< Return to Video

ชีวควอนตัมช่วยอธิบายปริศนาชีวิตที่ยิ่งใหญ่ที่สุดได้อย่างไร

  • 0:01 - 0:06
    ผมอยากจะแนะนำ
    ให้คุณรู้จักกับสาขาวิทยาศาสตร์เกิดใหม่
  • 0:06 - 0:10
    ที่ยังเป็นไปในเชิงทฤษฎี
    แต่น่าสนใจเป็นอย่างมาก
  • 0:10 - 0:12
    และเป็นสาขาที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว
  • 0:13 - 0:17
    ชีวควอนตัม ถามคำถามง่ายๆ คือ
  • 0:18 - 0:19
    กลศาสตร์ควอนตัม --
  • 0:19 - 0:22
    ทฤษฎีที่ประหลาดและสวยงามและทรงพลัง
  • 0:22 - 0:25
    ของโลกระดับเล็กกว่าอะตอม
    ของอะตอมและโมเลกุล
  • 0:25 - 0:28
    ที่เป็นหลักให้ฟิสิกส์และเคมียุคใหม่มากมาย --
  • 0:28 - 0:32
    ยังมีบทบาทสำคัญในเซลล์ที่มีชีวิตหรือไม่
  • 0:32 - 0:36
    หรืออีกนัยหนึ่งคือ มีกระบวนการ กลไก
    ปรากฏการณ์
  • 0:36 - 0:40
    ในสิ่งมีชีวิตที่ยังมีชีวิตหรือไม่
    ที่สามารถอธิบายได้
  • 0:40 - 0:43
    ก็ต่อเมื่อได้รับความช่วยเหลือ
    จากกลศาสตร์ควอนตัม
  • 0:44 - 0:45
    เอาล่ะ ชีวควอนตัม ไม่ได้ใหม่เลย
  • 0:45 - 0:48
    มันมีมาตั้งแต่ราวๆ ต้นยุค 1930
  • 0:48 - 0:52
    แต่มันเพิ่งจะได้ถูกทดลองอย่างละเอียด
    เมื่อทศวรรษที่ผ่านมานี้เอง
  • 0:52 - 0:55
    ในห้องทดลองชีวเคมี
    โดยใช้เครื่องมือตรวจวิเคราะห์สเปกตรัม
  • 0:55 - 1:02
    มันได้แสดงให้เห็นอย่างชัดเจน ยืนยันหลักฐาน
    ว่ามีกลไกจำเพาะบางอย่าง
  • 1:02 - 1:05
    ที่ต้องการกลศาสตร์ควอนตัมในการอธิบาย
  • 1:06 - 1:09
    ชีวควอนตัมเป็นการรวมเข้าด้วยกัน
    ของนักฟิสิกส์ควอนตัม นักชีวเคมี
  • 1:09 - 1:13
    นักชีวโมเลกุล
    มันเป็นศาสตร์ที่มีการบูรณาการณ์
  • 1:13 - 1:17
    ผมศึกษาฟิสิกส์ควอนตัม
    ผมเป็นนักนิวเคลียร์ฟิสิกส์
  • 1:17 - 1:19
    ผมใช้เวลาสามทศวรรษ
  • 1:19 - 1:22
    พยายามเข้าใจกลศาสตร์ควอนตัม
  • 1:22 - 1:24
    หนึ่งในผู้ค้นพบกลศาสตร์ควอนตัม
    นีล บอร์ (Niels Bohr)
  • 1:24 - 1:28
    บอกว่า ถ้าคุณไม่ทึ่งเพราะมัน
    แสดงว่าคุณยังไม่เข้าใจมัน
  • 1:28 - 1:31
    ฉะนั้น ผมค่อนข้างจะยินดี
    ที่ผมยังรู้สึกทึ่งกับมัน
  • 1:31 - 1:33
    นั่นเป็นเรื่องดี
  • 1:33 - 1:40
    แต่นั่นหมายความว่า ผมได้ศึกษา
    โครงสร้างที่เล็กมากที่สุดของจักรวาล
  • 1:40 - 1:42
    องค์ประกอบพื้นฐานของความจริง
  • 1:42 - 1:45
    ถ้าคุณคิดถึงระดับขนาด
  • 1:45 - 1:48
    เริ่มจากของในชีวิตประจำวัน
    เช่นลูกเทนนิส
  • 1:48 - 1:51
    และเลื่อนลงไปเรื่อยๆ ตามลำดับของขนาด
  • 1:51 - 1:56
    จากรูเข็มลงไปถึงเซลล์
    ลงไปยังแบคทีเรีย ถึงเอนไซม์ --
  • 1:56 - 1:58
    ในที่สุดคุณจะไปถึงโลกนาโน
  • 1:58 - 2:00
    ทีนี้ เทคโนโลยีนาโนอาจเป็นคำที่คุณเคยได้ยิน
  • 2:01 - 2:04
    นาโนเมตร คือหน่วยที่เล็กกว่าเมตรพันล้านเท่า
  • 2:05 - 2:09
    สาขาของผมคือนิวเคลียร์อะตอม
