< Return to Video

Caroline Phillips: Draailier voor beginners

  • 0:00 - 0:02
    Dit is TEDGlobal,
  • 0:02 - 0:05
    dus wie weet hoe dit in het Frans wordt genoemd?
  • 0:06 - 0:08
    Zo te zien zijn jullie allemaal gefascineerd door de geschiedenis van de draailier.
  • 0:08 - 0:10
    "Vielle à roue."
  • 0:10 - 0:12
    En in het Spaans, "zanfoña."
  • 0:12 - 0:14
    En in het Italiaans, "ghironda."
  • 0:14 - 0:17
    Hurdy-gurdy, oftewel draailier.
  • 0:17 - 0:20
    Dit zijn verschillende soorten en vormen van de draailier.
  • 0:20 - 0:23
    De draailier is het enige muziekinstrument
  • 0:23 - 0:26
    dat met een hendel een wiel laat draaien
  • 0:26 - 0:29
    om snaren aan te strijken, zoals de boog van een viool,
  • 0:29 - 0:31
    om muziek te maken.
  • 0:31 - 0:34
    Er zijn drie soorten snaren.
  • 0:34 - 0:37
    De eerste snaar is de bourdonsnaar,
  • 0:37 - 0:40
    die maakt een onafgebroken geluid als een doedelzak.
  • 0:42 - 0:44
    De tweede snaar is een melodiesnaar,
  • 0:44 - 0:47
    die je bespeelt met een houten klavier dat werkt als een piano.
  • 0:53 - 0:55
    En de derde is nogal vernieuwend.
  • 0:55 - 0:57
    Dit is ook het enige instrument
  • 0:57 - 1:00
    dat deze techniek gebruikt.
  • 1:00 - 1:03
    Nu hoor je de trompetkam in actie, in het Engels 'dog' genoemd.
  • 1:04 - 1:07
    Als ik aan de hendel draai en kracht zet,
  • 1:10 - 1:13
    klinkt het als een blaffend hondje.
  • 1:14 - 1:16
    Dit is allemaal best ver ontwikkeld
  • 1:16 - 1:18
    als je bedenkt
  • 1:18 - 1:20
    dat de draailier zo'n duizend jaar geleden werd uitgevonden.
  • 1:20 - 1:22
    Je moest hem met z'n tweeën bespelen:
  • 1:22 - 1:24
    één draaide aan de hendel,
  • 1:24 - 1:26
    en de ander speelde, inderdaad, de melodie
  • 1:26 - 1:29
    door met de hand grote houten pinnen aan te trekken.
  • 1:30 - 1:33
    Enkele eeuwen later was dit gelukkig allemaal anders.
  • 1:33 - 1:35
    Nu kon één iemand draailier spelen
  • 1:35 - 1:37
    en bijna -- 't is best zwaar --
  • 1:37 - 1:40
    de draailier ook dragen.
  • 1:40 - 1:43
    In de loop van de geschiedenis werd de draailier vooral gebruikt
  • 1:43 - 1:45
    in dansmuziek
  • 1:45 - 1:48
    vanwege zijn unieke melodie
  • 1:48 - 1:51
    in combinatie met de akoestische galmkast hier.
  • 1:51 - 1:54
    Tegenwoordig wordt de draailier gebruikt in allerlei muziekstijlen --
  • 1:54 - 1:56
    traditionele volksmuziek
  • 1:56 - 1:58
    dans, hedendaagse
  • 1:58 - 2:01
    en wereldmuziek --
  • 2:01 - 2:03
    in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Spanje
  • 2:03 - 2:05
    en in Italië.
  • 2:05 - 2:08
    Een draailier als deze kost zo'n drie tot vijf jaar [van bestelling tot levering].
  • 2:08 - 2:10
    Ze worden gemaakt door speciale bouwers,
  • 2:10 - 2:12
    ook in Europa.
  • 2:13 - 2:15
    En het is erg lastig om ze te stemmen.
  • 2:17 - 2:19
    Zijn jullie er klaar voor om een stukje te horen?
  • 2:19 - 2:21
    (Publiek: Ja.)
  • 2:21 - 2:23
    Caroline Phillips: Ik hoorde jullie niet. Willen jullie wat horen? (Publiek: Ja!)
  • 2:23 - 2:25
    OK.
  • 2:25 - 2:27
    Daar gaat 'ie.
  • 2:28 - 2:30
    Ik wil graag iets zingen in het Baskisch,
  • 2:30 - 2:33
    de taal van het Baskenland, waar ik woon,
  • 2:33 - 2:35
    een regio in Frankrijk en Spanje.
  • 2:36 - 2:40
    (Muziek)
  • 2:45 - 2:50
    [Baskisch]
  • 3:30 - 3:35
    (Muziek)
  • 4:21 - 4:23
    Dank u.
  • 4:23 - 4:25
    (Applaus)
  • 4:25 - 4:28
    Dit liedje heb ik geschreven
  • 4:28 - 4:31
    op basis van traditionele Baskische ritmes.
  • 4:31 - 4:34
    Het heeft een soort Keltische sfeer.
  • 4:35 - 4:45
    (Muziek)
  • 5:15 - 5:17
    Dank u.
  • 5:17 - 5:19
    (Applaus)
Title:
Caroline Phillips: Draailier voor beginners
Speaker:
Caroline Phillips
Description:

Caroline Phillips speelt liedjes op een zeldzaam folkinstrument: de draailier. Een dolende Baskische melodie volgt op haar leuke les over de unieke bouw van het instrument en zijn 1000-jarige geschiedenis.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
05:20
Albert Edelman added a translation

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.