-
Tarazlıq anlayışını təsvir etmək üçün,
-
Gəlin deyək ki, stəkanımızın içərisinə
-
Bir az su qoyuruq.
-
Və əmin olaq ki, stəkanın qapağı var.
-
Buradaki bəzi su molekulları buxarlanır,
-
Və qaza çevrilir.
-
Kifayət qəfər qazlı suyumuzun olmasından,
-
Bu suyun bəzi hissəsi kondensləşir
-
Və maye halına çevrilir.
-
Biz bu 2 prosesi bildirmək üçün
-
Soldaki maye halda olan suyu və
-
Qaz balında olan suyu göstəririk.
-
Sonraki prosesdə isə
-
Maye halda olan su gaz halına çevrilir.
-
Bu mərhələ buxarlanmanın
-
Olduğunu göstərir.
-
Gaz halında olan su maye halına çevrildikdə,
-
Altındakı bu oxla,
-
Kondensasiya prosesini göstərir.
-
Gəlin indi maye halda olan suyla başlayaq,
-
İlk öncə, buxarlanma sürəti
-
Kondensasiya sürətindən daha yaxşı olur.
-
Nəhayət biz buxarlanma sürətinin Kondensasiya
-
sürətinə bərabər olduğu nöqtəyə çatırıq.
-
Əgər biz maye halda olan suyu
-
Eyni dərəəcədə qaz halına çevirsək ,
-
Qaz halı isə maye halına çevirsək,
-
Qaz və maye haldaki molekulların sayı
-
Eyni qalacaqdır.
-
Yəni deyə bilərik ki,buxarlanmanın sürəti
-
Tarazlıq vəziyyətində kondensasiyanın sürətinə bərabərdir.
-
İndi onlar dinamik tarazlıqdadır,çünki biz
-
Diqqətlə baxsaq görərik ki, su molekulları
-
Hər zaman Maye haldan qaz hala çevrilir
-
Və molekullar yenidən qaz halından
-
Maye halına gedirlər.
-
Sürətlər bərabər olduqdan sonra
-
Maye halda olan molekulların və
-
gaz halında Olan molekulların sayı sabit qalır.
-
Əgər biz bura makroskipik haldan baxsaq
-
Suyun səviyyəsi heç dəyişməzdi.
-
Gəlin bu anlayışı dinamik tarazlığın
-
Hipotetik reaksiyasına tətbiq edək.
-
Bu reaksiyada X2 hansıki qırmızımtıl qəhvəyi qaz,
-
Ayrı-ayrı 2X rəngsiz
-
atomlara parçalanır.
-
Sonraki mərhələdə biz X2-dən 2X-ə keçirik.
-
X2 2X-ə parçalanır.
-
Bu dönən prosesdir,X-in 2 atomu
-
Birləşərək X2 əmələ gətirir.
-
Dönən reaksialarda
-
Sol tərəfdə olanlar reaktivlər.
-
Sağ tərəfdə olanlar
-
İsə prodaktlardır.
-
Bu terminlərdən istifadə etdək çaşqınlığın qarşısını alarıq.
-
Gəlin reaksiyanın yalnız reaktivlətindən başlayaq.
-
Deməli ilk qabda yalnızca X2 mövcuddur.
-
X2-nin 5 hissəciyi var.
-
Əgər Hər hissəcik 0.1 mol olsa,
-
X2-nin 5 hissəciyi olduğundan
-
Bizdə 0,5 mol X2 var.
-
Deyək ki, bu 1 litrlik qabdır.
-
0,5-i birinə böıdükdə 0,5 molar olacaq,
-
Yəni qazın ilkin konsrntrasiyası , X2 0,5 moldur.
-
X-dən heç biri bizdə olmadığı üçün,
-
Qutuda ağ nöqtə yoxdur, hə?
-
X-in ilkin konsentrasiyası 0dır
-
Gəlin belə yazaq,OM.
-
10 saniyə gözləyək.
-
Biz vaxt 0-a bərabər olanda başlayırıq,
-
İndi vaxt 10 saniyəyə bərabərdir.
-
İndi biz qutuda X2-nin
-
3 hissəciyi olduğunu görürük.
-
Və bu 0.3 Molyar olacaq.
-
Bura gəlin 0.3 molyar yazaq
-
Konsentrasiya üçün,
-
İndi X-in bəzi hissəcikləri var.
-
1,2,3 4 hissəcik.
-
Əgər hər biri 0.1 mol olsa,
-
X-in 0,4 molu birinə və ya 0.4 molyara bölünür,
-
10 san gözlyək.
-
Vaxt 20 san olana kimi
-
İndi X2-nin 2 hissəciyi var
-
Və X-in 1,2,3,4,5,6 hissəciyi
-
X2üçün konsentrasiyamız 0.2, Molyar X üçün isə 0.6Molyardır
-
Ümumi cəmin 30 sN olması üçün 10 san gözlə
-
X2-nin hələdə 2
-
X-in isə 6 hissəciyi var.
-
30 san-dən sonra konsentrasiyaları
-
X2-nin 0.2Molyar, X-in isə 0,6 Molyar olar
-
Diqqət etsək,X2-nin konsentrasiyası 0,5M-dən
-
0.3M-a, sonra 0.2Mgetdi. 30 san sonrada yenə 0.2 oldu
-
Deməli 20-ci saniyədə onlar konstant olacaqlar.
-
X-in konsentrasiyası 0-dan 0.4sonra 0.6-a
-
Getdi və 30 san sonrada 0.6 olaraq qaldı.
-
Deməli 20-ci san-də konsentrasiya konstant
-
Olur,yəni reaksiya 20 san sonra
-
Tarzlığa çatır
-
Zaman 0 olanda tarazlıq olmur.
-
10-cu san-də də tarazlıq olmur.
-
Yalnızca vaxt 20 san çatanda,
-
Tarazlıq baş verir.
-
Düzünə gedən reaksiyanın sürəti
-
Dönən reaksiyanın sürətinə bərabərdir.
-
Əgər bu düzdürsə onda, X2 2X-ə ,
-
2X isə X2-ə çevriləcək eyni sürətdə.
-
Bu konsentrasiyalar bərabərdirsə,X2-nin
-
Və X-in konsentrasiyası tarazlıqda eyni qalacaq.
-
Eyni anlayışı görürük,
-
konsentrasiyanın zamana qarşı qrafikinə
-
Baxsaq, görürükki,X2 zaman 0-a bərabər olanda
-
0,5-dən başlayır və 10 san sonra
-
0.3 molyara düşür.
-
20 san sonra 0,2 molyar olur
-
Və sabit qalır.
-
X-in konsentrasiyası üçün 0-dan başlayırıq
-
10 san sonra 2,4 artırırıq
-
0,6 olanda isə sabit qalır.
-
Bu xəttə gəldikdə isə,
-
Əgər 20-ci saniyədə bura tire çəksək bu
-
Sol tərəfin ortasında bölücü xəttdir.
-
Burada biz tarazlıqda deyilik.
-
Konsentrasiya hər zaman dəyişkəndir.
-
Sonra nöqtəli xəttin sağında
-
Tarazlıq olacaq, nə zaman ki,
-
konsentrasiya sabit olur.
-
X2 qazının tarazlıq konsentrasyası 0.2 M
-
Olanda 0,6M X qazının konsentrasiyasına
-
Bərabər olur.
-
Nəticədə xüsusi diaqramlar haqqında
-
Düşünsək,görərik ki, makroskopik
-
Səviyyədə reaksiya
-
Tarazlığa doğru gedir.
-
Birinci diaqramda yalnız
-
Qırmızı hissəcikləri görürük,
-
Deməli əvvəldə yalnızca X2 mövcuddur,
-
Zaman axdıqca, qırmızı hissəciklərin sayı
-
İlk diaqramdaki 5-dən 3-ə
-
İkinci diaqramda 2-ə azalır
-
Və say 2-də sabit qalır,
-
çünki biz tarazlığa 20-ci san-də çatırdıq.
-
Deməli makroskopik baxışdan,
-
Reaksiya tünd qəhvəyimtil qırmızıdan başlayır,
-
Sonra açıq qəhvəyimtil qırmızı olur.
-
Sonda tarazlığa çatanda isə
-
Daha açıq qəhvəyimtil qırmızı olur,
-
Və belədə qalır.
-
Çünki biz tarazlıqdayıq və reaktiv ilə
-
Məhsulların konsentrasiyası sabit qalır,
-
Baxmayaraqki, reaktivlərimiz məhsullara çevrilir.
-
Məhsullarımız eyni sürətdə
-
reaktivlərə çevrilir və deməli hər
-
İkisinin konsentasiyası eyni qalır.