    ซึ่งเป็นจุดเล็กๆ ในอะตอม
  • 2:09 - 2:11
    ขนาดของมันเล็กเสียยิ่งกว่า
  • 2:11 - 2:13
    นี่คือส่วนของกลศาสตร์ควอนตัม
  • 2:13 - 2:15
    และนักฟิสิกส์ และนักเคมี
    ก็ใช้เวลามานานแล้ว
  • 2:15 - 2:17
    ที่จะพยายามและทำความคุ้นเคยกับมัน
  • 2:17 - 2:22
    แต่ทว่า นักชีววิทยา นั้นต่างออกไปหน่อย
    สำหรับความคิดผมนะ
  • 2:22 - 2:26
    พวกเขาพอใจมากๆ แล้ว
    กับโครงสร้างโมเลกุลจากลูกบอลและไม้
  • 2:26 - 2:28
    (เสียงหัวเราะ)
  • 2:28 - 2:31
    ลูกบอลคืออะตอม และไม้คือพันธะระหว่างอะตอม
  • 2:31 - 2:33
    และเมื่อพวกเขาสร้างมันขึ้น
    มาจริงๆ ไม่ใช่ในห้องทดลอง
  • 2:33 - 2:36
    ทุกวันนี้ พวกเขามีคอมพิวเตอร์ดีๆ
  • 2:36 - 2:38
    ที่จะสร้างแบบจำลองของโมเลกุลใหญ่ๆ
  • 2:38 - 2:41
    นี่คือโปรตีนที่สร้างด้วยอะตอม 100,000 อะตอม
  • 2:42 - 2:46
    มันไม่ต้องการกลศาสตร์ควอนตัม
    ในการอธิบายมันสักเท่าไร
  • 2:48 - 2:51
    กลศาสตร์ควอนตัม
    ถูกพัฒนาขึ้นในยุค 1920
  • 2:51 - 2:58
    มันกำหนดกฎและความคิดทางคณิตศาสตร์
    ที่สวยงามและทรงอิทธิพล
  • 2:58 - 3:00
    ที่อธิบายโลกของเราในระดับที่เล็กมากๆ
  • 3:01 - 3:04
    และมันคือโลกที่ต่างออกไปมาก
    จากโลกในชีวิตประจำวัน
  • 3:04 - 3:05
    ที่สร้างด้วยอะตอมหลายล้านล้าน
  • 3:05 - 3:09
    มันคือโลกที่สร้างขึ้นบนความน่าจะเป็น
    และโอกาส
  • 3:10 - 3:11
    มันเป็นโลกที่คลุมเครือ
  • 3:11 - 3:13
    มันเป็นโลกลวงตา
  • 3:13 - 3:16
    ที่ซึ่งอนุภาคสามารถที่จะมีพฤติกรรม
    เหมือนกับคลื่นที่แผ่ขยายออกไป
  • 3:18 - 3:21
    ถ้าคุณลองคิดถึงกลศาสตร์ควอนตัม
    หรือฟิสิกส์กลศาสตร์แล้ว
  • 3:21 - 3:26
    โดยหลักพื้นฐานของความจริงของมัน
  • 3:26 - 3:28
    มันไม่น่าประหลาดใจเลยที่จะบอกว่า
  • 3:28 - 3:30
    ฟิสิกส์ควอนตัมเป็นหลักให้กับเคมีอินทรีย์
  • 3:30 - 3:33
    ทั้งนี้ทั้งนั้น มันให้กฎที่บอกว่าเราว่า
  • 3:33 - 3:35
    อะตอมเข้ามาอยู่ด้วยกัน
    เพื่อสร้างเป็นโมเลกุลอินทรีย์ได้อย่างไร
  • 3:35 - 3:39
    เคมีอินทรีย์
    ศาสตร์ในระดับใหญ่ซับซ้อนกว่า
  • 3:39 - 3:42
    นำมาซึ่งศาสตร์อย่างชีวโมเลกุล
    ซึ่งแน่นอน มันนำไปสู่ชีวิต
  • 3:42 - 3:44
    ฉะนั้นในแง่มุมหนึ่ง
    มันก็ไม่น่าประหลาดอะไร
  • 3:44 - 3:45
    มันเกือบจะเป็นเรื่องธรรมดา
  • 3:45 - 3:50
    คุณบอกว่า "เอ้า แน่ล่ะ
    ที่สุดแล้วชีวิตก็ต้องพึ่งกลศาสตร์ควอนตัม"
  • 3:50 - 3:53
    แต่อย่างอื่นก็เช่นกัน
  • 3:53 - 3:56
    สสารที่ไม่มีชีวิตอื่นๆ
    ที่สร้างด้วยอะตอมเป็นล้านล้านก็เช่นกัน
  • 3:57 - 4:01
    ที่สุดแล้ว มันมีระดับควอนตัม
  • 4:01 - 4:04
    ที่ซึ่งเราต้องขุดลึกลงไปในความประหลาดนี้
  • 4:04 - 4:06
    แต่ในชีวิตประจำวัน
    เราสามารถลืมมันไปได้
  • 4:06 - 4:10
    เพราะว่าเมื่อคุณนำอะตอมเป็นล้านล้าน
    เข้ามาอยู่ด้วยกัน
  • 4:10 - 4:12
    ควอนตัมประหลาดนั่นก็จะมลายไป
  • 4:15 - 4:18
    ชีวควอนตัมไม่ได้เกี่ยวกับสิ่งนี้
  • 4:18 - 4:20
    ชีวควอนตัมไม่ได้เห็นเด่นชัดขนาดนี้
  • 4:20 - 4:25
    แน่ล่ะ กลศาสตร์ควอนตัม
    ให้หลักกับชีวิตที่ระดับประมาณโมเลกุล
  • 4:25 - 4:31
    ชีวควอนตัม เกี่ยวกับการมองหา
    ความคิด --
  • 4:31 - 4:36
    ที่ไม่ธรรมดาแตกต่างจากสัญชาตญาณ
    ในกลศาสตร์ควอนตัม
  • 4:36 - 4:39
    และดูว่า มันมีบทบาทสำคัญ
  • 4:39 - 4:41
    ในการอธิบายกระบวนการของชีวิตหรือไม่
  • 4:43 - 4:48
    นี่คือตัวอย่างที่สมบูรณ์ของผม
    สำหรับความแตกต่างจากสัญชาตญาณ
  • 4:48 - 4:49
    ของโลกควอนตัม
  • 4:49 - 4:51
    นี่คือนักสกีควอนตัม
  • 4:51 - 4:53
    เหมือนว่า เขาดูเป็นตัวเป็นตน
    เหมือนว่า เขาดูครบถ้วนสมบูรณ์ดี
  • 4:53 - 4:57
    ถึงกระนั้นเ ก็เหมือนว่าเขาวิ่งไปวิ่งมา
    รอบๆ ทั้งสองข้างต้นไม้ในเวลาเดียวกัน
  • 4:57 - 4:59
    ครับ ถ้าคุณเห็นทางเป็นแบบนั้น
  • 4:59 - 5:01
    คุณคงเดาว่า มันคงเป็นการกระทำผาดโผน
    อะไรสักอย่างแน่นอน
  • 5:01 - 5:04
    แต่ในโลกควอนตัม
    สิ่งนี้เกิดขึ้นตลอดเวลา
  • 5:05 - 5:08
    อนุภาคทำงานหลายอย่าง
    พวกมันอยู่ได้สองที่ในเวลาเดียวกัน
  • 5:08 - 5:10
    พวกมันทำได้มากกว่าหนึ่งอย่างในเวลาเดียวกัน
  • 5:10 - 5:13
    อนุภาคสามารถมีพฤติกรรม
    เหมือนกับคลื่นที่แผ่กระจายออกไป
  • 5:13 - 5:15
    มันเกือบจะเหมือนกับมายากล
  • 5:16 - 5:18
    นักฟิสิกส์และนักเคมี ได้ใช้เวลาเกือบศตวรรษ
  • 5:18 - 5:21
    ที่จะพยายามทำความคุ้นเคย
    กับความประหลาดนี้
  • 5:21 - 5:23
    ผมไม่โทษนักชีววิทยานะ
  • 5:23 - 5:25
    ที่ไม่ได้สนใจ และต้องการเรียนกลศาสตร์ควอนตัม
  • 5:25 - 5:29
    คุณก็รู้ ความประหลาดนี้มันละเอียดอ่อนมาก
  • 5:29 - 5:33
    และพวกเรานักฟิสิกส์ทำงานกันอย่างหนัก
    เพื่อรักษามันเอาไว้ในห้องทดลอง
  • 5:33 - 5:37
    พวกเราทำให้ระบบเย็นจัด
    จนเข้าใกล้ศูนย์สัมบูรณ์
  • 5:37 - 5:39
    เราทำการทดลองในสูญญากาศ
  • 5:39 - 5:43
    เราพยายามและแยกมัน
    จากการรบกวนภายนอกอื่นๆ
  • 5:44 - 5:49
    มันแตกต่างจากสิ่งแวดล้อมที่อบอุ่น
    วุ่นวาย และเสียงดังในเซลล์ที่มีชีวิตมาก
  • 5:50 - 5:53
    ถ้าคุณคิดถึงชีวโมเลกุล นักชีววิทยาเอง
  • 5:53 - 5:56
    ก็ทำได้ดีที่เดียวในการอธิบายกระบวนการทั้งหมด
    ในชีวิต
  • 5:56 - 5:59
    ในแง่ของเคมี -- ปฏิกิริยาเคมี
  • 5:59 - 6:04
    และนี่คือนักคตินิยมลดทอน
    ปฏิกิริยาเคมีที่ถูกกำหนด
  • 6:04 - 6:09
    ที่แสดงว่า โดยหลักแล้ว
    ชีวิตทำมาจากของอย่างเดียวกัน เช่นเดียวกับสิ่งอื่น
  • 6:09 - 6:12
    และถ้าเราสามารถลืมกลศาสตร์ควอนตัม
    ในโลกเล็กๆ ไปได้แล้ว
  • 6:12 - 6:15
    เราก็ควรที่จะลืมมันไปได้ในชีววิทยาเช่นกัน
  • 6:16 - 6:19
    ครับ มีคนคนหนึ่งขอร้องที่จะเห็นต่าง
    สำหรับความคิดนี้
  • 6:20 - 6:24
    เออร์วิน ชโรดิงเจอร์ (Erwin Schrödinger)
    แห่งแมวชโรดิงเจอร์อันมีชื่อเสียง
  • 6:24 - 6:25
    เป็นนักฟิสิกส์ชาวออสเตรีย
  • 6:25 - 6:28
    เขาเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้ง
    กลศาสตร์ควอนตัม ในยุค 1920
  • 6:29 - 6:31
    ในปี ค.ศ. 1944
    เขาเขียนหนังสือที่มีชื่อว่า "ชีวิตคืออะไร"
  • 6:32 - 6:34
    มันสร้างแรงบันดาลใจอย่างมาก
  • 6:34 - 6:36
    มันเป็นแรงบันดาลใจ ให้กับฟรานซิส คลิก
    และเจมส์ วัตสัน
  • 6:36 - 6:39
    ผู้ค้นพบโครงสร้างเกลียวคู่ของดีเอ็นเอ
  • 6:39 - 6:43
    ในหนังสือ เขาได้พูดไว้ประมาณว่า
  • 6:43 - 6:49
    ที่ระดับโมเลกุล
    สิ่งมีชีวิตมีระเบียบในระดับหนึ่ง
  • 6:49 - 6:52
    มีโครงสร้างที่แตกต่างกัน
  • 6:52 - 6:57
    ตั้งแต่การอัดกันทางเทอร์โมไดนามิกอย่างสุ่ม
    ของอะตอมและโมเลกุล
  • 6:57 - 7:01
    ในสิ่งที่ไม่มีชีวิตที่มีความซับซ้อนเหมือนกัน
  • 7:02 - 7:07
    อันที่จริง สิ่งมีชีวิตเหมือนจะมีพฤติกรรม
    ในระเบียบนี้ ในโครงสร้างนี้
  • 7:07 - 7:10
    เหมือนกับสิ่งที่ไม่มีชีวิต
    ที่ถูกทำให้เย็นเกือบจะศูนย์องศาสัมบูรณ์
  • 7:10 - 7:13
    เมื่อปฏิกิริยาควอนตัม
    มีบทบาทที่สำคัญมากๆ
  • 7:14 - 7:18
    มันมีอะไรพิเศษบางอย่าง
    เกี่ยวกับโครงสร้างและความเป็นระเบียบ
  • 7:18 - 7:20
    ภายในเซลล์
  • 7:20 - 7:25
    ฉะนั้น ชโรดิงเจอร์ คิดว่า
    บางทีกลศาสตร์ควอนตัมอาจมีบทบาทสำคัญในชีวิต
  • 7:26 - 7:30
    มันเป็นทฤษฎีมากๆ
    เป็นแนวคิดที่เข้าถึงได้ยาก
  • 7:30 - 7:32
    และมันไปไหนไม่ได้ไกล
  • 7:34 - 7:35
    แต่อย่างที่ผมได้บอกไว้ตอนเริ่มต้น
  • 7:35 - 7:38
    ว่าใน 10 ปีที่ผ่านมา
    มันมีการทดลองเกิดขึ้น
  • 7:38 - 7:42
    ที่แสดงว่า
    ปรากฏการณ์ทางชีววิทยาบางอย่าง
  • 7:42 - 7:44
    ดูเหมือนจะต้องการกลศาสตร์ควอนตัม
  • 7:44 - 7:47
    ผมอยากจะให้พวกคุณชมสักสองสามอย่าง
    ที่น่าตื่นเต้น
  • 7:48 - 7:52
    นี่คือปรากฎการณ์หนึ่งที่เป็นที่รู้จักกันดีที่สุด
    ในโลกควอนตัม
  • 7:52 - 7:54
    ควอนตัม ทันเนอลิง
    (quantum tunnelling)
  • 7:54 - 7:58
    กล่องทางซ้ายแสดงให้เห็น
    การแผ่กระจายออก แบบคลื่น
  • 7:58 - 8:01
    ของตัวควอนตัม --
    อนุภาค เช่นเดียวกับ อิเล็กตรอน
  • 8:01 - 8:05
    ซึ่งมันไม่ใช่ลูกบอลเล็กๆ
    ที่กระเด้งเมื่อชนกำแพง
  • 8:05 - 8:09
    มันเป็นคลื่นที่มีบางคุณสมบัติ
    ที่สามารถแทรกผ่าน
  • 8:09 - 8:13
    กำแพงแข็งๆ ได้อย่างกับผีทะลุกำแพง
  • 8:13 - 8:17
    คุณสามารถเห็นรอยเปรอะของแสง
    ในทางขวาของกล่อง
  • 8:18 - 8:22
    ควอนตัม ทันเนอลิง อธิบายว่า
    อนุภาคสามารถกระทบกับสิ่งกีดขวางที่ผ่านไม่ได้
  • 8:22 - 8:25
    และไม่ว่าด้วยอะไรก็ดี
  • 8:25 - 8:27
    มันล่องหนจากด้านหนึ่ง และไปโผล่อีกด้านหนึ่ง
    ราวกับโดยมายากล
  • 8:28 - 8:32
    วิธีที่ดีที่สุดที่จะอธิบายก็คือ
    ถ้าคุณต้องการขว้างบอลข้ามกำแพง
  • 8:32 - 8:36
    คุณต้องให้พลังงานมันมากพอ
    เพื่อให้มันข้ามจุดสูงสุดของกำแพงไป
  • 8:36 - 8:39
    ในโลกควอนตัม
    คุณไม่ต้องขว้างมันข้ามกำแพง
  • 8:39 - 8:42
    คุณขว้างมันไปที่กำแพงเลย
    แล้วมันจะมีความน่าจะเป็นที่ไม่ใช่ศูนย์แน่นอน
  • 8:42 - 8:45
    ที่มันจะหายไปจากด้านของคุณ
    และปรากฏขึ้นที่อีกด้านหนึ่ง
  • 8:45 - 8:47
    สิ่งนี้ไม่อาจสังเกตุได้นะครับ
  • 8:47 - 8:50
    เราค่อนข้างพอใจ -- อ่า "พอใจ"
    ไม่ค่อยจะเป็นคำที่เหมาะเท่าไรเลย
  • 8:51 - 8:53
    (เสียงหัวเราะ)
  • 8:53 - 8:54
    เราคุ้นเคยกับมัน
  • 8:54 - 8:57
    (เสียงหัวเราะ)
  • 8:57 - 8:59
    ควอนตัม ทันเนอลิง
    เกิดขึ้นตลอดเวลา
  • 8:59 - 9:02
    อันที่จริง มันเป็นเหตุผล
    ว่าทำไมพระอาทิตย์จึงส่องสว่าง
  • 9:03 - 9:04
    และอนุภาคหลอมรวมกัน
  • 9:04 - 9:08
    และดวงอาทิตย์เปลี่ยนไฮโดรเจน
    ไปเป็นฮีเลียมผ่านควอนตัน ทันเนอลิง
  • 9:09 - 9:15
    ย้อนกลับไปในยุค 70 และ 80
    มีการค้นพบว่า ควอนตัม ทันเนอลิง ยังเกิดขึ้น
  • 9:15 - 9:16
    ภายในเซลล์สิ่งมีชีวิต
  • 9:16 - 9:23
    เอนไซม์ แรงม้าของชีวิต
    ตัวเร่งปฏิกิริยาเคมี --
  • 9:23 - 9:27
    เอนไซม์คือชีวโมเลกุลที่เร่งความเร็ว
    ของปฏิกิริยาเคมีในเซลล์ที่มีชีวิต
  • 9:27 - 9:28
    ให้เร็วกว่าลำดับความเร็วปกติมากๆ
  • 9:28 - 9:31
    และมันก็เป็นปริศนามาตลอดว่า
    พวกมันทำอย่างนั้นได้อย่างไร
  • 9:32 - 9:33
    ครับ มันถูกค้นพบ
  • 9:33 - 9:38
    ว่าหนึ่งในกลเม็ดที่เอนไซม์ที่มีวิวัฒนาการ
    พัฒนาเพื่อมาดำเนินการ
  • 9:38 - 9:43
    ก็คือการถ่ายโอนอนุภาคระดับเล็กกว่าอะตอม
    เช่น อิเล็กตรอน และแน่นอน โปรตอน
  • 9:43 - 9:48
    จากหนึ่งส่วนของโมเลกุล
    และอื่นๆ ผ่านควอนตัม โฟตอน
  • 9:48 - 9:51
    มันมีประสิทธิภาพ มันรวดเร็ว
    มันล่องหนได้ --
  • 9:51 - 9:54
    โปรตอนสามารถล่องหนจากที่หนึ่ง
    และไปปรากฏอีกที่หนึ่ง
  • 9:54 - 9:56
    เอนไซม์ช่วยทำให้สิ่งนี้เกิดขึ้น
  • 9:57 - 9:59
    นี่คืองานวิจัยในช่วงยุค 80
  • 9:59 - 10:03
    โดยเฉพาะจากกลุ่มที่เบิร์กลี
    ของ จูดิท คลินแมน
  • 10:03 - 10:06
    กลุ่มอื่นๆ ในสหราชอาณาจักร
    ยังได้ยืนยัน
  • 10:06 - 10:07
    ว่าเอนไซม์ทำแบบนั้นจริงๆ
  • 10:09 - 10:12
    งานวิจัยที่ทำโดยกลุ่มของผม --
  • 10:12 - 10:14
    อย่างที่ผมได้บอก
    ผมเป็นนักฟิสิกส์นิวเคลียร์
  • 10:14 - 10:17
    แต่ผมรู้ว่า ผมมีเครื่องมือเหล่านี้
    ในการใช้กลศาสตร์ควอนตัม
  • 10:17 - 10:22
    ในนิวเคลียร์อะตอม และผมสามารถ
    ใช้เครื่องมือเหล่านี้กับศาสตร์ด้านอื่นได้เช่นกัน
  • 10:23 - 10:25
    คำถามหนึ่งที่เราถาม
  • 10:25 - 10:30
    คือว่าควอนตัม ทันเนอลิง มีบทบาทสำคัญ
    ในการกลายพันธุ์ของดีเอ็นเอหรือไม่
  • 10:30 - 10:34
    อีกครั้ง ที่นี่ไม่ใช่แนวคิดใหม่เลย
    มันย้อนกลับไปได้ถึงต้นยุค 60
  • 10:34 - 10:36
    สองสายของดีเอ็นเอ
    โครงสร้างเกลียวคู่
  • 10:37 - 10:39
    ถูกยึดอยู่ด้วยกันโดยขั้นบันได
    มันมีหน้าตาเหมือนบันไดเวียน
  • 10:39 - 10:43
    และขั้นบันไดเหล่านั้นคือพันธะไฮโดรเจน --
  • 10:43 - 10:47
    โปรตอน ที่ทำหน้าที่เป็นกาวระหว่างสองสาย
  • 10:47 - 10:51
    ฉะนั้น ถ้าคุณมองเข้าไปจะเห็นว่า
    พวกมันกำลังยึดโมเลกุลใหญ่ๆ เหล่านี้ --
  • 10:51 - 10:53
    นิวคลีโอไทด์ -- เอาไว้ด้วยกัน
  • 10:54 - 10:55
    มองลึกเข้าไปอีก
  • 10:55 - 10:57
    นี่คือภาพจำลองคอมพิวเตอร์
  • 10:58 - 11:01
    ลูกบอลสีขาวสองลูกตรงกลางคือโปรตอน
  • 11:01 - 11:04
    และคุณเห็นได้ว่ามันเป็นพันธะไฮโดรเจนคู่
  • 11:04 - 11:07
    ตัวหนึ่งชอบที่จะอยู่ทางด้านหนึ่ง
    และอีกตัวอยู่อีกด้านหนึ่ง
  • 11:07 - 11:12
    ของสองสายที่ขนานกันลงไปตามยาว
    ซึ่งคุณมองไม่เห็น
  • 11:12 - 11:16
    มันเกิดขึ้นได้
    ที่ทั้งสองโปรตอนจะกระโดดข้าม
  • 11:16 - 11:17
    ดูที่บอลขาวสองลูก
  • 11:18 - 11:20
    พวกมันกระโดดข้ามไปยังอีกด้าน
  • 11:20 - 11:26
    ถ้าสองสายของดีเอ็นเอแยกออกจากกัน
    ซึ่งนำไปสู่กระบวนการกรทำซ้ำ
  • 11:26 - 11:29
    และโปรตอนทั้งสองอยู่ในตำแหน่งที่ไม่ถูกต้อง
  • 11:29 - 11:31
    มันอาจนำไปสู่การกลายพันธุ์
  • 11:31 - 11:33
    สิ่งนี้เป็นที่รู้กันมาครึ่งศตวรรษแล้ว
  • 11:33 - 11:35
    คำถามก็คือ
    เป็นไปได้มากน้อยแค่ไหนที่มันจะทำอย่างนั้น
  • 11:35 - 11:38
    และถ้าพวกมันเป็นอย่างนั้น
    พวกมันทำอย่างนั้นได้อย่างไร
  • 11:38 - 11:41
    มันกระโดดข้ามเหมือนลูกบอลที่ข้ามกำแพง
  • 11:41 - 11:44
    หรือพวกมันควอนตัม ทันเนล ผ่านไป
    แม้ว่าพวกมันจะมีพลังงานไม่พอ
  • 11:45 - 11:49
    คำอธิบายล่าสุดกล่าวว่า
    ควอนตัม ทันเนอลิง สามารถมีบทบาทสำคัญตรงนี้
  • 11:49 - 11:51
    เรายังไม่รู้แน่ว่ามันมีความสำคัญอย่างไร
  • 11:52 - 11:53
    มันยังเป็นคำถามปลายเปิด
  • 11:54 - 11:55
    มันยังเป็นทฤษฎี
  • 11:55 - 11:58
    แต่นี่เป็นคำถามหนึ่ง
    ที่สำคัญมากๆ
  • 11:58 - 12:00
    ว่าถ้ากลศาสตร์ควอนตัม
    มีบทบาทสำคัญกับการกลายพันธุ์
  • 12:01 - 12:03
    แน่ล่ะว่านี่จะต้องเป็นการสื่อความที่สำคัญ
  • 12:03 - 12:06
    ที่จะทำให้เข้าใจการกลายพันธุ์บางชนิด
  • 12:06 - 12:09
    บางที ชนิดเหล่านั้น
    อาจนำไปสู่การเปลี่ยนเซลล์มะเร็ง
  • 12:11 - 12:16
    อีกตัวอย่างหนึ่งของกลศาสตร์ควอนตัม
    ในชีววิทยา คือความสัมพันธ์ควอนตัม
  • 12:16 - 12:18
    หนึ่งในกระบวนการที่สำคัญที่สุดของชีววิทยา
  • 12:19 - 12:22
    การสังเคราะห์แสง
    พืชและแบคทีเรียรับแสงแดด
  • 12:22 - 12:25
    และใช้พลังงานนั้นในการสร้างมวลชีวภาพ
  • 12:26 - 12:30
    ความสัมพันธ์ควอนตัม
    เป็นศาสตร์ของตัวควอนตัมที่ทำหลากหน้าที่
  • 12:31 - 12:33
    มันเป็นนักเล่นสกีควอนตัม
  • 12:33 - 12:35
    มันเป็นวัตถุที่ทำหน้าที่เหมือนกับคลื่น
  • 12:36 - 12:38
    ฉะนั้น มันจึงไม่ใช่แค่เคลื่อน
    ไปในทางใดทางหนึ่ง
  • 12:38 - 12:42
    แต่ยังไปตามทางได้หลายทางในเวลาเดียวกัน
  • 12:43 - 12:47
    หลายปีก่อน
    วงการวิทยาศาสตร์โลกถึงกับช๊อค
  • 12:47 - 12:50
    เมื่อเอกสารวิชาการถูกตีพิมพ์
    แสดงหลักฐานการทดลอง
  • 12:50 - 12:54
    ว่าความสัมพันธ์ควอนตัม
    เกิดขึ้นในแบคทีเรีย
  • 12:54 - 12:56
    ที่มีกระบวนการสังเคราห์ด้วยแสง
  • 12:56 - 12:59
    แนวคิดก็คือ โฟตอน
    อนุภาคของแสง แสงอาทิตย์
  • 12:59 - 13:02
    ควอนตัมของแสดง
    ที่ถูกจับไว้โดยโมเลกุลคลอโรฟิล
  • 13:02 - 13:05
    ถูกส่งต่อไปยังสิ่งที่เรียกว่าศูนย์ปฏิกิริยา
  • 13:05 - 13:07
    ที่ซึ่งมันสามารถถูกเปลี่ยนไป
    เป็นพลังงานเคมี
  • 13:07 - 13:10
    และเพื่อจะไปให้ถึงตรงนั้น
    มันไม่ได้แค่ตามทางเพียงทางเดียว
  • 13:10 - 13:12
    มันตามหลายช่องทางในเวลาเดียวกัน
  • 13:12 - 13:16
    เพื่อที่จะปรับหาวิธีที่มีประสิทธิภาพที่สุด
    เพื่อให้ไปถึงศูนย์กลางปฏิกิริยา
  • 13:16 - 13:18
    โดยปราศจากการค่อยๆ สูญเสียพลังงาน
    ในรูปความร้อน
  • 13:19 - 13:23
    ความสัมพันธ์เชิงควอนตัม
    เกิดขึ้นภายในเซลล์ที่มีชีวิต
  • 13:23 - 13:25
    เป็นความคิดที่ยอดเยี่ยม
  • 13:25 - 13:31
    และแน่ล่ะ หลักฐานก็เพิ่มขึ้นเกือบทุกสัปดาห์
  • 13:31 - 13:33
    ยื่นยันว่ามันจะต้องเกิดขึ้น
  • 13:34 - 13:38
    ตัวอย่างที่สาม และเป็นตัวอย่างสุดท้ายของผม
    เป็นแนวคิดที่สวยงามที่สุด
  • 13:38 - 13:42
    มันยังเป็นทฤษฎีอยู่
    แต่ผมจะต้องเล่าให้คุณฟัง
  • 13:42 - 13:47
    นกโรบินยุโรปอพยพจากสแกนดิเนเวีย
  • 13:47 - 13:50
    ลงมายังเมนิเตอเรเนียนทุกๆ ฤดูใบไม้ร่วง
  • 13:50 - 13:53
    และเช่นเดียวกับสัตว์และแมลงอพยพอื่นๆ
  • 13:53 - 13:57
    มันเดินทางโดยอาศัยการสัมผัส
    สนามแม่เหล็กโลก
  • 13:59 - 14:01
    ทีนี้ สนามแม่เหล็กโลกมีแรงอ่อนมากๆ
  • 14:01 - 14:03
    มันอ่อนกว่าแม่เหล็กติดตู้เย็น 100 เท่า
  • 14:04 - 14:09
    แต่อย่างไรก็ดี ยังส่งผลต่อสารเคมี
    ในร่างกายสิ่งมีชีวิต
  • 14:10 - 14:14
    ฉะนั้น ไม่น่าแปลกใจเลย --
    นักปักษีวิทยาสองสามีภรรยาชาวเยอรมัน
  • 14:14 - 14:18
    โวฟกัง และโรสวิต้า วิลทส์ชโค
    ในยุค 1970 ยืนยันว่า
  • 14:18 - 14:22
    นกโรบินหาทางได้ ไม่ว่าด้วยกระบวนการใด
    ที่ทำให้สามารถสัมผัสได้ถึงพลังสนามแม่เหล็กโลก
