< Return to Video

Atherosclerosis - part 2 | Circulatory system diseases | Health & Medicine | Khan Academy

  • 0:02 - 0:04
    Bir addım geri gedərək
    bunların
  • 0:04 - 0:06
    bəzilərini silirəm.
  • 0:06 - 0:09
    Bu prosesin ilk
    yarısında
  • 0:09 - 0:14
    ateroskleroz
    baş verir.
  • 0:14 - 0:17
    İndi isə ikinci
    yarısını tamamlayacağıq.
  • 0:17 - 0:20
    Bütün proseslər
  • 0:20 - 0:21
    intima təbəqəsində baş verir.
  • 0:21 - 0:24
    Onların hamısı eyni
    qalacaq.
  • 0:24 - 0:26
    Makrofaqlar haqqında
    bəhs etdik
  • 0:26 - 0:29
    Biz köpük hüceyrələrini necə
    formalaşdırdıqları və
  • 0:29 - 0:33
    bütün yağları yedikdən sonra
    necə "yağ gölü" əmələ
  • 0:33 - 0:35
    gətirdikləri barədə danışdıq.
  • 0:35 - 0:38
    Hazırki şəkil bu prosesə
  • 0:38 - 0:40
    qədər olan hissəni
    təsvir edir.
  • 0:40 - 0:43
    Bundan sonra nə baş verəcəyi
    barədə danışaq.
  • 0:43 - 0:49
    Beşinci addım
    saya əzələlərində
  • 0:49 - 0:51
    baş verir. Biz bu
  • 0:51 - 0:53
    əzələlər barəsində
    danışmamışıq. Onlar
  • 0:53 - 1:02
    titrəyir və ya bir növ
    rəqs edirlər.
  • 1:02 - 1:09
    İntima təbəqəsinin üzərinə
    rəqs yazım.
  • 1:09 - 1:12
    Bütün proseslər intima
    təbəqəsinin üzərində baş
  • 1:12 - 1:12
    verir.
  • 1:12 - 1:13
    Bütün hərəkətin
  • 1:13 - 1:14
    burada olduğunu görə bilərsiniz.
  • 1:14 - 1:16
    "Rəqs edirlər" ifadəsi bir qədər
  • 1:16 - 1:17
    yalnış ola bilər.
  • 1:17 - 1:19
    Əslində isə
  • 1:19 - 1:24
    bu qırmızı, yastı hüceyrələri
  • 1:24 - 1:31
    olan əzələlər
    köç etməyə
  • 1:31 - 1:33
    və ya hərəkətə
    başlayırlar.
  • 1:33 - 1:36
    Boşluğa doğru
    yerini dəyişməyə başlayırlar.
  • 1:36 - 1:38
    Buradakılar bu tərəfə,
  • 1:38 - 1:41
    digərləri isə digər tərəfə doğru
    yerdəyişirlər.
  • 1:41 - 1:43
    Yerdəyişməyə başladıqları an
  • 1:43 - 1:45
    hərəkətlilik artır.
  • 1:45 - 1:46
    Makrofaqlar buradadır.
  • 1:46 - 1:52
    Yağ gölməçəsində
    LDL var.
  • 1:52 - 1:55
    Hüceyrələr tərəfindən çoxlu
    kimyəvi maddələr buraxılır.
  • 1:55 - 1:56
    Bununla nələrinsə baş
    verdiyi hiss olunur.
  • 1:56 - 2:02
    Oraya doğru bir növ köç baş verir.
  • 2:02 - 2:04
    Lifli qapaq hazırlamağa
    başlayırlar.
  • 2:04 - 2:07
    Bu altıncı addımdr.
  • 2:07 - 2:10
    Altıncı addımda lifli qapaq hazırlanır.
  • 2:10 - 2:15
    Necə baş verdiyini aydınlaşdırım.
  • 2:15 - 2:18
    Saya əzələ hüceyrələri- SƏH
    lifli qapaq
  • 2:18 - 2:20
    əmələ gətirir.
  • 2:20 - 2:22
    Lifli qapaq
  • 2:22 - 2:23
    nədir?
  • 2:23 - 2:26
    Uşaq olarkən
  • 2:26 - 2:28
    diqqətsizlik edib yıxıldığınız
    anları düşünün.
  • 2:28 - 2:29
    Evə diziniz
    qanamış
  • 2:29 - 2:31
    vəziyyətdə qayıdırdınız.
  • 2:31 - 2:35
    Qanayan yara
  • 2:35 - 2:39
    sonradan qabığa
    çevrilirdi.
  • 2:39 - 2:42
    Saya əzələ hüceyrələri
  • 2:42 - 2:47
    onu yağ gölü
    üzərində
  • 2:47 - 2:50
    formalaşan qabıq
    kimi qəbul edir.
  • 2:50 - 2:52
    Yağ gölməçəsini
    sarı rənglə qeyd edirəm.
  • 2:52 - 2:55
    Saya əzələ hüceyrələri
  • 2:55 - 2:59
    onun üzərində
  • 2:59 - 3:03
    qapaq əmələ
    gətirir.
  • 3:03 - 3:07
    Onları silərək
    yeni rəsm çəkim.
  • 3:07 - 3:10
    Gölməçənin getdikcə
    böyüdüyünü fərz edək.
  • 3:10 - 3:14
    Getdikcə daha da
    böyüyür.
  • 3:14 - 3:17
    Burada yığılmaqda davam edən
    bütün LDL hüceyrələrindən
  • 3:17 - 3:20
    daha çox yağ var. Çünki
    endotelyal hüceyrələr
  • 3:20 - 3:23
    geriyə doğru
    düzgün işləmirlər.
  • 3:23 - 3:26
    Beləliklə, qəribə
    işləmə prinsipli
  • 3:26 - 3:31
    endotelyal hüceyrə
    dəstinə sahibik.
  • 3:31 - 3:35
    Nəticədə saya əzələ hüceyrələri
  • 3:35 - 3:39
    lifli qapaq hazırlamaq
    qərarına gəlirlər.
  • 3:39 - 3:40
    Yeni rənglə işarə edək.
  • 3:40 - 3:42
    Qırmızı olsun.
  • 3:42 - 3:46
    Belə daha gözəl göründüyünü düşünürəm.
  • 3:46 - 3:53
    Qapaq
  • 3:53 - 3:55
    təbəqəyə qarışaraq
    orada
  • 3:55 - 3:58
    yerləşir.
  • 3:58 - 4:00
    Endotelyal hüceyrələr
    bəzən üzərində
  • 4:00 - 4:04
    olur, bəzən isə yox.
  • 4:04 - 4:05
    Endotelyal
    təbəqənin pozulduğunu
  • 4:05 - 4:07
    deyə bilərəm.
  • 4:07 - 4:12
    Qalın lifli qapaq
    meydana gəlir.
  • 4:12 - 4:14
    Qapağın içində kollagen
    və ya elastin
  • 4:14 - 4:18
    var.
  • 4:18 - 4:26
    Deməli, qapaq kollagen və
  • 4:26 - 4:28
    elastin zülallarından
    formalaşır.
  • 4:28 - 4:33
    Onlar bədənimizdəki
    bütün hüceyrələrin
  • 4:33 - 4:36
    yerində saxlanılmasına
    kömək edən zülallardırlar.
  • 4:36 - 4:39
    İstər sümüklərimizdə,
    istərsə də burnumuzda
  • 4:39 - 4:41
    həmin zülallardan
    tapa bilərik.
  • 4:41 - 4:47
    Onlar lifli qapaq əmələ gətirirlər.
  • 4:47 - 4:49
    Hazırda düşündüyüm kimi,
  • 4:49 - 4:55
    qapaqlı yağ
  • 4:55 - 4:57
    təbəqəmiz var.
  • 4:57 - 4:59
    Aydın səslənir.
  • 4:59 - 5:01
    Bu daha ağlabatan
    yoldur.
  • 5:01 - 5:04
    Lifli qapaq
  • 5:04 - 5:06
    üzərində yağ gölməçəsi
    mövcuddur.
  • 5:06 - 5:08
    Onun
  • 5:08 - 5:11
    qan damarlarına doğru
  • 5:11 - 5:14
    qabarmağa başladığını
    görürük.
  • 5:14 - 5:17
    Kənardakı kiçik diaqramı
    nəzərdən keçirək.
  • 5:17 - 5:19
    Gözəl, dairəvi formada
    qan damarımız
  • 5:19 - 5:22
    var.
  • 5:22 - 5:27
    Burada yerləşmiş
  • 5:27 - 5:30
    nəhəng yağ gölü
    var.
  • 5:30 - 5:32
    Qapağı da
  • 5:32 - 5:34
    buraya əlavə edirəm.
  • 5:34 - 5:38
    Qan damarında nə baş verdi?
  • 5:38 - 5:41
    Damarlarda müəyyən
    radiusa sahibik.
  • 5:41 - 5:49
    Radius kiçilməyə
    başladı.
  • 5:49 - 5:53
    Böyük dəyişiklik baş verərək,
  • 5:53 - 5:57
    qan damarlarımız da
    kiçildi.
  • 5:57 - 5:59
    Kiçilmiş radiusu
  • 5:59 - 6:01
    şəkildə
  • 6:01 - 6:05
    görə bilərik.
  • 6:05 - 6:08
    Radiusun müqavimətlə
    əlaqəsini bilirik.
  • 6:08 - 6:12
    Deməli, müqavimət də
    artdı.
  • 6:12 - 6:16
    Müqavimət qan axınına qarşı
    artmağa başladı.
  • 6:16 - 6:19
    Buradan buraya qədər olan
    məsafənin qısa olmasından
  • 6:19 - 6:22
    bəhs edirəm. Lumenə doğru
  • 6:22 - 6:25
    nəsə daxil olur.
  • 6:25 - 6:28
    Bir qədər maraqlı olan
    digər dəyişiklik isə
  • 6:28 - 6:30
    divarın əslində
    daha sərt,
  • 6:30 - 6:32
    daha bərk
  • 6:32 - 6:35
    olmasıdır.
  • 6:35 - 6:37
    Haqqında danışmadığım
  • 6:37 - 6:40
    digər bir fakt isə
  • 6:40 - 6:47
    saya əzələ hüceyrələrində
    yaranan kalsium
  • 6:47 - 6:54
    istehsalıdır. Biz bunu yeddinci
    addım da
  • 6:54 - 6:56
    adlandıra bilərik.
  • 6:56 - 6:58
    Istehsal dedikdə
    nəyi nəzərdə tuturam?
  • 6:58 - 7:00
    Bu
  • 7:00 - 7:04
    hüceyrələr
  • 7:04 - 7:08
    sümük əmələ
  • 7:08 - 7:10
    gətirirmiş kimi
    davranmağa başlayırlar.
  • 7:10 - 7:14
    Ölü süngər
    hüceyrələr
  • 7:14 - 7:17
    kiçik ətraf mühit
    yaradaraq
  • 7:17 - 7:19
    buraya daha
    çox kalsium
  • 7:19 - 7:22
    istehsal etməliyəm deyə
    düşünməyə başlayırlar.
  • 7:22 - 7:25
    Bir az kalsium külçəsini
    buraxırlar.
  • 7:25 - 7:28
    Digər külçələri də
  • 7:28 - 7:30
    əlavə edirəm.
  • 7:30 - 7:32
    Anidən nəzər yetirdikdə
  • 7:32 - 7:35
    buranın çox əhəngli
    olduğunu
  • 7:35 - 7:40
    düşünürük.
  • 7:40 - 7:43
    Bir qədər sümüyə bənzəyir.
  • 7:43 - 7:46
    Sümükdə baş verən budur.
  • 7:46 - 7:50
    Beləliklə, bütün sahə
    əhəngləşməyə başlayır.
  • 7:50 - 7:52
    Bu bölgə kalsiumla
    zənginləşdikcə
  • 7:52 - 7:55
    kalsium kristalları ilə
  • 7:55 - 8:00
    dolmağa başlayır. Bu zaman
    arteriyalar
  • 8:00 - 8:01
    xırçıltılı olmağa
    başlayır ki, bu da
  • 8:01 - 8:04
    xoş səslənmir.
  • 8:04 - 8:06
    Əslində onlar daha sərtdirlər.
  • 8:06 - 8:11
    Burada əsas məqam
  • 8:16 - 8:21
    daha çox sərtlik və daha az
    uyunluq əldə etməkdir.
  • 8:21 - 8:25
    Bu da damarın
    xırçıldamasına və
  • 8:25 - 8:31
    elastik ola bilməməsinə
    səbəb olur. Aşağı uyğunluq,
  • 8:31 - 8:34
    daha az elastiklik
    deməkdir.
  • 8:34 - 8:36
    Bütün dəyişikliklər
  • 8:36 - 8:40
    bunlardan ibarətdir.
  • 8:40 - 8:43
    Kiçik radius
    müqaviməti artırır.
  • 8:43 - 8:46
    Aşağı uyğunluq dedikdə,
  • 8:46 - 8:50
    böyük və orta ölçülü
    arteriyalardan qanın axması zamanı
  • 8:50 - 8:55
    balon kimi genişlənməyinin
    çətinləşməsi nəzərdə tutulur.
  • 8:55 - 8:57
    İkisi də qanda təzyiqin
    artmasına
  • Not Synced
    səbəb olacaq.
Title:
Atherosclerosis - part 2 | Circulatory system diseases | Health & Medicine | Khan Academy
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
08:59

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.