 4:05
    Các phân tử nước cố gắng tham gia cùng
  • 4:05 - 4:06
    với các phân tử dầu trong buổi khiêu vũ,
  • 4:06 - 4:09
    nhưng chúng cứ va vào
    những bộ trang phục của lũ dầu
  • 4:09 - 4:12
    những thứ chiếm phần lớn chỗ trên sàn nhảy.
  • 4:12 - 4:14
    Có rất nhiều cách để nước có thể nhảy
  • 4:14 - 4:16
    khi dầu ra khỏi sàn nhảy,
  • 4:16 - 4:18
    do đó, nước ép dầu ra,
  • 4:18 - 4:21
    đẩy chúng vào những băng ghế xung quanh
    sàn nhảy cùng với những chất khác.
  • 4:21 - 4:23
    Sớm thôi, khi mà một lượng lớn dầu
  • 4:23 - 4:25
    bị đá sang một bên,
  • 4:25 - 4:27
    họ hợp nhất với nhau để đồng lòng
  • 4:27 - 4:29
    về sự bất công trong cách
    đối xử của nước
  • 4:29 - 4:31
    và kết thành nhóm với nhau.
  • 4:31 - 4:33
    Vì vậy, đó chính là sự kết hợp
  • 4:33 - 4:35
    của sự tương tác
    giữa các phân tử này
  • 4:35 - 4:37
    và các cấu hình có sẵn cho chúng
  • 4:37 - 4:39
    khi chúng di chuyển ngẫu nhiên
  • 4:39 - 4:41
    và chỉ ra rằng
    khi nào thì chúng sẽ trộn lẫn với nhau.
  • 4:41 - 4:44
    Nói cách khác, dầu và nước không pha trộn
  • 4:44 - 4:47
    bởi vì chúng không phải là bạn nhảy
    tuyệt vời của nhau.
Title:
Tại sao dầu không thể hòa với nước? - John Pollard
Description:

Xem bài học đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/why-don-t-oil-and-water-mix-john-pollard

Muối tan trong nước, dầu thì không. Tại sao thế? Bạn có thể hình dung một cốc nước là một sàn nhảy sôi đông, nơi mà nước liên tục thay đổi bạn nhảy và chúng lại thích nhảy với các phân tử muối hơn. John Pollard dùng hai định lý hóa học, sự chuyển hóa năng lượng của chất và nhiệt động lực, để giải thich quy luật của sàn nhảy này.

Bài học bởi John Pollard, đồ họa bởi Andrew Foerster.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:03

Vietnamese subtitles

Revisions Compare revisions