  • 14:22 - 14:25
    เพื่อบอกข้อมูลทิศทาง
    เข็มทิศที่ฝังเอาไว้ในการทำงาน
  • 14:25 - 14:28
    ปริศนา ความลึกลับคือ
    มันทำอย่างนั้นได้อย่างไร
  • 14:28 - 14:31
    ครับ นั่นก็เป็นแค่ทฤษฎี --
  • 14:31 - 14:35
    เราไม่รู้ว่ามันเป็นทฤษฎีที่ถูกต้องหรือเปล่า
    แต่มันเป็นเพียงทฤษฎีเดียวที่เรามี --
  • 14:35 - 14:38
    มันทำให้เกิดสิ่งนั้นขึ้นผ่านอะไรบางอย่าง
    ที่เรียกว่า ควอนตัม เอนแทงเกิลเมนต์
  • 14:39 - 14:41
    ภายในจอตาของนกโรบิน --
  • 14:41 - 14:45
    ผมไม่ได้ล้อเล่นนะ -- ในจอตาของนกโรบิน
    มีโปรตีนที่เรียกว่า คริปโตโครม
  • 14:45 - 14:47
    ซึ่งไวต่อแสง
  • 14:47 - 14:51
    ภายในคริปโตโครม คู่ของอิเล็กตรอนเป็น
    ควอนตัม เอนแทงเกิลเมนต์ (quantum-entangled)
  • 14:51 - 14:54
    ที่นี้ ควอนตัม เอนแทงเกิลเมนต์
    คือเมื่ออนุภาคทั้งสองอยู่ห่างกัน
  • 14:54 - 14:57
    แต่ว่าด้วยเหตุใดก็ตามที
    ยังสัมพันธ์ต่อกันและกันอยู่
  • 14:57 - 14:58
    แม้แต่ไอสไตน์ก็เกลียดความคิดนี้
  • 14:58 - 15:00
    เขาเรียกมันว่า
    "การกระทำทางไกลอันน่าขนลุก"
  • 15:01 - 15:02
    (เสียงหัวเราะ)
  • 15:02 - 15:06
    แล้วถ้าไอสไตน์ไม่ชอบมัน
    ฉะนั้นเราทุกคนก็คงไม่สบายใจ
  • 15:06 - 15:09
    อิเล็กตรอนควอนตัม เอนแทงเกิลเมนต์ทั้งสอง
    ภายในโมเลกุลเดี่ยว
  • 15:09 - 15:10
    เต้นรำอย่างอ่อนช้อย
  • 15:10 - 15:13
    ซึ่งมันอ่อนไหวมาก
    ต่อทิศทางที่นกบิน
  • 15:13 - 15:14
    ในสนามแม่เหล็กโลก
  • 15:15 - 15:17
    เราไม่รู้ว่ามันเป็นคำอธิบายที่ถูกต้องหรือไม่
  • 15:17 - 15:22
    แต่ ว้าว มันจะไม่น่าตื่นเต้นหรอกหรือ
    ถ้ากลศาสตร์ควอนตัมช่วยนำทางนก
  • 15:23 - 15:26
    ชีวควอนตัมนั้นยังแบเบาะอยู่
  • 15:26 - 15:29
    มันยังเป็นเพียงทฤษฎี
  • 15:30 - 15:34
    แต่ผมเชื่อว่า
    มันมีรากฐานมาจากวิทยาศาสตร์แท้ๆ
  • 15:34 - 15:38
    ผมยังคิดว่า
    ในอีกประมาณทศวรรษที่กำลังมาถึงนี้
  • 15:38 - 15:43
    เรากำลังจะเริ่มเห็นมันจริงๆ
    มันแพร่กระจายชีวิต --
  • 15:43 - 15:47
    ชีวิตได้วิวัฒนาการกลเม็ด
    ที่ใช้โลกควอนตัม
  • 15:48 - 15:49
    จับตามองมันไว้ให้ดี
  • 15:49 - 15:51
    ขอบคุณครับ
  • 15:51 - 15:53
    (เสียงปรบมือ)
Title:
ชีวควอนตัมช่วยอธิบายปริศนาชีวิตที่ยิ่งใหญ่ที่สุดได้อย่างไร
Speaker:
จิม อัล-คาห์ลิลิ (Jim Al-Khalili)
Description:

นกโรบินเดินทางไปทางใต้ถูกได้อย่างไร คำตอบอาจแปลกกว่าที่คุณคิด ควอนตัมฟิสิกส์อาจมีส่วนเกี่ยวข้อง จิม อัล-คาห์ลิลิ สรุปโลกชีวควอนตัมที่สุดใหม่และสุดแปลก ที่ซึ่งอะไรบางอย่างที่ไอสไตน์เคยเรียกว่า "การกระทำทางไกลอันน่าขนลุก" ช่วยนำทางนก และผลกระทบจากควอนตัมอาจอธิบายจุดกำเนิดของชีวิตเอง

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
16:09

Thai subtitles

Revisions