Պլացեբոյի ազդեցությունը - Էմմա Բրայս

Պլացեբոյի ազդեցությունը անբացատրելի մի երևույթ է, երբ դեղամիջոցները, բուժումները և թերապիաները, որոնք որևէ օգուտ չեն կարող տալ և հաճախ կեղծ են, զարմանալիորեն օգնում են մարդկանց: Ի՞նչն է սրա պատճառը: Էմմա Բրայսը ներկայացնում է մեզ պլացեբոյի տարօրինակ ազդեցությունները:
Դասը պատրաստեց Էմմա Բրայսը, անիմացիան՝ Գլոբիզքոն:

1996 թվականին 56 կամավորներ մասնակցեցին

նոր ցավազրկողի՝ Թրայվերիքայնի փորձարկմանը:

Կամավորներից յուրաքանչյուրի աջ ձեռքի ցուցամատը պատված էր նոր ցավազրկողով,

իսկ ձախ ձեռքինը՝ ոչ:

Հետո երկու մատներն էլ սեղմում են մամլակով:

Կամավորները խոստովանել էին, որ ցավազրկողով մշակված մատը ավելի քիչ էր ցավում քան ընդհանրապես չմշակվածը:

Սա չպետք է զարմանալի թվա,

բայց Թրայվերիքայնը, իրականում, ցավազրկող միջոց չէր,

այլ կեղծ քսուք, որը ոչ մի կերպ չէր կարող ցավը մեղմացնել:

Ինչը՞ ստիպեց կամավորներին լինել այդքան համոզված, որ այս կեղծ քսուքը օգնեց նրան:

Պատասխանը կայանում է պլացեբոյի ազդեցության մեջ,

անբացատրելի մի երևույթի,

երբ դեղամիջոցները, բուժումները և թերապիաները, որոնք որևէ օգուտ չեն կարող տալ

և հաճախ կեղծ են,

զարմանալիորեն օգնում են մարդկանց:

Բժիշկները օգտագործել են պլացեբո եզրույթը դեռ 1700-ական թվականներին,

երբ նրանք գլխի ընկան, որ կեղծ դեղամիջոցները կարող են բարելավել մարդկանց ախտանշանները:

Սրանք նշանակվում էին հիվանդներին, երբ համապատասխան դեղամիջոցները հնարավոր չէր ձեռք բերել

կամ երբ հիվանդը ձևացնում էր, որ վատ է զգում:

Իրականում, պլացեբոն լատիներեն բառ է և նշանակում է «ես կգոհացնեմ»,

որը ակնարկում է հիվանդներին հանգստացնելու մասին մի շարք պատմություններ:

Պլացեբոն նմանակում էր իրական բուժումը համոզիչ լինելու համար,

ուստի այն հաճախ հանդիպում էր շաքարե հաբերի,

ջրային ներարկումների,

և անգամ կեղծ վիրահատությունների տեսքով:

Հետագայում, բժիշկները գլխի ընկան, որ հիվանդներին այս կերպ հիմարացնելը ևս մի նպատակի կարող է ծառայել

բժշկական հետազոտությունների ժամանակ:

Արդեն 1500-ական թվականներին մասնագետները օգտագործում են պլացեբոն որպես ստանդարտ գործիք

նոր դեղամիջոցներ փորձարկելու համար:

Օրինակ, նոր դեղը փորձարկելու համար

ուսումնասիրությանը մասնակցող կամավորների կեսը իսկական հաբերն էին ընդունում:

Կամավորների մյուս կեսը ընդունում էին հաբերին տեսքով շատ նման պլացեբո:

Ուսումնասիրողները ենթադրում էին,

որ արդյունքները չեն լինի կողմնակալ,

քանի որ հիվանդները չգիտեին, թե արդյոք ընդունել են իրական հաբը թե պլացեբոն:

Եթե նոր դեղամիջոցը էական օգուտ կտար պլացեբոյի համեմատ,

ապա այն համարվում էր արդյունավետ:

Ներկայումս, պլացեբոյի այսպիսի կիրառումը հազվադեպ է հանդիպում բարոյական մտահոգությունների պատճառով:

Եթե հնարավորություն կա դեղամիջոցի հին տարբերակը համեմատել նորի հետ

կամ արդեն կիրառվող այլ դեղամիջոցի հետ,

ապա այս եղանակը ավելի նախընտրելի է քան հիվանդին բուժումից ընդհանրապես զրկելը,

մանավանդ երբ նա լուրջ հիվանդությամբ է տառապում:

Նման դեքերում, պլացեբոն որպես գործիք օգտագործում են ուսումնասիրությունների ժամանակ,

որպեսզի հին և նոր կամ այլընտրանքային դեղամիջոցների ազդեցությունները

ճշգրիտ համեմատեն:

Սակայն, պլացեբոն իր ուրույն ազդեցությունը ունի:

Շնորհիվ այս ազդեցության,

հիվանդները ազատվել էին մի շարք ցավերից,

այդ թվում՝ սրտի հետ կապված խնդիրներից,

շնչարգելությունից

և խիստ քրոնիկ ցավերից,

չնայած որ նրանք ընդունել էին կեղծ դեղեր կամ կեղծ վիրահատություն:

Մենք դեռ չգիտենք սրա պատճառը:

Ոմանք ենթադրում են, որ պլացեբոյի էֆֆեկտը, իրական լինելու փոխարեն,

պարզապես շփոթվել է այլ գործոնների հետ,

օրինակ, երբ հիվանդը, տեղեկացնելով ձևական բարելավման մասին, փորձում է գոհացնել բժիշկներին:

Մյուս կողմից,

հետազոտողները գտնում են, որ եթե հիվանդը հավատում է, որ կեղծ բուժումը իրական է,

ապա նրա ապաքինվելու ակնկալիքները, իրականում, խթանում են այլ ֆիզիոլոգիական գործոնները,

որոնք բարելավում են նրա ախտանշանները:

Պլացեբոն, թվում է թե, ընդունակ է առաջացնելու արյան ճնշման

և սրտի աշխատանքի զգալի փոփոխություններ

և խթանել ցավը մեղմացնող քիմիական նյութերի՝ էնդորֆինների արտադրումը:

Սա է պատճառը թե ինչու ցավի մասին ուսումնասիրություններում նշված է, որ պլացեբոն մեղմացնում է ցավը:

Պլացեբոն կրճատում է սթրեսային հորմոնների,

այդ թվում՝ ադրենալինի քանակը,

որն էլ իր հերթին կրճատում է հիվանդության հասցրած վնասը:

Արդյո՞ք պետք է գովերգենք պլացեբոյի տարօրինակ ազդեցությունները:

Երևի ոչ:

Եթե հիվանդը հավատում է, որ կեղծ բուժումը օգնել է նրան,

նա կարող է հրաժարվել այն դեղամիջոցներից և բուժումներից, որոնց օգուտը ապացուցված է:

Ինչպես նաև ժամանակի ընթացքում պլացեբոյի դրական արդյունքները

կարող են կրճատվել և հիմնակում կրճատվում են:

Պլացեբոն կարող է նաև խառնել հետազոտությունների արդյունքները՝

գիտնականներին խթանելով հայտնաբերել,

թե ինչու այն մեր վրա այսպիսի ազդեցություն է թողնում:

Չնայած այն ամենին, որ մենք գիտենք մարդու մասին,

կան մի շարք տարօրինակ և հավերժական առեղծվածներ,

ինչպես պլացեբոյի ազդեցությունը:

Ի՞նչ այլ անբացատրելի հրաշքներ ենք մենք պարունակում:

Հեշտ է հայտնագործել մեր շուրջ եղած աշխարհը,

բայց պետք չէ մոռանալ, որ ուսումնասիրության կարիք ունեցող ամենազարմանալի առարկան

հենց մենք ենք: