Return to Video

Si mësova të komunikoj jetën time të brendshme me Asperger

  • 0:01 - 0:03
    Sot, dua të flas për ëndrrat e mia.
  • 0:04 - 0:07
    Gjithmonë kam qenë
    një ëndërrimtare e kthjellët,
  • 0:07 - 0:09
    dhe është më mirë se në filma.
  • 0:09 - 0:11
    (Të qeshura)
  • 0:11 - 0:13
    Përtej pritshmërive,
    duke nxjerrë zjarr nga goja,
  • 0:13 - 0:16
    duke i bërë meshkujt e bukur
    të shfaqen spontanisht...
  • 0:16 - 0:18
    (Të qeshura)
  • 0:18 - 0:21
    Unë mund të këndoj dhe shkruaj këngë.
  • 0:21 - 0:25
    Fakt interesant është se kam shkruajtur
    deklaratën time personale për kolegj
  • 0:25 - 0:26
    në ëndërr.
  • 0:26 - 0:29
    Më kanë pranuar. Po.
  • 0:30 - 0:32
    Jam një mendimtare vizuale.
  • 0:32 - 0:35
    Mendoj me figura, jo me fjalë.
  • 0:35 - 0:39
    Për mua, fjalët janë më shumë
    instinkt dhe gjuhë.
  • 0:40 - 0:42
    Ka shumë njerëz si unë;
  • 0:42 - 0:44
    Për shembull, Nikola Tesla,
  • 0:44 - 0:49
    e cila mund të vizualizoj, dizajnoj,
    testoj dhe fotografoj gjithçka--
  • 0:49 - 0:53
    të gjitha trillimet--
    në mendjen e tij, me saktësi.
  • 0:55 - 0:58
    Gjuha është ekslusive për specien tonë,
  • 0:58 - 1:00
    Unë jam më shumë primitive,
  • 1:00 - 1:03
    si një version beta e Google Translate.
  • 1:03 - 1:05
    (Të qeshurat)
  • 1:07 - 1:11
    Truri im ka aftësinë të hiper-fokusohet
    në gjërat që mua më interesojnë.
  • 1:11 - 1:14
    Për shembull, kur unë kam një aferë
  • 1:14 - 1:17
    ajo zgjat më shumë
    se martesat e të famshëm.
  • 1:17 - 1:20
    (Të qeshurat)
  • 1:21 - 1:23
    Ka disa gjëra të tjera
    të pazakonta për mua.
  • 1:24 - 1:27
    Ju mund të e keni vënë re se unë
    nuk kam shumë vibrim
  • 1:27 - 1:28
    në zërin tim.
  • 1:28 - 1:32
    Kjo është arsyeja pse
    njerëzit më ngatërrojn me GPS.
  • 1:32 - 1:35
    (Të qeshura)
  • 1:36 - 1:40
    Kjo mund ta bëjë komunikimin bazik
    sfidues, derisa merrni udhëzime
  • 1:40 - 1:44
    (Të qeshura)
  • 1:44 - 1:46
    Faleminderit.
  • 1:46 - 1:50
    (Duartrokitje)
  • 1:51 - 1:54
    Disa vite më parë,
    kur fillova të mbaj fjalime,
  • 1:54 - 1:56
    Shkova te bej fotografi
    për herë të parë.
  • 1:57 - 2:00
    Fotografja më kërkoi të dukem flirtuese.
  • 2:00 - 2:02
    (Të qeshura)
  • 2:02 - 2:05
    Nuk kisha ide për çfarë po fliste.
  • 2:05 - 2:07
    (Të qeshura)
  • 2:07 - 2:09
    Ajo tha ''Bëje atë gjënë,
    po më kupton, me sytë e tu,
  • 2:09 - 2:11
    kur flirton me djem.''
  • 2:11 - 2:13
    ''Cilin gjë?'' Pyeta.
  • 2:14 - 2:15
    ''Ti e di, picërrimi.''
  • 2:16 - 2:17
    E provova, me të vërtetë.
  • 2:17 - 2:19
    Dukej kështu.
  • 2:19 - 2:22
    (Të qeshura)
  • 2:22 - 2:24
    Dukesha sikur po kërkoja për Waldo.
  • 2:25 - 2:27
    (Të qeshura)
  • 2:29 - 2:30
    Ka një arsye për këtë,
  • 2:30 - 2:33
    ka një arsye pse Waldo po fshihej.
  • 2:33 - 2:37
    (Të qeshura)
  • 2:41 - 2:42
    Unë kam Asperger,
  • 2:42 - 2:45
    një formë e funksionimit
    të lartë të autizmit
  • 2:45 - 2:48
    e cila përfshin
    shkathtësitë bazike sociale.
  • 2:51 - 2:54
    E bënë jetën të vështirë në shumë mënyra,
  • 2:54 - 2:58
    duke u rritur,
    kisha problem socializimin.
  • 2:58 - 3:02
    Shokët e mi tregonin barcoleta,
    por unë nuk i kuptoja ato.
  • 3:02 - 3:07
    Heronjët e mi personal ishin
    George Carlin dhe Stephen Colbert--
  • 3:07 - 3:09
    ata më mësuan humorin.
  • 3:11 - 3:15
    Personaliteti im ndryshoi nga
    e ndrojtur dhe e pakëndshme
  • 3:15 - 3:18
    në kundërshtuese dhe mallkuese.
  • 3:18 - 3:21
    Kot të them, nuk kisha shumë miq.
  • 3:22 - 3:24
    Poashtu isha shumë e ndjeshme.
  • 3:25 - 3:28
    Kur e ndjeja ujin në lëkurën time
    më dukej si gjilpër,
  • 3:28 - 3:31
    kështu për disa vite,
    refuzova të pastrohem.
  • 3:31 - 3:35
    Mund t'ju siguroj që rutina ime
    e higjienës është më e lart se standarti.
  • 3:35 - 3:37
    (Të qeshura)
  • 3:38 - 3:43
    Bëra shumë për të arritur këtu,
    poashtu edhe prindërit--
  • 3:43 - 3:48
    gjërat dolët nga kontrolli kur një grup
    më ngacmuan seksualisht,
  • 3:48 - 3:52
    dhe për më tepër
    e bënë situatën ende më të vështirë.
  • 3:53 - 3:59
    Më duhej të udhëtoja 2,000 milje
    për të marrë trajtim,
  • 3:59 - 4:03
    por çdo ditë më përshkruanin
    medikamente të reja,
  • 4:03 - 4:05
    jeta ime u bë si një episod
    i Walking Dead.
  • 4:06 - 4:09
    U bëra paranoide,
    dhe më filluan halucinacionet
  • 4:09 - 4:12
    kufomat e kalbura
    po vinin drejt meje.
  • 4:13 - 4:16
    Familja ime më në fund më shpëtoi,
  • 4:16 - 4:20
    por që nga ajo kohë i kam humbur
    19 kile gjatë këtyre tri javëve,
  • 4:20 - 4:23
    poashtu kisha anemi të rëndë,
  • 4:23 - 4:25
    dhe isha në prag të vetëvrasjes.
  • 4:26 - 4:31
    U transferova në një qendër të re
    trajtuese që kuptonin neverit e mia,
  • 4:31 - 4:35
    traumën time dhe ankthin tim social,
  • 4:35 - 4:38
    dhe e dinin si ta trajtonin,
    dhe më në fund mora ndihmën që më duhej.
  • 4:38 - 4:41
    Pas një pune të lodhshme
    18 muajshe,
  • 4:41 - 4:44
    fillova të bëjë gjëra të pabesueshme.
  • 4:45 - 4:48
    Një gjë rreth Aspergerit
    është se shumë herë,
  • 4:48 - 4:50
    këta njerëz kanë një jetë
    të brendshme komplekse,
  • 4:50 - 4:53
    e di për vetën time,
    kam një personalitet shumëngjyrësh.
  • 4:53 - 4:57
    ide të vlefshme, dhe shumë
    gjëra që më vijnë në mendje.
  • 4:57 - 5:00
    Por ka një hapsirë
    në mes asaj që është,
  • 5:00 - 5:03
    dhe si e shprehi atë
    te njerëzit.
  • 5:03 - 5:07
    Kjo mund ta bëjë
    komunikimin bazik sfidues.
  • 5:08 - 5:11
    Jo shumë vende do më punësonin mua,
    për shkak të shkathësive sociale,
  • 5:11 - 5:14
    kjo është pse aplikova në Waffle House.
  • 5:14 - 5:19
    (Të qeshura)
  • 5:20 - 5:24
    Waffle House është e veçantë,
    restorant 24 orëshe--
  • 5:24 - 5:26
    (Të qeshura)
  • 5:26 - 5:29
    (Duartrokitje)
  • 5:29 - 5:31
    faleminderit--
  • 5:31 - 5:33
    ku mund të porositni patate të kafta
  • 5:33 - 5:36
    mënyra të shumta që dikush
    do të dispononte një kufomë njerëzore.
  • 5:36 - 5:38
    (Të qeshura)
  • 5:38 - 5:42
    Feta, speca, copëza, të rrumbullakta,
    i palos, i mbështjellë.
  • 5:42 - 5:44
    (Të qeshura)
  • 5:44 - 5:46
    Normat sociale e përcaktojnë,
  • 5:46 - 5:49
    mund të shkoni në Waffle House
    në një orë të caktuar natën.
  • 5:49 - 5:51
    (Të qeshura)
  • 5:51 - 5:55
    Një natë, në 2am, po flisja
    me një kamariere, dhe pyeta atë,
  • 5:55 - 5:58
    ''Cila është gjëja më e çuditshme
    që të ka ndodhur ty në punë?''
  • 5:59 - 6:02
    Ajo më tha që një herë
    një burrë hyri lakuriq.
  • 6:02 - 6:03
    (Të qeshura)
  • 6:04 - 6:06
    Thash, ''Bukur, më njofto
    për ndërrimin e varrezave''
  • 6:06 - 6:09
    (Të qeshura)
  • 6:09 - 6:12
    E panevojshme për tu thënë,
    Waffle House nuk më punësuan.
  • 6:14 - 6:18
    Të kesh Asperger shihet si një pengesë,
  • 6:18 - 6:20
    nganjëherë kjo më dhemb mua,
  • 6:20 - 6:22
    por është poashtu edhe e kundërta.
  • 6:22 - 6:26
    Është dhuratë, që më lejon
    të mendoj në mënyrë inovative.
  • 6:27 - 6:34
    19 vjeç, fitova një konkurs hulumtimi
    për hulumtimin tim mbi shkëmbinjtë koral,
  • 6:34 - 6:35
    dhe përfundova në fjalimin
  • 6:35 - 6:37
    për Konventën e UN
    të shumëllojshmërisë Biologjike,
  • 6:37 - 6:39
    duke prezantuar të gjeturat.
  • 6:39 - 6:41
    (Duartrokitje)
  • 6:41 - 6:42
    Faleminderit.
  • 6:42 - 6:47
    (Duartrokitje)
  • 6:47 - 6:51
    22 vjeç, jam duke u diplomuar në kolegj,
  • 6:51 - 6:55
    dhe jam bashkëthemeluese në një kompani
    bioteknike që quhet AutismSees.
  • 6:56 - 6:57
    (Duartrokitje)
  • 6:57 - 6:59
    Faleminderit.
  • 6:59 - 7:01
    (Duartrokitje)
  • 7:01 - 7:04
    Por konsideroni çfarë më duhej
    të bëja për të arritur këtu:
  • 7:04 - 7:10
    25 terapist, 11 diagnoza jo të sakta,
    vite trauma dhe dhimbje.
  • 7:11 - 7:14
    Kalova shumë kohë
    duke kërkuar rrugën më të mirë,
  • 7:14 - 7:18
    dhe ja ku është:
    teknologjia ndihmuese për autizmin.
  • 7:19 - 7:21
    Kjo teknologji luan
    një rol integral
  • 7:21 - 7:23
    për të ndihmuar njerëzit
    me çrregullimin e spektrit autik,
  • 7:23 - 7:25
    ose ASD.
  • 7:26 - 7:31
    Programi Podium, u lansua
    nga kompania ime, AutismSees,
  • 7:31 - 7:37
    ka aftësinë për të ndihmuar
    në zhvillimin e shkathtësive komunikuese.
  • 7:37 - 7:42
    Përveç kësaj, kërkon
    kontaktin sy-kamerë
  • 7:42 - 7:48
    dhe stimulon të folurit në publik
    dhe përvojën e intervistës së punës.
  • 7:49 - 7:51
    Një ditë ndoshta,
    Waffle House më punësojnë mua,
  • 7:51 - 7:53
    pas përvojës së fituar.
  • 7:53 - 7:55
    (Të qeshura)
  • 7:57 - 8:03
    Një gjë shumë e mirë
    është se kam përdorur Podiumin
  • 8:03 - 8:08
    për të më ndihmuar sot,
    dhe ka qenë një ndihmë e mirë.
  • 8:08 - 8:09
    Por është më shumë se kaq.
  • 8:09 - 8:11
    Mund të bëhet më shumë.
  • 8:12 - 8:15
    Për njerëzit me ASD--
  • 8:15 - 8:20
    është spekuluar se shumë
    shkenctar inovativ,
  • 8:20 - 8:25
    hulumtues, artist,
    dhe inxhinier e kanë atë.
  • 8:25 - 8:31
    për shembull, Emily Dickinson,
    Jane Austen, Isaac Newton dhe Bill Gates
  • 8:31 - 8:32
    janë disa shembuj.
  • 8:32 - 8:34
    Problemi që kemi hasur
  • 8:34 - 8:38
    është që këto ide briliante
    shpesh nuk mund të ndahen
  • 8:38 - 8:40
    nëse ka barriera komunikuese.
  • 8:41 - 8:46
    Shumë njerëz me autizëm
    neglizhohen çdo ditë,
  • 8:46 - 8:48
    dhe po mohohen avantazhet.
  • 8:49 - 8:56
    Ëndrra ime për njerëzit me autizëm
    është që të ndryshoj kjo,
  • 8:56 - 8:59
    për të larguar barrierat
    që pengojn në arritjen e suksesit.
  • 9:00 - 9:02
    Një arsye pse e dua ëndërrimin e kthjellët
  • 9:02 - 9:05
    është sepse më lejon mua të jem e lirë,
  • 9:05 - 9:09
    pa paragjykime në
    anën social dhe fizike.
  • 9:10 - 9:13
    Kur futem në skenat
    që i kam ndërtuar në mendjen time,
  • 9:13 - 9:14
    jam në paqe.
  • 9:15 - 9:17
    Jam e lirë nga paragjykimet,
  • 9:17 - 9:19
    mund të bëjë çfarë dua, a e dini?
  • 9:19 - 9:24
    Po e bëj me Brad Pitt,
    dhe Angelina nuk e pengon.
  • 9:24 - 9:26
    (Të qeshura)
  • 9:28 - 9:32
    Qëllimi i teknologjisë ndihmuese
    për autizmin është më i madh se kaq,
  • 9:32 - 9:33
    dhe më i rëndësishëm.
  • 9:34 - 9:38
    Qëllimi im është të ndryshoj
    perspektivën e njerëzve
  • 9:38 - 9:43
    mbi autizmin dhe Asperger-in
  • 9:43 - 9:47
    sepse ka shumë gjëra që mund të bëjnë.
  • 9:47 - 9:50
    Mendoj, shikoni
    Temple Grandin, për shembull.
  • 9:50 - 9:55
    duke e bërë këtë, mund të lejojmë
    njerëzit të ndajnë talentin e tyre me ne
  • 9:55 - 9:58
    dhe të ecin përpara.
  • 9:58 - 10:01
    Përveç kësaj, i japim atyre kurajo
    të ndjekin ëndrrat e tyre
  • 10:01 - 10:03
    në botën reale, në kohë reale.
  • 10:03 - 10:04
    Faleminderit.
  • 10:04 - 10:08
    (Duartrokitje)
  • 10:08 - 10:09
    Faleminderit.
  • 10:09 - 10:13
    (Duartrokitje)
Title:
Si mësova të komunikoj jetën time të brendshme me Asperger
Speaker:
Alix Generous
Description:

Alix Generous është një grua e re me një milion e një ide --- ajo ka fituar çmimin award për shkencë, ndihmoi në zhvillimin e një teknologjie të re dhe tregon shaka të mira (do e shihni). Ajo ka Asperger, një formë e çrregullimit të spektrit autik që përfshin shkathtësitë bazike sociale që kërkohen në komunikim dhe ajo ka punuar për vite të tëra për të mësuar si të ndaj mendimet e saj me botën. Në një fjalim personal dhe qesharak, ajo ndan historinë e saj-- dhe mendimet e saj për mjetet që mund të ndihmojnë njerëzit për të komunikuar idetë e tyre të mëdha.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:26

Albanian subtitles

Revisions